1. Yinki ya ke salaka Yehova ntangu yandi ke talaka bisadi ya Yandi?

 YINKI Yehova ke talaka na bisadi ya yandi awa na ntoto? Yandi ke talaka ntangu ba ke vandaka na kilengi mpe mawa. (Nku. 37:18) Ya ke sepelisaka yandi na kutala bangolo yina ba ke salaka samu na kusadila yandi ata ntangu ba ke na lutisaka bantangu ya mpasi mpe ti bantima ya bawu ke ya kulwala. Ya kulutila ke ti yandi zola kusadisa bawu mpe kupesa bawu ngolo.

2. Yinki Yehova ke salaka na ba yina ke na bantima ya kulwala? Mpe yinki beto lenda sala samu yandi sala yawu mpe samu na beto?

² Nkunga 147:3 ke zonzaka ti Yehova ke ‘kangaka bamputa’ ya ba yina ke na mawa. Verse ke na lakisaka mutindu Yehova ke kipeke mbote-mbote ba yina ke na bantima ya kulwala. Kasi, yinki beto me fwana kusala samu Yehova sala yawu samu na beto? Beto baka kifwani. Dokotolo lenda sala bamambu mingi samu na kubelusa muntu yina me lwala mputa. Kasi samu ya simba, yandi me fwana kulanda mbote-mbote bamambu yina dokotolo ke zonza na yandi na kusala. Na disolo yayi, beto ke tala malongi ya mbote yina Yehova ke pesaka na ba yina ke na bantima ya kulwala mpe mutindu yina beto lenda sadila malongi yango.

BETO KE NTALU MINGI SAMU NA YEHOVA

3. Yinki lenda sala ti bantu ya nkaka tala ti ba ke kaka bantu ya mpamba?

³ Beto ke na zingaka na yinza yina luzolo kele ve, mpe ni yawu ke salaka ti bantu mingi tala ti ba ke kaka bantu ya mpamba. Mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Helen a me zonza: “Mu me kula na dikanda yina luzolo vandaka fioti. Papa ya munu vandaka na bamambu ya ngolo, mpe ntangu nyonso yandi vanda zonzaka na beto bamambu yina vanda lakisaka ti beto ke ve mfunu.” Ntangu ya nkaka nge mpe, mutindu Helen, me vanda kisika yina ntangu nyonso ba vanda fingaka nge, mpe kunata nge na kutala ti  nge ke kaka muntu ya mpamba. Kana ni faso yina, ya lenda vanda mpasi na nge na kundima ti ya ke na muntu yina ke zolaka nge ya tsyeleka.

4. Na Nkunga 34:18, yinki Yehova ke na nataka beto na kuvanda na kundima?

⁴ Ata ti bantu ya nkaka ke na nyokolaka nge, nge lenda vanda na kundima ti Yehova ke zolaka nge mpe ti nge ke mfunu mingi samu na yandi. Kaka mutindu ke zonzaka yawu Nkunga 34:18 (NWT): “Yehova kele pene-pene ya bantu yina ke na mawa. Yandi ke vuukisaka bantu yina ke na nyokwamaka na mabanza.” Kana nge ke na “nyokwamaka na mabanza,” kuzimbana ve ti Yehova me tala bamambu ya mbote na ntima ya nge mpe ti ni yandi mosi me benda nge na kisika ya yandi. (Yoa. 6:44) Yandi ke ya kubongama samu na kusadisa nge, samu ti nge ke mfunu mingi samu na yandi.

5. Yinki beto lenda longoka na mutindu yina Yesu bakilaka ba yina ba vanda nyokolaka na bantu ya nkaka?

⁵ Bamambu yina Yesu salaka lenda sadisa beto na kuzaba yinki ya ke salaka Yehova ntangu beto ke vandaka na mawa. Ntangu yandi vandaka awa na ntoto, Yesu tulaka dikebi na ba yina ba vanda nyokolaka na bantu ya nkaka, mpe yandi bakilaka bawu na ntima ya mbote. (Mat. 9:9-12) Ntangu kento yina vandaka na maladi ya ngolo simbaka kinkuti ya yandi samu na kubeluka, yandi kindisaka ntete yandi mpe na manima, yandi zonzaka na yandi ti ni kiminu ya yandi belusaka yandi. (Mrk. 5:25-34) Yesu landaka mbote-mbote kimuntu ya Tata ya yandi. (Yoa. 14:9) Na yawu, nge lenda vanda na kundima ti nge ke mfunu mingi samu na Yehova mpe ti yandi ke talaka bifu ya nge ya mbote mutindu kiminu mpe luzolo yina nge ke na yawu samu na yandi.

6. Yinki nge lenda sala kana nge ke na talaka ti nge ke ve mfunu mingi?

⁶ Yinki nge lenda sala kana nge ke na lendaka ve na kundima dikanisi ti ya ke na muntu ke zolaka nge? Tanga mpe yindula na baverse ya Biblia yina ke lakisaka ti nge ke mfunu mingi samu  na Yehova. b (Nku. 94:19) Kana nge me lenda ve kulungisa mambu yina nge kanisaka kusala, kufwanisa ve nge na bampangi to kutula ve makanisi ya nge na yina nge lenda lenda ve kusala. Yehova ke lombaka ve beto na kusala yina beto ke ve na makoki ya kusala. (Nku. 103:13, 14) Kana ntima ya nge ke ya kulwala samu ti ba vanda bulaka nge na ntama, ba vanda zonzilaka nge bamambu ya ngolo to ba nataka nge na ngolo na kuvukisa nzutu, kutala ve ti ya ke foti ya nge. Samu na Yehova, ya ke foti ya muntu yina me talisa nge mpasi. (1 Pi. 3:12) Sandra, yina ba nyokolaka ntangu yandi vandaka ntete mwana ya fioti me zonza: “Mu vanda lombaka ntangu nyonso na Yehova na kusadisa munu na kutala bifu ya munu ya mbote.”

7. Wa’ faso bamambu yina beto kutanaka na yawu lenda sadisa beto na kisalu ya Yehova?

⁷ Vanda na kundima ti Yehova lenda sadisa nge na kusadisa bantu ya nkaka. Yandi me pesa nge bweso ya kuvanda mpangi ya yandi ya kisalu na kisalu ya kusamuna. (1 Ko. 3:9) Bamambu ya mpasi yina nge me kutana na yawu me sadisa nge na kubakula yinki ya lenda sala bampangi ntangu ba ke lutisaka bantangu ya mpasi. Ntembe ve, nge lenda sala mingi samu na kusadisa bawu. Helen mpangi yina beto me zonzila kuzwaka lubakusu, mpe bubu yayi, yandi ke na makoki ya kusadisa bampangi. Yandi me zonza: “Mu vanda talaka ti mu ke kaka ‘muntu ya mpamba.’ Kasi, Yehova me lakisaka munu luzolo mpe me sadila munu samu na kusadisa bantu ya nkaka.” Helen ke na kilengi ya kusadila Yehova mutindu mupasuli-nzila.

BETO NDIMA TI YEHOVA KE LEMVOKILAKA BETO

8. Yinki Yehova ke na zonzaka na beto na Izaya 1:18?

⁸ Bisadi ya Yehova ya nkaka ke vandaka na manyongi ya kulutila samu na masumu yina ba salaka na ntama, ya lenda vanda tekila to na manima ya kuzwa mbotokolo. Kasi beto zimbana ve ti Yehova pesaka mwana ya yandi mutindu munkayulu samu na kulemvokila masumu ya beto. Ntembe ve, yandi zola ti beto ndima dikabu yayi. Yehova ke na nataka beto na kundima ti na manima ya ‘kuyidika bamambu’ c na yandi, yandi ke zimbanaka masumu ya beto yimeni. Izaya 1:18 (NWT) ke zonzaka: Yehova me tuba ti: “Ntangu yayi, beno kwiza mpe beto yidika bamambu na kati ya beto. Ata masumu ya beno ke mbwaki mutindu menga, ya ke kuma mpembe mutindu mvula ya mpembe. Ata ya ke mbwaki mutindu lele ya mbwaki ya ngolo, ya ke kuma mutindu lene.” Beto ke na vutulaka matondo na Tata ya beto ya luzolo Yehova yina ke tulaka dyaka ve dikebi na masumu ya beto ya ntama. Kasi yandi ke zimbanaka ata fioti ve bamambu ya mbote yina beto salaka.​—Nku. 103:9, 12; Ebr. 6:10.

9. Samu na yinki beto be bonga ve kutula makinisi ya beto na masumu yina beto salaka na ntama?

⁹ Kana nge ke na manyongi samu na masumu yina nge salaka na ntama, kima ya mbote ya kusala ni kutula makanisi ya nge nyonso na yina nge lenda sala bubu yayi mpe na yina nge ke na makoki ya kusala na mantwala. Beto tala kifwani ya ntumwa Polo. Yandi vandaka na manyongi na mutindu yandi kwamisaka bakristo, kasi yandi zabaka ti Yehova lemvokilaka yandi. (1 Tim. 1:12-15) Yandi vanda kanisaka kwandi kaka na masumu ya yandi ya ntama? Ntembe ve yandi vanda sala dyaka ve yawu. Yandi vanda kanisa dyaka ve na bamambu yina yandi salaka tekila yandi kuma mukristo. (Flp. 3:4-8, 13-15) Kasi yandi bikaka ve na kusala bangolo ya yandi nyonso samu na kusala kisalu ya kusamuna mpe kutala kaka na mantwala. Mutindu Polo, nge lenda soba ve bamambu yina nge salaka na ntama. Kasi, nge lenda kembila Yehova, kupesa yandi kilengi bubu  yayi, mpe kutula makanisi ya nge kaka na nsilulu ya kitoko yina yandi me pesa nge samu na mantwala.

10. Yinki beto lenda sala kana bamambu yina beto salaka na ntama lwalisaka bantu ya nkaka?

¹⁰ Ya lenda vanda ti nge ke na manyongo samu na mwa bamambu ya yimbi yina nge salaka na bampangi. Yinki lenda sadisa nge? Lomba bawu mulemvo mpe lakisa ti nge ke na nyongaka na mambu yina nge salaka. (2 Ko. 7:11) Lomba na Yehova na kusadisa ba yina nge lwalisaka. Yandi ke na makoki ya kusadisa nge na ba yina nge lwalisaka na kukanga ntima mpe kuvutula kizunu.

11. Yinki beto lenda longoka na kifwani ya mbikudi Yona? (Tala mpe kizizi.)

¹¹ Benda bileso na bafoti ya nge mpe bika Yehova sadila nge na mutindu yandi me zola. Kanisa na kifwani ya mbikudi Yona. Na kisika ya kukwenda kisika yina Yehova filisaka yandi, yandi kwendaka kisika ya nkaka. Yehova sembaka yandi mpe yandi longokaka na foti yandi. (Yona 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Yehova mpe bikaka ve kutudila yandi ntima. Yandi pesaka dyaka yandi bweso ya kukwenda na Ninive. Mbala yayi, yandi tumamaka na mbangu. Yandi vandaka kaka na manyongo samu na mambu yina yandi salaka, kasi yandi bikaka ve ti ya nata yandi na kusala ve kisalu yina Yehova pesaka yandi.​—Yona 3:1-3.

YEHOVA KE PESAKA BETO NGOLO NA NZILA YA MPEVE YA SANTU

12. Wa’ faso Yehova ke pesaka beto kizunu ntangu beto ke lutisaka bantangu ya mpasi to beto me fwidila muntu? (Bafilipi 4:6, 7)

¹² Yehova ke pesaka beto ngolo na nzila ya mpeve ya santu, ntangu beto ke kutanaka na bamambu ya mpasi. Beto tala mambu yina kuminaka Ron na Carol. Mwana ya bawu ya bakala kufwaka nzutu. Ba me zonza: “Beto me lutisaka bamambu mingi ya mpasi. Kasi lufwa ya mwana ya beto vandaka mambu ya kulutila mpasi. Samu beto vanda kuzwaka ve pongi, beto vanda sambilaka mingi Yehova, mpe beto kuzwaka kizunu ya ntima yina ke zonzaka Bafilipi 4:6, 7.” (Tanga.) Kana nge ke na kulutisaka bantangu ya mpasi, kubika ve kufungula ntima ya nge na Yehova na nzila ya lusambu. (Nku. 86:3; 88:1) Kulemba ve na kulomba na Yehova yandi pesa nge mpeve ya yandi ya santu. Yandi ke kangaka ata fioti ve makutu na bamambu yina beto ke lombaka yandi.​—Luke 11:9-13.

13. Wa’ faso mpeve ya santu lenda sadisa beto na kubika ve kusadila Yehova na kukwikama nyonso? (Baefeze 3:16)

¹³ Nge ke na kutanaka kwandi na mambu ya mpasi yina ke na kulembisaka nge? Mpeve ya santu lenda pesa nge ngolo ya kutatamana na kusadila Yehova na kukwikama nyonso. (Tanga Baefeze 3:16.) Beto tala mambu yina kuminaka mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Flora. Yandi na bakala ya yandi vanda sadila Yehova mutindu ba missionnaires. Kasi bakala ya yandi kuzwaka kento na ngaanda mpe ba kufwaka makwela. Yandi me zonza: “Mambu yina yandi salaka munu lwalisaka munu ntima. Samu na kukanga ntima, mu sambilaka Yehova samu yandi pesa munu mpeve ya yandi ya santu. Yehova pesaka munu yina mu vandaka na yawu nsatu samu mu beluka. Mpe mu nungaka mambu yango, ata ti na kubanda ya vanda talana mpasi ya kulutila na meso ya munu.” Flora ke na kundima ti, Nzambi me sadisa yandi na kukulisa kifu ya yandi ya kutulaka yandi ntima, mpe ti yandi ke sadisa yandi na bamambu nyonso ya mpasi yina yandi ke kutana na yawu. Yandi me bwela: “Bamambu yina ke na Nkunga 119:32 lunganaka na munu: ‘Mu ke landa na mbangu nyonso nzila ya misiku ya nge, samu nge me yidikila yawu kisika na ntima ya munu.’”

14. Yinki beto lenda sala samu mpeve ya santu sadisa beto?

¹⁴ Na manima ya kulomba na Yehova na kupesa nge mpeve ya yandi ya santu, yinki nge me fwana kusala? Nge me fwana kusala bamambu yina ke sadisa nge na kuzwa dyaka mpeve ya santu, mutindu kukwenda na balukutakanu, mpe kusamuna na bantu ya nkaka. Kutanga Biblia bilumbu  nyonso ke sadisa nge na kuyindula na makanisi ya Yehova. (Flp. 4:8, 9) Nyonso nge ke na salaka yawu, baka banoti ya bantu yina kutanaka na bamambu ya mpasi mpe kanisa na mutindu Yehova sadisaka bawu na kukanga ntima. Sandra, yina beto me zonzila kutanaka na bamambu mingi ya mpasi. Yandi me zonza: “Disolo ya Yozefi simbaka mingi ntima ya munu. Yandi bikaka ata fioti ve bamambu ya mpasi yina yandi kutanaka na yawu lembisa kindiku ya yandi na Yehova.”​—Kub. 39:21-23.

YEHOVA KE PESAKA BETO NGOLO NA NZILA YA BAMPANGI

15. Banani lenda pesa beto ngolo, mpe wa’ faso ba lenda sala yawu? (Tala mpe kizizi.)

¹⁵ Ntangu beto ke lutisaka bantangu ya mpasi, bampangi ya kimvuka lenda vanda “kisika ya kuzwa ngolo ya kulutila.” (Kol. 4:11, NWT) Ya ke bantu yina Yehova ke sadilaka samu na kulakisa beto luzolo ya yandi. Ba lenda pesa beto ngolo ntangu ba ke kuwaka beto na dikebi nyonso, to ntangu ba ke lutisaka ntangu na beto. Ba lenda kindisa mpe beto na verse mosi ya Biblia to kusala lusambu na beto. d (Rom. 15:4) Ntangu ya nkaka, ba lenda bambula beto dikanisi mosi ya Biblia yina ke sadisa beto na kukanga ntima mpe kupesa beto lubakusu yina beto ke yawu nsatu. Ba lenda sadisa mpe beto na bafaso ya nkaka mutindu kupesa beto madya ntangu beto ke na lutisaka bamambu ya mpasi.

16. Yinki beto ke na nsatu ya kusala samu na kuzwa lubakusu ya bampangi?

¹⁶ Samu na kuzwa lubakusu ya bampangi, beto  lenda vanda na nsatu ya kulomba bawu yawu. Bampangi ya beto zola beto mpe ke na nsatu ya kusadisa beto. (Bin. 17:17) Bantangu ya nkaka ba lenda zaba ve wapi bamambu beto ke na yawu mpe yinki beto ke na yawu nsatu. (Bin. 14:10) Kana nge ke na ntima ya kulwala, nge lenda zonza mambu yina ke na nge na ntima na bampangi yina ke ya kukula na kimpeve. Kusala yawu ke sadisa nge. Nge lenda soola kuluntu mosi to zole yina nge zaba ti ya ke vanda ve mpasi na nge na kufungula bawu ntima. Bampangi ya nkaka ya kento kuzwaka ngolo ntangu ba sololaka na mpangi mosi ya kento yina ke ya kukula na kimpeve.

17. Wapi yina ke mwa bamambu ya mpasi yina lenda kanga beto nzila na kuzwa bukindi mpe wa’ faso beto lenda nunga yawu?

¹⁷ Bantangu ya nkaka, ntangu beto ke vandaka na mawa, beto ke sosaka kuvanda beto mosi. Nwana na kubwa ve na mutambu yina. Bantangu ya nkaka bampangi lenda bakula ve bamambu yina ke na kwamisaka beto to ba lenda zonza bamambu yina lenda lwalisa beto. (Zaki. 3:2) Kubika ata fioti ve mambu yayi kanga nge nzila samu na kuzwa lubakusu yina nge ke na yawu nsatu. Kuluntu mosi na nkumbu ya Gavin, yina ke na manyongo ya kulutila me zonza: “Mingi-mingi, mu ke vandaka ve na nsatu ya kuvanda na bandiku ya munu.” Gavin salaka bangolo ya kuvanda kintwadi na bampangi mpe ya natinaka yandi bambote. Amy me zonza: “Samu na bamambu yina mu kutanaka na yawu na ntama, ya vandaka mpasi na munu na kutula ntima na bantu. Kasi mu kwizaka longoka luzolo mpe kutula ntima na bampangi ya kento na ya bakala kaka faso Yehova ke salaka yawu. Mu zaba ti ya ke salaka kilengi na Yehova. Ya ke sepelisaka mpe munu.”

KUZWA NGOLO NA NZILA YA BANSILULU YA YEHOVA

18. Wa’ faso beto lenda tula makanisi ya beto na bamambu yina ke kwiza na mantwala, mpe yinki beto lenda sala bubu yayi?

¹⁸ Beto lenda vanda na kundima ti kaka ntangu fioti me bikana Yehova ke katula bamambu nyonso ya mpasi yina ke na kwamisaka beto. (Luz. 21:3, 4) Na ntangu yina, bamambu nyonso yina ke na kwamisaka beto ke ‘kwiza mpe ve na ntima.’ (Iza. 65:17) Faso beto me tala yawu, bubu yayi, Yehova ‘ke kangaka bamputa ya beto.’ Samu na kuzwa ngolo mpe lubakusu beto me lunga kundima bamambu nyonso yina Yehova me yidika samu na kusadisa beto. Vanda na kundima ti ‘yandi ke sadisa nge.’​—1 Pi. 5:7.