1. Yinki ke na lakisá ti mambu ya Nzambi vandá mfunu mingi samu na Yesu?

 KANISA na yina ya vandá salá bantu na kuwa Yesu. Mambu ya Nzambi vandá na yintu ya yandi. Na yawu, bambala mingi yandi vandá zonzak’ yawu faso ya ke ya kusonama. Mambu ya ntete yina yandi zonzá na manima ya mbotokolo ya yandi, mpe bamambu ya nkaka yina yandi zonzá tekila yandi kufwa, katuká na mambu ya Nzambi. b (Kul. 8:3; Nku. 31:5; Luke 4:4; 23:46) Mpe na kati ya bamvula tatu na ndambu ya kisalu ya yandi ya kusamuna, bambala mingi Yesu tangá mambu ya Nzambi na mantwala ya bantu mingi, mpe yandi sadisá bantu na kuzaba yawu.​—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luke 4:16-20.

2. Ntangu Yesu vandá kula, yinki sadisak’ yandi na kuzaba mbote-mbote mambu ya Nzambi? (Tala kizizi ya paje ya ntete ya mukanda.)

² Bamvula mingi tekila Yesu banda kisalu ya yandi ya kusamuna, yandi vandá tangá mpe kuwá mambu ya Nzambi. Ntembe ve, na masolo yina ba vandá salá na yinzo ya bawu bilumbu nyonso, Yesu vandá kuwá Maria na Yozefi kuzonzila mambu ya Nzambi. c (Kul. 6:6, 7) Beto lenda vanda na kundima ti bilumbu nyonso ya saba, Yesu vandá kwendá na bibuti ya yandi na yinzo ya lusambulu ya bazwife. (Luke 4:16) Ntangu ya nkaka, ntangu Yesu vandá kuna, yandi vandá kuwá mbote-mbote mambu ya Nzambi yina ba vandá tangaka. Malembe-malembe, Yesu longoká yandi mosi kutanga mambu ya Nzambi. Ya salá ti yandi zaba yawu, yandi zola yawu mpe yandi bika ti ya twadisa bamambu nyonso yina yandi vandá salaka. Na kifwani, kanisa na bamambu yina salamá na tempelo  ntangu Yesu vandá na bamvula 12. Milongi yina zabá mbote-mbote Misiku ya Moyize ‘yitukaka samu na mayela ya Yesu, mpe bamvutu yina yandi vandaka pesa.’​—Luke 2:46, 47, 52.

3. Yinki beto ke zonzila na disolo yayi?

³ Kana beto ke tangá Biblia bilumbu nyonso, beto mpe lenda zaba yawu mpe kuzola yawu. Kasi, wa’ faso beto lenda tanga Biblia na mutindu yina ke natina beto bambote? Beto lenda longoka na mambu yina Yesu zonzá na bantu yina zabá Misiku ya Moyize mutindu Bafarize, Basaduse mpe milongisi ya misiku. Bamfumu yayi ya dibuundu ya bazwife vandá tangá mingi mambu ya Nzambi. Kasi ba vandá lenda ve kuzwa bambote na bamambu yina ba vandá tangaka. Yesu zonzilá bamambu tatu yina bantu yayi zolá sala samu ba kuzwa bambote na bamambu yina ba vandá tangaka. Bamambu yina yandi zonzá ke sadisa beto na kubongisa mayela ya beto 1) ya kubakula bamambu yina beto ke tangá, 2) ya kuzwa bimvwama ya kimpeve, mpe 3) ya kubika mambu ya Nzambi bongisa kimuntu ya beto.

4. Yinki Luke 10:25-29 ke na longá beto na yina me tadila kutanga mambu ya Nzambi?

⁴ Beto ke na nsatu ya kubakula mambu yina beto ke tangá na Biblia. Kana beto sala ve yawu, beto ke kuzwa ve bambote na bamambu yina beto ke na tangaka. Na kifwani, beto tala disolo yina Yesu kuzwá na “mulongisi mosi ya Misiku.” (Tanga Luke 10:25-29.) Ntangu yandi yufulá Yesu yinki yandi lenda sala samu na kuzwa luzingu ya ntangu nyonso, Yesu sadisak’ yandi na kuzwa mvutu na kati ya mambu ya Nzambi. Yesu yufulak’ yandi: “Yinki kele ya kusonama na kati ya Misiku? Wapi mambu nge ke tangaka kuna?” Bakala yayi pesá mvutu ya mbote. Yandi zonzilá bisika yina mambu ya Nzambi ke zonzá ti beto me bonga kuzola Nzambi mpe bampangi. (Lev. 19:18; Kul. 6:5) Kasi na manima, yandi yufulaka: “Nani kele mpangi ya munu?” Kyuvu ya yandi lakisá ti yandi vandá bakula ve bamambu yina yandi vandá tangaka. Na yawu, yandi vandá zaba ve faso ya kusadila yawu na luzingu ya yandi.

5. Wa’ faso kusambila mpe kutanga malembe-malembe lenda sadisa beto?

⁵ Beto lenda bakula mbote-mbote mambu ya Nzambi kana beto bongisa mutindu ya beto ya kutanga yawu. Beto tala mwa malongi yina lenda sadisa nge. Sambila tekila nge banda kutanga. Beto ke na nsatu ya lubakusu ya Yehova samu na kubakula mambu ya yandi. Na yawu, beto lenda lomba yandi pesa beto mpeve ya yandi ya santu samu makanisi ya beto vanda na bamambu yina beto ke na tangaka. Na manima, tanga malembe-malembe. Ya ke sadisa nge na kubakula bamambu yina nge ke na tangaka. Nge lenda tala ti ya ke mbote na kubasisa ndinga ntangu nge ke na tangá, to kutanga mbala mosi na audio ya Biblia. Kana nge ke na wá mpe nge ke na talá bamambu yina nge ke na tangá, ya ke sadisa nge na kubakula yawu, na kuzimbana ve yawu na mbangu mpe na kuzaba yawu mbote-mbote. (Yos. 1:8) Ntangu nge ke manisa kutanga, sambila dyaka Yehova samu na kuvutula yandi matondo na yina yandi pesá beto Biblia, mpe lomba yandi sadisa nge na kusadila mambu yina nge me longoka.

6. Samu na yinki kuyufula byuvu mpe kusonika mwa bamambu ke sadisa nge ntangu nge ke tangá Biblia? (Tala mpe kizizi.)

⁶ Tala bamambu zole yina nge lenda sala samu na kubakula dyaka mbote-mbote bamambu ya Biblia. Yufula byuvu na bamambu yina nge ke na tangaka. Ntangu nge ke tangá disolo mosi ya Biblia, nge lenda yufula: ‘Nani ba ke na zonzilá awa? Nani ke na zonzaka? Yandi ke na zonzá na nani, mpe samu na yinki? Na wapi ntangu mpe na wapi kisika mambu yayi salamaka?’ Byuvu  ya mutindu yayi ke sadisa nge ne kuyindula na bamambu yina nge ke na tangá mpe na kuzaba makanisi ya mfunu yina ke na kati. Dyaka, sonika mwa bamambu na yina me tadila mambu yina nge ke na tangaka. Kusala mutindu yayi ke sadisa nge na kukanisa mingi na yawu, na kubakula yawu, mpe na kuzimbana ve yawu. Nge lenda sonika na bunkufi makanisi ya mfunu yina nge me tanga, byuvu, mambu yina nge me kuzwa ntangu nge me sosa, bamambu yina nge lenda sala samu na kusadila bamambu yina nge me tanga, to kusonika kaka yinki ya me sala nge. Ntangu ya nkaka, nge ke kwiza tala ti ntangu nge ke soniká bamambu ya mutindu yayi, Biblia ke kuma mutindu mukanda yina Yehova me sonika samu na nge.

7. Wapi kifu beto ke na yawu nsatu ntangu beto ke tangá, mpe samu na yinki? (Matayi 24:15)

⁷ Yesu lakisá ti luswasukusu ke kifu mosi ya mfunu yina beto ke na yawu nsatu samu na kubakula mambu ya Nzambi. (Tanga Matayi 24:15.) Yinki ke luswasukusu? Ya ke mayela ya kuzaba wa’ faso bamambu zole ke ya kukwelana to yinki ke salá ti ya vanda ve faso mosi. Ya zola zonza mpe kutala yinki ke na manima ya mambu. Yesu lakisá mpe ti beto ke na nsatu ya luswasukusu samu na kuzaba bamambu yina ke na lungisá bambikudulu ya Biblia. Beto ke mpe na nsatu ya kifu yayi samu na kuzwa bambote mingi na bamambu nyonso yina beto ke na tangá na Biblia.

8. Wa’ faso nge lenda sadila luswasukusu ntangu nge ke na tangaka?

⁸ Yehova ke pesá na bisadi ya yandi luswasukusu. Na yawu, sambila yandi mpe zonza na yandi na kusadisa nge na kukulisa kifu yayi. (Bin. 2:6) Yinki nge lenda sala samu na kukwenda nzila mosi na lusambu ya nge? Kanisa mbote-mbote na bamambu yina nge ke na tangá, mpe tala wa’ faso ya ke na kwelaná na bamambu ya nkaka yina nge zaba. Nge lenda sadila bima yina dibuundu ya Yehova me yidika samu na kusadisa beto na kulongoka, mutindu Guide de recherche pour les Témoins de Jéhovah. Ya lenda sadisa nge na kuzaba  yinki zola zonza mambu yina nge ke na tangá mpe wa’ faso nge lenda sadila yawu na luzingu ya nge. (Ebr. 5:14) Kana nge sadila luswasukusu ntangu nge ke na tangá, nge ke bakula dyaka mingi mambu ya Nzambi.

9. Wapi dilongi ya mfunu Basaduse vandá ndima ve?

⁹ Basaduse zabá mabuku 5 ya ntete ya Biblia. Kasi ba vandá ndimá ve bamambu ya nkaka ya mfunu yina ke na kati. Na kifwani, tala mutindu Yesu pesá mvutu na Basaduse yina yufulak’ yandi kyuvu na yina me tadila kuvumbuka ya bantu ya kufwa. Yandi yufulá bawu: ‘Beno me tangaka ntete ve na dibuku ya Moyize, kibuku ya Mambu ya Nzambi yina ke zonzilaka divunda ya tiya? Beto ke tangaka ti Nzambi tubaka na Moyize: “Mu kele Nzambi ya Abrahami, ya Izaki, mpe ya Yakobi.”’ (Mrk. 12:18, 26) Ntangu ya nkaka Basaduse tangá mambu yayi bambala mingi. Kasi kyuvu yina Yesu yufulá bawu lakisá ti ba ndimá ve dilongi ya mfunu na yina me tadila kuvumbuka ya bantu ya kufwa.​—Mrk. 12:27; Luke 20:38. d

10. Na yinki beto me bonga kuvanda ekenge ntangu beto ke tangaka?

¹⁰ Yinki ya ke na longá beto? Ntangu beto ke tangá, beto me bonga kuvanda ekenge samu na kusosa kuzaba nyonso yina beto lenda longoka na verse to disolo mosi ya Biblia. Beto ke ve kaka na nsatu ya kuzaba malongi ya fioti-fioti, kasi mpe malongi ya kilo yina ke ya kubumbama na kati ya Biblia.

11. Mutindu 2 Timote 3:16, 17 ke na lakisak’ yawu, wa’ faso nge lenda kuzwa bimvwama ntangu nge ke tangá Biblia?

¹¹ Wa’ faso nge lenda kuzwa bimvwama ntangu nge ke tangá Biblia? Beto tala bamambu yina ke na 2 Timote 3:16, 17. (Tanga.) Verse yayi ke zonzaka ti ‘Mambu nyonso yina kele ya kusonama na Dibuku ya Nzambi kele mfunu’ samu na 1) kulongisa, 2) kungala, 3) kukumisa ya kudedama, mpe 4) kusungika muntu. Nge lenda kuzwa bambote 4 yayi ata na mabuku ya Biblia yina nge ke sadilá ve mingi. Tala mbote-mbote yinki disolo yina nge ke na tangá ke na longá nge na yina me tadila Yehova, mambu yina yandi ke na sosá kulungisa to malongi yina ke ya kubumbana na manima ya misiku ya yandi. Tala mutindu ya ke na ngalá nge. Na kusala yawu, nge lenda sonika wa’ faso bamambu yina nge ke na tangá ke na sadisá nge na kuzaba mpe na kulosa bifu ya yimbi yina nge ke na yawu, mpe kuvanda kaka ya kukangama na Yehova. Tala wa’ faso verse yina nge ke na tangá lenda sadisa nge na kukumisa ya kudedama to kuyidika dikanisi ya yimbi yina nge ke na yawu, to dikanisi yina muntu me basisa na kisalu ya kusamuna. Mpe tala wa’ faso mambu yina nge ke na tangá lenda sungika nge samu nge tala bamambu mutindu Yehova ke na talak’ yawu. Kana nge bumba bamambu 4 yayi na yintu ya nge, nge ke kuzwa bimvwama yina ke sala ti nge kuzwa bambote na kutanga ya nge ya Biblia.

12. Samu na yinki Yesu yufulá na Bafarize “Beno tangaka ve?”

¹² Yesu yufulá mpe kyuvu “Beno tangaka ve?” samu na kulakisa ti Bafarize vandá na mutindu ya yimbi ya kutadila bamambu yina vandá ya kusonama na mambu ya Nzambi. (Mat. 12:1-7) e Kilumbu mosi Bafarize zonzá ti bilandi ya Yesu zitisá ve kilumbu ya saba. Yesu sadilá bifwani zole ya Biblia samu na kupesa bawu mvutu, mpe yandi zonzilá verse mosi yina ke na kati ya buku ya Oze samu na kulakisa ti Bafarize bakulá ve samu na yinki Yehova pesá musiku na yina me tadila kilumbu ya saba, mpe ba lakisá ve ntima ya kyadi. Samu na yinki bamambu yina ba vandá tangá na mambu ya Nzambi bongisá ve kimuntu ya bantu yayi? Ya ke samu ba vandá tangá Biblia na kulakisa ti ba vandá ya kulutila bampangi mpe ti kaka ni bawu vandá landa mambu ya Nzambi. Kusala mutindu yayi salá ti ba bakula ve bamambu yina ba vandá tanga.​—Mat. 23:23; Yoa. 5:39, 40.

13. Wapi makanisi beto me bonga kuvanda na yawu ntangu beto ke tangá Biblia, mpe samu na yinki?

¹³ Mambu yina Yesu zonzá ke na lakisá beto ti, ntangu beto ke tangá Biblia, beto me bonga kuvanda na makanisi ya mbote. Beto zolá vanda ve mutindu Bafarize. Kasi beto fwana kuvanda ya kukuluka mpe kundima ti beto zaba ve mambu nyonso. Beto fwana ‘kundima na lembami mambu yina Nzambi tulaka na bantima ya beto.’ (Zaki 1:21) Kana beto ke na lembami, beto ke bika mambu ya Nzambi soba kimuntu ya beto. Malongi yina Biblia ke pesá na yina me tadila kulakisa bampangi kyadi mpe luzolo ke bongisá kaka kimuntu ya bantu yina ke ya kukuluka.

14. Wa’ faso beto lenda zaba kana beto ke na biká mambu ya Nzambi bongisa kimuntu ya beto? (Tala mpe bizizi.)

¹⁴ Mutindu beto ke bakilá bampangi lenda lakisa kana beto ke biká Biblia bongisa kimuntu ya  beto. Bafarize biká ve mambu ya Nzambi simba ntima ya bawu. Na yawu, ba ‘tubaka ti bantu ke zitisaka ve misiku.’ (Mat. 12:7) Mutindu mosi mpe, faso ya beto ya kubakila mpe ya kutadila bampangi lenda lakisa kana beto ke biká mambu ya Nzambi bongisa kimuntu ya beto. Na kifwani, beto ke zonzilá kwandi mingi bamambu ya mbote yina bampangi ke salá, to beto ke talá na mbangu bafoti ya bawu? Beto ke lakisá kwandi bampangi ntima ya kyadi mpe ke lemvokilá bawu na mbangu, to beto ke zonzilá yimbi ya bawu mpe ke bumbá nkele ntangu ba ke nyongisá beto? Bamvutu yina beto ke pesa na byuvu yayi ke lakisa kana beto ke na biká mambu ya Nzambi bongisa makanisi, ntima mpe mavanga ya beto.​—1 Tim. 4:12, 15; Ebr. 4:12.

15. Yinki mambu ya Nzambi vandá salá Yesu na ntima?

¹⁵ Yesu vandá zolá mingi mambu ya Nzambi, mpe mbikudulu yina ke na Nkunga 40:8 vandá zonzila yinki ya vandá sala yandi na ntima. Ya ke zonzaka: ‘O Nzambi ya munu, munu ke vandaka na kyese na kusala luzolo ya nge, mpe nsiku ya nge kele tsyeleka na kati ya munu.’ Samu Yesu vandá zolá mambu ya Nzambi, yandi vandá na kilengi mpe yandi biká ve kusadila Yehova. Beto mpe lenda kuzwa nsayi mpe kubikana ya kukangama na Yehova, kana beto ke tangá Biblia mpe beto ke longoká kuzola yawu.​—Nku. 1:1-3.

16. Yinki nge lenda sala samu na kuzwa bambote na kutanga ya nge ya Biblia? (Tala encadré “ Mambu yina Yesu zonzá lenda sadisa nge na kubakula mambu yina nge ke tangaka.”)

¹⁶ Samu na kulanda bamambu yina Yesu zonzá mpe kifwani ya yandi, beto me bonga kubongisa faso ya beto ya kutanga Biblia. Kana beto sambila, beto tanga malembe-malembe, beto yufula mwa byuvu mpe beto sonika mwa bamambu na yina me tadila mambu yina beto ke na tangá, beto lenda bakula dyaka mingi Biblia. Beto lenda sadila luswasukusu ntangu beto ke sadilá mikanda ya beto samu na kuzaba mbote-mbote bamambu yina beto ke na tangaka. Beto lenda longoka kusadila mbote-mbote Biblia, ata mpe masolo ya Biblia yina beto ke tangá ve mingi, na kusosaka bimvwama yina ke na kati. Mpe beto lenda bika mambu ya Nzambi bongisa kimuntu ya beto ntangu beto ke salá bangolo samu na kuvanda na makanisi ya mbote ntangu beto ke tangaka. Kana beto sala bangolo na kusadila bamambu nyonso yayi, beto ke kuzwa bambote ntangu beto ke tanga Biblia, mpe beto ke kuma dyaka pene-pene na Yehova.​—Nku. 119:17, 18; Zaki 4:8.