Mingi ya beto me kula na bisika yina bantu ke talaka ti bakento ke kaka bantu ya mpamba. Na kifwani, Hans, yina ke ntwadisi ya circonscription na bwala ya Bolivie, me zonza: “Ba ya nkaka me kula kisika yina ba ke talaka ti bakala me lutila kento na mfunu mpe ni yawu ke nataka bantu na kuvanda na lulendo. Ba ke kanisaka ti ba me lutila bakento mpe bambala mingi ba ke bakilaka ve bawu na buzitu.” Shengxian, ke kuluntu ya kimvuka mpe ke vandaka na bwala ya Taïwan. Yandi me zonza: “Na bwala ya beto, kento me lunga ve kuzonza yina yandi ke na kanisaka na kati-kati ya babakala. Kana bakala zonza mambu yina kento ke na kanisaka, bampangi ya yandi ke pesa ve yandi buzitu.” Ya ke mpe na babakala ya nkaka yina ke lakisaka faso ya bawu ya yimbi ya kubakila bakento. Na kifwani ba lenda zonza bamambu yina ke katulaka buzitu ya kento.

Mambu ya mbote ke ti ata kisika ni kisika yina bakala me kula, yandi lenda soba faso ya yandi ya kutala bamambu. Yandi lenda longoka ti bakento na babakala ke kaka faso mosi. (Ef. 4:22-24) Samu na kusala yawu, yandi lenda landa kifwani ya Yehova. Na disolo yayi, beto ke zonzila wa’ faso Yehova ke bakilaka bakento, wa’ faso bampangi ya bakala lenda longoka na kubakila bakento mutindu Yehova ke salaka yawu, mpe wa’ faso bakuluntu lenda vanda bantu ya ntete na kulakisa buzitu na bampangi ya kento.

WA’ FASO YEHOVA KE BAKILAKA BAKENTO?

Yehova me pesa kifwani ya mbote na yina me tadila faso ya kubakila bakento. Yehova ke Tata yina ke na ntima ya kyadi, mpe yandi ke zolaka bana ya yandi nyonso. (Yoa. 3:16) Bakento yina ke na kiminu  na yandi ke bana yina yandi ke zolaka mingi. Beto tala bafaso mingi yina Yehova ke lakisaka ti yandi ke zitisaka bakento mpe yandi ke zolaka bawu.

Yandi ke bakilaka bakento faso yandi ke bakila bantu nyonso. Yehova yidikaka kento na bakala samu ba vanda mutindu yandi. (Kub. 1:27) Yandi pesaka ve bakala mayela to makoki ya kusala bamambu ya kulutila kento. Yandi ke bakilaka bakento na babakala mutindu mosi. (2 Ns. 19:7) Yandi yidikaka kento na bakala na makoki ya kubakula matsyeleka ya Biblia mpe kulanda bifu ya yandi ya mbote. Samu na Yehova kiminu ya bakento na ya babakala ke kaka faso mosi, ya vanda ba yina ke na kivuvu ya kuzinga na paradiso awa na ntoto to ba yina ke na kivuvu ya kuyala mutindu bamfumu mpe banganga-nzambi na zulu. (2 Pi. 1:1, nyp.) Ya ke na talanaka pwelele ti samu na Yehova, bakento ke mfunu kaka faso babakala.

Yandi ke kuwaka bawu. Yekova ke tulaka dikebi na bamambu yina bakento ke na yawu na ntima mpe na bamambu yina ke kwamisaka bawu. Na kifwani, ntangu Rashele mpe Ana sambilaka yandi, yandi kuwaka mpe pesaka mvutu na balusambu ya bawu. (Kub. 30:22; 1 Sa. 1:10, 11, 19, 20) Yehova nataka mpe bantu yina sonikaka Biblia na kusonika masolo ya babakala yina kuwaka bakento. Na kifwani, ntangu Yehova zonzaka na Abrahami na kuwa kento ya yandi Sara, yandi kuwaka yandi. (Kub. 21:12-14) Mfumu Davidi kuwaka Abigaile. Yandi talaka ti ni Yehova filisaka yandi na kusolola na yandi. (1 Sa. 25:32-35) Yesu landaka na mutindu ya kulunga bifu ya Tata ya yandi. Yandi kuwaka mama ya yandi, Maria. (Yoa. 2:3-10) Bifwani yayi ke mosi ya bafaso yina Yehova lakisaka buzitu na bakento ntangu yandi kuwaka bawu.

Yandi ke tulaka bawu ntima. Yehova tulaka Eva ntima ntangu yandi lombaka na Eva na kusadisa yandi na kukipe ntoto. (Kub. 1:28) Samu yandi salaka yawu, yandi lakisaka ti Eva vandaka ve na yisi ya bakala ya yandi Adami, kasi yandi vanda kisadisi samu na yandi. Yehova tulaka mpe ntima na mumbikudi ya kento Debora mpe Hulda, samu bawu pesaka malongi na bantu ya Izraele ata mpe na mfumu mpe na bazuzi. (Baz. 4:4-9; 2 Mf. 22:14-20) Bubu yayi, Yehova ke tulaka ntima na bakristo ya kento samu na kusala kisalu ya yandi. Bampangi ya kento yayi, ke sadilaka mutindu ba mipasuli-nzila ya ntangu nyonso mpe ba missionnaires. Ba ke tulaka diboko na kisalu ya kutunga, kukipe bayinzo ya Kimfumu mpe ba Betele. Ba ya nkaka ke salaka na Betele mpe na kisalu ya kubangula. Bakento yayi ke mutindu kimvuka ya nene ya basoda yina Yehova ke sadilaka samu na kulungisa luzolo ya yandi. (Nku. 68:11) Ya ke na talanaka ti, samu na Yehova, bakento ke ve bantu ya mpamba.

WA’ FASO BAMPANGI YA BAKALA LENDA LONGOKA KUBAKILA BAKENTO KAKA MUTINDU YEHOVA KE SALAKA YAWU?

Bampangi ya bakala, samu na kuzaba kana beto ke bakilaka bampangi ya kento kaka mutindu Yehova ke bakilaka bawu, beto me bonga kutala mbote-mbote mutindu ya beto ya kukanisa mpe ya kusala bamambu. Na kusala yawu, beto ke na nsatu ba sadisa beto. Dokotolo lenda sadila bima yina ke sadisa yandi na kuzaba kana ntima ya muntu ke na kimbevo to ve. Faso mosi mpe bandiku ya mbote mpe Biblia lenda sadisa beto na kuzaba kana faso ya beto ya kubakila bakento ke sepelisaka Yehova to ve. Yinki beto lenda sala samu na kuzwa lubakusu yayi?

Yufula ndiku ya nge. (Bin. 18:17) Beto lenda lomba byuvu yayi na ndiku yina beto ke tulaka ntima, yina ke na ntima ya mbote, mpe yina ke talaka bamambu na faso ya kulunga: “Yinki nge me kanisa na faso ya munu ya kubakila bakento? Ba lenda zonza kwandi ti mu ke pesaka bawu buzitu? Ya ke kwandi na kima yina mu lenda sala samu na kubakila bawu na mutindu ya mbote?” Kana mpangi ya nge me zonzila nge bamambu yina nge lenda bongisa, kumanga ve. Kasi ndima kubongisa yawu.

Longoka Biblia. Samu na kuzaba kana faso ya beto ya kubakila bakento ke mbote, Biblia lenda sadisa beto na kuzaba na faso ya mbote bifu mpe bamambu yina beto ke salaka. (Ebr. 4:12) Ntangu beto ke longokaka Biblia, beto ke longokaka masolo ya bantu yina bakilaka bakento na mutindu ya mbote, na ya ba yina bakilaka ve bawu na mutindu ya mbote. Beto lenda fwanisa bamambu yina ba salaka na bamambu yina beto ke salaka. Dyaka, kufwanisa baverse mingi lenda sadisa beto na kusadila ve verse na faso ya yimbi samu ya kwelana na faso ya beto ya yimbi ya kubakila bakento. Na kifwani, 1 Piere 3:7 ke zonzaka ti bakento kele na “ngolo mingi ve.” b Ya zola zonza kwandi ti bakento ke na yisi ya babakala mpe babakala me lutila bawu na mayela to ba ke ve na makoki faso  babakala? Ata fioti ve. Fwanisa bamambu yina 1 Piere 3:7 ke zonzaka na yina Bagalate 3:26-29 ke zonzaka. Ya ke lakisaka ti Yehova ke soolaka bakento na babakala samu ba yala kintwadi na Yesu na zulu. Ntangu beto ke longokaka Biblia, mpe ke yufulaka na mpangi ya mbote yinki yandi ke kanisaka na faso ya beto ya kubakila bakento, beto lenda longoka faso ya mbote ya kuzitisa bampangi ya beto ya kento.

WA’ FASO BAKULUNTU KE LAKISAKA TI BAWU KE PESAKA BAKENTO BUZITU?

Bampangi ya bakala lenda longoka mpe faso ya kulakisa buzitu na bakento na kutalaka kifwani ya bakuluntu yina kele na luzolo. Wa’ faso bakuluntu lenda lakisa ti ba ke pesaka buzitu na bakento? Beto tala mwa bamambu.

Ba me bonga kubudila bampangi ya kento maboko. Ntumwa Polo ke kifwani ya mbote yina bakuluntu me bonga kulanda. Yandi budilaka bakento mingi maboko na kati ya mikanda yina yandi sonikaka na bakristo ya Roma. (Rom. 16:12) Nge lenda kanisa kwandi na kilengi yina vandaka na bampangi ya kento yayi ntangu ba vanda tangaka mikanda ya Polo na kimvuka ya bawu? Faso mosi mpe, samu ti bampangi ya kento ke na bifu ya mbote mpe ti ba ke salaka mingi samu na Yehova, bakuluntu me bonga kubudila bawu maboko. Ni yina ke sala ti bampangi ya kento tala ti ba ke pesaka bawu buzitu mpe ba ke zolaka bawu mingi. Bamambu ya mbote yina kuluntu ke zonza lenda vanda yina bampangi ya kento ke na yawu nsatu samu na kubika ve kusadila Yehova.​—Bin. 15:23.

Ntangu bakuluntu ke budilaka bampangi ya kento maboko, ba me bonga kuzonza samu na yinki ba ke na salaka yawu mpe ba me lunga kusala yawu na ntima mosi. Samu na yinki? Mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Jessica me zonza: “Ya ke salaka kilengi ntangu mpangi ya bakala ke zonzaka na mpangi ya kento ‘matondo samu na kisalu ya nge.’ Kasi, ya ke lutilaka kuvanda kitoko ntangu ba ke bwelaka mambu yina ke nataka bawu na kubudila beto maboko mutindu: kulonga bana ya beto, kusala bangolo na kukuma na ntangu na balukutakanu, mpe kusadila  Biblia samu na kupesa bamvutu na balukutakanu.” Ntangu bakuluntu ke budilaka bampangi ya kento maboko samu na mambu yina ba me sala, ya ke lakisaka bawu ti ba ke mfunu mingi mpe ti kimvuka ke na nsatu ya bawu.

Ba ke kuwaka bampangi ya kento. Bakuluntu yina ke ya kukuluka ke ndimaka ti kaka ni bawu ve ke na makanisi ya mbote. Bakuluntu ke pesaka bampangi ya kento bweso ya kuzonza yinki ba ke na kanisaka, mpe ntangu ba ke zonzaka, ba ke kuwaka bawu mbote-mbote. Na kusalaka faso yina, ba ke kindisaka bampangi ya kento, mpe bawu mosi mpe ke kuzwaka bambote. Wa’ faso? Kuluntu mosi na nkumbu ya Gerardo, yina ke salaka na Betele me zonza: “Mu talaka ti kulomba lubakusu na bampangi ya kento samu ba sadisa munu na kusala kisalu vandaka kitoko mingi. Mpe bantangu ya nkaka, ba salaka bisalu mingi tekila bampangi ya bakala.” Na kati ya kimvuka, bampangi mingi ya kento ke sadilaka mutindu mipasuli-nzila. Ni yawu ke salaka ti ba zaba bansatu ya bantu mingi kisika yina ba kele. Kuluntu mosi na nkumbu ya Bryan me zonza: “Beto ke na bampangi mingi ya kento yina ke na bifu ya kitoko, mpe yina zaba kusala kisalu yina kimvuka ya Yehova ke na yawu nsatu. Beto longoka na mutindu ya bawu ya kusala!”

Bakuluntu yina ke na ndwenga me bonga ve kumanga na mbangu mambu yina bampangi ya kento ke zonzaka. Samu na yinki? Kuluntu mosi na nkumbu ya Edward me zonza: “Mutindu ya kukanisa ya mpangi ya kento, mpe bamambu yina yandi me kutana na yawu, lenda sadisa mpangi ya bakala na kusoba makanisi ya yandi, mpe ya lenda nata yandi na kukulisa ntima ya kyadi.” (Bin. 1:5) Ata ti yandi ke baka ve mambu yina mpangi ya kento me zonza, yandi lenda vutula yandi matondo samu na faso ya yandi ya kutala mpe kubakula bamambu.

Ba me bonga kulakisa bisalu na bakento. Bakuluntu yina ke na ndwenga ke sosaka ntangu samu na kulakisa bampangi ya kento bisalu. Na kifwani, ba lenda lakisa na bampangi ya kento faso ya kutwadisa balukutakanu ya kusamuna ntangu mpangi ya bakala yina kuzwaka mbotokolo kele ve. Ba lenda lakisa bawu mutindu ya kusadila ba machines ntangu ba ke tulaka maboko na kisalu ya kutunga mpe kubongisa bisalu ya kimvuka ya Yehova. Na Betele bampangi yina ke twadisaka bisalu ke sadisaka bampangi ya kento na kusala bisalu mingi mutindu: kisalu ya kubongisa, kusumba bima, kukipe mbongo, mpe mingi ya nkaka. Ntangu bakuluntu ke lakisaka na bampangi ya kento mutindu ya kusala, ba ke lakisaka ti ba lenda tula bawu ntima, mpe ti bampangi ya kento ke lenda kulungisa kisalu.

Bampangi mingi ya kento yina sadilaka bamambu yina bakuluntu pesaka bawu, sadisaka bantu ya nkaka. Na kifwani, bampangi ya nkaka ke sadilaka bima yina ba longokaka na kisalu ya kutunga samu na kusadisa na kutunga bayinzo yina mipepe ya ngolo mwangisaka. Ba ya nkaka ke sadilaka yina ba longokaka na présentoir samu na kusadisa bampangi mingi ya kento na kisalu yayi. Yinki ya ke salaka na bampangi ya kento ntangu bakuluntu ke bongisaka bamambu samu na kulakisa bawu faso ya kusala? Mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Jennifer me zonza: “Ntangu mu ke tulaka diboko na kisalu ya kutunga Yinzo ya Kimfumu, mpangi yina ke twadisaka bisalu ke bakaka ntangu ya kulakisa munu kisalu. Yandi ke zonzaka na munu kisalu yina mu ke sala, mpe ke budilaka munu maboko samu na yawu. Mu ke zolaka kusala na yandi samu mu ke taIaka ti mu ke mfunu mpe mu ke muntu yina ba ke tulaka ntima.”

BAMBOTE YA KUBAKILA BAKENTO MUTINDU DIKANDA YA BETO

Mutindu Yehova, beto ke zolaka bampangi ya kento yina ke ya kukwikama. Ni na yawu beto ke bakilaka bawu mutindu bantu ya dikanda ya beto. (1 Tim. 5:1, 2) Beto ke na bweso na kusala kintwadi na bawu. Kuzaba ti ba ke zolaka mpe ke sadisaka beto ke pesaka beto kilengi. Mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Vanessa me zonza: “Mu ke vutulaka matondo na Yehova samu mu ke na kati ya kimvuka ya yandi, samu ti bampangi ya bakala ke kindisaka munu mingi.” Mpangi mosi ya kento yina ke vandaka na Taïwan me zonza: “Mu ke vutulaka matondo na Yehova samu ti kimvuka ya yandi ke lakisaka ti bampangi ya kento ke mfunu mpe ke zitisaka bawu. Ya ke kumisaka dyaka ngolo kiminu ya munu mpe ya ke nataka munu na kusepela na bweso yina mu ke na yawu na kuvanda na kimvuka ya Yehova.”

Yehova ke talaka kilengi na bakristo yina ke bakilaka bakento mutindu mosi na yandi. (Bin. 27:11) Benjamin yina ke na Écosse me zonza: “Bubu yayi babakala mingi ke zitisaka ve bakento. Na yawu, beto zola ti ntangu bakento ke kwizaka na Yinzo ya Kimfumu, ba tala ti ya ke ve faso mosi.” Beto nyonso me fwana kulanda kifwani ya Yehova na kubakilaka bakento na buzitu mpe na luzolo yina me fwanana.​—Rom. 12:10.