1. Ntangu beto ke zonzá, “matsyeleka”, yinki ya zola zonza?

“WA’ FASO nge zabá matsyeleka?” “Ba kulisá nge na kati ya matsyeleka?” “Bamvula yikwa nge me sala na kati ya matsyeleka?” Bantangu ya nkaka ba me yufulá deja nge byuvu yayi, to nge me yufulá deja yawu na bantu ya nkaka. Ntangu beto ke zonzá “matsyeleka”, yinki ya zola zonza? Beto ke sadilá mot “matsyeleka”, ntangu beto ke zonzilá malongi yina beto ke ndimá, nyonso yina beto ke salá samu na kusambila Nzambi, mpe faso beto ke natá luzingu ya beto. Bantu yina ke na “kati ya matsyeleka” zaba yinki Biblia ke longá, mpe ba ke sadilá misiku ya Biblia na luzingu ya bawu. Na yawu, ba ke ndimá ve malongi ya mabuundu ya luvunu, mpe ba ke na kilengi na luzingu, ata ba ke na zingá na yinza yayi ya Satan.—Yoa. 8:32.

2. Faso ke na zonzilá Yoane 13:34, 35, wapi kima ya ntete lenda benda muntu na matsyeleka?

² Wapi kima ya ntete bendá nge na matsyeleka? Ntangu ya nkaka, ya lenda vanda ndyatulu ya mbote ya batemwe ya Yehova. (1 Pi. 2:12) To, ya lenda vanda luzolo yina ba ke na yawu samu na bampangi. Mingi ya ba yina ke kwizá mbala ya ntete na balukutakanu ke talá luzolo yango, mpe ya ke vutukilá bawu bambala mingi kuluta mambu yina ba kuwá na balukutakanu. Ya lenda pamusa ve beto samu Yesu zonzá ti, ba ke zaba bilandi ya yandi na luzolo yina ba ke lakisá bawu na bawu. (Tanga Yoane 13:34, 35.) Kasi, samu na kuvanda na kiminu ya ngolo, ya ke na kima ya nkaka yina beto zolá sala.

3. Yinki ke salama si kiminu ya beto ke ya kuvanda kaka na luzolo yina ke talaná na kati ya bisadi ya Yehova?

³ Luzolo yina ke talaná na kati ya bisadi ya Yehova zolá vanda ve kima ya ntete yina ke kumisa kiminu ya beto ngolo. Samu na yinki? Samu, si kiminu ya beto ke ya kuvanda kaka na luzolo yango,  ya lenda bwisa kiminu ya beto ntangu beto ke kutana na mambu ya mpasi. Na kifwani, nge lenda bika kusadila Yehova, si mpangi mosi ya bakala to ya kento, kuluntu to pionier me sala disumu ya nene, to si mpangi mosi me zonzila nge mambu yina me sala nge mpasi na ntima; to si mpangi mosi me kuma aposta to me banda kuzonza ti malongi ya kimvuka ya Yehova ke kaka luvunu. Na yina, si nge zola kuvanda na kiminu ya ngolo, nge zolá tunga yawu na zulu ya kindiku ya nge ya ngolo, yina nge ke na yawu na Yehova. Si nge vanda na kiminu na Nzambi kaka samu na ndyatulu ya mbote ya bampangi ya nkaka, kasi na kindiku ya nge na Nzambi ve, kiminu ya nge ke vanda ve ngolo. Faso ya nge ya kukanisa na Yehova mpe na dikanda ya yandi, lenda sadisa nge na kukulisa kiminu. Kasi nge mosi, nge zolá baka mpe ntangu ya kulongoka mbote-mbote Biblia, ya kuzaba mambu yina nge ke na longoká, mpe kusala barecherche samu na kundima ti, malongi ya Yehova yina ke na Biblia, ke matsyeleka. Nge zolá ndima ti, Biblia ke longá matsyeleka na kimuntu ya Yehova.—Rom. 12:2.

4. Na Matayi 13:3-6, 20, 21, yinki bantu ya nkaka ke salá ntangu ba ke kutaná na bamambu ya mpasi?

⁴ Yesu zonzá ti, bantu ya nkaka ke ndima matsyeleka “na kilengi,” kasi kiminu ya bawu ke lemba ntangu ba ke kutana na bamambu ya mpasi. (Tanga Matayi 13:3-6, 20, 21.) Ntangu ya nkaka ba zabá ve ti, ba yina ke landa Yesu, ke kutana na bamambu ya mpasi. (Mat. 16:24) To ntangu ya nkaka ba vandá kanisa ti, ntangu ba ke kuma bakristo, bamambu ya mpasi lenda kumina dyaka ve bawu na luzingu, to Nzambi ke banda kukatulá kaka bamambu ya bawu ya mpasi. Kasi na yinza yayi, bamambu ya mpasi ke vanda kaka. Mambu lenda soba na luzingu ya beto, mpe lenda sala ti beto zimbisa kilengi yina vandá na beto.—Nku. 6:6; Lon. 9:11.

5. Yinki ke na lakisá ti mingi ya bampangi ya beto ke ndimá ti ba ke na matsyeleka?

⁵ Bampangi ya beto mingi ke ndimá ti ba ke na matsyeleka. Samu na yinki beto lenda zonza yawu? Kiminu ya bawu ke lembá ve ata si mpangi mosi me lwalisa bawu, to si ba me kuma na ndyatulu yina ke ve ya kulunga na bakristo. (Nku. 119:165) Ntangu ba ke kutaná na bampasi, kiminu ya bawu ke lembá ve, kasi ya ke kumá dyaka ngolo. (Zaki 1:2-4) Wa’ faso nge lenda kuma na kiminu ya faso yayi?

6. Na zulu ya yinki bilandi ya Yesu ya siekle ya ntete tungá kiminu ya bawu?

⁶ Bilandi ya Yesu ya siekle ya ntete tungá kiminu ya bawu na zulu ya mambu ya Nzambi, mpe na malongi ya Yesu Kristo, yina ke “matsyeleka ya nsangu ya mbote.” (Gal. 2:5) Matsyeleka yayi, ke malongi nyonso yina bakristo ke kwikilá: munkayulu ya Yesu, mpe kuvumbuka ya Yesu na lufwa. Apotre Paul ndimá ti malongi yayi ke matsyeleka. Samu na yinki? Samu yandi sadilá mambu ya Nzambi samu na kulakisa na “nzila ya mambu yina ba soniká ti, ya vandá mfunu Yesu tala mpasi mpe vumbuka na lufwa.” (Bis. 17:2, 3) Bilandi ya Yesu ya siekle ya ntete ndimá malongi yayi, mpe tulá ntima na mpeve ya santu samu ya sadisa bawu na kuzaba mambu ya Nzambi. Ba vandá salá barecherche samu na kundima ti, malongi yina ba vandá pesa bawu vandá katuka na mambu ya Nzambi. (Bis. 17:11, 12; Ebr. 5:14) Ba tungá ve kiminu ya bawu kaka na faso ba vandá tadila bamambu, mpe ba vandá sadila ve Yehova kaka samu ba vandá na kilengi ya kuvukana na bakristo ya nkaka. Kasi, ba tungá kiminu ya bawu ntangu ba vandá sosa “kuzaba [Yehova] mbote-mbote.”—Kol. 1:9, 10.

7. Yinki kiminu ya beto mpe malongi ya Biblia ke natina beto?

⁷ Matsyeleka yina ke na Biblia ke changeke ve. (Nku. 119:160) Na kifwani, ya ke changeke ve si mpangi mosi me sala beto mambu ya yimbi to me sala disumu ya ngolo. Mpe ya ke changeke  ve ntangu beto ke lutisá bantangu ya mpasi. Na yawu, beto zolá sala bangolo ya kuzaba mbote-mbote malongi ya Biblia mpe kundima ti, malongi yango ke matsyeleka. Si beto vanda na kiminu ya ngolo na mambu yina Biblia ke longá, beto ke vanda ya kukangama na Yehova ntangu bamambu ya mpasi ke kumina beto. Wa’ faso nge lenda ndima dyaka ya kulutila ti, nge ke na matsyeleka?

8. Faso me lakisa 2 Timote 3:14, 15, wa’ faso Timote kwizá ndima ti yandi vandá na kati ya matsyeleka?

⁸ Timote vandá ndimá na ntima nyonso ti yandi vandá na matsyeleka. Wa’ faso yandi zabak’ yawu? (Tanga 2 Timote 3:14, 15.) Mama ya yandi na nkoko ya yandi ya kento vandá bantu ya ntete na kulonga yandi “[mambu] ya Nzambi.” Kasi yandi mosi mpe lutisá ntangu mpe salá bangolo na kulongoka mambu yango. Na yawu, yandi “kwikilá” ti ba vandá na matsyeleka. Na manima, Timote na mama mpe nkoko ya yandi ya kento, longoká malongi ya bakristo. Ntembe ve, Timote talá pwelele luzolo yina bilandi ya Yesu vandá lakisa bawu na bawu, mpe yandi vandá na nsatu ya kulutisa ntangu na bawu, mpe ya kusadisa bampangi na kimvuka. (Flp. 2:19, 20) Kiminu ya yandi kulá ve kaka samu na luzolo ya yandi na bampangi, kasi samu na malongi ya Biblia yina yandi kwikilá mpe yina salá ti, yandi kuma ndiku ya Yehova. Nge mpe zolá baka ntangu ya kukanisa na mambu yina nge ke na longoká na Biblia samu na kundima ti, malongi yina ya ke longá na yina me tadila Yehova ke matsyeleka.

9. Na wapi malongi tatu ya Biblia nge zolá kwikila?

⁹ Na kubanda, nge zolá kwikila na malongi tatu ya Biblia. Ya ntete, nge zolá ndima ti ni Yehova muntu yidiká bima nyonso. (Bas. 3:14, 15; Ebr. 3:4; Luz. 4:11) Ya zole, nge zolá zaba barezon yina ke natá nge na kundima ti, Biblia ke mambu yina me katuka na Nzambi. (2 Tim. 3:16, 17) Ya tatu, nge zolá ndima ti, Yehova ke na kimvuka ya bantu yina ke sadilak’ yandi, yina Yesu ke twadisá, mpe kimvuka yango ke ni batemwe ya Yehova. (Iza. 43:10-12; Yoa. 14:6; Bis. 15:14) Nge ke ve na nsatu ya kuzaba mambu nyonso yina Biblia ke zonzá samu na kukwikila na matsyeleka yayi. Desizion ya nge  zolá vanda ni ya kusadila “mayela ya nge ya kukanisa” samu na kundima na ntima ya nge nyonso ti, nge ke na kati ya matsyeleka.—Rom. 12:1.

10. Na manima ya kuzaba matsyeleka, yinki beto zolá lemba ve na kusala?

¹⁰ Yina nge ke ndima ti malongi ya Biblia yina ke zonzilá Nzambi, mpe dikanda ya yandi, ke matsyeleka, nge ke vanda na nsatu ya kusadila matsyeleka yango samu na kulonga bantu ya nkaka. Samu na yinki? Samu beto ke bilandi ya Yesu, beto ke na responsabilite ya kulonga matsyeleka yina beto ke longoká na bantu yina ke na nsatu ya kuwa beto. * (1 Tim. 4:16) Ntangu beto ke sosa kusadisa bantu ya nkaka na kundima ti, yina Biblia ke longá ke matsyeleka, ya ke kumisa mpe kiminu ya beto ngolo na malongi yango.

11. Wapi kifwani Paul biká na faso yandi vandá longá bantu, mpe wa’ faso beto lenda landa kifwani ya yandi?

¹¹ Ntangu Apotre Paul vandá longa bantu, “yandi vandá sadila misiku ya Moyize mpe mikanda ya baprofete samu na kunata bawu na kukwikila na Yesu.” (Bis. 28:23) Wa’ faso beto lenda landa kifwani ya Paul ntangu beto ke longá bantu ya nkaka matsyeleka ya Biblia? Beto zolá suka ve kaka na kulonga bawu mambu yina Biblia ke zonzaka. Kasi beto zolá sadisa ba yina ke longoká Biblia na beto na kukanisa mbote-mbote na yina ba ke na longoká na Biblia, samu ba kuma pene-pene na Yehova. Beto zola ve ba ndima matsyeleka samu ba ke zolá beto, kasi samu bawu mosi me kwiza zaba na bantima ya bawu ti, yina ba ke na longoká na yina me tadila Nzambi ya beto ya luzolo, ke matsyeleka.

12-13. Wa’ faso bibuti lenda sadisa bana ya bawu na kukangama na matsyeleka?

¹² Ntembe ve, bibuti (batata na bamama), beno zola ti bana ya beno vanda kaka na kati ya matsyeleka. Beno lenda kanisa ti, si ba ke na bandiku ya mbote na kati ya kimvuka, ba ke kula mbote na kimpeve. Kasi, bana ya beno ke na nsatu ya kima ya kulutila bandiku ya mbote, nge zolá sadisa bawu na kuzaba ti ba ke na matsyeleka. Ba ke na nsatu ya kutunga kindiku ya mbote na Nzambi, mpe kundima ti, yina Biblia ke longá ke matsyeleka.

¹³ Si bibuti zola kulonga bana ya bawu mambu ya Nzambi, ba zolá vanda bawu mosi bifwani ya mbote samu na bana ya bawu. Ba zolá baka ntangu ya kulongoka Bilbia mpe ya kukanisa mbote-mbote na mambu yina ba ke longokaka. Na yawu, ba ke vanda na ngolo ya kunata bana ya bawu na kusala faso bawu. Ba zolá sadisa bana ya bawu na kuzaba kusadila mikanda to bavideo yina beto ke sadilá samu na kulongoka Biblia beto mosi, kaka faso ba ke salá ntangu ba ke longá bantu Biblia. Si ba sala faso yina, ba ke  sadisa bana ya bawu na kuzola Yehova mpe kundima ti, Yehova ke sadilá —“muumbu ya mayela mpe ya kukwikama” samu na kusadisa beto na kuzaba mbote-mbote yina Biblia ke zonzaka. (Mat. 24:45-47) Bibuti, beno zolá suka ve kaka na kulonga bana ya beno malongi ya ntete ya Biblia. Beno sadisa bawu na kuvanda na kiminu ya ngolo. Beno longa bawu “mambu ya Nzambi yina ke ya kuyela” yina me bonga na bamvula mpe na bangolo ya bawu.—1 Ko. 2:10.

14. Samu na yinki beto zolá longoka baprofesi ya Biblia? (Tala mpe tablo “ Nge lenda zonzila baprofesi yayi?”)

¹⁴ Baprofesi ya Biblia ke bitini ya mfunu ya mambu ya Nzambi yina lenda sadisa beto na kutunga kiminu ya ngolo na Yehova. Wapi baprofesi kumisá kiminu ya nge ngolo? Nge lenda zonzila baprofesi yina ke zonzilá “bilumbu ya mansukina.” (2 Tim. 3:1-5; Mat. 24:3, 7) Kasi, wapi baprofesi ya nkaka lunganá yina lenda kumisa dyaka kiminu ya nge ngolo? Na kifwani, nge lenda lakisa wa’ faso baprofesi yina ke na Danyele kikapu 2 to na kikapu 11 lunganá na ntama, mpe faso ya ke na kontinye kulungana bubu yayi? * Si kiminu ya nge ke ya kuvanda na zulu ya malongi ya Biblia, ya ke kuma ngolo nete kisengo. Beto tala kifwani ya bampangi ya beto yina talá mpasi mingi ntangu Allemagne vandá kwamisa batemwe na Guerre Mondiale ya zole. Ata ba zabá ve mbote-mbote baprofesi ya Biblia yina ke zonzilá bilumbu ya mansukina, ba vandá na kiminu ya ngolo na Biblia.

15-17. Wa’ faso kifu ya kulongoká Biblia pesá ngolo na bampangi ya beto yina guvernema ya Hitler vandá kwamisa?

¹⁵ Na ntangu ya Allemagne ya Hitler, ba tulá bampangi ya beto mingi ya kento na ya bakala na boloko. Hitler na Heinrich Himmler mfumu ya bamilitere (S.S) ya yandi, vandá yiiná batemwe ya Yehova. Mpangi mosi ya kento me zonza ti, kilumbu mosi, Himmler zonzá na bampangi ya kento yina vandá na boloko: “Yehova ya beno lenda yala na zulu, kasi awa na ntoto, ni beto ke na yalaka! Beto ke tala ba nani ke zinga ntangu mingi, beno to beto!” Yinki sadisá bisadi ya Yehova na kubumba kiminu?

 ¹⁶ Balongoki ya Biblia yayi zabá ti, Kimfumu ya Nzambi bandá kuyala na 1914. Ya pamusá ve bawu na kutala faso ba vandá kwamisa bawu. Kasi, bisadi ya Yehova zabá ti, ata guvernema lenda sala ti dikanisi ya Yehova lungana ve. Hitler lendá ve kumanisa batemwe ya Yehova to kutula guvernema yina ke lutila Kimfumu ya Nzambi na ngolo. Bampangi ya beto zabá ti, kilumbu kele guvernema ya Hitler ke kubwa.

¹⁷ Bamambu bampangi yayi vandá kwikila, vandá tsyeleka. Na manima ya mwa bamvula, guvernema ya Hitler kubwaka. Mpe Heinrich Himmler yina zonzá, “awa na ntoto, ni beto ke na yalá,” kimá samu na kuvuukisa luzingu ya yandi. Ntangu yandi vandá kima, yandi bwabaná na mpangi Lübke yina salá mpe boloko. Himmler zabá ti Lübke vandá mosi ya batemwe ya Yehova. Na kulemba nyonso, Himmler yufulak’ yandi: “Mulongoki ya Biblia, yinki mase salama?” Mpangi Lübke zonzá na yandi ti, batemwe ya Yehova zabá deja ti, guvernema ya Hitler zolá kubwa mpe batemwe zolá vuuka. Himmler yina zonzá mambu mingi ya yimbi na nkumbu ya batemwe ya Yehova, zabá dyaka ve yinki ya kuzonza. Na manima yandi kufwá nzutu. Wapi kileso samu na beto? Kifu ya kulongoká Biblia na baprofesi ya yawu, lenda sadisa beto na kuvanda na kiminu ya ngolo na Nzambi, mpe na kukanga ntima ntangu beto ke lutisá bantangu ya mpasi.—2 Pi. 1:19-21.

18. Faso Yoane 6:67, 68 me zonzila yawu, samu na yinki beto zolá sosa kuzaba mbote-mbote matsyeleka mpe kuvanda na mayela yina Paul sonikaka?

¹⁸ Luzolo zolá vanda na kati ya beto, samu na kulakisa ti beto ke bakristo ya tsyeleka. Kasi beto ke mpe na nsatu ya “kuzaba mbote-mbote matsyeleka mpe kuvanda na mayela mingi.” (Flp. 1:9) Si beto sala ve yawu, beto lenda landa “malongi yina ke natá fioti-fioti na luvunu ya bantu,” ya lenda vanda mpe malongi ya ba-aposta. (Ef. 4:14) Ntangu bilandi mingi ya Yesu biká kulanda yandi, apotre Piere zonzá na kundima nyonso ti, Yesu ke zonzá “bamambu yina ke pesá luzingu ya ntangu nyonso.” (Tanga Yoane 6:67, 68.) Ata na ntangu yina, Piere zabá ve mambu Yesu vandá zonza, kasi yandi kangamá kaka na Yesu samu yandi zabá matsyeleka yina ke zonzilá Kristo. Nge mpe lenda kumisa kiminu ya nge ngolo na mambu yina Biblia ke longaka. Si nge sala yawu, kiminu ya nge ke vanda kaka ngolo ata bamambu ya mpasi kumina nge, mpe nge lenda sadisa bampangi na kutunga kiminu ya ngolo.—2 Yoa. 1, 2.