Na kubanda ya bamvula 1940, bibuti ya munu vandá longoká Biblia na Bambangi ya Yehova. Ba biká kulongoka, kasi ba vandá pesá kaka mama ya munu Yinzo ya Kengidi na Réveillez-vous ! Na 1950, lukutakanu ya nene yina vukisá bantu ya babwala mingi, salamá na New York, mpe dikanda ya munu ndimá kukwenda na lukutakanu yango.

Mwa ntangu fioti na manima, mpangi Lawrence Jeffries bandá kukwiza tala beto. Yandi vandá na nsatu ya kusadisa munu na kuzaba matsyeleka. Na kubanda, mu vandá kabulá ve dikanisi mosi na yandi na yina Bambangi ya Yehova ke kotá ve na bamambu ya politike mpe na bamvita. Mu zonzá na yandi ti kana bantu nyonso ya Amérique manga kunwana bamvita, bambeni ya beto ke kota mpe ke baka bwala. Na ntima ya yinda nyonso, mpangi Jeffries yufulá munu: “Kana bantu nyonso na Amérique vandá sadilá Yehova mpe bambeni me kwiza nwanisa bawu, yinki Yehova ke sala?” Mvutu yina yandi pesá na kyuvu yayi mpe na bamambu ya nkaka bakisá munu na kutala ti mutindu ya munu ya kukanisa vandá ve mbote. Ya pesá munu nsatu ya kusosa kuzaba dyaka mingi.

Mu baká ntangu ya kutanga ba Yinzo ya Kengidi na ba Réveillez-vous ! nyonso ya ntama yina mama ya munu bumbá na yinzo. Mu kwizá zaba ti mambu yina mu vandá longoka vandá matsyeleka. Na yawu, mu kwizá ndima ti mpangi Jeffries longoka Biblia na munu. Mu bandá mpe kukwenda na balukutakanu ntangu nyonso. Mu vandá zolá mambu yina mu vandá longoka, mpe ya salá ti mu banda kusamuna nsangu ya mbote. Makanisi ya munu sobaka ntangu mu zabá ti “kilumbu ya nene ya [Yehova vandaka] pene-pene.” (Sof. 1:14) Na yawu, mu vandá sosa dyaka ve kusala lukolo ya yinda, kasi kusala nyonso samu na kusadisa bantu na kuzaba matsyeleka ya Biblia.

Na kilumbu ya 13 juin 1956, mu manisá lycée mpe bilumbu tatu na manima, mu kuzwá mbotokolo na lukutakanu  mosi ya circonscription. Na ntangu yina, mu vandá zaba ve bambote yina Yehova zolá pesa munu samu mu soolá kupesa luzingu ya munu na kulongoka mpe kulonga bantu.

Bangonda 6 na manima ya mbotokolo ya munu, mu kumá pionnier. Na kati ya ministère du Royaume mosi yina basiká na anglais na décembre 1956, ya vandá na disolo “Nge lenda kwenda kisika yina ba ke na nsatu ya bansamuni?” Mu talá ti munu mpe lendá sala yawu. Mu vandá na nsatu ya kupesa lubakusu na kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote kisika yina Bambangi ya Yehova vanda ve mingi.—Mat. 24:14.

Mu kwendá na Edgefield, na Caroline ya Sude, na kimvuka yina bampangi vandá kaka 4. Na munu, ya salá 5. Beto vanda salá balukutakanu na salon ya mpangi mosi. Bangonda nyonso, mu vandá lutisá bangunga 100 na kisalu ya kusamuna. Mu vandá na mingi ya kusala, samu ti mu vandá na mantwala ya kisalu ya kusamuna, mpe mu vanda salá ba discours. Ya kulutila mfunu, samu mu vandá salá mingi, mu vandá longoká dyaka mingi na kuzaba Yehova.

Kento mosi yina vandá longoká Biblia na munu vandá na yinzo ya bafwa na Johnston, mbanza mosi yina vandá ntama mingi ve na Edgefield. Yandi pesá munu kisalu yina mu vanda salá ve bilumbu nyonso, mpe yandi pesá beto mwa yinzo ya fioti yina beto vandá salá balukutakanu.

Mpangi Jolly Jeffries, mwana ya mpangi yina longá munu Biblia katuká na Brooklyn, na New York, mpe kwizá na Edgefield. Beto vandá salá kintwadi kisalu ya pionnier, mpe beto vandá vandá na kati ya conteneurs yina mpangi mosi defisá beto.

Na Sude ya États-Unis, ba vandá futa bantu mbongo fioti. Samu na kilumbu mosi ya kisalu, ba vandá futa beto ba dollars 2 to 3. Kilumbu mosi, ya bikaná na munu mwa mbongo fioti. Mu kwendá na butiki samu na kusumba madya. Ntangu mu basiká na butiki, bakala mosi kwizá pene-pene na munu mpe yufulá munu: “Nge ke na nsatu ya kisalu? Na ngunga mosi ya kisalu mu ke futa nge dollar mosi.” Yandi pesá munu bilumbu 3 ya kisalu samu na kusala bunkete na kisika yina ba vandá tunga. Ya vandá talana pwelele ti Yehova vandá sadisa munu na kuvanda kaka na Edgefield. Kasi na 1958, mu kwendá na lukutakanu ya nene yina vukisá bantu ya babwala mingi na New York.

Na kilumbu ya zole ya lukutakanu, mambu mosi ya kitoko salamaka. Mu kutaná na Ruby Wadlindton yina vandá pionnier na Gallatin, na Tennessee. Samu beto vandá na makanisi mosi ya kukuma bamisionere, beto kwendá landa lukutakanu samu na ba yina ke na nsatu ya kusala lukolo ya Gileadi. Na manima, beto bandá kusonikila bampangi. Mwa ntangu fioti na manima, ba bokilá munu na Gallatin samu na kusala discours. Kuna mu lombá na Ruby kana yandi zola kuvanda kento ya munu. Mu katuká na kimvuka yina mu vandá, mpe mu kwendá na kimvuka ya Ruby. Beto kwelaná na 1959.

Ntangu mu kumá na bamvula 23, mu kumá yina ba ke bokilá bubu yayi coordinateur ya kimvuka ya bakuluntu na Gallatin. Beto vandá kimvuka ya ntete  yina Charles Thompson kwizá tala mutindu ntwadisi ya circonscription. Yandi zabá bamambu mingi. Kasi yandi yufulá munu dikanisi ya munu na yina me tadila bansatu ya bampangi, mpe wapi mutindu bantwadisi ya circonscription yina tekilá kuna vandá salaka. Kifwani ya yandi longá munu ti ya ke mbote na kuyufulá byuvu samu na kuzaba mbote-mbote mambu tekila nge yidika yawu.

Na ngonda ya mai 1964, ba bokilá munu samu na kusala École du ministère du Royaume yina zolá sala ngonda mosi na South Lansing, na New York. Bampangi yina vandá longa beto sadisá munu na kukulisa nsatu ya munu ya kulongoka dyaka mingi, mpe ya kukula na kimpeve.

Na janvier 1965, ba bokilá Ruby na munu samu na kisalu ya circoncription. Circoncription yina ba pesá beto vandá nene, kubanda na Knoxville, na Tennessee, tii na bizunga pene-pene na Richmond, na Virginie. Bimvuka ya Caroline ya Node, Kentucky mpe Wesete ya Virginie vandá na kati. Beto vandá sala kaka na bimvuka ya bandombe samu ti na ntangu yina na Sude ya États-Unis, luyalu vandá ndima ve ti bandombe na mindele vukana kisika mosi. Bampangi vandá ve na mbongo mingi, mpe beto longoká kukabula bima yina vandá na beto na ba yina vandá na nsatu ya yawu. Ntwadisi mosi ya circonscription yina salá bamvula mingi na kisalu yayi longá munu kileso mosi ya mfunu: “Vanda mpangi. Kusosa ve kutalana mutindu mfumu na kimvuka yina nge ke kwenda. Nge lenda sadisa bampangi kana ba ke talá nge mutindu mpangi.”

Na ntangu mosi, beto kwendá tala kimvuka mosi ya fioti. Ruby bandá kulongoka Biblia na kento mosi yina vandá na mwana ya kento ya mvula mosi. Ntangu ata muntu na kimvuka vandá lenda kulongoka na kento yina, Ruby vandá longoká na yandi na kusonikilak’ yandi mikanda. Ntangu beto vutuká kutala bampangi ya kimvuka yina, kento yango kwizá na balukutakanu nyonso. Na ntangu bampangi zole ya kento ya pionnières spéciales kwizá na kimvuka yina, ba bandá kulongoka na kento yango. Mpe mwa ntangu fioti na manima, yandi kuzwá mbotokolo. Bamvula 30 na manima, na 1995, na béthel ya Patterson, mpangi mosi ya kento kwizá tala Ruby mpe zonzá na yandi ti yandi vandá mwana ya kento yina vandá longoká na Ruby. Yandi na bakala ya yandi kwizá na Patterson samu na kusala kalasi ya 100 ya Gileadi.

Circonscription ya beto ya zole vandá na Floride. Na ntangu yina, beto vandá na nsatu ya tomabilu, mpe beto sumbá yawu na ntalu ya mbote. Kasi kaka lumingu ya ntete, kisengo mosi ya tomabilu yango kufwaka. Beto vandá ve na mbongo samu na kuyidika yawu. Beto bokilá mpangi mosi yina beto zabá ti yandi lenda sadisa beto. Yandi lombá na muntu mosi yina vandá salá na yandi na kuyidika tomabilu ya beto, mpe yandi mangá beto pesa yandi mbongo samu na kisalu yina. Yandi zonzá kaka na beto: “Mu ke sadila beno yawu ya mpamba.” Yandi pesá dyaka beto mbongo. Ya vandá mosi ya bifwani ya kitoko, yina ke lakisá ti Yehova zaba kukipe bisadi ya yandi. Ya lakisá beto ti ya ke mbote na kukabula bampangi.

Na ntangu nyonso yina beto vandá kwendá talá bimvuka, beto vandá vandá na yinzo ya bampangi. Mambu ya mbote ke ti beto kuzwá bandiku mingi ya kitoko. Kilumbu mosi, mu biká rapport ya kimvuka yina mu manisá ve kusonika na masini. Ntangu mu vutuká na nkokila, ba zonzá na munu ti mwana ya bamvula 3 ya mpangi yina yambá beto ‘sadisá’ munu na kumanisa kusonika rapport. Na kati ya bamvula mingi, mu vandá sombolak’ yandi samu na mambu yina.

Na 1971, mu kuzwá mukanda. Ba lombá na munu na kwenda sala kisalu ya ntwadisi ya district na mbanza ya New York. Ya pamusá beto. Mu vandá kaka na bamvula 34 ntangu beto kwendá kuna. Bampangi yambá munu na luzolo nyonso. Mu vandá ntwadisi ya district ya ndombe ya ntete yina ba kuzwaka.

Na kisalu ya district, mu vandá na kilengi na kulonga na yina me tadila Yehova balumingu nyonso, na balukutakanu ya circonscription. Mingi ya ba ntwadisi ya circonscription yina vandá sala na munu zabá bamambu mingi kulutila munu. Na kati ya bawu, ya vandá na mpangi yina salá discours ya munu ya mbotokolo. Mpangi ya nkaka, Theodore Jaracz, kumá na manima mosi ya bampangi ya Kimvuka ya Bantwadisi. Ya vandá mpe na bampangi yina zabá bamambu mingi yina vandá salá na béthel ya Brooklyn. Mu vandá na kilengi mingi samu ti bantwadisi ya circonscription na bampangi ya béthel salá nyonso samu mu vanda ve na boma. Mu talá na meso ya munu mosi ti bampangi yayi yina vandá kipeke kimvuka ya Yehova vandá na luzolo. Ba vandá sadilá mambu ya Yehova, Biblia. Mpe ba vandá ya kukwikama  na kimvuka ya Yehova. Kukuluka ya bawu sadisá munu na kisalu ya ntwadisi ya district.

Na 1974, Kimvuka ya Bantwadisi soolá bantwadisi ya nkaka ya circonscription samu na kusala na district. Mpe ba zonzá na munu na kuvutuka na kisalu ya circonscription. Ba filisá beto na Caroline ya Sude. Na Sude ya États-Unis, bimvuka ya bampangi ya mindele na ya bandombe kumá na muswa ya kuvukana kintwadi. Ya vandá kilengi mingi samu na bampangi.

Na nsuka ya 1976, ba filisá munu na circonscription ya Géorgie yina vandá na kati-kati ya Atlanta mpe Columbus. Mu lenda zimbana ve kilumbu yina mu salá discours samu na bana 5 ya bandombe yina kufwá na tiya yina bantu tulá na yinzo ya bawu. Mama ya bawu lwalá na mambu yina, mpe ba kipeke yandi na l’hôpital. Bambangi mingi ya Yehova ya bandombe na ya mindele vandá kwendá talaka bawu ntangu nyonso na l’hôpital samu na kupesa bawu bukindi. Mu talá ti bampangi vandá na luzolo ya tsyeleka. Ntangu bisadi ya Yehova ke lakisá ntima ya kyadi ya mutindu yina na bampangi, ya ke pesá ngolo na mantwala ya bampasi.

Na 1977, ba bokilá beto na béthel ya Brooklyn samu na bangonda fioti, samu na kusala mwa kisalu kuna. Mwa ntangu fioti tekila kisalu manisa, bampangi zole ya Kimvuka ya Bantwadisi sololá na munu mpe Ruby. Ba lombá na beto kana beto lenda ndima kuvanda na béthel. Beto ndimaka.

Na kati ya bamvula 24, mu salá na département pour le service. Bambala mingi, bampangi yina ke salá kuna ke yidiká bamambu ya ngolo. Na kati ya bamvula, Kimvuka ya Bantwadisi me pesa malongi yina ke kwelaná na misiku ya Biblia. Département pour le service ke sadilá malongi yango samu na kupesa mvutu na byuvu yina bampangi ke yufulaka. Kimvuka ya Yehova ke sadilá mpe yawu samu na kulonga bantwadisi ya circonscription, bakuluntu mpe ba pionniers na balukolo yina ba ke salaka. Malongi yina me sadisa bampangi mingi na kukula na kimpeve. Mpe ya salá ti kimvuka ya Yehova kuma ngolo.

Banda 1995 tii 2018, ba vandá filisá munu na kwenda tala bafiliale na babwala mingi. Mu kutaná na bampangi ya ba Comité ya filiale, bampangi ya béthel mpe bamisionere samu na kukindisa bawu, mpe kusadisa bawu na bamambu yina vandá na bawu. Bawu mpe vandá kindisá Ruby na munu, na kuzonzilá beto masolo ya bamambu yina ba vandá kutaná na yawu. Na kifwani, na 2000, beto kwendá na Rwanda. Ya simbá bantima ya beto mingi na kuwa bamambu yina bampangi ya kuna, mpe bampangi ya béthel kutaná na yawu ntangu ba kufwá bantu mingi kuna na 1994. Mingi na kati ya bawu fwidilá bantu yina ba vandá zolaka. Ata bampasi yina kuminá bawu, bampangi vandá lakisá kiminu, kivuvu mpe kilengi.

Bubu yayi, Ruby na munu, beto ke na bamvula kuluta 80. Mu me lungisa bamvula 20 na kusala na Comité ya filiale ya États-Unis. Mu salá ve lukolo ya yinda, kasi Yehova mpe kimvuka ya yandi me longa munu na mutindu ya kulutila mbote. Ya me sadisa munu na kulonga bantu ya nkaka matsyeleka ya Biblia yina lenda sadisa bawu samu na ntangu nyonso. (2 Ko. 3:5; 2 Tim. 2:2) Mu talá mutindu malongi ya Biblia sadisá bantu na kubongisa luzingu ya bawu, mpe na kuvanda na kindiku ya mbote na Yehova, muntu yina yidiká bawu. (Zaki 4:8) Ata bubu yayi, Ruby na munu ke na tatamaná na kukindisa bampangi na kuzola bweso yina ke na bawu na kulongoka kuzaba Yehova, mpe na kulonga matsyeleka ya Biblia na bantu ya nkaka. Ya ke ve na bweso yina kisadi ya Yehova lenda kuzwa yina me lutila yayi.