1-2. Wapi “kisalu ya mbote” bakuluntu ke salaka?

 KANA ya me sala mwa ntangu nge ke sadisi, ya lenda vanda ti nge me kulisa bifu yina ke sadisa nge na kuvanda kuluntu. Nge ke kwandi na nsatu ya kusala “kisalu ya mbote”?—1 Tim. 3:1, NWT.

² Yinki kuluntu ke salaka? Yandi ke vandaka na mantwala na yina me tadila kisalu ya kusamuna, yandi ke kipeke bansatu ya bampangi, mpe ke longaka bawu. Na faso ya yandi ya kuzonza, yandi ke sadisaka bampangi na kuvanda na kiminu ya ngolo na Yehova. Samu na kisalu ya bawu ya ngolo, Biblia ke zonzaka ti bakuluntu ke “mutindu lusakumunu.”—Ef. 4:8, NWT.

3. Yinki mpangi ya bakala lenda sala samu na kuvanda kuluntu? (1 Timote 3:1-7; Tite 1:5-9)

³ Yinki nge lenda sala na kusadila mutindu kuluntu? Na bisalu ya yinza, ya ke na mayela yina muntu me fwana kuvanda na yawu. Kasi ni yawu ve ke salaka ti mpangi vanda kuluntu. Na yinza, kana nge ke na nsatu ya kisalu, samu na kuzwa yawu, nge ke na nsatu ya kuvanda na mayela yina muntu ke pesa kisalu ke na sosaka. Kasi kana nge ke na nsatu ya kukuma kuluntu, nge ke ve kaka na nsatu ya kuzaba kulonga mpe kusamuna. Nge me lunga kukulisa bifu yina ke na 1 Timote 3:1-7 (NWT) mpe Tite 1:5-9 (NWT). (Tanga.) Na disolo yayi, beto ke tala bamambu tatu yina ba ke lombaka bakuluntu na kusala. Ya ntete, kuvanda ya kuzabana mutindu muntu ya mbote na kati mpe na ngaanda ya kimvuka, ya zole, kuvanda kifwani ya mbote na yina me tadila dikanda, ya tatu, kuvanda na kilengi ya kusala samu na kimvuka.

KUZABANA MUTINDU MUNTU YA MBOTE

4. Yinki zola zonza “kuvanda muntu yina ba lenda kuzwa ve mambu ya kusemba”?

⁴ Samu na kukuma kuluntu, nge “me fwana kuvanda muntu yina ba lenda kuzwa ve mambu ya kusemba.” Ya zola zonza ti, na ndyatulu ya nge, nge ke ya kuzabana mutindu muntu ya mbote na kati ya  kimvuka. Nge me bonga mpe “kuvanda na nkumbu ya mbote na bantu ya ngaanda.” Bantu yina ke sambilaka ve Yehova lenda zonza bamambu ya yimbi na yina nge ke kwikilaka, kasi ba me bonga ve kuvanda na bantembe ti nge ke muntu ya matsyeleka mpe na ndyatulu ya mbote. (Dan. 6:4, 5) Nge lenda yufula: ‘Na kati ya kimvuka mpe na ngaanda, mu ke kwandi ya kuzabana mutindu muntu ya mbote?’

5. Wa’ faso nge lenda lakisa ti nge ke “muntu yina ke zolaka mambu ya mbote”?

⁵ Kana nge ke “muntu yina ke zolaka mambu ya mbote,” nge ke sosaka bifu ya mbote yina ke na bampangi mpe nge ke siikaka bawu samu na yawu. Nge ke sukaka ve kaka na kusala bamambu yina ba ke lombaka na nge na kusala. Kasi, nge ke na kilengi ya kusadisa bantu ata na bamambu yina ba me lomba ve na nge na kusala. (1 Tes. 2:8) Samu na yinki kifu yayi ke mfunu samu na bakuluntu? Samu ba ke lutisaka ntangu mingi na kukipe kimvuka mpe bisalu ya dibuundu. (1 Pi. 5:1-3) Ata ti ya ke lombaka kisalu mingi, bakuluntu ke na kilengi ya kusadila kimvuka.—Bis. 20:35.

6. Wapi yina ke mwa bafaso nge lenda lakisa ti nge ke “muntu yina ke yambaka banzenza”? (Baebre 13:2, 16; tala mpe kizizi.)

⁶ Nge ke lakisaka ti nge ke “muntu yina ke yambaka banzenza” ntangu nge ke salaka mambu ya mbote na bantu ya nkaka, ata na ba yina ke ve bandiku ya nge ya ntima. (1 Pi. 4:9) Buku mosi ke zonzilaka muntu yina ke na kifu yayi mutindu yayi: “Muntu yina ke yambaka banzenza ke na ntima ya mbote ata na bantu yina yandi me zaba ve. Yandi ke vandaka na kilengi ya kubokila bawu na yinzo ya yandi.” Nge lenda yufula: ‘Mu ke kwandi ya kuzabana mutindu muntu yina ke yambaka banzenza?’ Baebre 13:2, 16 ke zonzaka: “Beno zimbana ve na kuyamba banzenza na bayinzo ya beno. Ya tsyelika, na kusala mutindu yina, bantu ya nkaka yambaka bambazi ata kuzaba. . . . Beno fwana kuzimbana ve na kusala mambu ya mbote, mpe na kusalasana. Ni minkayulu ya mutindu yina Nzambi ke zolaka.” Muntu yina ke yambaka banzenza ke lakisaka ntima ya mbote na bantu nyonso. Na kifwani, yandi ke salaka yawu na ba yina ke ve na bimvwama mingi, bakuluntu yina ke kwizaka sala badiskure na kimvuka ya yandi mpe bantu ya nkaka yina ke salaka kisalu ya ngolo na kukindisa bampangi ya kimvuka mutindu ntwadisi ya circonscription.—Kub. 18:2-8; Bin. 3:27; Luke 14:13, 14; Bis. 16:15; Rom. 12:13.

7. Wa’ faso kuluntu ke lakisaka ti yandi ke “ve na luzolo ya mbongo”?

 ⁷ “Muntu yina ke vandaka ve na luzolo ya mbongo.” Ya zola zonza kusala ve ti, mbongo na bimvwama vanda bima ya ntete na luzingu ya nge. Nge vanda na bimvwama to ve, nge me fwana kutula Kimfumu ya Nzambi na kisika ya ntete na luzingu ya nge. (Mat. 6:33) Nge lenda sadila ntangu, ngolo mpe bima ya nkaka yina ke na nge samu na kusadila Yehova, kukipe dikanda ya nge mpe kusadisa na kati ya kimvuka. (Mat. 6:24; 1 Yoa. 2:15-17) Nge lenda yufula: ‘Wa’ faso mu ke tadilaka mbongo? Mu ke sepelaka kwandi na bima yina mu ke na yawu? To mu ke na sosaka kaka kuvanda na mbongo mingi to bimvwama?’—1 Tim. 6:6, 17-19.

8. Wapi yina ke bafaso nge lenda lakisa ti nge ke “muntu yina ke lutisaka ve bandilu na bifu ya yandi” mpe “muntu yina ke yalaka nzutu ya yandi mosi”?

⁸ Nge me bonga kuvanda “muntu yina ke lutisaka ve bandilu na bifu ya yandi” mpe “muntu yina ke yalaka nzutu ya yandi mosi.” Ya ke sadisa nge na kukangama ve kaka na dikanisi mosi na bamambu nyonso ya luzingu ya nge. Na kifwani, bifu zole yayi ke sadisa nge na kunwa mpe kudya ve mingi, na kubongisa faso ya nge ya kulwata, ya kuzenga bansuki mpe ya kusakana. Ya ke sala ti nge sala ve bamambu mutindu bantu ya yinza. (Luke 21:34; Zaki. 4:4) Ya ke sadisa mpe nge na kuvanda swi ata bantu me sala nge mambu yina me sepelisa ve nge. Vanda “muntu yina ke kolaka ve malafu.” Nge vanda ve muntu yina ba me zabila na kunwa malafu mingi. Nge lenda yufula: ‘Na ndyatulu ya munu, mu ke lakisaka kwandi ti mu ke lutisaka ve bandilu mpe mu ke muntu yina ke yalaka nzutu ya yandi mosi?’

9. Yinki zola zonza kuvanda muntu yina ke na “makanisi ya mbote” mpe “muntu yina ke salaka ve bamambu kidi-kidi”?

⁹ Nge me bonga kuvanda muntu yina ke na “makanisi ya mbote.” Ya zola zonza ti nge ke talaka bamambu na nzila ya Biblia. Samu nge ke na kifu ya kuyindula na malongi ya Biblia mpe kusadila yawu, ya ke na sadisaka nge na kubakula bamambu mpe na kubaka mikanu ya mbote. Nge ke sosaka kuzaba bamambu nyonso, tekila nge zonza to nge sala mambu. (Bin. 18:13) Ya ke na nataka nge na kubaka mikanu na nzila ya malongi ya Biblia. Kana nge ke “muntu yina ke salaka ve bamambu kidi-kidi,” nge ke sala bamambu na faso ya kulunga mpe nge ke muntu yina ke zitisaka ntangu. Nge ke ya kuzabana mutindu muntu yina ba ke tulaka ntima mpe yina ke landaka misiku. Bifu yayi ke sadisa nge na kuvanda ya kuzabana mutindu muntu ya mbote. Awa beto tala malongi ya Biblia yina ke sadisa nge na kuvanda kifwani ya mbote na yina me tadila kutwadisa dikanda ya nge.

VANDA KIFWANI YA MBOTE NA YINA ME TADILA KUTWADISA DIKANDA YA NGE

10. Wa’ faso ‘muntu ke twadisaka na mutindu ya mbote dikanda ya yandi’?

¹⁰ Kana nge ke ya kukwela mpe nge ke na nsatu ya kukuma kuluntu, bantu ya dikanda ya nge mpe me fwana kuvanda ya kuzabana mutindu bantu ya mbote. Na yawu, nge me bonga kuvanda “muntu yina ke twadisaka na mutindu ya mbote dikanda ya yandi.” Ya zola zonza ti nge ke kipeke dikanda ya nge na luzolo nyonso mpe nge ke bakaka mikanu ya mbote samu na dikanda ya nge. Nge ke twadisaka kulongoka ya dikanda, nge ke salaka nyonso samu ti dikanda ya nge vanda na balukutakanu mpe nge ke sadisaka bawu na kisalu ya kusamuna. Samu na yinki ya ke mfunu nge sala yawu? Ntumwa Polo zonzaka: “Kana muntu me zaba ve kutwadisa dikanda ya yandi, wapi mutindu yandi ke kipe kimvuka ya Nzambi?”—1 Tim. 3:5, NWT.

11-12. Wa’ faso ndyatulu ya dikanda lenda sala ti mfumu ya dikanda vanda ve ya kulunga samu na kuvanda kuluntu? (Tala mpe kizizi.)

¹¹ Kana nge ke papa na bana yina ke ntete ve na bamvula 18, nge me fwana kusala nyonso samu ba vanda bana yina “ke tumamaka na buzitu nyonso.” Kaka mutindu bana nyonso, bana ya nge ke na nsatu ya kuseka mpe kusakana. Na yawu, nge zola kulonga bawu mpe kukulisa bawu na luzolo nyonso. Ya ke sala ti ba vanda bana yina ke tumamaka, yina ke na buzitu mpe bana yina ba me kulisa  na faso ya mbote. Na zulu ya nyonso yayi, nge me fwana kusadisa bana ya nge na faso ya kulunga na kukulisa kindiku na Yehova, na kusadila malongi ya Biblia mpe na kuvanda ya kubongama samu na kuzwa mbotokolo.

¹² “Yina ke na bana yina ke bandimi mpe yina ba me fundaka ve ti ba ke nataka luzingu ya busafu to ke na yintu ngolo.” Kana mpangi ke na mwana na yinzo ya yandi, yina me ndima kulongoka Biblia to yina ke samunaka, to yina kuzwaka mbotokolo mpe ti mwana yango me sala disumu ya nene, bakuluntu ke sosa kutala kana mpangi yayi ke ya kulunga na kuvanda kuluntu to sadisi. Kana yandi me longa ve mwana mpe me semba ve yandi na faso ya kulunga, ya lenda sala ti yandi vanda ve ya kulunga samu na kuvanda kuluntu.—Tala Yinzo ya Kengidi ya 15 octobre 1996, paje 21, paragrafe 6 na 7.

SADILA KIMVUKA

13. Wa’ faso mpangi lenda lakisa ti yandi ke “kangamaka ve kaka na mambu yina yandi me zonza,” mpe yandi “ke ve na yintu ngolo”?

¹³ Bampangi ya bakala yina ke na bifu ya kimpeve ke mutindu lusakumunu na kimvuka. “Muntu yina ke kangamaka ve kaka na mambu yina yandi me zonza” ke salaka ti kizunu vanda na kati ya bampangi. Kana nge zola kuzabana mutindu muntu yina ke kangamaka ve kaka na mambu yina yandi me zonza, nge me fwana kuwa bampangi mpe kundima faso ya bawu ya kutala bamambu. Na kifwani, kana bakuluntu mingi me baka mukanu yina ke na kwelanaka na Biblia, nge ke ndima kwandi mukanu yina, ata ti nge ke na faso ya nge ya nkaka ya kutala bamambu? “Muntu yina ke ve na yintu ngolo” ke nataka ve bampangi na ngolo na kusala bamambu yina yandi me kanisa ti ya ke mbote na meso ya yandi. Yandi me zaba ti ya ke vandaka mbote na kuzaba mpe kuwa makanisi ya bampangi. (Kub. 13:8, 9; Bin. 15:22) Vanda “muntu yina ke swanaka ve” to “yina ke dasukaka ve kidi-kidi.” Ya zola zonza ti nge ke zitisaka bampangi to nge ke swanaka ve na bawu. Samu ti nge ke muntu ya kizunu, nge ke vandaka muntu ya ntete na kutula kizunu ata na ntangu yina ya ke mpasi. (Zaki 3:17, 18) Kuzonzila bampangi na faso ya mbote ke sadisaka bawu na kuvanda na kizunu, ata ba yina ke ndima ata fioti ve bamambu yina beto ke kwikilaka.—Baz. 8:1-3; Bin. 20:3; 25:15; Mat. 5:23, 24.

14. Yinki zola zonza “kuvanda ve muntu yina me kuma mundimi ntama mingi ve” mpe kuvanda ya “kukwikama”?

 ¹⁴ Kuluntu “fwana kuvanda ve muntu yina me kuma mundimi ntama mingi ve.” Nge ke ve na nsatu ya kulutisa bamvula mingi na manima ya mbotokolo ya nge. Kasi nge ke na nsatu ya ntangu samu na kukumisa ngolo kindiku ya nge na Yehova, kulongoka mutindu ya kusadila malongi ya Biblia mbote-mbote mpe kubaka mikanu ya mbote. Tekila nge vanda kuluntu, kaka mutindu Yesu, nge me fwana kulakisa ti nge ke ya kukuluka mpe ti nge ke vingilaka Yehova sadisa nge na kulungisa kisalu ya nge. (Mat. 20:23; Flp. 2:5-8) Nge lenda lakisa ti nge ke ya “kukwikama” na kulandaka malongi ya Yehova mpe nzila yina kimvuka ya Yehova ke lakisaka beto.—1 Tim. 4:15.

15. Kuluntu me fwana kuvanda kwandi muntu yina ke salaka badiskure na faso ya kutila mbote? Zonzila yawu.

¹⁵ Biblia ke lakisaka pwelele ti kuluntu me fwana kuvanda “muntu yina me zaba kulonga.” Ya zola zonza kwandi ti yandi me fwana kusala badiskure yina me lutila kitoko? Ve. Ya ke na bakuluntu mingi, yina ata ti ba ke salaka ve badiskure na mutindu ya kulutila mbote, ba ke longaka na faso ya mbote ntangu ba ke samunaka mpe ntangu ba ke sololaka na bampangi na kukindisa bawu. (Fwanisa 1 Bakorinto 12:28, 29 na Baefeze 4:11.) Ata faso yina, nge me lunga kusala bangolo samu na kubongisa faso ya nge ya kulonga. Wa’ faso nge lenda sala yawu?

16. Wa’ faso nge lenda bongisa faso ya nge ya kulonga? (Tala mpe kizizi.)

¹⁶ “Muntu yina ke ya kukangama ngolo na mambu ya kukwikama.” Samu na kuvanda mulongi ya mbote mpe kusadisa bampangi, bamambu yina nge ke zonzaka me fwana kukwenda nzila mosi na Biblia. Nge fwana kuvanda mulongoki ya mbote ya Biblia mpe ya mikanda ya beto. (Bin. 15:28; 16:23) Ntangu nge ke na longokaka, tala mutindu mikanda ya beto ke na zonzilaka verse mpe wa’ faso nge lenda sadila yawu na faso ya mbote. Mpe ntangu nge ke na longaka, sosa kusimba ntima ya bantu yina ke na kuwaka nge. Nge lenda bongisa faso ya nge ya kulonga kana nge yufula mpe nge sadila malongi ya bampangi yina ke kuluntu kubanda ntama. (1 Tim. 5:17) Bakuluntu me fwana kuvanda na “makoki ya kukindisa” bampangi ya kento mpe ya bakala. Bantangu ya nkaka, bakuluntu me fwana kupesa malongi to “kungala” bawu. Kasi, bakuluntu me fwana kusala yawu ntangu  nyonso na ntima ya mbote. Kana nge sala yawu na luzolo, na ntima ya mbote mpe nge benda bamambu yina nge ke na longaka na Biblia, ya ke lakisa ti nge ke na landaka kifwani ya mulongi ya nene Yesu.—Mat. 11:28-30; 2 Tim. 2:24.

TATAMANA NA KUSOSA KULUNGISA YAWU

17. a) Yinki lenda sadisa basadisi na kutatamana na kusosa kuvanda kuluntu? b) Yinki bakuluntu me bonga kuzimbana ve ntangu ba ke sosaka kusoola bampangi samu ba kuma bakuluntu? (Tala mpe encadré “ Beno vanda na bandilu ntangu beno ke soolaka bampangi samu na kusadila mutindu kuluntu.”)

¹⁷ Na manima ya kutala bifu nyonso yayi samu na kukuma kuluntu, basadisi ya nkaka lenda tala ti ba lenda lenda ve. Kasi mambu ya kusimba ni yayi: ya vanda Yehova to kimvuka ya yandi, ba ke na vingilaka ve ti beto lungisa bifu yayi na faso ya kulutila mbote. (1 Pi. 2:21) Mpe ni mpeve ya santu ke sadisa nge na kukulisa bifu yayi. (Flp. 2:13) Ya ke kwandi na kifu mosi yina nge ke na nsatu ya kubongisa? Sambila Yehova samu na yawu. Sosa yinki mikanda ya beto ke zonzilaka samu na yawu mpe lomba na mosi ya bakuluntu na kusadisa nge na mutindu nge lenda bongisa yawu.

18. Yinki basadisi nyonso me fwana kusala?

¹⁸ Beto nyonso, ata ba yina ke bakuluntu beto me fwana kutatamana na kukulisa bifu yina beto me zonzila na disolo yayi. (Flp. 3:16) Nge ke sadisi? Vanda na dikanisi ya kusala mingi samu na kusadisa bampangi. Lomba na Yehova na kusadisa nge na kusala dyaka mingi samu na yandi mpe samu na kimvuka. (Iza. 64:8) Ntembe ve, Yehova ke sakumuna nge na bangolo nyonso yina nge ke na salaka samu na kuvanda kuluntu.