1-2. Zonzila kima mosi yina ke na lakisá ti beto zolá sosa kuzaba bamambu yina ke na buku ya Luzabusu.

 MUNTU ya nkaka me pesá deza nge album foto ya yandi samu nge tala bafoto yina ke na kati? Na album yango, nge ke na talá bafoto mingi ya bantu yina nge zaba ve. Meso ya nge me kubwa na foto mosi, mpe nge me banda kutala yawu mbote-mbote. Samu na yinki? Samu nge ke na kati ya foto yango. Nge mase kanisa na wapi ntangu mpe na wapi kisika beno baká yawu. Nge mase tala mpe banani nge zaba na kati ya foto. Na meso ya nge, foto yayi ke ve faso mosi na bafoto ya nkaka ya album.

² Buku ya Luzabusu ke mutindu foto yina. Samu na yinki beto ke na zonzak’ yawu? Ya ntete, ba soniká buku yayi samu na beto. Na verse ya ntete, beto ke tangaka: “Dibuku yayi ke na kuzabisa mambu ya kubumbama yina Nzambi lakisaka na Yesu [Kristo], samu ti yandi lakisa na bisadi ya yandi mambu yina ke salama na bilumbu ke na kukwiza.” (Luz. 1:1) Verse yayi ke na lakisá ti ba soniká ve buku ya Luzabusu samu na bantu nyonso, kasi samu na beto, bisadi ya Nzambi. Na yawu, beto ke pamuká ve na kutala ti beto ke “na kati ya foto.” Ya zola zonza ti, beto ke na tulá diboko samu bamambu yina ke na kati ya buku ya Luzabusu lungana.

3-4. Na wapi ntangu bamambu yina ke na buku ya Luzabusu zolá lungana, mpe yinki ya zolá nata mosi na mosi ya beto na kusala?

³ Beto zonzila kima ya zole yina ke na natá beto na kusosa kuzaba bamambu yina ke na buku ya Luzabusu: bamambu  yina ya ke zonzá ke na lunganá bubu yayi. Ntumwa Yoane lakisak’ yawu ntangu yandi zonzaka: ‘Na nzila ya mpeve ya santu, munu kumaka na kilumbu ya Mfumu.’ (Luz. 1:10) Yoane soniká bamambu yayi na 96 N.B. Na ntangu yina, “kilumbu ya Mfumu” vandá ntete ntama. (Mat. 25:14, 19; Luke 19:12) Kasi, faso bambikululu ya Biblia ke lakisak’ yawu, kilumbu ya Mfumu bandá na 1914. Na ntangu yina, Yesu kumá Mfumu na zulu. Ni na mvula yina mpe, bamambu yina zonzilá buku ya Luzabusu samu na bisadi ya Nzambi, bandá kulungana. Ya tsyeleka, bubu yayi, beto ke na zingá na “kilumbu ya Mfumu”!

⁴ Kuzaba ti beto ke na zingá na ntangu yina ke na lunganá bamambu yina zonzá buku ya Luzabusu, zolá nata beto na kulanda malongi yina ke na Luzabusu 1:3: ‘Kiese na muntu yina ke tanga na ndinga ya ngolo mpe na bantu yina ke wa mambu yina kele na mbikululu yayi, mpe yina ke zitisa mambu yina ba me sonika na kati ya yawu, samu ntangu yina bawu me tulaka me kuma pene-pene.’ Beto me bonga ‘kutanga na ndinga ya ngolo,’ samu na ‘kuwa mambu yina kele na mbikululu yayi,’ mpe ‘kuzitisa’ yawu. Wapi yina ke bamambu yango?

5. Wa’ faso buku ya Luzabusu ke lakisá ti ya ke mfunu na kusala nyonso samu Yehova ndima faso ya beto ya kusadila yandi?

⁵ Kikapu ya ntete ya buku ya Luzabusu ke lakisá ti Yesu zaba mbote-mbote bamambu nyonso yina ke na lutá na kati ya bimvuka ya bisadi ya Nzambi. (Luz. 1:12-16, 20; 2:1) Ya ke na talaná na bamambu yina Yesu zonzá na bimvuka 7 ya siècle ya ntete. Yandi zonzá pwelele yinki bakristo yayi zolá sala samu Yehova ndima faso ya bawu ya kusadila yandi. Bamambu yina yandi zonzá ke na tadilá mpe bisadi ya Yehova nyonso bubu yayi. Yinki bamambu yina yandi zonzá ke na longá beto? Yesu, ntwadisi ya beto, zaba mbote-mbote mutindu ke kimpeve ya mosi na mosi ya beto. Yandi ke twadisá mpe ke kengidilá beto, mpe yandi zaba bamambu nyonso yina ke na lutaka. Yandi zaba yinki beto me lunga kusala samu Yehova bika ve kundima beto. Wapi malongi yandi pesá yina beto mpe me lunga kulanda bubu yayi?

6. a) Faso Luzabusu 2:3, 4 ke zonzak’ yawu, yinki vandá simba ve na kimpeve ya bampangi ya kimvuka ya Efeze? b) Yinki ya ke na longá beto?

⁶ Tanga Luzabusu 2:3, 4. Luzolo ya beto samu na Yehova zolá vanda kaka ngolo. Yesu zonzá na kimvuka ya Efeze ti ba kangá ntima na mantwala ya bampasi, mpe ba biká ve kusadila Yehova. Kasi luzolo ya bawu samu na Yehova, vandá dyaka ve ngolo faso na ntama. Si ba sala ve bangolo samu na kuvutula luzolo ya bawu, Yehova ke ndima ve nyonso yina ba vandá sala samu na kusadila yandi. Faso mosi mpe bubu yayi, kukanga ntima na kati ya bampasi ke mbote. Kasi, beto fwana zaba samu na yinki beto ke na kangá ntima. Yehova ke talá ve kaka yina beto ke salá samu na yandi, kasi mpe samu na yinki beto ke na salak’ yawu. Yandi ke vingilá beto sala bamambu samu beto ke na luzolo ya mingi samu na yandi, mpe beto ke na nsatu ya kuvutula yandi matondo.—Bin. 16:2; Mrk. 12:29, 30.

7. a) Faso Luzabusu 3:1-3 ke na lakisak’ yawu, yinki vandá simba ve na kimpeve ya bampangi ya kimvuka ya Sarde? b) Yinki beto me lunga kusala?

⁷ Tanga Luzabusu 3:1-3. Beto me lunga kusala bangolo samu na kulala ve na kimpeve. Mambu yina vandá na bampangi ya kimvuka ya Sarde vandá ve faso mosi na ya kimvuka ya Efeze. Na ntama, bampangi ya Sarde vandá tiya na kimpeve. Kasi ntangu yayi, ba  bandá kulala. Yesu zonzá na bawu na ‘kuzibula meso.’ Yinki ya ke na longá beto? Ya tsyeleka, Yehova lenda zimbana ve nyonso yina beto salá samu na yandi. (Ebr. 6:10) Kasi, beto zolá kanisa ve ti samu beto salá mingi samu na Yehova na ntama, bubu yayi, beto lenda sala dyaka ve bangolo ya beto nyonso. Ata ya ke na bima yina lenda sala ti beto sala dyaka ve mingi faso na ntama, kasi beto zolá vanda kaka na mingi ya kusala na “kisalu ya Mfumu.” Beto me lunga kuvanda kaka ya kuvumbuka na kimpeve tii na nsuka ya yinza yayi.—1 Ko. 15:58; Mat. 24:13; Mrk. 13:33.

8. Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá na kimvuka ya Lawodise na Luzabusu 3:15-17?

⁸ Tanga Luzabusu 3:15-17. Beto me lunga kuvanda na tiya mpe kutula ntima ya beto nyonso na kisalu ya Yehova. Yesu zonzilá pwelele bamambu yina vandá na bampangi ya kimvuka ya Lawodise. Ba vandá “kaka mwa tiya ndambu” na kisalu ya Yehova. Samu ba vandá tulá ve ntima ya bawu nyonso na kisalu ya Yehova, Yesu zonzá na bawu ti ba vandá “[zinga] na kyadi mpe na kati ya bampasi.” Ba vandá na nsatu ya kukumisa ngolo tiya ya bawu samu na Yehova mpe samu na kisalu ya yandi. (Luz. 3:19) Yinki ya ke na longá beto? Si beto ke na talá ti beto ke dyaka ve na tiya ya mingi na kisalu ya Yehova, beto me bonga kubaka ntangu ya kukanisa na bima nyonso yina beto ke kuzwá na Yehova mpe kimvuka ya yandi. (Luz. 3:18) Beto zolá bika ve nsatu ya kunata luzingu ya mbote sala ti beto tula kisalu ya Yehova na manima.

9. Faso Yesu zonzak’ yawu na bakristo ya Pergame mpe ya Tiatira, yinki beto me lunga kumanga?

⁹ Beto fwana manga malongi ya ba-apostat. Yesu ngalá bakristo ya nkaka ya Pergame samu ba vandá zonzila malongi yina vandá kabula kimvuka. (Luz. 2:14-16) Yandi sepelá na bakristo ya Tiatira samu ba mangá “mansweki ya nene ya Satana.” Mpe yandi zonzá na bawu na ‘kusimba ngolo’ matsyeleka. (Luz. 2:24-26) Bakristo yina vandá na kiminu ya fioti mpe landá malongi ya luvunu, zolá balula ntima. Yinki ya ke na longá beto? Beto me lunga kumanga malongi nyonso yina ke kwelaná ve na makanisi ya Yehova. Ba-apostat ke sosá ‘kulakisa ti bawu ke zolaka mambu ya Nzambi.’ Kasi ba ke ‘mangá ngolo ya mambu yina.’ (2 Tim. 3:5) Si beto ke na kifu ya kulongoká Biblia, ya ke vanda ve mpasi na beto na kumanga malongi ya luvunu.—2 Tim. 3:14-17; Yude 3, 4.

10. Wapi kileso ya nkaka beto lenda benda na bamambu yina Yesu zonzá na bakristo ya bimvuka ya Pergame na ya Tiatira?

 ¹⁰ Beto me lunga kusala ve mpe kundima ve bafaso nyonso ya kuvukisa nzutu yina ke kwelaná ve na misiku ya Nzambi. Yayi ke mambu ya nkaka yina vandá na bakristo ya Pergame na ya Tiatira. Yesu ngalá bakristo ya nkaka ya bimvuka yina, samu ba vandá ndimá bafaso ya yimbi ya kuvukisa nzutu. (Luz. 2:14, 20) Yinki ya ke na longá beto? Yehova lenda ndima ata fioti ve nyonso yina beto ke salá samu na kusambila yandi, si beto ke na vukisá nzutu na faso yina ke kwelaná ve na misiku ya yandi. Ata beto ke sadilá yandi bamvula mingi, to beto ke na bisalu mingi na kati ya kimvuka, yandi lenda ndima ve yawu. (1 Sa. 15:22; 1 Pi. 2:16) Yandi ke na vingilá ti, beto kangama kaka na mutindu yina yandi ke tadilá mambu ya kuvukisa nzutu, ata faso ya yinza ya kutadila yawu ke na kwendá bebá kaka.—Ef. 6:11-13.

11. Yinki beto me longoka tii awa? (Tala mpe encadré “ Bileso samu na beto bubu yayi.”)

¹¹ Tii awa, yinki beto me longoka? Beto me tala ti beto me lunga kusala nyonso samu Yehova ndima faso ya beto ya kusadila yandi. Si beto ke na ndyatulu yina lenda sala ti Yehova ndima ve yina beto ke salá samu na yandi, beto vingila ve. Beto yidika ndyatulu ya beto. (Luz. 2:5, 16; 3:3, 16) Kasi, ya ke na mambu ya nkaka Yesu zonzilá na bimvuka. Wapi yina?

12. Yinki beto lenda longoka na bamambu yina Yesu zonzá na bakristo ya bimvuka ya Simirne mpe ya Filadelfia? (Luz. 2:10)

¹² Ntangu yayi, beto tala mambu yina Yesu zonzá na bimvuka ya Simirne mpe Filadelfia. Yandi zonzá na bakristo ya bimvuka yina na kuvanda ve na boma ya bankwamusu. Si ba vanda kaka ya kukangama na Yehova, yandi ke pesa bawu bima ya mbote. (Tanga Luzabusu 2:10; 3:10) Yinki ya ke na longá beto? Beto mpe ke kutana na bankwamusu. Na yawu, beto me lunga kuyidama. (Mat. 24:9, 13; 2 Ko. 12:10) Samu na yinki beto zolá zimbana ve mambu yayi?

13-14. Yinki salamá samu na bisadi ya Yehova ntangu ba losá Satan awa na ntoto?

¹³ Buku ya Luzabusu ke zonzá ti na ntangu ya beto, “kilumbu ya Mfumu,” ba ke kwamisa bisadi ya Yehova. Luzabusu kikapu 12 ke zonzilá mvita yina salamá na zulu ntangu Yesu kumá Mfumu ya Kimfumu ya Nzambi. Mikayele (Yesu Kristo), na bimvuka ya basoda yina ke na yandi, nwanisá Satan na ba-démon. (Luz. 12:7, 8) Yesu na bambazi ya yandi, nungá Satan na ba-démon mpe ba losá bawu na ntoto. Ya me sala ti bampasi lutila na ntoto. (Luz. 12:9, 12) Yinki me kumina bisadi ya Yehova samu ti Satan na ba-démon me kuma awa na ntoto?

 ¹⁴ Buku ya Luzabusu ke na zabisá beto yinki ya salá Satan ntangu ba losak’ yandi na ntoto. Samu yandi lenda kwenda dyaka ve na zulu, yandi ke na nwanisá ndambu ya bakristo 144000 yina ke awa na ntoto. Bakristo yayi ke natá nkumbu ya Kimfumu ya Nzambi mpe ba ‘kele na kisalu ya kupesa kimbangi samu na Yesu.’ (Luz. 12:17; 2 Ko. 5:20; Ef. 6:19, 20) Wa’ faso bamambu yina ke na zonzá verse yayi ke na lunganaka?

15. “Bambangi zole” yina ke zonzilá Luzabusu kikapu 11 ke banani, mpe yinki kuminá bawu?

¹⁵ Satan natá ba yina ke zolá ve Nzambi na kunwanisa bampangi ya Kristo yina vandá twadisa kisalu ya kusamuna nsangu ya Kimfumu ya Nzambi. Buku ya Luzabusu ke zonzilá “bambangi zole” yina ba kufwaka. Bambangi yayi, vandá kifwani ya bampangi yina vandá twadisa kisalu ya kusamuna. * (Luz. 11:3, 7-11) Mambu yayi salamá na 1918, ntangu ba vuniná bampangi 8 yina vandá twadisa kisalu ya kusamuna bamambu, mpe ba tulá bawu na boloko samu na bamvula mingi. Bantu mingi kanisá ti kisalu ya bampangi ya Kristo ‘kufwaka.’

16. Wapi mambu salamá na 1919 yina pamusá bantu, kasi yinki Satan ke na biká ve kusala tii bubu yayi?

¹⁶ Luzabusu kikapu 11 zonzilá mpe ti “bambangi zole” yayi zolá vutuka na luzingu na manima ya mwa ntangu fioti. Mambu yayi lunganá na faso yina bantu vandá vingila ve. Na kubanda ya 1919, kaka na manima ya mvula mosi, ba basisá bampangi 8 yina na boloko, mpe bazuzi zonzá ti ba salá ata kima ya yimbi. Bampangi yayi vingilá ve. Kaka ntangu ba basiká na boloko, ba bandilá kisalu ya Kimfumu. Kasi Satan me bika ve kunwanisa bisadi ya Nzambi. Banda ntangu yina, yandi me losa “nzadi” ya bankwamusu na manima ya bisadi nyonso ya Nzambi. (Luz. 12:15) Na yawu, beto nyonso me lunga ‘kukanga ntima mpe kuvanda na kiminu.’—Luz. 13:10.

17. Wapi lubakusu bisadi ya Yehova ke kuzwá ntangu Satan ke nwanisá bawu?

¹⁷ Na mantwala ya bankwamusu ya Satan, Luzabusu kikapu 12 ke zonzá ti bisadi ya Nzambi ke kuzwa lubakusu. Lubakusu yango zolá katuka na kisika yina ba vandá vingila ve. Ntangu Satan zolá losa “nzadi” ya bankwamusu na manima ya bawu, “ntoto” zolá funguka samu na kumina nzadi yina. (Luz. 12:16) Beto  tala faso ya ke salamaka. Bantangu ya nkaka, bazuzi ya nkaka ya ntima ya mbote ke kotilá bisadi ya Nzambi. Ni yawu ke salá ti bambala mingi, bisadi ya Yehova nunga na mantwala ya ba-tribunal. Ya ke pesá bawu nzila ya kutula bangolo ya bawu nyonso na kisalu yina Yehova pesá bawu. (1 Ko. 16:9) Yinki ke na kati ya kisalu yango?

18. Wapi kisalu ya ntete beto ke salá na kati ya bilumbu ya nsuka yayi?

¹⁸ Yesu zonzá ti bilandi ya yandi zolá mwangisa “Nsangu ya Mbote yayi ya Kimfumu” ya Nzambi, na yinza nyonso tekila nsuka ya yinza kuma. (Mat. 24:14) Bambazi ke sadisá bilandi ya Yesu ntangu ba ke samunaka. Buku ya Luzabusu ke zonzá ti mbazi mosi vandá na “Nsangu ya Mbote ya seko ya kuzabisa na bantu yina kele na ntoto, na bantu ya bayinsi nyonso, bifumba nyonso, bandinga nyonso, mpe makanda nyonso.”—Luz. 14:6.

19. Wapi yina ke nsangu ya nkaka yina ke samuná ba yina ke zolá Yehova?

¹⁹ Bisadi ya Nzambi ke samuná ve kaka nsangu ya mbote ya Kimfumu. Luzabusu kikapu 8 tii na 10 ke lakisá ti ya ke na bambazi yina ke na zonzilá bampasi yina ke kumina ba yina ke mangá Kimfumu ya Nzambi. Bisadi ya Yehova ke sadisá bambazi yayi na kumwangisa nsangu yina. Buku ya Luzabusu ke zonzá ti nsangu yina ke mutindu “mvula ya matadi mpe tiya,” samu ya ke zonzilá bampasi nyonso yina Yehova ke natina na yinza ya Satan. (Luz. 8:7, 13) Bantu me lunga kuzaba ti nsuka ya yinza yayi me kuma pene-pene. Beto zolá zonza na bawu na kusoba ndyatulu samu ba vuuka na kilumbu ya nkele ya Yehova. (Sof. 2:2, 3) Nsangu yayi ke sepelisá ve bantu mingi. Na yawu, beto me bonga kuvanda na bukindi samu na kuzonzila yawu. Na ntangu ya mpasi ya nene, nsangu yayi ke vanda dyaka ngolo ya kulutila.—Luz. 16:21.

20. Yinki beto ke zonzila na ba-artikle zole ke landa?

²⁰ Beto me bonga kusadila “mambu yina kele na [mbikululu yayi]” ya Luzabusu samu ya ke na tadilá beto. (Luz. 1:3) Kasi, wa’ faso beto lenda kanga ntima na kati ya bankwamusu, mpe kulemba ve na kusamuna bansangu yayi na bukindi nyonso? Bima zole ke pesá beto ngolo: ya ntete, mambu yina buku ya Luzabusu ke zonzá samu na ba yina ke yiiná Nzambi. Ya zole, bambote yina ke kuzwa ba yina nyonso ke vanda ya kukangama na Nzambi na mantwala. Na ba-artikle zole yina ke landa, beto ke zonzila bamambu yayi.