Mu butamá na St. Paul, na bwala ya Minnesota, U.S.A., na mvula 1954. Bibuti ya munu vandá ve na mbongo mingi, ba vandá mpe ve bapovre, beto vandá sambila na Catholik. Mu ke mwana ya zole na kati ya bana 5. Ntangu mu vandá mwana ya fioti, mu vandá kota na lekole ya Catholik, mpe mu vandá mosi ya bana yina ke sadisá bapretre ntangu messe ke lutaka. Kasi, mu zabá ve mambu mingi ya Biblia. Ata mu zabá ti ya ke na Nzambi yina yidiká bima nyonso, mu vandá ndimá ve ti dibuundu ya catholik lenda sadisa munu na kuzaba yandi.

Na mvula ya ntete yina mu salá na lekole ya kubasika avoca, Batemwe ya Yehova kwizá na yinzo ya munu. Mu yambá ve bawu samu mu vandá sukula bilele, kasi na ntima mosi, ba ndimá kuvutuka kilumbu ya nkaka. Kilumbu yina ba vutuká, mu vandá na byuvu zole samu na bawu: “Samu na yinki bantu ya yimbi ke lendá na luzingu kulutila bantu ya mbote?” mpe “Wa’ faso bantu lenda vanda na kilengi na luzingu?” Mu ndimá buku La vérité qui conduit á la vie éternelle na Bible Les Saintes Écritures— Traduction du monde nouveau, yina vandá na kuverture ya vert. Mu ndimá  mpe kulongoka Biblia. Mambu yina mu vandá longoka fungulá mu meso. Mu vandá na kilengi mingi ya kuzaba ti, Kimfumu ya Nzambi ke guvernema yina ke yala ntoto. Mu kwizá tala ti, baguvernema ya ntoto me lenda ata fioti kuyidika bamambu ya bantu, mpe ba me nata bamambu mingi ya mpasi na ntoto.

Na lusambu, mu pesá luzingu ya munu na Yehova na mvula 1982, mpe kaka na mvula yina, mu kuzwa bateme na lukutakanu ya nene yina vandá na teme: “La vérité du Royaume”. Ya salamá na centre civique ya bwala ya St. Paul. Lumingu yina landá, mu vutuká dyaka na centre civique samu na kulutisa examen ya kubasika avoca na Minnesota. Na Octobre, mu wá ti mu kuzwá examen, mpe mu kumá avoca.

Na lukutakanu ya nene yina, mu kutaná na Mike Richardson, yina vandá bethelite na Brooklyn. Yandi zonzá na munu ti, ba me tula servise juridique na Bethel ya Brooklyn. Mu kanisá na mambu yina zonzá enik Ethiopien na Bisalu 8:36 mpe mu yufula: ‘Yinki ke na kangá mu nzila ya kusala na servise juridique?’ Na yawu, mu lombá na kusala kuna.

Tata na mama ya munu vandá ve na kilengi samu mu kumá temwe ya Yehova. Tata ya munu yufulá munu wapi bambote kisalu ya munu na Bethel ke nata na kisalu ya munu ya avoca. Mu zonzá na yandi ti na kisalu yina mu ke salá, salere ke ve. Samu na bamambu ya munu ya fioti-fioti, ba ke pesá munu remboursement ya 37.500 fcfa (75$), yina ba ke pesá mpe na ba-bethelite nyonso.

Samu mu ndimá deja kusala na tribunal, mu kwendá ve na Bethel na mvula yina. Mu bandá kisalu ya munu na Bethel ya Brooklyn, na New York, na 1984. Mu vandá sala na servise juridique. Mayela yina mu kuzwá ntangu mu vandá sala na tribunal, salá ti mu vanda ya kuyidama na mantwala ya bamambu yina vandá kwiza.

Ba manisá kuyidika salle Stanley na Jersey City, yina ke na New Jersey, na Novembre 1983. Bampangi yina vandá yidika salle yango, lombá permision na leta samu na kuyidika courant na ba-tuyau ya maza. Ntangu ba kutaná na bamfumu ya luyalu, bampangi yina zabisá bawu ti, ba zolá sadila salle Stanley samu na kusala balukutakanu ya nene ya Batemwe ya Yehova. Misiku ya bwala ya Jersey city yina ke zonzilá faso ya kusadila bayinzo ya nene, ke zonzá ti, bayinzo yina ba ke sadilá samu na kusambila Nzambi, zolá vanda ve kisika yina bazandu to baboutik kele. Kasi, ni kisika yina salle Stanley vandaka. Ni na yawu, bamfumu ya luyalu, mangá kupesa bawu  permision ya kuyidik’ yawu. Bampangi ya beto natá mambu yango na tribunal, kasi tribunal mangaka.

Na lumingu ya munu ya ntete na Bethel, organizasion natá mambu yango na tribunal ya nene. Samu mu vandá me manisa ntama mingi ve bamvula zole yina mu lutisá na stage na tribunal ya nene, mu zabá mbote-mbote faso ya kuzonzila mambu yango. Mosi ya ba-avoca ya beto zonzá ti, salle Stanley, ba sadilá deja yawu bambala mingi samu na kusala baconser ya muzik mpe samu na kutala bafilm. Kasi samu na yinki ya ke vanda yimbi na meso ya luyalu na kusadila yawu samu na kusambila Nzambi? Tribunal ya nene zonzá ti, bwala ya Jersey City zitisá ve misiku yina ke pesá liberte na mabuundu. Tribunal ya nene zonzá ba pesa beto permision yina beto vandá na yawu nsatu. Mu bandá kutala faso Yehova ke sadilá misiku ya bwala, samu kisalu ya yandi kwenda na mantwala. Mu vandá na kilengi mingi ya kutula diboko na mambu yango.

Kuyidika salle Stanley vandá kisalu ya nene, kasi mvula mosi lutá ve na manima ya kubanda kuyidik’ yawu, ba sadilá salle yango kilumbu ya 8 Septembre 1985 samu na kupesa ba-eleve ya 79^e Klase ya Galaad, badiplome ya bawu. Mu vandá na kilengi mingi ya kusala kisalu yayi samu na nkembo ya Yehova. Kilengi yina mu kuzwá me lutila kilengi yina mu vandá na yawu na kisalu ya munu ya avoca avant mu kwiza na Bethel. Mu zabá ve ti Yehova zolá sadila munu na bamambu mingi ya nkaka.

Na kati ya bamvula 1980, badoctere na bantu ya nkaka ya lopital, vandá zitisá ve Batemwe ya Yehova yina vandá mangá ba bwela bawu menga. Bajuje vandá kanisa ti, bakento ya bivumu zolá manga ve ba bwela bawu menga. Ba vandá zonza ti, si ba bwela ve bakento yina menga, ba lenda kufwa mpe bana ya bawu ke vanda ve na bamama.

Kilumbu ya 29 Decembre 1988, mpangi ya kento Denise Nicoleau, na manima ya kubuta, vandá dyaka ve na menga ya kulunga na nzutu. Samu yandi vandá pene-pene na lufwa, doctere vandá sosa ti yandi ndima ba bwela yandi menga. Mpangi ya kento Nicoleau mangaka. Kilumba yina landá, ba yina ke salá na lopital lombá na juje na kupesa bawu permision ya kubwela yandi menga. Juje baká ve ntangu ya kuwa mpangi Denise na bakala ya yandi, mpe yandi zonzá ve na bawu ti yandi pesá permision na lopital samu ba bwela Denise menga.

Na kilumbu ya vendredi 30 Decembre, bantu ya lopital bwelá mpangi Denise menga, ata bakala ya yandi mpe dikanda ya yandi mangá ba sala yawu. Na nkokila ya kilumbu yango, lapolice kangá bantu ya dikanda ya mpangi Denise mpe bakuluntu  ya nkaka ya kimvuka samu ba sosá kukanga nzila na bantu ya lopital yina bwelá mpangi yayi menga. Na suka ya kilumbu ya samedi 31 Decembre, na bajurnale ya papiye, na radio mpe na tele, ba zonzilá mambu yango.

Lundi na suka, mu sololá na Milton Mollen juje ya tribunal ya nene. Mu zonzilak’ yandi mambu yina lutá, mpe mu lakisak’ yandi pwelele faso juje ya nkaka sosá ve kuwa beto, mpe pesá permision ba bwela mpangi ya beto menga. Juje Mollen zonzá na munu na kuluta na buro ya yandi na manima ya midi, samu beto tala misiku ya leta yina ke zonzilá mambu yango. Na nkokila, Philip Brumley, ntwadisi ya munu na servise juridique, kwendá na munu na buro ya juje Mollen. Juje yango bokilá mpe avoca ya lopital na kuvanda na beto. Beto bandá kuswana. Mpangi Brumley soniká mambu na kalepin ya yandi samu na kuzonza na munu: “malembe.” Mu kwizá tala ti konseye yina yandi pesá munu vandá mbote, samu na nkele, mu vandá sala nyonso na kulakisa ti mambu yina vandá zonzá avoca ya lopital, vandá ve yawu.

Na manima, Juje Mollen, zonzá ti, mbasi na suka na tribunal, ni mambu ya beto ba ke zonzila ntete. Ntangu beto vandá kwenda, juje Mollen zonzá ti, avoca ya lopital “ke vanda na mpasi mbasi.” Ya zolá zonza ti, ya zolá vanda mpasi na avoca ya lopital na kulakisa ti ba salá mbote na kubwela mpangi Denise menga na ngolo. Mu talá ti beto lenda nunga. Na ntima ya kukuluka, mu talá ti Yehova vandá sadila beto samu na kulungisa dikanisi ya yandi.

Beto salá mpimpa nyonso samu na kubongisa mambu yina beto ke zonza mbasi na suka. Tribunal vandá ve ntama na Bethel ya Brooklyn, na yina beto mingi na servise juridique kwendá kuna na makulu. Na manima ya kuwa mambu yina beto zonzá, bajuje 4 yina vandá kilumbu yina, zonzá ti lopital salá yimbi na kubwela Denise menga. Tribunal ya nene baká part ya mpangi Denise, mpe lakisá ti kifu ya balopital, ya kubaká permision na juje samu na kubwela malade menga na ngolo, ke ve na kati ya misiku ya leta.

Na manima, tribunal ya nene ya bwala ya New York mpe, zonzá ti ya vandá yimbi na kubwela mpangi Denise menga. Na mambu ya menga, yayi vandá desizion ya ntete na badesizion 4 yina ba-tribunal ya nene ya États-Unis bakaka. Mu vandá na bweso ya kutula diboko samu ya salama. (Tala tablo “ Bamambu yina beto nungá na  mantwala ya tribunal ya nene ya États-Unis.”) Munu, kintwadi na ba-avoca ya nkaka ya Bethel, beto nwaniná na mantwala ya batribunal bamambu ya batata na bamama yina ke sosá kubaka bana ntangu ba ke fwá makwela, ba-divorse, bamambu ya mapangu mpe ya bayinzo.

DIKWELA MPE DIKANDA YA MUNU

Mbala ya ntete yina mu talá kento ya munu Dawn, yandi vandá divorse, na babana tatu. Yandi vandá nwana na kudikisa dikanda ya yandi mpe yandi vandá pionier. Yandi vandá na luzingu ya mpasi mpe bangolo ya yandi samu na kusadila Yehova, simbá ntima ya munu. Na lukutakanu ya Distrik “Porteurs de lumière” ya mvula 1992, na New York, mu lombá na yandi si beto lenda zabana mbote-mbote. Beto kwelaná mvula yina landá. Kuvanda na kento yina ke tulá Yehova na kisika ya ntete na luzingu ya yandi mpe yina zaba kukabula kilengi, ke dikabu yina me katuka na Yehova. Bilumbu nyonso yina mu lutisá na yandi vandá ya kilengi.—Bin. 31:12.

Ntangu beto kwelaná babana vandá na bamvula 11, 13, mpe 16. Mu vandá zola kuvanda tata ya mbote samu na bawu, na yina mu vandá tangá mpe kusadilá bima nyonso yina mu vandá zwá na kati ya mikanda ya beto, yina ke lakisá faso ya kuvanda tata ya mbote. Na kati ya bamvula, mu kwizá tala faso kisalu ya kitata ke mpasi, kasi ya salá mu kilengi ntangu bana bandá kundima munu faso ndiku ya bawu ya ntima mpe tata ya bawu ya luzolo. Beto vandá yambá na kilengi nyonso bandiku ya bana ya beto na yinzo mpe beto vandá zolá kulutisa ntangu na bawu.

Na 2013, Dawn na munu, beto kwendá zinga na bwala ya Wisconsin samu na kusadisa bibuti ya beto yina nunaka. Ya salá mu kilengi na kuzaba ti, kisalu ya munu na Bethel manisá ve. Ba lombá na munu na kukontinye na kusala na servise juridique nete volontere samu na bantangu fioti.

Na Septembre 2018, mu bandá kutala ti, bantangu ya nkaka avant na kuzonza, mu vandá kosola. Doctere salá mu ba-examen, kasi yandi talá ata kima. Na Janvier 2019, doctere ya nkaka, zonzá na munu ti, mu lendá vanda na maladi mosi ya rare yina ke banda kudya mu nzutu nyonso malembe-malembe.

Bilumbu tatu lutá, ntangu mu vandá sala sport yina mu ke zolá, mu kubwá mpe diboko ya munu ya bakala zenganaka. Mu salá sport yayi luzingu ya mu nyonso, mpe mu zabá mbote-mbote faso ya kusala yawu. Na yina, mu kwizá zaba ti, nzutu ya munu vandá dyaka ve na ngolo. Mu pamuká faso maladi yango kudyá mu nzutu na mbangu. Ya kumá mpasi na munu na kuzonza, na kuningana, mpe na kumina.

Mu ke na kilengi mingi, na yina mu tulá diboko na kusadisa kimvuka ya Yehova faso avoca. Mpe mu ke na kilengi na yina mu lendá kusonika ba-artikle na kati ya bajurnale yina badoktere, ba-avoca mpe bajuje tangaka. Dyaka, mu salá badiskur na babwala mingi ya ntoto samu na kulakisa ti misiku ya leta ke biká nzila na bisadi ya Yehova na kumanga ba sadila menga samu na kubelusa bawu. Mu ke na zonzá faso Luke 17:10 ke zonzá: ‘Mu ke ngamba ya mpamba. Mu me sala kaka mambu yina mu zolá sala.’