1. Yinki ke kwizilaka nge na yintu ntangu nge ke kanisaka na Yehova?

 YA ME kwizilaka nge na kukanisa mutindu Yehova kele? Ntangu nge ke sambilaka yandi, yinki ke kwizilaka nge na yintu? Samu ti yandi ke talanaka ve, Biblia ke zonzilaka yandi na bafaso mingi. Na Biblia, ba ke bokilaka Yehova ‘ntangu mpe kinwanunu ya kisengo yina ke bakaka nzutu’ mpe “tiya yina ke nyengisaka.” (Nku. 84:11; Ebr. 12:29) Na kimona-meso, Ezekiele zonzilaka Yehova mutindu ditadi ya safire, kisengo ya nsemo mpe mukyama [arc-en-ciel]. (Ezk. 1:26-28) Bamambu nyonso yayi ba me zonzila samu na Yehova lenda pesa beto boma, mpe lenda sala ti beto tala bunene ya yandi.

2. Yinki lenda sala ti ya vanda mpasi na beto na kuvanda pene-pene na Yehova?

² Samu ti beto ke talaka ve Yehova, ya lenda vanda mpasi na beto na kundima ti yandi ke zolaka beto. Bantu ya nkaka lenda kanisa ti Yehova lenda zola ve bawu samu na bamambu ya yimbi yina ba salaka na luzingu ya bawu. Ya lenda vanda ti samu ba kuzwaka ve papa yina vandaka lakisa bawu luzolo. Yehova zaba yinki ya ke salaka beto na ntima mpe samu na yinki ya lenda vanda mpasi na beto na kuvanda ya kukangama na yandi. Samu na kusadisa beto, yandi me lakisa beto na Biblia nani yandi kele.

3. Samu na yinki beto me lunga kusosa kuzaba mbote-mbote luzolo ya Yehova?

³ Luzolo ke lakisaka mbote-mbote nani Yehova kele. (1 Yoa. 4:8) Biblia ke zonzaka ti “Nzambi ke luzolo.” Yandi ke salaka bima nyonso na luzolo. Luzolo ya Nzambi ke ngolo, ya ke ve na munimi. Ya ke ve na nsuka mpe yandi ke lakisaka yawu ata na ba yina ke zolaka ve yandi. (Mat. 5:44, 45) Na disolo yayi, beto ke zonzila mbote-mbote Yehova mpe luzolo ya yandi. Kana beto longoka na kuzaba nani ke Yehova, beto ke lutila kuzola yandi.

 YEHOVA KE ZOLAKA BETO MINGI

4. Ntangu nge ke talaka luzolo ya Yehova, yinki ya ke salaka nge? (Tala mpe kizizi.)

⁴ “[Yehova] kele ya kufuluka na mbote mpe na kyadi.” (Zaki 5:11) Biblia ke fwanisaka Yehova mutindu mama yina ke na luzolo mingi. (Iza. 66:12, 13) Kanisa na mama yina ke na kipeke mwana ya yandi na luzolo nyonso. Na luzolo nyonso yandi me tula yandi na nkata, mpe ke na kuzonzaka na yandi na malembe nyonso. Ntangu mwana ke na dilaka to ke na talaka mpasi, yandi ke salaka nyonso samu mwana kuzwa yina ke sadisa yandi na kutala dyaka ve mpasi. Na ntangu ya mpasi, beto lenda tula ntima na luzolo ya Yehova. Muntu mosi yina sonikaka Bankunga zonzaka: ‘Ntangu basusi lutilaka munu, nge pesaka munu ngolo mpe nge zunisaka munu.’​—Nku. 94:19.

5. Yinki luzolo ya kukwikama ya Yehova zola zonza samu na beto?

⁵ Yehova ke ya kukwikama. (Nku. 103:8) Ntangu beto ke salaka mambu ya yimbi, yandi ke bikaka ve kuzola beto. Bambala mingi, bantu ya Izraele tumamaka ve na Yehova. Kasi, yandi kwizaka lakisa bawu luzolo ya yandi ya kukwikama, ntangu ba balulaka ntima. Yehova zonzaka: ‘Samu nge kumaka mfunu mingi na meso ya munu, mu pesaka nge lukumu mpe mu zola nge.’ (Iza. 43:4, 5) Luzolo ya Yehova me soba ve. Beto lenda tula ntima na yawu. Yehova ke manga ve beto, ata ti beto salaka bafoti ya nene. Ntangu beto ke nyongaka masumu ya beto mpe beto ke vutukaka na yandi, beto ke tala ti luzolo ya yandi samu na beto me soba ve. Yehova pesaka nsilulu ti ‘yandi ke lemvokila na luzolo nyonso.’ (Iza. 55:7) Biblia ke zonzaka ti mulemvo yina, ke nataka na “bantangu ya kupema yina ke katukaka na Yehova yandi mosi.”​—Bis. 3:19, (nwt).

6. Na yina me tadila Yehova, yinki Zakari 2:8 ke na longaka beto?

⁶ Zakari 2:8 ke zonzaka: ‘Samu yayi mambu yina Yehova ya kimvuka ya basoda ke tuba, yina na manima ya kubaka nkembo me tinda munu na makanda yina vandaka kubotola beno bima: “Muntu yina me simba beno me simba mbuma ya disu ya munu.’ Samu ti Yehova ke zolaka beto, yandi ke bakulaka mambu yina ke na kati ya ntima ya beto, mpe yandi ke na nsatu ya kubumba beto. Ntangu beto ke talaka mpasi, ya ke salaka yandi mpe mpasi. Na yina, samu yandi ke pesaka mvutu, beto lenda sambila yandi mutindu yayi: ‘Bumba munu mutindu mbuma ya disu ya nge.’ (Nku. 17:8) Disu ke mosi ya binama ya nzutu yina ke mfunu mingi. Na yawu, ntangu Yehova ke fwanisaka beto na mbuma ya disu, ya zola zonza, ‘Muntu ni muntu yina ke sala beno yimbi, yandi ke sala mpe yimbi na yina ke ntalu na munu.’

7. Samu na yinki beto me fwana kutula ntima na luzolo ya Yehova?

⁷ Yehova zola nge vanda na kundima ti yandi ke zolaka nge. Kasi, yandi zaba ti samu na bamambu yina  beto salaka na ntama, beto lenda yufula kana yandi lenda zola beto. To nge ke na kutanaka na bamambu yina ke na mekaka kukangama ya nge na luzolo ya Yehova. Yinki lenda sadisa nge na kutula ntima na Yehova? Longoka mutindu Yehova lakisaka luzolo ya yandi na Yesu, na ba yina ba tulaka mafuta mpe na beto nyonso.

MUTINDU YEHOVA KE LAKISAKA LUZOLO

8. Samu na yinki Yesu vandaka na kundima ti Tata ya yandi ke zolaka yandi?

⁸ Na kati ya bamvula mingi, Yehova na Yesu kulisaka kindiku ya ngolo mpe luzolo ya bawu kumaka nene. Mutindu Matayi 17:5 ke zonzaka yawu, Yehova kwizaka lakisa pwelele luzolo ya yandi samu na Yesu. Yehova zola suka kaka na kuzonza: ‘Yayi ke mosi ya bana ya munu yina mu ke zolaka mingi.’ Kasi, yandi vanda zola beto zaba luzolo ya ngolo yina yandi ke na yawu samu na Yesu. Ni na yawu yandi bokilaka yandi “Mwana ya munu yina mu ke zolaka mingi.” Yehova vandaka na kilengi na mutindu ya muntu yina Yesu vandaka mpe na mambu yina yandi zola sala. (Ef. 1:7) Mpe Yesu vandaka ve na ntembe ti Tata ya yandi vanda zolaka yandi mingi. Samu ti luzolo ya Yehova samu na Yesu vandaka ya tsyeleka, ya vandaka ve mpasi na Yesu na kutala yawu. Na kundima nyonso, Yesu zonzaka bambala mingi ti Tata ya yandi ke zolaka yandi.​—Yoa. 3:35; 10:17; 17:24.

9. Wapi nzonzolo ke lakisaka luzolo ya Yehova samu na Bakristo yina ba tulaka mafuta. Zonzila yawu. (Baroma 5:5)

⁹ Yehova lakisaka mpe luzolo samu na Bakristo yina ba tulaka mafuta. Baroma 5:5 ke zonzaka: “Kivuvu yayi lenda kuvuna beto ve, samu ti Nzambi tulaka luzolo ya yandi na kati ya bantima ya beto na ngolo ya [mpeve ya santu] yina yandi pesaka beto.” Awa ba me sadila nzonzolo “tulaka.” Buku mosi yina ke zonzilaka Biblia ke sadilaka nzonzolo mutindu “kwiza na beto mutindu maza.” Kifwani yayi ke na lakisaka luzolo ya nene ya Yehova samu na Bakristo yina ba tulaka mafuta. Bakristo yina ba tulaka mafuta zaba ti ba kele “bayina [Nzambi] ke zolaka.” (Yude 1) Ntumwa Yoane kwizaka zonza makanisi ya yandi ntangu yandi kwizaka sonika: “Beno tala wapi mutindu Tata ke zolaka beto mingi! Yandi ke bokilaka beto bana ya yandi. Ya tsyelika, beto kele bana ya Nzambi.” (1 Yoa. 3:1) Luzolo ya Yehova ke sukaka kaka na Bakristo yina ba tulaka mafuta? Ve, Yehova lakisaka luzolo ya yandi samu na beto nyonso.

10. Wapi yina ke faso ya nene yina Yehova lakisaka ti yandi ke zolaka beto?

¹⁰ Wapi yina ke faso ya nene yina Yehova lakisaka ti yandi ke zolaka beto? Ni ntangu yandi pesaka Mwana ya yandi mutindu munkayulu. Ya ke mutindu ya kulakisa luzolo ya kulutila yina ata muntu lenda lakisa na yinza. (Yoa. 3:16; Rom. 5:8) Yehova bikaka Mwana ya yandi yina yandi ke zolaka mingi kufwa, samu bantu lenda kuzwa mulemvo samu na masumu ya bawu mpe ba lenda kukuma bandiku ya yandi. (1 Yoa. 4:10) Mingi beto ke kwiza kukanisa na yina ya lombaka na Yehova na Yesu samu na kufuta munkayulu, beto ke kwiza kubakula luzolo yina yandi ke na yawu na mosi na mosi ya beto. (Gal. 2:20) Yehova kwizaka futa ve munkayulu yayi kaka samu lunungu ya yandi vanda lomba yawu, kasi ya ke dikabu ya luzolo. Yehova lakisaka luzolo ya yandi samu na beto ntangu yandi pesaka Mwana ya yandi yina yandi ke zolaka mingi mutindu munkayulu. Yehova kwizaka ndima ti Mwana ya yandi tala mpasi, mpe kufwa samu na beto.

11. Yinki beto me longoka na Yeremia 31:3?

¹¹ Yehova ke sukaka ve kaka na kulakisa beto luzolo ya yandi. Kasi yandi ke zonzilaka beto yawu. Yeremia 31:3 ke zonzaka: ‘Yehova kwizaka kutalana na munu katuka na kisika ya ntama mpe yandi tubaka ti: “Munu zolaka nge na luzolo ya mvula na mvula. Na yina munu bendaka nge na munu na luzolo ya kukwikama.’ Yehova bendaka beto na yandi samu ti yandi ke zolaka beto. (Fwanisa na Kulonga Misiku 7:7, 8.) Ata kima, mpe ata muntu lenda kabula beto na luzolo yayi. (Rom. 8:38, 39) Yinki luzolo yayi ke salaka nge na ntima? Tanga Nkunga 23, mpe tala yinki luzolo ya Yehova salaka na Davidi mpe tala yinki ya lenda sala na beto nyonso.

 YINKI LUZOLO YA YEHOVA KE SALAKA NGE NA NTIMA?

12. Wa’ faso beto lenda zonzila na bunkufi Nkunga 23?

¹² Nkunga 23:1-6 ke zonzaka: ‘Yehova kele muvungi ya munu. Munu ke kondwa kima ve. Yandi ke bikaka munu mu lala na bisika yina me fuluka matiti. Yandi ke nataka munu na bisika ya kupema yina kele na maza mingi. Yandi ke pesaka munu ngolo. Yandi ke nataka munu na banzila ya lunungu samu na nkumbu ya yandi. Ata munu ke tambula na dibenga ya mpimpa ya ngolo, Munu ke waka ve boma ya kima ya yimbi, Samu nge kele na munu. Yinti ya nge mpe muhangu [baton] ya nge ke bwisaka munu ntima. Nge me yidikila munu mesa na mantwala ya bambeni ya munu. Nge ke pakula munu mafuta na yintu. Dikopa ya munu me fuluka mbote-mbote. Bumbote na luzolo ya kukwikama ke landa munu bilumbu nyonso ya luzingu ya munu, mpe munu ke zinga na yinzo ya Yehova bilumbu ya munu nyonso.’ Na Nkunga 23, Davidi kwizaka lakisa mutindu Yehova vanda zola yandi, mpe mutindu yandi vanda kipe yandi. Yandi vanda lakisa bundiku ya yandi na Yehova yina yandi vandaka bokila, munvungi ya yandi. Ntangu Davidi vanda bikaka Yehova twadisa yandi, yandi vandaka na boma ve, mpe yandi vanda sikidilaka kaka na Yehova. Davidi zabaka ti luzolo ya Yehova ke landa yandi bilumbu nyonso ya luzingu ya yandi. Yinki salaka ti Davidi tula ntima na Yehova?

13. Samu na yinki Davidi vandaka na kundima ti Yehova zolaka kipe yandi?

¹³ ‘Munu ke kondwa kima ve.’ Samu ti Yehova vanda lungisaka bansatu ya yandi nyonso, Davidi vandaka talaka ti Yehova vanda kipe yandi. Davidi zabaka mpe ti Yehova vandaka ndiku ya yandi mpe ti yandi vandaka ya kundimama na Yehova. Ni na yawu, ata mambu ni mambu yina lenda kumina yandi na mantwala, Davidi vandaka na kundima ti Yehova lenda bika ve na kukipe yandi, mpe na kusadisa yandi na bansatu ya yandi nyonso. Samu ti Davidi vandaka na kundima ti Yehova vanda zola yandi, mpe vanda kipe yandi, ya bakisaka yandi na kuvanda ve na maketi-keti, kasi na kuvanda na kilengi mpe kyese ya mingi.​—Nku. 16:11.

14. Wa’ faso Yehova lenda kipe beto na luzolo nyonso?

¹⁴ Yehova ke kipeke beto na luzolo nyonso, mingi-mingi, ntangu bamambu ya yimbi ke kuminaka beto na luzingu. Claire a mpangi mosi yina salaka bamvula kuluta 20 na Betele zabaka ve yinki ya kusala ntangu  dikanda ya yandi kutanaka na mambu ya mpasi. Tata ya yandi salaka AVC. Ba basisaka mosi ya bibusi ya yandi na kimvuka, mpe dikanda ya yandi vandaka me kuma na mpasi samu na kuzwa mbongo mpe ba vandaka dyaka ve na yinzo. Wa’ faso Yehova lakisaka bawu luzolo? Claire me zonza: “Ntangu nyonso, Yehova bikaka ve kukipe bansatu ya dikanda ya munu ya bilumbu nyonso. Konso ntangu, Yehova vanda pesa beto bima yina beto vanda kanisa ve na kuzwa. Bantangu ya nkaka, mu vanda kanisa na mutindu Yehova lakisaka beto luzolo mpe mu lenda zimbana ata fioti ve luzolo ya yandi. Bamambu yayi ke sadisaka munu na kusadila kaka Yehova na kilengi ntangu bamambu ya mpasi ke kuminaka munu na luzingu.”

15. Samu na yinki Davidi talaka ti Yehova pesaka yandi ngolo? (Tala mpe kizizi.)

¹⁵ ‘Yandi ke pesaka munu ngolo.’ Bantangu ya nkaka, Davidi vandaka ya kulemba samu na bamambu mingi mpe bankwamusu yina vanda kumina yandi. (Nku. 18:4-6) Kasi luzolo ya Yehova vandaka pesa yandi ngolo. Yehova nataka ndiku ya yandi yina vandaka ya kulemba na ‘bisika yina me fuluka matiti’ mpe ‘bisika ya kupema yina kele na maza mingi.’ Na manima, Davidi kuzwaka ngolo mpe vandaka ya kubongama samu na kusadila dyaka Yehova na kilengi.​—Nku. 18:28-32.

16. Wa’ faso luzolo ya Yehova ke pesaka nge ngolo?

¹⁶ Faso mosi mpe bubu yayi, ntangu beto kutanaka na bamambu ya mpasi na luzingu ya beto, ‘kana beto zimbanaka ve, ya kele samu na luzolo ya kukwikama ya Yehova.’ (Bid. 3:22; Kol. 1:11) Beto tala kifwani ya Rachel. Ya salaka yandi mpasi mingi na kati ya maladi ya COVID-19, ntangu bakala ya yandi bikaka yandi mpe bikaka Yehova. Yinki Yehova salaka samu na yandi? Yandi me zonza: “Yehova salaka nyonso samu mu tala luzolo ya yandi. Yandi pesaka munu bandiku yina vanda lutisaka ntangu na munu, vanda pesaka munu madya, vanda fidisaka munu ba messages yina vanda kindisaka munu na nzila ya Biblia, vanda sekaka na munu mpe ba vanda bambulaka munu ti Yehova ke kipeke munu. Mu vanda vutulaka matondo na Yehova ntangu nyonso samu ti yandi pesaka munu dikanda ya nene yina ke na luzolo.”

17. Samu na yinki Davidi vandaka ve na “boma ya kima ya yimbi”?

¹⁷ ‘Munu ke waka ve boma ya kima ya yimbi, samu nge kele na munu.’ Bantangu mingi, Davidi vanda kutanaka na bampasi na luzingu ya yandi, mpe yandi vandaka na bambeni mingi ya ngolo. Kasi luzolo ya Yehova salaka ti yandi tekita ve. Ya lenda vanda ti Davidi vandaka tala ti Yehova vandaka na yandi na bamambu nyonso yina vandaka kumina yandi mpe ya vandaka pesa yandi ngolo. Na yina, ya lenda vanda ti yandi yimbaka: ‘Yandi [Yehova] vuukisaka munu na mambu nyonso yina vandaka kupesa munu boma.’ (Nku. 34:4) Ata ti bantangu ya nkaka Davidi vandaka na boma ya mingi, yandi vandaka na makoki ya kununga  yawu samu ti yandi zabaka ti Yehova vandaka zola yandi.

18. Wa’ faso mutindu ya Yehova ya kulakisa beto luzolo lenda pesa beto ngolo ntangu beto ke na boma?

¹⁸ Samu na yinki kuzaba ti Yehova ke zolaka beto ke pesaka beto ngolo na bantangu ya mpasi? Mupasuli-nzila mosi na nkumbu ya Susi ke na zonzilaka yinki ya salaka yandi na bakala ya yandi ntangu mwana ya bawu kufwaka nzutu: “Ntangu bamambu ya yimbi ke kuminaka beto na luzingu, ya ke manisaka beto ngolo mpe ya ke kwamisaka beto. Kasi luzolo ya Yehova ke katulaka beto boma mpe ke pesaka beto kizunu.” Rachel yina beto me zonzila ke na zabaka dyaka: “Mpimpa mosi, ntangu ntima ya munu vanda sala munu mpasi, ya vanda kwamisa munu mpe ya vandaka pesa munu boma. Mu vanda sambila Yehova na kudila nyonso. Mu kwizaka tala ti yandi zunisaka ntima ya munu faso mama ke salaka yawu na mwana ya yandi, mpe mu kwizaka lala. Mu lenda zimbana ata fioti ve ntangu yina.” Kuluntu mosi na nkumbu ya Tasos salaka bamvula mingi na boloko samu yandi mangaka na kukuma soda. Wa’ faso Yehova lakisaka yandi luzolo mpe kipeke yandi? Yandi me zonza: “Yehova kipeke bansatu ya munu nyonso na faso ya kulutila. Ya pesaka munu ngolo ya kundima ti mu lenda tula ntima na Yehova na faso ya kulutila. Na nzila ya mpeve ya santu ya yandi, Yehova pesaka munu kilengi ata ti mu vandaka na kisika yina bamambu vandaka yimbi. Ya sadisaka munu na kutala ti mingi mu ke tula ntima na Yehova, mingi mu ke tala luzolo ya yandi. Na yawu, mu kumaka mupasuli-nzila ya ntangu nyonso na boloko.”

KUMA PENE-PENE NA NZAMBI YA NGE YA LUZOLO

19. a) Kana beto me zaba ti Yehova ke zolaka beto, wa’ faso beto lenda sambila yandi? b) Wapi yina ke mosi ya bafaso yina Yehova ke lakisaka luzolo yina me simba ntima ya nge? (Tala encadré “ Bamambu yina ke sadisa beto na kutala tiya ya luzolo ya Yehova.”)

¹⁹ Bamambu nyonso yayi beto me zonzila ke na lakisaka ti Yehova “Nzambi ya luzolo” ke na beto. (2 Ko. 13:11) Yandi ke kipeke mosi na mosi ya beto. Beto ke na kundima ti ‘luzolo ya yandi ya kukwikama ke ziungaka beto’ (Nku. 32:10) Kana beto me baka ntangu ya kuyindula na faso Yehova ke lakisaka beto luzolo, beto ke tala na faso ya kulutila faso Yehova ke kipe beto, mpe beto ke kuma pene-pene na yandi. Beto lenda sambila yandi na ntima nyonso, mpe kuzonzila yandi ti beto ke na nsatu ya luzolo ya yandi. Beto lenda zonzila yandi bamambu ya beto nyonso, samu ti beto ke na kundima ti yandi ke bakulaka yawu mpe yandi ke na nsatu ya kusadisa beto.​—Nku. 145:18, 19.

20. Wa’ faso luzolo ya Yehova ke nataka beto na kuvanda pene-pene na yandi?

²⁰ Kaka mutindu beto ke vandaka pene-pene na tiya na ntangu ya madidi, beto ke pene-pene na tiya ya luzolo ya Yehova. Kaka mutindu luzolo ya Yehova ke ngolo, ya ke mpe na lembami. Vanda na kilengi samu ti Yehova zola nge. Bika ti beto nyonso beto pesa mvutu na luzolo ya yandi na kuzonza: “Munu ke zolaka Yehova”!​—Nku. 116:1.