1-3. Wapi bamambu lenda nata bisadi ya Yehova na kudila?

YA ME kwizilá nge na kudila? Bantangu ya nkaka, beto ke dilá na kilengi. Kasi bambala mingi beto ke dilá samu na bamambu yina ke salá beto mpasi na ntima. Na kifwani, beto ke dilá ntangu muntu ya beto ke kufwá. Lorilei, mpangi mosi ya kento yina ke vandá na États-Unis soniká: “Mpasi vandá mingi na ntima ya munu na manima ya lufwa ya mwana ya munu ya kento. Bantangu ya nkaka mu vandá tala ti ata kima lenda sadisa munu. Mu vandá kanisá ti mu lenda vanda dyaka ve na kilengi.” *

² Bima ya nkaka lenda sala ti beto dila. Hiromi, pionnier mosi yina ke vandá na Japon me zonza: “Bantangu ya nkaka mu ke vandá ya kulemba samu bantu mingi yina mu ke kutaná na kisalu ya kusamuna ke zolá ve kuwa mambu ya Nzambi. Ya ke kwizilá munu na kudila samu na yawu. Mpe mu ke lombá na Yehova sadisa munu na kuzwa muntu yina ke na sosá kuzaba matsyelika.”

³ Ya me kuminá nge na kudila mpe samu na bamambu ya faso yayi? Ya me kuminá mingi na kati ya beto. (1 Pi. 5:9) Beto ke na nsatu ya ‘kusadila Yehova na kilengi.’ Kasi bantangu ya nkaka beto lenda dila samu muntu yina beto ke zolá me kufwa, samu beto ke ya kulemba, to samu ya ke na bamambu ya mpasi yina ke na meká kiminu ya beto na Nzambi. (Nku. 6:6; 100:2) Yinki beto lenda sala ntangu beto ke nwaná na basusi ya faso yayi?

4. Yinki beto ke zonzila na artikle yayi?

⁴ Kifwani ya Yesu lenda longa beto. Bantangu ya nkaka, ya vandá na bamambu yina natak’ yandi na kudila. (Yoa. 11:35;  Luke 19:41; 22:44; Ebr. 5:7) Beto zonzila bambala tatu yina Yesu dilá, mpe beto tala yina beto lenda longoka na Yesu mpe na Tata ya yandi. Beto ke tala mpe yinki ya kusala na mantwala ya bamambu yina ke natá beto na kudila.

5. Yinki Yoane 11:32-36 ke zonzá samu na Yesu?

⁵ Na bantangu ya madidi ya mvula 32 N.B, Lazare ndiku ya Yesu belá mpe kufwá. (Yoa. 11:3, 14) Lazare vandá na bampangi ya kento zole, Maria na Marta. Yesu vandá zolá dikanda ya bawu. Bakento yayi vandá na kyadi ya mingi ntangu mpangi ya bawu kufwá. Na manima ya lufwa ya Lazare, Yesu kwendá na Betani, kisika yina vandá vanda Maria na Marta. Ntangu Marta kuwá ti Yesu ke na kwizá, yandi kwendá na mbangu kubwabana yandi. Na kyadi na ntima yandi zonzá na Yesu: “Mfumu, kana nge vwandaka awa, nkazi [to mpangi] ya munu zolaka kufwa ve.” (Yoa. 11:21) Ntangu Yesu talá Maria na ba yina vandá kuna kudila, yandi mpe “dilaka.”—Tanga Yoane 11:32-36.

6. Samu na yinki Yesu dilá na lufwa ya Lazare?

⁶ Samu na yinki Yesu dilá kilumbu yina? Étude perspicace des Écritures ke pesá mvutu: “Lufwa ya ndiku ya yandi Lazare mpe mawa yina ya pesá na bampangi ya yandi ya kento, salá ti ‘kyadi ya Yesu lutilaka mpe yandi dilaka.’” * Yesu kanisá ntangu ya nkaka na mpasi yina maladi yina salá na ndiku ya yandi Lazare. To yandi kanisá na faso Lazare kumá ya kulemba ntangu yandi kwizá zaba ti yandi zolá vuuka ve na maladi yango. Kima ya nkaka yina natá Yesu na kudila vandá ni ntangu yandi vandá tala Maria na Marta ya kufuluka na mawa. Si nge mpe me fwidilá ndiku to muntu ya dikanda, ntembe ve nge zaba mpasi yina ya ke salá. Beto tala bileso tatu yina beto lenda benda na disolo yayi.

7. Yinki mansangasa yina Yesu basisá samu na bandiku ya yandi ke na longá beto samu na Yehova?

⁷Yehova zaba mpasi yina ke na nge na ntima. Samu na Yesu, Biblia ke zonzá: “Mutindu kele Nzambi ni mutindu yina mpe yandi kele”.  (Ebr. 1:3) Ntangu Yesu dilá, yandi lakisá yina ya ke salá Yehova ntangu muntu yina beto ke zolá ke kufwá. (Yoa. 14:9) Si nge ke na dilá samu muntu yina nge ke zolá me kufwa, zaba ti Yehova ke na talá mpasi yina ya ke na salá nge, mpe yandi ke na kabulá yawu. Yandi ke na nsatu ya kubelusa mputa yina ke na nge na ntima.—Nku. 34:18; 147:3.

8. Samu na yinki beto lenda vanda na kiminu ti Yesu ke vumbula bantu ya beto yina kufwá?

⁸Yesu ke na nsatu ya kuvutula na luzingu bantu ya nge yina kufwá. Mwa ntangu fioti tekila yandi dila, Yesu zonzá na Marta: “Nkazi ya nge ke vumbuka na lufwa.” Marta vandá na kiminu na mambu yina Yesu zonzá na yandi. (Yoa. 11:23-27) Samu yandi vandá kisadi ya Yehova, Marta zabá ti, na ntama, bambikudi Eli mpe Elize vumbulá bantu na lufwa. (1 Mf. 17:17-24; 2 Mf. 4:32-37) Ntangu ya nkaka yandi kuwá mpe ti Yesu vumbulá bantu na lufwa. (Luke 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Nge mpe lenda vanda na kiminu ti nge ke tala dyaka bantu ya nge yina kufwá. Mansangasa yina Yesu basisá ntangu yandi vandá pesa ngolo na bandiku ya yandi yina fwidilá muntu ya bawu, ke na lakisá ti yandi ke na nsatu ya mingi ya kuvumbula bantu ya kufwá.

9. Mutindu Yesu, wa’ faso nge lenda pesa ngolo na ba yina ke na mpasi? Pesa kifwani.

⁹Nge lenda pesa ngolo na ba yina mpasi me kumina bawu. Yesu suká ve kaka na kudila na Marta mpe Maria. Kasi yandi kuwá bawu mpe zonzá na bawu bamambu yina zolá pesa bawu ngolo. Beto mpe lenda sala faso Yesu. Dan, kuluntu mosi yina ke vandá na Australie me zonza: “Na manima ya lufwa ya kento ya munu, mu vandá na nsatu ba sadisa munu. Bampangi mingi ya bakala na ya kento ya kukwela vandá na munu mpimpa na ntangu samu na kuwa munu. Ba vandá bika mu zonzila bawu mpasi yina vandá na munu na ntima. Mpe ba vandá ve na nsoni ya munu ntangu mu vandá dilá. Ntangu mu vandá ya kulemba, ba vandá salá bisalu ya nkaka samu na kusadisa munu. Ba vandá sukulá kaminion ya munu, kukwenda sadila munu zandu mpe kulambila munu. Ba sambilá mpe na munu bambala mingi. Ba lakisá ti ba vandá bandiku ya tsyelika mpe bampangi yina ‘butuká samu na bantangu ya mpasi.’”—Bin. 17:17.

10. Zonzila disolo yina ke na Luke 19:36-40.

¹⁰ Na kilumbu ya 9 Nisan 33 N.B, Yesu kumá na Yeruzalemi. Ntangu yandi vandá kwiza na nzila, bantu mingi vukaná mpe bandá kutula bilele ya bawu na nzila yina yandi zolá luta. Ba ndimá ti yandi vandá Mfumu. Ya vandá ntangu mosi ya kilengi. (Tanga Luke 19:36-40.) Kasi bamambu yina salamá na manima pamusá bilandi ya yandi. “Ntangu Yesu kumaka pene-pene na [Yeruzalemi], mpe talaka yawu, yandi dilaka samu na mbanza yina.” Na mansangasa na meso, Yesu zonzilá bamambu ya mpasi yina zolá kumina bantu ya Yeruzalemi.—Luke 19:41-44.

11. Yinki natá Yesu na kudila samu na bantu ya Yeruzalemi?

¹¹ Yesu vandá na kyadi samu yandi zabá ti ata bantu ya Yeruzalemi yambá yandi na kilengi nyonso, mingi na kati ya bawu zolá manga nsangu ya Kimfumu. Na yawu, ba zolá mwangisa Yeruzalemi mpe kunata bajwife yina zolá vuuka na babwala ya nkaka. (Luke 21:20-24) Ya ke kyadi na kutala ti faso Yesu zonzak’ yawu, bantu mingi mangak’ yandi. Wa’ faso bantu ke tadilá nsangu ya Kimfumu na kisika yina nge ke vandá? Ntangu ya nkaka, kaka bantu fioti ke ndimá kuwa nge, ata bangolo yina nge ke na salá. Yinki nge lenda longoka na mansangasa ya Yesu? Beto tala bileso tatu yina beto lenda benda.

12. Yesu dilá samu na bantu ya Yeruzalemi. Yinki ya ke na longá beto samu na Yehova?

 ¹²Yehova ke na kyadi ya bantu. Mansangasa yina Yesu basisá samu na bantu ya Yeruzalemi ke na lakisá yawu. ‘Yandi zola ve ti ata muntu mosi kufwa, kasi yandi zola ti bantu nyonso balula ntima.’ (2 Pi. 3:9) Beto ke lakisá luzolo na bantu bubu yayi, ntangu beto ke salá nyonso samu nsangu ya mbote simba bantima ya bawu.—Mat. 22:39.

13-14. Wa’ faso Yesu lakisá ntima ya kyadi, mpe na wapi mutindu beto lenda kulisa kifu yayi na bantima ya beto?

¹³Yesu tulá bangolo ya yandi nyonso na kisalu ya kusamuna. Yesu lakisá luzolo na bantu, ntangu yandi vandá longa bawu bambala nyonso yina yandi vandá kutana na bawu. (Luke 19:47, 48) Yinki natak’ yandi na kusala yawu? Yandi vandá na kyadi ya bawu. Bantangu ya nkaka, samu bantu mingi vandá na nsatu ya kuwa yandi, Yesu na bilandi ya yandi “lendaka ve na kudya.” (Mrk. 3:20) Ata na mpimpa, yandi vandá ndimá kulonga bantu. Na kifwani, Biblia ke zonzá ti bakala mosi kwizá tala yandi na mpimpa samu yandi longa yandi. (Yoa. 3:1, 2) Mingi ya bantu yina kuwá Yesu, kumá ve bilandi ya yandi. Kasi, malongi yina ba kuzwá lungá samu ba soola kusadila Nzambi. Bubu yayi beto ke na nsatu bantu nyonso kuwa nsangu ya mbote. (Bis. 10:42) Samu na kusala yawu, beto zolá soba bamambu ya nkaka na faso ya beto ya kusamuna.

¹⁴Ndima kusoba faso ya nge ya kusala. Samu na kuzwa ba yina lenda kuwa nsangu ya mbote, beto me bonga kusoba ba-heure yina beto ke samunaka. Matilda, mpangi mosi ya kento ya pionnier me zonza: “Munu na bakala ya munu beto ke samuná na ba-heure nyonso ya kilumbu. Na suka, beto ke samuná na bazandu mpe na bisika yina bantu ke salaka. Na midi, samu bantu mingi ke na banzila, beto ke sadilá prezantware. Na nkokila, beto ke talá ti ya ke ntangu ya mbote samu na kukutana na bantu na bayinzo.” Beto zolá samuna ve kaka na bantangu yina ke vandá mbote samu na beto. Kasi, beto zolá ndima kuyidika ntangu ya beto samu na kusamuna na ba-heure yina beto lenda kutana na bantu. Si beto sala yawu, beto ke sepelisa Yehova.

15. Faso ke zonzak’ yawu Luke 22:39-44, yinki salamá na mpimpa ya nsuka ya luzingu ya Yesu?

¹⁵ Na mpimpa ya kilumbu ya 14 Nisan ya mvula 33 N.B., Yesu kwendá na jardin ya Getsemane. Kuna, yandi fungulá ntima ya yandi na Yehova na lusambu. (Tanga Luke 22:39-44.) Ni na ntangu ya mpasi yina, Yesu ‘bondilaka [. . .] na kudila ya ngolo mpe mansangasa.’ (Ebr. 5:7) Samu na wapi bamambu Yesu sambilá na mpimpa yina? Yandi sambilá samu Yehova pesa yandi ngolo ya kuvanda kaka ya kukangama na yandi mpe ya kusala luzolo ya yandi. Yehova kuwá lusambu yina mwana ya yandi salá mpe filisá mbazi mosi samu na kukindisa yandi.

16. Samu na yinki Yesu vandá ya kufuluka na kyadi ntangu yandi vandá sambila na jardin ya Getsemane?

¹⁶ Beto lenda zonza ti na lusambu yina Yesu salá na jardin ya Getsemane, yandi dilaka. Yandi vandá na kyadi ya kuzaba ti bantu zolá tadila yandi faso muntu yina me finga nkumbu ya Nzambi. Yandi zabá ti yandi vandá na kilo na zulu ya yintu ya yandi. Yandi zolá bikana ya kukangama na Nzambi tii na lufwa mpe kunwanina nkumbu ya Nzambi. Kana nge ke na kutaná na bamambu ya mpasi yina ke na meká kukangama ya nge na Yehova, yinki nge lenda longoka na mansangasa ya Yesu? Beto tala bileso tatu yina beto lenda benda.

17. Yehova kuwá Yesu ntangu yandi bondilak’ yandi. Yinki ya ke longá beto samu na Yehova?

¹⁷Yehova ke kuwá ntangu nge ke bondilá yandi. Yehova kuwá ntangu Yesu vandá bondila yandi. Samu na yinki? Samu susi ya ntete ya Yesu vandá ya kubikana ya kukangama na Tata ya yandi mpe kunwanina nkumbu ya yandi. Si beto mpe, na balusambu ya beto beto ke bondilá Yehova sadisa beto na kuvanda ya kukangama na yandi mpe na kunwanina nkumbu ya yandi, yandi ke kuwa beto.—Nku. 145:18, 19.

18. Samu na yinki beto lenda zonza ti Yesu ke mutindu ndiku yina ke kabulá mpasi ya beto?

¹⁸Yesu ke kabulá mpasi yina ke na nge. Ntangu mambu ke kwamisá beto, ya ke salá kilengi na kuvanda na ndiku yina ke na kabulá mpasi ya beto, mingi-mingi kana mpasi ya faso yina kuminá mpe yandi. Yesu ke ndiku ya mutindu yayi samu na beto. Yandi zaba yinki zola zonza kuvanda ya kulemba mpe  na nsatu bampangi pesa beto diboko. Yandi zaba faso beto kele, mpe yandi ke sala nyonso samu beto kuzwa ngolo yina beto ke na yawu nsatu “na ntangu ya mbote.” (Ebr. 4:15, 16) Yesu ndimá mbazi mosi bakisa yandi na jardin ya Getsemane. Beto mpe zolá ndima nyonso yina Yehova ke pesá beto samu na kusadisa beto. Yandi lenda pesa beto ngolo na nzila ya mikanda ya beto, bavideo, badiskur, bakuluntu ya kimvuka, to bandiku yina ke ya kukula na kimpeve.

19. Wa’ faso nge lenda kuzwa ngolo ntangu bamambu ya mpasi ke meká kukangama ya nge na Yehova? Pesa kifwani.

¹⁹Yehova ke pesa nge “kizunu ya Nzambi.” Wa’ faso Yehova ke pesá beto ngolo? Ntangu beto ke sambilá, beto ke kuzwá “kizunu ya Nzambi yina me lutila nyonso yina muntu lenda kuvisa [to kuzaba].” (Flp. 4:6, 7) Kizunu yina Yehova ke pesá ke bumbá makanisi ya beto mpe ke salá ti ntima ya beto ningana ve. Tala faso ya sadisá mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Luz. Yandi me zonza: “Mu ke nwaná na makanisi yina ke natá munu na kutala ti mu ke kaka munu mosi. Na yawu, bantangu ya nkaka mu ke kanisá ti Yehova zola ve munu. Ntangu ya ke kuminá munu, na mbala mosi, mu ke zonzilak’ yawu na Yehova. Lusambu ke tulá kizunu na makanisi ya munu.” Faso disolo ya mpangi yayi me lakisa yawu, lusambu ke pesá kizunu.

20. Wapi bileso beto lenda longoka na bambala tatu yina Yesu dilaka?

²⁰ Beto me zonzila bambala tatu yina Yesu dilaka. Beto me tala bileso yina lenda pesa beto ngolo mpe faso ya kusadila yawu. Artikle yayi me lakisa beto ti beto fwana sadisa bampangi yina ke na lutisá bantangu ya mpasi, mpe kuvanda na kiminu ti Yehova na Yesu ke pesa beto ngolo si muntu yina beto ke zolá me kufwa. Ya me sadisa beto na kutala ti beto zolá lakisa ntima ya kyadi na kisalu ya beto ya kusamuna mpe ya kulonga bantu, samu Yehova Nzambi na Yesu ke lakisá kifu ya mbote yayi. Beto me kuzwa ngolo na kuzaba ti Yehova na mwana ya yandi Yesu ke kabulá mpasi yina ke na beto, ba zaba faso beto kele, mpe ba ke na nsatu ya kusadisa beto na kukanga ntima. Beto bika ve kusadila bamambu yayi tii kilumbu yina Yehova ke lungisa nsilulu ya kitoko yina yandi pesá ya ‘kukusuna mansangasa nyonso yina kele na meso ya beto’!—Luz. 21:4.