1-2. a) Wapi bamambu bakristo yina ke ve ya kukwela me bonga kutala mbote-mbote tekila ba banda kusosa muntu samu na kukwela? b) Yinki zola zonza “kusosa kuzabana”? (Tala “Yinki ya zola zonza.”)

 NGE zola kukwela? Nge me bonga kuzaba ti ni makwela ve ke salaka ti muntu vanda na kilengi. Kasi Bakristo mingi ke na nsatu ya ngolo ya kukwela. Ya tsyeleka, tekila nge banda kusosa muntu yina nge ke kwela, nge me bonga kuvanda na kindiku ya ngolo na Yehova, kumizaba mbote-mbote mpe kuvanda na mbongo ya kukipe bansatu ya dikanda ya nge. a (1 Ko. 7:36) Kusala bamambu yayi, ke sadisa nge na kuvanda na kilengi na makwela.

² Kasi ya ke ve pete na kuzwa muntu yina me lunga samu na kukwela. (Bin. 31:10) Dyaka, ata ntangu nge me kuzwa muntu, ya lenda vanda mpasi na kuzabana. b Na disolo yayi, beto ke zonzila yinki lenda sadisa bakristo na kuzwa muntu ya mbote ya kukwela mpe faso bampangi ya kimvuka lenda sadisa bawu.

 YINKI LENDA SADISA NGE NA KUZWA MUNTU YA MBOTE YA KUKWELA?

3. Wapi bamambu mukristo yina ke ve ya kukwela me lunga kutala ntangu yandi ke na sosaka muntu ya kukwela?

³ Kana nge zola kukwela, ya ke mbote nge zaba wapi bifu nge me bonga kusosa na muntu tekila beno zabana. Kusala yawu lenda sadisa nge na kubanda kusosa kuzabana na muntu yina me lunga samu na nge. Kana nge sala ve yawu, nge lenda banda kusosa kuzabana na muntu yina me lunga ve samu na nge. Nge me fwana kukwelana kaka na kisadi ya Yehova yina me kuzwa mbotokolo. (1 Ko. 7:39) Kasi ya ke ve ni mukristo nyonso yina me kuzwa mbotokolo ke vanda mbote samu na nge. Na yawu, nge lenda kanisa na byuvu yayi: ‘Yinki mu ke na sosaka na luzingu? Wapi bifu mu ke na sosaka na muntu yina mu ke kwela? Bamambu yina mu ke na vingilaka na makwela ke kwandi ya kulunga?’

4. Wapi bamambu ba ya nkaka sambilaka na yawu na yina me tadila makwela?

⁴ Kana nge ke na sosaka kukwela, ya lenda vanda ti nge me sambilaka samu na yawu. (Flp. 4:6) Yehova pesaka ve nsilulu ti yandi ke zwidila mosi na mosi ya beto muntu ya kukwela. Kasi yandi ke kipeke bansatu mpe makanisi ya nge ya ntima. Yandi lenda sadisa nge na ntangu nge ke na sosaka muntu ya kukwela. Na yawu, kubika ve kuzonzila yandi bansatu mpe makanisi ya nge ya ntima. (Nku. 62:8) Sambila samu yandi pesa nge ntima ya yinda mpe ndwenga. (Zaki 1:5) John, c mpangi mosi ya bakala yina ke ve ya kukwela, na États-Unis, zonzaka mambu yina yandi ke kotisaka na balusambu ya yandi: “Mu ke zonzaka na Yehova wapi bifu mu ke na sosaka na muntu yina mu ke kwela. Mu ke sambilaka samu na kuzwa bweso ya kubwabana na muntu yina mu lenda kwela. Mu ke lombaka  mpe na Yehova na kusadisa munu na kukulisa bifu yina ke sala ti mu vanda bakala ya mbote.” Tanya, mpangi mosi ya kento ya bwala ya Sri Lanka, me zonza: “Ntangu mu ke na sosaka muntu ya kukwela, mu ke lombaka na Yehova na kusadisa munu na kuvanda ya kukwikama na yandi mpe na kilengi.” Ata ti nge me kuzwa ve na mbangu muntu yina nge lenda kwela, Yehova me zonza ti yandi ke bika ve kukipe nge mpe kutula nge dikebi.​—Nku. 55:22.

5. Wapi ntangu bakristo yina ke ve ya kukwela lenda bwabana bakristo ya nkaka yina ke ve ya kukwela mpe yina ke zolaka Yehova? (1 Bakorinto 15:58) (Tala mpe kizizi.)

⁵ (Tanga 1 Bakorinto 15:58.) Kana nge vanda na mingi ya kusala na kisalu ya Yehova mpe nge lutisa ntangu na bampangi ya kento na ya bakala ya mutindu na mutindu, nge ke sepela ve kaka na kukulisa kindiku na bawu, kasi nge ke kuzwa mpe bweso ya kubwabana na bampangi ya nkaka yina ke ve ya kukwela, yina mutindu nge, ke tulaka kisalu ya Yehova na kisika ya ntete. Kusala nyonso samu na kusepelisa Yehova, ke pesa nge kilengi ya tsyeleka.

6. Ntangu ba ke na sosaka muntu yina ba lenda kwela, yinki bakristo yina ke ve ya kukwela me lunga ve kuzimbana?

⁶ Sala keba, samu kusosa muntu ya kukwela kuma ve mambu ya kulutila mfunu na luzingu ya nge. (Flp. 1:10) Kilengi ya tsyeleka ke katukaka ve na yina beto ke ya kukwela to ve, kasi na kindiku ya beto na Yehova. (Mat. 5:3) Samu nge ke ve ya kukwela, nge lenda lutisa ntangu mingi na kisalu ya kusamuna. (1 Ko. 7:32, 33) Sadila ntangu yayi na faso ya mbote. Jessica, mpangi mosi ya kento ya États-Unis yina kwelanaka pene-pene na bamvula 40 ke na zonzaka: “Tekila mu kwela, mu vandaka na mingi ya kusala na kisalu ya Yehova mpe ya sadisaka munu na kuvanda na kilengi ata ti mu vanda sosa kukwela.”

BAKA NTANGU YA KUTALA MBOTE-MBOTE MUNTU YINA NGE KE NA TULAKA DISU

7. Samu na yinki ya ke ndwenga na kubaka ntangu ya kutala mbote-mbote muntu yina nge ke na tulaka disu tekila nge zonzila yandi yawu? (Bingana 13:16)

⁷ Yinki nge lenda sala kana nge ke na kanisaka ti muntu yayi lenda vanda muntu ya mbote yina nge lenda kwela? Nge me bonga kwandi kuzonzila yandi yawu na mbangu? Biblia ke zonzaka na Bingana 13:16 (NWT): “Muntu ya mayela ke salaka mambu na nzayilu, kasi zoba ke basisaka buzoba ya yandi.” Na yawu, ya ke vanda ndwenga na kubaka ntangu ya kutala mbote-mbote nani yandi kele tekila nge zonzila yandi ti nge me sepela na yandi. Aschwin ya bwala ya Pays-Bas me zonza: “Luzolo lenda butuka na mbangu, kasi ya lenda manisa mpe na mbangu. Na yawu, kana nge baka ntangu ya kutala mbote-mbote muntu yango, nge ke banda ve kusosa kuzabana na yandi kaka samu na mwa luzolo yina me butuka na ntima ya nge.” Dyaka, kana nge baka ntangu ya kuzaba muntu yango, nge lenda tala ti yandi ke vanda ve muntu ya mbote ya kukwela samu na nge.

8. Wa’ faso nge lenda baka ntangu ya kutala muntu yina nge lenda kwela? (Tala mpe kizizi.)

⁸ Wa’ faso nge lenda tala muntu na mansweki? Na balukutakanu mpe na bantangu yina beno ke vukanaka samu na kusakana na bampangi ya nkaka, nge lenda zaba kimpeve ya yandi, mutindu ya muntu yandi kele, ndyatulu ya yandi, bandiku ya yandi mpe masolo ba ke salaka. (Luke 6:45) Bamambu yina yandi ke na sosaka kulungisa lenda kwelana kwandi na ya nge? Nge lenda yufula na bakuluntu ya kimvuka ya yandi to na muntu ya nkaka yina ke ya kuyela na kimpeve mpe yina zaba yandi mbote-mbote. (Bin. 20:18) Nge lenda sosa mpe kuzaba wa’ faso bantu ke tadilaka yandi. (Rute 2:11) Ntangu nge ke na talaka yandi, kusosa ve kulanda yandi bisika nyonso to kutula  meso na mambu nyonso ya luzingu ya yandi. Zitisa yandi.

9. Tekila nge kwenda tala muntu yina nge ke na sepelaka na yandi, na yinki nge me fwana kuvanda ya kubongama?

⁹ Bantangu yikwa nge me lunga kubaka tekila nge zonza ti nge ke na sepelaka na yandi? Kana nge zonzila yandi na mbangu, yandi lenda kanisa ti nge ke muntu yina ke kanisaka ve mbote-mbote tekila nge baka mikanu. (Bin. 29:20) Kasi, kana yandi zaba ti nge ke na sepelaka na yandi, kulutisa ntangu mingi lenda nata yandi na kukanisa ti nge ke vandaka na boma ya kubaka mikanu. (Lon. 11:4) Kuzimbana ve: tekila nge zonza na muntu ti nge ke na sosaka kuzabana na yandi, nge ve na nsatu ya kuvanda na kundima ti bamambu ke simba kaka. Kasi nge me fwana kuvanda na kundima ti nge mosi ke ya kubongama samu na makwela mpe ti muntu yango lenda vanda muntu ya mbote samu na nge.

10. Yinki nge lenda sala kana nge me kwiza tala ti muntu mosi ke na sepelaka na nge, kasi nge ke ve na sepelaka na yandi?

¹⁰ Yinki nge lenda sala kana nge me zaba ti ya ke na muntu ke na sepelaka na nge? Kana nge zola ve, lakisa yawu pwelele. Ya ke ve mbote na kubika mpangi kukanisa ti nge mpe ke na sepelaka na yandi, kasi na ntima ya nge, ya ke ve ni faso yina.​—1 Ko. 10:24; Ef. 4:25.

11. Na babwala yina ni bantu ya nkaka ke yidikaka bamambu samu bantu zole kwelana, wapi yina ke bamambu yina ba me fwana kuzimbana ve?

¹¹ Na babwala ya nkaka, ni bibuti to bantu ya kukula ke soolaka muntu yina mwana ya bawu ke kwela. Na bisika ya nkaka, ni dikanda to bandiku ke sosaka nani muntu ya bawu lenda kwela, mpe kusala ti ba kutana samu na kutala kana ya lenda simba. Kana ba me zonza na nge na kusosa muntu samu na mpangi ya nkaka, kanisa na yina bawu nyonso zole ke zolaka mpe ke na yawu nsatu. Kana nge me kuzwa muntu yina lenda bonga samu na mpangi, sosa kuzaba kimuntu ya yandi, bifu ya yandi mpe ya kulutila mfunu faso ke kindiku ya yandi na Yehova. Kindiku na Yehova me lutila mfunu na mbongo mpe mayela. Kasi kuzimbana ve, ni na bawu mosi na kutala kana ba ke kwelana to ve.​—Gal. 6:5.

BANDA KUSOSA KUZABANA NA MUNTU?

12. Wa’ faso nge lenda zonza na muntu ti nge zola kuzaba yandi mbote-mbote?

¹² Kana nge zola banda kuzabana na muntu, wa’ faso nge lenda zabisa yandi yawu? d Nge  lenda yidika bamambu samu na kusolola na yandi kisika yina bantu ke mingi to kuzonzila yawu na téléphone. Zonzila yandi pwelele makanisi ya nge mpe yina nge ke na sosaka. (1 Ko. 14:9) Kana yandi ke na nsatu ya ntangu, bikila yandi ntangu ya kukanisa mpe kupesa mvutu. (Bin. 15:28) Kana muntu me zola ve, zitisa mukanu ya yandi.

13. Yinki nge lenda sala kana muntu me zonza na nge ti yandi ke na sepelaka na nge? (Bakolose 4:6)

¹³ Yinki nge lenda sala kana muntu me zonza na nge ti yandi ke na sosaka beno zabana samu na makwela? Lakisa yandi buzitu mpe ntima ya mbote samu ya me lomba yandi bukindi. (Tanga Bakolose 4:6.) Kana nge ke na nsatu ya ntangu samu na kukanisa, zonza na yandi. Kasi, kulutisa ve ntangu mingi samu na kupesa yandi mvutu. (Bin. 13:12) Kana nge zola ve, zonzila yandi yawu pwelele na ntima ya mbote. Tala yina mpangi Hans, ya bwala ya Autriche salaka ntangu mpangi mosi ya kento zonzilaka yandi ti yandi zola yandi: “Mu zonzilaka yandi makanisi ya munu na buzitu, kasi pwelele. Mu salaka yawu na mbangu samu yandi kanisa ve ti ya zola simba. Na manima, mu salaka nyonso samu yandi tala ve ti dikanisi ya munu me soba.” Kasi, kana nge mpe zola kuzaba muntu yina me zonza na nge ti yandi me zola nge, zonzila yandi yawu mpe beno solola na faso mosi na mosi ya beno ke tadilaka mambu ya kuzabana samu na makwela. Ntangu ya nkaka samu beno me katuka ve kisika mosi, beno lenda vanda ve na dikanisi mosi.

WA’ FASO BAMPANGI LENDA SADISA BAKRISTO YINA KE VE YA KUKWELA?

14. Wa’ faso na bamambu yina beto ke zonzaka, beto lenda kindisa mpe kusadisa bakristo yina ke ve ya kukwela?

¹⁴ Wa’ faso beto lenda sadisa bakristo yina ke na sosaka kukwela? Ya ntete ni kusala keba na bamambu yina beto ke zonzaka. (Ef. 4:29) Nge lenda kanisa na byuvu yayi: ‘Mu ke sombolaka bampangi yina ke ve ya kukwela? Ntangu mu ke talaka mpangi ya kento na ya bakala yina ke ve ya kukwela kusololaka, mu ke kanisaka ti ba ke na zolasanaka?’ (1 Tim. 5:13) Dyaka, beto me bonga kubakila ata fioti ve bakristo yina ke ve ya kukwela mutindu bantu yina ke ve ya kulunga. Hans, yina beto me zonzila me zonza: “Bampangi ya nkaka ke zonzaka, ‘Samu na yinki nge ke ve ya kukwela? Bamvula ke na kwendaka.’ Banzonzolo ya mutindu yayi ke salaka ti bakristo yina ke ve ya kukwela tala ti ba ke ve mfunu mpe ya lenda sala ti ba sosa kukwela na mbangu.” Ya ke mbote na kusiika bakristo yina ke ve ya kukwela na bamambu ya mbote yina ba ke salaka.​—1 Tes. 5:11.

15. a) Na bumosi na mambu yina ke na Baroma 15:2, yinki beto me bonga kuzaba tekila beto sadisa muntu yina ke ve ya kukwela na kuzwa muntu? (Tala mpe kizizi.) b) Wapi mambu ya mfunu nge me longoka na video?

 ¹⁵ Yinki nge lenda sala kana nge me kanisa ti mpangi mosi ya bakala na mpangi mosi ya kento lenda sala makwela ya mbote? (Tanga Baroma 15:2.) Bampangi mingi yina ke ve ya kukwela ke zolaka ve ti ba sosila bawu muntu ya kukwela, mpe beto me bonga kuzitisa makanisi ya bawu. (2 Tes. 3:11) Ba ya nkaka lenda sepela na mwa lubakusu, kasi beto me bonga kulomba ntete bawu. e (Bin. 3:27) Bampangi ya nkaka yina ke ve ya kukwela ke zolaka ve ba natina bawu na mbala mosi muntu. Lydia, mpangi mosi ya kento yina ke ve ya kukwela, na bwala ya Allemagne me zonza: “Kana beto me bokila bampangi samu na kulutisa mwa ntangu, beto lenda bokila mpe bampangi yina beto me kanisa ti ba lenda bonga kukwelana. Kana beto me sala ti ba talana, beto suka kuna. Yina ba ke sala to ve, ya me tala ve beto.”

16. Yinki bakristo yina ke ve ya kukwela me bonga kuzimbana ve?

¹⁶ Beto vanda ya kukwela to ve, beto lenda vanda na luzingu ya kilengi. (Nku. 128:1) Kana nge ke na sosaka kukwela kasi nabunu nge kuzwa muntu, kubika ve kutula makanisi ya nge nyonso na kisalu ya Yehova. Sin Yi, mpangi ya kento ya bwala ya Macao me zonza: “Kana beto fwanisa ntangu yina beto ke lutisa na kento to bakala ya beto na paradiso, ntangu yina beto ke kaka beto mosi bubu yayi ke nkufi. Beto sepela mpe beto sadila mbote-mbote ntangu yayi yina beto ke kaka beto mosi.” Kasi yinki ya kusala kana nge me kuzwa muntu yina nge lenda kwela mpe beno me banda kuzabana? Na disolo yina ke landa, beto ke tala malongi yina lenda sadisa beno.