1921—Bamvula 100 me luta deja

KUWA NA

Yinzo ya Kengidi ya 1^erJanvier 1921 vandá yufula kyuvu yayi na Balongoki ya Biblia: “Wapi kisalu beto ke sala mvula yayi?” Ya vandá pesa mvutu na Izaya 61:1, 2, yina ke zonzilá kisalu ya beto ya predikasion: ‘Yehova me tula munu mafuta samu na kuzabisa nsangu ya mbote na bantu ya kukuluka [. . .], samu na kusamuna mvula ya luzolo ya mbote ya Yehova mpe kilumbu yina Nzambi ya beto ke vutula yimbi.’

BAPROKLAMATERE YINA VANDÁ NA ATA BOMA

Samu na kusala kisalu ya predikasion, Balongoki ya Biblia zolá vanda ve na boma. Ba zolá zonzila “nsangu ya mbote” na bantu ya kukuluka, mpe ‘kilumbu yina Nzambi ke vutula yimbi’ na bantu ya yimbi.

Mpangi J. H. Hoskin, yina vandá vanda na Canada, vandá preche na ata boma, ata bankwamusu. Na kubanda na 1921, yandi kutaná na pastere mosi. Mpangi Hoskin zonzá ntete na yandi: “Beto lenda kuzwa disolo ya mbote na mambu ya Biblia, mpe ata beto ke wisaná ve na mwa bamambu, beto lenda manisa disolo ya beto na kizunu.” Kasi, ni yina ve salama. Mpangi Hoskin me zonza: “Beto sololá kaka baminite fioti ntangu pastere yina kangá porte ya yandi na ngolo. Mu kanisá ti porte yango zolá mwangana.”

Pastere yina zonzá na ndinga ya ngolo: “Samu na yinki nge na kwenda preche ve na bantu yina zaba ve mambu ya Nzambi?” Mpangi Hoskin vutulá ata kima. Kasi ntangu yina yandi vandá kwenda, yandi kanisá: ‘Muntu yina zaba Nzambi lendá sala ve bamambu ya faso yayi.’

Kilumbu yina landá, na eglize ya yandi, pastere yina biká ve kuzonzila yimbi na mpangi Hoskin. Mpangi Hoskin me zonza: “Yandi kebisá bantu ya eglize ya yandi ti mu vandá muntu ya kulutila luvunu na bwala nyonso, mpe ti ba zolá kufwa munu.” Kasi mpangi Hoskin biká ve kupreche. Yandi kuzwá bantu mingi yina vandá ndima kusolola na yandi. Yandi me zonza: “Mu vandá zola mingi kupreche kuna. Bantu ya nkaka vandá zonza na munu, ‘Mu zaba ti nge ke muntu ya Nzambi.’ Ba ya nkaka mpe vandá sosa kupesa munu bima yina mu lenda vanda na yawu nsatu.”

SAMU MUNTU LONGOKA YANDI MOSI TO NA KATI YA FAMIYE

Samu na kusadisa bantu na kuzaba Biblia mbote-mbote, Balongoki ya Biblia vandá basisa ntangu nyonso byuvu mpe baverse yina vandá sadisa bantu na kuzwa bamvutu, na kati mukanda yina beto ke bokilá bubu yayi Réveillez-vous ! Ya vandá na byuvu yina bapapa na bamama vandá sadila samu na kulongoka na bana ya bawu. Ba vandá yufula bana byuvu yina mpe ba vandá sadisa bawu na kusosa bamvutu na kati ya Biblia. Ya vandá na byuvu samu na kuzaba bamambu ya fioti ya Biblia faso: “Ya ke na babuku yikwa na kati ya Biblia?” Samu na kusadisa ba-jeune samu mbasi ba vandá baproklamatere yina vandá na ata boma, ya vandá na byuvu faso: “Bakristo nyonso ya tsyeleka zolá vingila kwandi ti ba kwamisa bawu?”

Ya vandá mpe na byuvu samu na ba yina zabá deja mambu mingi ya Biblia. Bamvutu na byuvu yina vandá na kati ya buku ya ntete ya seri Études des Écritures. Byuvu nyonso yina, sadisá bantu mingi. Kasi na manima, organizasion zonzá ti byuvu yango zolá basika dyaka ve. Samu na yinki?

BUKU YA MALU-MALU!

Buku La Harpe de Dieu

Papiye ya fioti yina ke lakisá bima ya kutanga

Byuvu na bapapiye ya fioti

Bampangi yina vandá twadisa kisalu ya predikasion na yinza nyonso kwizá tala ti bantu vandá na nsatu ya kuvanda na programe ya kulunga samu na kulongoka Biblia malembe-malembe. Na yawu, na Novembre 1921, ba basisá buku La harpe de Dieu. Ba yina vandá baká buku yina, ba vandá bandá mpe kulongoka Biblia na yawu bawu mosi. Ya vandá sadisá bawu na kuzaba dikanisi ya Nzambi na kupesa luzingu ya ntangu nyonso na bantu. Wa’ faso ya vandá lutilá?

Ntangu muntu vandá ndimá kubaka buku yina, ba vandá pesá yandi papiye ya fioti yina vandá lakisa yandi bapaje ya buku yina yandi me lunga kutanga. Lumingu yina vandá landá, ya vandi kuzwá papiye ya nkaka yina vandá na byuvu samu na bamambu yina yandi me tanga. Na suka ya papiye ya zole yina, ba vandá pesak’ yandi bima ya kutanga samu na lumingu yina ke kwiza.

Balumingu nyonso 12 yina muntu yina vandá longoka Biblia, yandi vandá kuzwá bapapiye ya malu-malu yina vandá katuká na kimvuka yina vandá pene-pene na yandi. Bambala mingi, bapapiye yango, ni bampangi ya kimvuka yina me nuná to yina vandá na maladi vandá filisak’ yawu. Na kifwani, mpangi Anna K. Gardner, ya Millvale kote mosi ya Pennsylvanie, États-Unis me zonza: “Ntangu buku La Harpe de Dieu basiká, ya pesá Thayle, yaya ya munu ya kento kisalu mingi na kusala. Yandi vandá na maladi yina vandá sala ti ya vandá mpasi na yandi na kutambula. Balumingu nyonso, ya vandá filisá bapapiye yina na bakesion ya yawu.” Ntangu muntu vandá manisá kulongoka na bapapiye 12 yina, mpangi mosi na kimvuka vandá kwendá talak’ yandi samu na kusadisa yandi na kulongoka mambu mingi ya nkaka na kati ya Biblia.

Thayle Gardner na zulu ya velo ya ba yina ke na makulu ya kubela

KISALU YINA VANDÁ KWIZA

Na suka ya mvula 1921, mpangi J.F. Rutherford filisá mukanda mosi na bimvuka nyonso. Yandi zonzá ti “kisalu ya kuzonzila nsangu ya Kimfumu yina me salama na mvula yayi lutilá bisalu nyonso yina salamá na ntama.” Yandi bwelá: “Ya ke ntete na kisalu mingi ya kusala. Beto sadisa bantu ya nkaka na kwiza tula diboko.” Ni yawu mpe balongoki ya Biblia salá. Na mvula 1922, na ata boma, ba zonzilá nsangu ya Kimfumu na faso ya kulutila.

Ba sadisá bampangi na ata boma

Balongoki ya Biblia lakisá luzolo na bampangi ntangu ba vandá sadisa bawu. Faso disolo yayi ke lakisa yawu, na ata boma, ba vandá bandinku yina “[butuká samu] na bantangu ya mpasi.”—Bin. 17:17.

Kilumbu ya 31 Mai 1921, na ville ya Tulsa, Oklahoma, États-Unis, ba tulá bakala mosi ya ndombe na boloko samu ba zonzá ti yandi sosá kusala yimbi na kento mosi ya mundele. Na manima, babakala ya mindele kuluta 1000, nwanisá grupe mosi ya fioti ya babakala ya ndombe. Mindondo yango mwanganá tii na Greenwood, kote yina bandombe mingi vandá vanda. Samu muvusu vandá mingi, ba labá mpe ba yoká bayinzo mpe babutike kuluta 1400. Guvernema zonzá ti bantu 36 kufwá. Kasi, ntangu ya nkaka, ba yina kufwá lutá 300. Na manima, ba bokilak’ yawu Lufwa ya bantu mingi na Tulsa.

Mpangi Richard J. Hill, yina vandá ndombe mpe vandá vanda na Greenwood, me zonza yinki salamá: “Na nkokila ya kilumbu yina muvusu salamá, beto vandá na lukutakanu. Na manima ya lukutakanu, beto vandá kuwa minduki kudilá na kati-kati ya ville ya Tulsa. Minduki vandá bulá tii ntangu beto kwendá lala.” Kilumbu ya mercredi 1^erJuin, mambu bebá dyaka. Mpangi Hill me bwela: “Bantu ya nkaka zonzá na beto ti samu ba sala ve beto yimbi, beto zolá kwenda bumbana na yinzo mosi ya guvernema.” Na yawu, mpangi Hill, kento ya yandi na babana ya bawu tanu (5) kwendá bumbana kuna. Bakento na babakala kuluta 3 000 ya ndombe vandá kuna mpe bamilitere kwizá bumba bawu.

Na ntangu yina, mpangi Arthur Claus, yina vandá mundele, na bukindi nyonso sosá kusala kima. Yandi me zonza: “Ntangu mu kuwá ti muvusu vandá na Greenwood, mpe bantu vandá laba mpe kuyoka bayinzo, mu sosá kuzaba faso vandá kamarade ya munu Hill.”

Mpangi Arthur Claus ke na longoká buku La Harpe de Dieu na bana 14

Ntangu mpangi Arthur kumá na yinzo ya mpangi Hill, yandi talá bakala mosi ya mundele yina vandá vanda pene-pene na yinzo ya mpangi Hill, na munduki na maboko. Bakala yango mpe vandá kamarade ya mpangi Hill. Yandi vandá kanisa ti mpangi Arthur vandá mosi ya ba yina vandá sala muvusu. Yandi yufulá na mpangi Arthur: “Samu na yinki nge me kwiza awa?”

Arthur me zonza: “Si mu zonzá ve na yandi mambu yina zolá sepelisa yandi, yandi zolá kubula munu na munduki ya yandi. Mu zonzá ti mpangi Hill vandá mpangi ya munu mpe ti mu vandá kwizá bambala mingi na yinzo ya yandi.” Mpangi Arthur na bakala yina salá nyonso samu na kubumba yinzo ya mpangi Hill.

Na manima, mpangi Arthur kwizá zaba kote yina vandá mpangi Hill na famiye ya yandi. Ba zonzilá na yandi ti bandombe zolá katuka ve kuna si Generale Barrett sinye ve mukanda. Mpangi Arthur me zonza: “Ya vandá mpasi mingi na kutala mpe kusolola na Generale. Ntangu mu zonzá na yandi ti mu vandá na nsatu ya kubasisa famiye mosi na yinzo yina, yandi yufulá na munu: ‘Nge ke lenda kubumba bawu mpe kukipe bawu?’ Mu ndimá na ntima nyonso.”

Na mukanda yina na maboko, mpangi Arthur kwendá na mbangu na yinzo ya guvernema, kote vandá mpangi Hill. Yandi lakisá militere mosi yina vandá kuna mukanda yango. Militere pamuká: “Yayi ke sinyatire ya Generale yandi mosi? Nge zaba ti nge ke muntu ya ntete yina me lenda kubasisa muntu na yinzo yayi bubu yayi.” Na manima, ba kwizá tala kote mpangi Hill na famiye ya yandi vandá na yinzo yina. Bawu nyonso kotá na kaminion ya mpangi Arthur mpe yandi vutulá bawu na yinzo ya bawu.

Mpangi Claus salá nyonso samu mpangi Hill na famiye ya yandi, ba sala ve bawu yimbi. Ntima ya bantu mingi ninganá ntangu ba kwizá zaba luzolo yina lakisá mpangi Arthur. Arthur me zonza: “Bakala yina vandá vanda pene-pene na mpangi Hill bandá kupesa dyaka buzitu ya kulutila na bisadi ya Yehova. Mpe bantu mingi bandá kundima nsangu ya Kimfumu ya Nzambe samu ba vandá tala ti beto vandá kipe ve mambu ya bandinga to bampusu, mpe beto nyonso na kati ya kimvuka vandá kaka faso mosi.”

YINZO YA KENGIDI NUMERO YA KULONGOKA