Byuvu ya ba yina ke tangaka mikanda ya beto
Nzonzolo yina ke na Nkunga 12:7 ‘Nge ke keba bawu,’ ke na zonzilaka kwandi ‘mambu yina Yehova ke tubaka’ (na verse 6) to na “bantu yina ke tala mpasi” (na verse 5)?
Baverse ya nkaka ya Nkunga 12 ke lakisaka ti verse yayi ke zonzilaka bantu.
Na Nkunga 12:1-4, beto ke tangaka ti ‘bantu ya kukwikama me zimbana na kati ya bantu.’ Mpe Nkunga 12:5-7 ke zonzaka:
‘“Samu ba ke na nyokolaka bantu yina ke na talaka mpasi,
Samu na kudila ya bamputu,
Mu ke telama samu na kusala mambu,” Yehova muntu me tuba.
“Mu ke vuukisa bawu na bantu yina ke na talisaka bawu mpasi.”
Bamambu yina Yehova ke tubaka kele bunkete.
Ya kele mutindu arza yina ba me kumisa bunkete na four ya tiya yina ba me sala na ntoto, yina ba me kumisa bunkete bambala nsambwadi.
Nge ke keba bawu, O Yehova.
Nge ke bumba bawu ntangu nyonso na kati ya bantu ya ntangu yayi.”’
Verse 5 ke na lakisaka mambu yina Nzambi ke sala samu na bantu yina ke na talaka mpasi. Yandi ke vuukisa bawu.
Verse 6 ke bwelaka ti ‘bamambu yina Yehova ke tubaka kele bunkete,’ ‘mutindu arza (matière) yina ba me kumisa bunkete.’ Ya ke dikanisi yina bakristo ke ndimaka.—Nku. 18:30; 119:140.
Beto tala verse yina ke landaka. Nkunga 12:7: ‘Nge ke keba bawu, O Yehova. Nge ke bumba bawu ntangu nyonso na kati ya bantu ya ntangu yayi.’ Yinki “bawu” zola zonza?
Samu verse 7 ke na kwizaka na manima ya verse 6, yina ke sadilaka nzonzolo ‘mambu yina Yehova me tuba,’ bantu ya nkaka lenda kanisa ti Nzambi ke ‘bumbaka’ mambu yina yandi ke zonzaka. Ya tsyeleka, beto zaba ti Nzambi bumbaka Biblia ata ti bambeni ya yandi vanda sala bangolo ya kuzimbisa yawu.—Iza. 40:8; 1 Pi. 1:25.
Kasi, ya tsyeleka yandi ke salaka mpe yawu na bantu yina ba ke zonzilaka na verse 5. Kaka faso na ntama, yandi ke na bikaka ve kusadisa ‘bantu yina ba ke na nyokolaka’ mpe kubumba ‘bantu yina ke na talaka mpasi.’—Yobi 36:15; Nku. 6:4; 31:1, 2; 54:7; 145:20.
Na yawu, yinki zola zonza “bawu” na verse 7?
Mambu yina ke na kati ya Nkunga nyonso yayi ke na lakisaka ti nzonzolo “bawu” zola zonza bantu.
Nkunga 12:1 ke na zonzilaka “bantu ya kukwikama” yina bantu ya yimbi vunaka. Na manima, ba ke na sadilaka nzonzolo yina ke na lakisaka ti Yehova ke kufwa bantu yina ke zonzaka bamambu ya yimbi. Nkunga yayi, ke na sadisaka beto na kutula ntima na Nzambi yina ke nwaninaka bisadi ya yandi samu ti bamambu yina yandi ke zonzaka kele bunkete.
Verse 7 ke zonzaka ti Yehova ke keba mpe ke bumba “bawu.” Ya zola zonza bantu yina ke na talaka mpasi.
Kimvuka mosi ya bazwife yina salaka ba copies ya kitini ya Biblia na ndinga ya Ebre, sadilaka mpe zonzolo “bawu.” Biblia ya septante na ndinga ya Greke sadilaka nzonzolo “bawu” bambala zole na verse 7, na kulakisa ti ya vandaka bantu ya kukwikama yina ba vanda nyokola mpe kutalisa mpasi. Na kumanisa, verse 7 ke zonzaka ti ba ke bumba “konso muntu” ya kukwikama na mantwala ya ‘bantu ya ntangu yayi,’ mpe na mantwala ya bantu yina ke zonza mambu ya yimbi. (Nku. 12:7, 8) Biblia mosi ya ndinga ya Arami yina ba ke bokilaka Targums ke zonzaka verse 7 na: “Nge, O MFUMU, ke bumba bantu ya lunungu, nge ke bumba bawu ntangu nyonso na mantwala ya bantu ya yimbi ya ntangu yayi. Bantu ya yimbi, ke mutindu kibulu yina ke kunwaka menga ya bantu.” Bamambu nyonso yayi ke na nataka beto na kuzonza ti Nkunga 12:7 ke na zonzilaka ve mambu yina Yehova zonzaka.
Na yawu, verse yayi ke na pesaka kivuvu na ‘bantu ya kukwikama,’ ti Nzambi ke bumba bawu.
