Mu butukaka na 1934. Bibuti ya munu katukaka na Suisse samu na kukwenda vanda na Timmins, bwala mosi ya Ontario, na Canada. Pene-pene ya mvula 1939, mama ya munu bandaka kutanga Yinzo ya Kengidi mpe kukwenda na balukutakanu ya Bambangi ya Yehova. Yandi vanda nataka munu, bayaya na baleki ya munu na balukutakanu. Ntangu fioti kaka na manima, yandi kumaka mbangi ya Yehova.

Papa ya beto sepelaka ve na mukanu ya yandi, kasi mama ya beto zolaka kaka matsyeleka mpe yandi vandaka kaka na nsatu ya kukangama na matsyeleka. Ntangu ba niminaka kisalu ya Bambangi ya Yehova na kubanda ya mvula 1940 na Canada, yandi vandaka kaka mbangi ya Yehova. Mpe yandi vanda bakilaka papa ya beto na ntima ya mbote mpe buzitu ata ti yandi vanda zonzilaka yandi bamambu ya yimbi. Kifwani ya yandi ya mbote sadisaka munu na baleki mpe bayaya ya munu na kundima matsyeleka. Mambu ya mbote ke ti, papa ya beto sobaka ndyatulu mpe bandaka kubakila beto na faso ya mbote.

Na été ya mvula 1950, mu kwendaka na lukutakanu mosi ya nene. Kusolola na bampangi mingi ya yinza mpe kuwa masolo ya bampangi yina salaka lukolo ya Galaad pesaka dyaka munu nsatu ya kusala mingi na kisalu ya Yehova. Mu kumaka na nsatu ya ngolo ya kusala kisalu ya ntangu nyonso. Na manima ya kuvutuka na yinzo, mu fulusaka mukanda samu na kukuma mupasuli-nzila ya ntangu nyonso. Betele ya Canada zonzaka na munu na kuzwa ntete mbotokolo. Ni yawu mu salaka na 1er octobre 1950. Ngonda mosi na manima, mu kumaka mupasuli-nzila mpe ba filisaka munu na Kapuskasing mpe ya vandaka na bakilometre mingi na kisaka yina mu vanda vandaka.

 Na printemps 1951, Betele lombaka na bampangi yina ke zonzaka lumputu na kukwenda vanda na bisika ya Québec yina ba ke zonzaka lumputu samu nsatu ya lubakusu vandaka kuna. Samu mu zabaka lumputu na anglais ntangu mu vanda kula, mu ndimaka na kukwenda, mpe ba filisaka munu na Rouyn. Mu zabaka ata muntu kuna. Mu zabaka kaka yinzo kisika yina ba filisaka munu. Kasi bamambu salamaka na faso ya mbote. Munu na Marcel kumaka bandiku ya mbote. Mu vandaka na kilengi ya kusala na yandi kintwadi na Québec bamvula 4 yina landaka. Na nsuka ya yawu, mu kumaka mupasuli-nzila ya spécial.

Kuna na Québec, mu vandaka na kilengi yina ba bokilaka munu na kusala 26^èmeclasse ya lukolo ya Galaad na South Lansing, na New York. Kilumbu ya 12 février 1956 mu kuzwaka diplôme mpe ba filisaka munu na Afrique de l’Ouest na bwala yina ba ke bokilaka bubu yayi Ghana. b Kasi tekila mu kwenda kuna, mu vutukaka mwa balumingu na Canada samu na kuzwa mikanda yina zola sadisa munu na kusala nzyetolo yango.

Mu vingilaka tii bangonda 7 na Toronto samu na kuzwa mikanda yango. Na kati ya bantangu yina, mu vanda vanda na dikanda mosi yina nkumbu ya bawu vandaka Cripps, mpe mu zabanaka na mwana ya bawu ya kento Sheila. Beto zolasanaka. Kasi ntangu mu zolaka lomba yandi diboko samu na makwela, visa ya munu basikaka. Sheila na munu sambilaka mingi mpe mu bakaka mukanu ya kukwenda kisika yina ba filisaka munu. Kasi beto bakaka mukanu ya kubika ve kusonikila bampangi na kutala kana beto ke kwelana mpe na wapi ntangu. Ya vandaka ve mukanu ya pete, kasi beto kwizaka tala ti beto lungaka kubaka yawu.

Samu na kukuma na Accra mbanza mosi ya Ghana, mu salaka ngonda mosi ya nzyetolo na train, bateau mpe na avion. Kuna mu kumaka ntwadisi ya district. Ya salaka ti mu tambula mingi na Ghana tii na Côte d’Ivoire mpe na Togoland (bubu yayi Togo). Mu vanda salaka banzyetolo mingi munu mosi na camion ya Betele. Mu vanda sepelaka ntangu nyonso na kukwenda tala bampangi.

 Na balumingu mu vanda sadisaka mutindu ntwadisi ya balukutakanu ya nene. Samu beto vandaka ve na yinzo ya kusala balukutakanu ya nene, bampangi yidikaka mwa kisika ya ba bambous mpe mandala samu na ntangu. Samu beto vandaka ve na réfrigérateur, beto vanda bumbaka bibulu ya moyo samu na kufwa bawu kaka na ntangu yina beto vandaka na yawu nsatu, samu na kulambila ba yina vandaka na lukutakanu.

Bamambu ya kuseka mingi vanda salamaka na lukutakanu yayi. Ntangu mpangi Herb Jennings, c yina vandaka mpe missionnaire, vanda sala discours, ngombe mosi basikaka mpe lutaka na kati-kati ya bantu. Mpangi Herb bikaka kuzonza mpe kibulu vanda zaba ve kisika ya kukwenda. Kasi bampangi yiya, yina vandaka na ngolo simbaka kibulu mpe vutulaka yandi kisika yandi vandaka. Ba budilaka bawu maboko samu na yawu.

Na kati ya lumingu mu vanda lakisaka film ya beto La Société du Monde Nouveau en action na babwala yina vandaka pene-pene. Samu na kulenda kusala yawu, mu vanda kangaka lele ya mpembe na ba yinti zole. Ba vanda sepelaka mingi na yawu. Samu na mingi ya bawu, ya vandaka mbala ya ntete na kutala film. Ntangu ba vanda talaka na video bantu ke na kuzwaka mbotokolo, ba vanda bulaka maboko na ngolo nyonso. Film yina vanda sadisaka bawu na kutala ti Bambangi ya Yehova ke na bumosi mpe ti ba ke dibuundu yina ke na yinza nyonso.

Na manima ya kulutisa bamvula zole na Afrique, mu kwendaka na lukutakanu ya nene yina ke vuukisaka babwala mingi ya yinza na New York na 1958. Mu vandaka na kilengi ya kutala na Sheila, yina katukaka na Québec kisika yina yandi vandaka mupasuli-nzila ya spéciale. Beto vanda sonikilaka kaka bampangi, kasi ntangu beto kutanaka kuna, mu lombaka yandi diboko samu beto kwelana, mpe yandi ndimaka. Mu sonikilaka mpangi Knorr d na kuzonza na yandi kana Sheila lenda sala lukolo ya Galaad mpe kukwenda na munu na Afrique, mpe yandi ndimaka. Sheila kwizaka na Ghana. Beto kwelanaka na Accra, na kilumbu ya 3 octobre 1959. Beto vanda tala ti Yehova vanda sakumuna beto samu ti beto tulaka yandi na kisika ya ntete na luzingu ya beto.

Ba filisaka beto na cameroun na 1961. Ba lombaka na munu na kusala filiale ya malu-malu kuna.  Ya salaka ti mu vanda na mingi ya kusala. Mu kumaka serviteur de filiale mpe mu longokaka mingi. Na 1965 Sheila kuzwaka kivumu. Ya bakaka beto ntangu na kundima ti beto ke kuma bibuti. Kasi, ntangu beto bandaka kusepela na yawu mpe kubongisa bamambu samu na kuvutuka na Canada, mambu mosi ya mpasi salamaka, Sheila kuzwaka ve mwana.

Dokotolo zonzaka na beto ti yandi vandaka mwana ya bakala. Ya me sala bamvula 50 yina mambu yango salamaka, kasi beto lenda zimbana ve yawu. Ata beto vandaka na mawa mingi, beto bikanaka na kisalu yina ba filisaka beto mpe yina beto vanda zolaka mingi.

Ba vanda kwamisaka mingi bampangi ya beto ya kento na ya bakala na Cameroun samu ba vanda kotaka ve na mambu ya politiki. Bamambu lutilaka dyaka kubeba ntangu ba vanda soola mfumu ya bwala. Mambu yina beto vanda kima, ni yina salamaka na kilumbu ya 13 mai 1970, ntangu ba niminaka kisalu ya Bambangi ya Yehova na Cameroun. Bantu ya luyalu bakaka Betele ya malu-malu yina beto bandaka kusadila kaka bangonda 5 na manima. Kaka na lumingu mosi, bantu ya luyalu bingisaka ba missionnaires, Sheila na munu mpe na kati. Ya vandaka mpasi mingi na beto na kubika bampangi ya beto ya kento na ya bakala. Samu beto zolaka bawu mingi, beto vandaka na boma na yina zolaka kumina bawu.

Bangonda 6 yina landaka beto lutisaka yawu na Betele ya France. Kuna mu bikaka ve kusala nyonso yina mu vandaka na makoki ya kusala samu na kusadisa bampangi ya beto ya Cameroun. Na décembre ya mvula yina kaka, ba filisaka beto na Betele ya Nigeria yina bandaka mpe kutwadisa bisalu ya beto na Cameroun. Bampangi ya kento na ya bakala yambaka beto na faso ya mbote mpe beto vandaka na kilengi ya kusala kuna na kati ya bamvula mingi.

Na 1973 beto bakaka mukanu mosi yina vandaka mpasi mingi. Sheila vandaka na maladi mosi ya ngolo. Na lukutakanu mosi ya nene na New York, yandi bandaka kudila mpe zonzaka: “Mu ke lenda dyaka ve, mu ke vandaka ntangu nyonso maladi mpe ya kulemba.” Yandi na munu sadilaka Yehova na kati ya bamvula 14 na Afrique de l’Ouest. Mu vandaka na kilengi na kisalu ya yandi ya kukwikama, kasi bamambu zola soba. Na manima ya kusolola mpe kusambila Yehova mingi, beto bakaka mukanu ya kuvutuka na Canada, kisika yina ba zolaka kipe mbote-mbote mavimpi ya yandi. Kubika kisalu ya beto ya ba missionnaires vandaka mosi ya mikanu ya kulutila mpasi yina beto bakaka.

Ntangu beto kumaka na Canada, ndiku ya munu mosi ya ntama peseka munu kisalu na kisika yina yandi vanda tekisaka ba camions na Toronto. Beto sosaka yinzo ya kufutila mpe beto sumbaka bima yina beto zolaka tula na kati na mutindu yina salaka ti beto kota ve bamfuka. Beto vandaka ve na nsatu ya kuvanda na bima mingi samu beto vandaka na kivuvu ya kuvutukila kisalu ya beto ya ntangu nyonso bilumbu yina ke kwiza. Ya lunganaka na mbangu mutindu beto vanda kanisa ve.

Ba samedi mu bandaka kutula diboko na kisalu ya kutunga salle d’assemblée na Norval, na Ontario. Kaka na ntangu yina, ba lombaka na munu  kana mu lenda ndima mukumba ya kukipe salle d’assemblée. Samu mavimpi ya Sheila bandaka kuvutuka mbote, beto ndimaka mukumba ya malu-malu yina ba pesaka beto. Ni na yawu, beto kwenda vanda kuna na juin 1974. Beto vandaka na kilengi ya kuvutukila kisalu ya ntangu nyonso.

Beto vandaka na kilengi samu ti mavimpi ya Sheila vanda kuma kaka mbote. Na manima ya bamvula zole, beto ndimaka kisalu ya circonscription. Ba filisaka beto na Manitoba na Canada kisika yina madidi ke mingi. Kasi, beto vandaka na kilengi ya kuvanda na bampangi ya kento na ya bakala ya kuna. Beto kwiza longoka ti kima ya mfunu ke ve kisika yina beto ke na sadilaka Yehova, kasi ni kusadila Yehova kisika yina beto kele.

Na manima ya kusadila Yehova bamvula mingi na kisalu ya circonscription, ba bokilaka beto na Betele ya Canada na 1978. Ntangu fioti na manima, mu kutanaka na mambu ya mpasi. Kasi ya vandaka kileso ya mfunu samu na munu. Mu kwenda sala discours ya ngunga mosi na ndambu na ndinga ya lumputu na lukutakanu mosi ya spéciale na Montréal. Mambu ya kyadi ke ti discours yango simbaka ve bantima ya bampangi yina kuwaka yawu. Mosi ya bampangi yina ke na département pour le service pesaka munu malongi samu na yawu. Mu kwizaka tala ti mu vandaka ve muntu yina vanda salaka ba discours ya kulutila kitoko. Kasi mu bakilaka ve malongi ya yandi na faso ya mbote. Mu vanda kanisa ti yandi talaka kaka bamambu yina simbaka ve na discours ya munu, kasi ve yina lutaka mbote. Mu salaka buzoba na kuwa ve malongi ya yandi samu na mutindu yandi pesilaka munu yawu mpe na mutindu mu vanda tadilaka yandi.

Bilumbu fioti na manima, mpangi mosi ya comité ya filiale, kwizaka solola na munu na mambu yango. Na mantwala ya yandi mu ndimaka ti mu bakilaka ve na faso ya mbote malongi yina ba pesaka munu na mpangi ya département pour le service mpe mu nyongaka. Na manima mu sololaka na mpangi yina pesaka munu malongi. Yandi ndimaka kulemvokila munu. Mambu yina longaka munu kileso mosi ya mfunu na yina me tadila kukuluka yina mu lenda zimbana ve. (Bin. 16:18) Mu sambilaka mingi Yehova samu na yawu mpe mu ke dyaka ve na nsatu ya kubakila na faso ya yimbi malongi yina ba ke pesaka munu.

Ya me sala bamvula 40 yina mu ke na Betele ya Canada, mpe kubanda 1985 mu ke na bweso ya kusala mutindu mpangi ya comité ya filiale. Na février 2021, kento ya munu Sheila kufwaka. Mu ke kanisaka mingi na yandi mpe samu mavimpi ya munu ke ve mbote, ya ke na bamambu ya nkaka yina mu lenda sala ve. Kasi, samu mu ke na kilengi mpe na mingi ya kusala na kisalu ya Yehova mu ke na ‘yindulaka ve na bilumbu ya luzingu ya munu yina me luta.’ (Lon. 5:20) Ya tsyeleka mu me kutana na bamambu mingi ya mpasi, kasi ya me lutila ve bambote yina munu me kuzwa yina ke fulusaka munu na kilengi. Mu ke ya kufuluka na kilengi na yina mu tulaka ntangu nyonso Yehova na kisika ya ntete na luzingu ya munu mpe na yina mu sadilaka yandi na kisalu ya ntangu nyonso na kati ya bamvula 70. Mu ke na sambilaka samu bantwenya tatamana na kutula Yehova na kisika ya ntete na luzingu ya bawu. Mu ke na kundima ti, kana ba sala yawu, ba ke vanda na luzingu ya kufuluka na kilengi yina ba lenda kuzwa kaka na kisalu ya Yehova.