1. Samu na yinki beto me bonga kubika Yehova twadisa beto? Pesa kifwani.

 KANISA: Nge me zimbana na brusu, kisika ke na bima mutindu bibulu ya brusu, banon-non yina ke pesaka maladi, makasa ya yimbi mpe mabulu yina lenda bwisa bantu. Na ntangu yina, nge ke vanda na nsatu ya muntu yina me zaba mbote-mbote brusu, samu na kubasisa nge kuna. Yinza ke mutindu brusu. Bamambu ya yimbi, yina lenda bebisa kindiku ya beto na Yehova ke mingi. Kasi Yehova ntwadisi ya kulunga, ke sadisa beto na kukuma tii na kisika beto ke na kwendaka: yinza ya malu-malu.

2. Wa’ faso Yehova ke twadisaka beto?

² Wa’ faso Yehova ke twadisaka beto? Yandi ke sadilaka Biblia. Kasi, yandi ke sadilaka mpe bantu. Na kifwani, na manima ya “kisadi ya kukwikama mpe ya mayela,” yandi ke pesaka beto malongi yina ke sadisaka beto na kubaka mikanu ya mbote (Mat. 24:45) Yehova ke sadilaka mpe bampangi ya nkaka samu na kutwadisa beto. Na kifwani, bantwadisi ya circonscription, mpe bakuluntu ke pesaka beto bukindi mpe malongi yina lenda sadisa beto na kati ya bantangu ya mpasi. Na yawu, beto ke na vutulaka Yehova matondo samu na faso ya yandi ya kutwadisa beto. Ya ke na sadisaka beto na kuvanda kaka na kindiku ya ngolo na yandi, mpe na kubumba kilengi ya beto.

3. Yinki beto ke zonzila na disolo yayi?

³ Samu ti Yehova ke sadilaka bantu ya masumu samu na kutwadisa beto, bantangu ya nkaka, ya lenda vanda mpasi na beto na kutala ti, ni Yehova ke na twadisaka beto. Samu na yinki? Samu ba lenda lomba beto na kusala bamambu yina beto ke ve na nsatu ya kusala. To, beto lenda tala ti malongi yina ba ke pesaka beto, me katuka ve na Yehova, mpe ke simba ve. Bantangu nyonso, beto me bonga kundima ti ni Yehova ke na twadisaka dikanda ya yandi, mpe kulanda yandi ke natina beto kaka bambote. Beto tala bamambu tatu yina ke sadisa beto na kukulisa kifu ya kutulaka ntima na Yehova: 1) wa’ faso Yehova twadisaka dikanda ya yandi na ntama, 2) wa’ faso yandi ke na twadisaka  beto bubu yayi, mpe 3) wapi bambote beto ke kuzwaka ntangu beto ke bikaka Yehova twadisa beto.

FASO YEHOVA TWADISAKA DIKANDA YA IZRAELE

4-5. Wa’ faso Yehova lakisaka ti yandi vanda sadila Moyize samu na kutwadisa dikanda ya yandi? (Tala kizizi ya paje ya ntete.)

⁴ Samu na kubasisa dikanda ya yandi na Ezypte, Yehova soolaka Moyize. Yandi lakisaka bawu pwelele ti, ni yandi vanda twadisa bawu na nzila ya Moyize. Na kifwani, yandi sadilaka dikunzi ya dituti na ntangu mpe na mpimpa, dikunzi ya tiya. (Bas. 13:21) Moyize landaka dikunzi, mpe ya nataka bawu na nzadi ya mungwa ya mbwaki. Ntangu ba talaka basoda ya Ezypte na manima ya bawu, ba kumaka na boma mingi. Ba talaka ti Moyize salaka buzoba na kunata bawu na nzadi ya mugwa ya mbwaki. Kasi, ya vandaka ve ni yawu. Ni Yehova yandi mosi sadilaka Moyize samu na kutwadisa dikanda ya yandi kuna. (Bas. 14:2) Nzambi vuukisaka bawu na mutindu ya ngitukulu.—Bas. 14:26-28.

⁵ Bamvula 40 na manima ya kubasika ya bawu, Moyize bikaka ve kulanda dikunzi ya dituti. Yandi vandaka na kundima ti, Yehova vanda sadila yawu samu na kutwadisa bawu na ntoto ya kuyuma. a Samu na mwa ntangu, Yehova tulaka dikunzi na zulu ya tenta ya Moyize. Bantu nyonso vanda tala yawu. (Bas. 33:7, 9-10) Yehova vanda zonza na Moyize na kati ya dikunzi, mpe na manima, Moyize vanda zonza na bantu ya Izraele bamambu yina Yehova vanda zonza na yandi. (Nku. 99:7) Bantu ya Izraele vanda tala pwelele ti Yehova vanda sadila Moyize samu na kutwadisa.

6. Wa’ faso bantu ya Izraele bakilaka faso ya kutwadisa ya Yehova? (Kutanga 14:2, 10, 11)

⁶ Ya ke kyadi na kutala ti bantu mingi ya Izraele mangaka kundima ti Yehova vanda sadila Moyize samu na kutwadisa bawu. (Tanga Kutanga 14:2, 10, 11.) b Bambala mingi, ba vanda manga kundimila yandi. Na yawu, Yehova ndimaka ve ba kota na ntoto ya nsilulu.​—Kut. 14:30.

7. Zonzila bifwani ya ba yina bikaka Yehova twadisa bawu. (Kutanga 14:24) (Tala mpe kizizi.)

⁷ Kasi, bantu ya Izraele ya nkaka ndimaka faso ya Yehova ya kutwadisa bawu. Na kifwani, na yina me tadila Kalebi, Yehova zonzaka na Kutanga 14:24 (NWT) ti: “Kasi samu kisadi ya munu Kalebi vandaka na mpeve ya mutindu ya nkaka, mpe bikaka ve kusadila munu na ntima ya muvimba, ya tsyeleka, mu ke kotisa yandi na yinsi yina yandi kwendaka, mpe bana ya yandi ke baka yawu.” Yehova sakumunaka Kalebi, mpe pesaka yandi bweso ya kusoola yandi mosi ntoto ya yandi na Kanana. (Yos. 14:12-14) Bana ya bantu ya Izraele yina kufwaka na ntoto ya kuyuma, lakisaka kifwani ya mbote na kulandaka mutindu ya Yehova ya kutwadisa. Ntangu Yozue vandaka ntwadisi ya Izraele, ‘ba vanda zitisaka yandi mingi na luzingu ya yandi ya muvimba.’ (Yos. 4:14) Ni na yawu, Yehova kotisaka bawu na ntoto ya nsilulu.​—Yos. 21:43, 44.

8. Zonzila faso Yehova twadisaka dikanda ya yandi na ntangu ya bamfumu. (Tala mpe kizizi.)

⁸ Na bamvula yina landaka, Yehova tulaka bazuzi samu na kutwadisa dikanda ya yandi. Mpe  na manima, na ntangu ya bamfumu, Yehova tulaka bambikudi samu na kutwadisa dikanda ya yandi. Bamfumu yina vandaka na kiminu kwiza ndima malongi ya bambikudi. Na kifwani, mfumu Davidi, ndimaka na kukuluka nyonso masembo ya mbikudi Natani. (2 Sa. 12:7, 13; 1 Ns. 17:3, 4) Samu yandi kwikilaka na mbikudi Yahaziele samu na kutwadisa yandi, mfumu Yehoshafati nataka mpe bantu ya Yuda na ‘kukwikila na bambikudi ya Nzambi.’ (2 Ns. 20:14, 15, 20) Na ntangu ya mpasi, mfumu Ezekiasi landaka malongi ya mbikudi Izaya. (Iza. 37:1-6) Bantangu nyonso yina bamfumu vanda bika Yehova twadisa bawu, yandi vanda sakumuna bawu, mpe vanda bumba dikanda ya Izraele. (2 Ns. 20:29, 30; 32:22) Ya vanda talana pwelele ti Yehova vanda sadila bambikudi samu na kutwadisa dikanda ya yandi. Kasi, mingi ya bamfumu mpe ya bantu ya Izraele mangaka kuwa bawu.​—Yer. 35:12-15.

FASO YEHOVA TWADISAKA BAKRISTO YA NTETE

9. Nani Yehova sadilaka samu na kutwadisa bakristo na siècle ya ntete? (Tala mpe kizizi.)

⁹ Ni na siècle ya ntete Yehova tulaka kimvuka ya bakristo. Wa’ faso yandi vanda twadisa bawu? Yandi tulaka Yesu mutindu mfumu ya dibuundu. (Ef. 5:23) Kasi, samu na kutwadisa, Yesu vanda sadilaka bantumwa mpe bakuluntu na Yeruzalemi. (Bis. 15:1, 2) Mpe na konso kimvuka, ya vandaka na bakuluntu samu na kutwadisa.​—1 Tes. 5:12; Tite 1:5.

10. a) Wa’ faso bakristo ya siècle ya ntete bakilaka faso ya Yehova ya kutwadisa bawu? (Bisalu 15:30, 31) b) Samu na yinki bantu ya nkaka vanda mangaka kundima ba yina Yehova tulaka samu na kutwadisa? (Tala encadré “ Ata ti ya ke na talanaka pwelele ti Yehova ke sadilaka bantu samu na kutwadisa, samu na yinki bantu ya nkaka ke mangaka bawu?”)

¹⁰ Wa’ faso bakristo ya siècle ya ntete tadilaka yawu? Bisalu 15:30, 31 ke zonzaka: “Na yina, bawu bikaka bayina ba soolaka na kukwenda na mbanza Antyose. Kuna, bawu vukisaka bandimi nyonso, mpe pesaka bawu mukanda. Bawu tangaka mukanda yina, mpe yangalalaka samu na nkindusulu yina yawu vwandaka pesa bawu.” Verse me lakisa ti, mingi na kati ya bawu vanda kuwaka malongi yina ba vanda pesaka bawu. Kasi, wa’ faso Yehova ke na twadisaka dikanda ya yandi na ntangu ya beto?

FASO YEHOVA KE NA TWADISAKA BETO

11. Pesa kifwani yina ke na lakisaka ti Yehova vanda sadila mpangi Russell na bampangi ya yandi.

¹¹ Yehova ke na bikaka ve na kutwadisa dikanda  ya yandi bubu yayi. Yandi ke na salaka yawu na nzila ya Biblia, mpe ya mwana ya yandi yina ke mfumu ya kimvuka. Bubu yayi, ya ke na talanaka kwandi ti Yehova ke na twadisaka mpe beto na nzila ya bantu? Ee. Na kifwani, kanisa na yina salamaka na manima ya bamvula 1870. Mpangi Charles Taze Russell na bampangi ya yandi bakulaka ti 1914 zola vanda mvula ya mfunu na yina me tadila Kimfumu ya Nzambi. (Dan. 4:25, 26) Ba bakulaka yawu ntangu ba vanda longoka bambikudulu ya Biblia. Samu na yinki beto lenda zonza ti, ni Yehova twadisaka bawu? Bamambu yina salamaka na yinza na 1914 lakisaka pwelele ti Kimfumu ya Nzambi bandaka kuyala. Mvita ya nene ya ntete bandaka, mpe na manima, bamambu mutindu kuningana ya ntoto, bansatu ya ngolo, mpe bimbevo ya nene landaka. (Luke 21:10, 11) Yehova sadilaka bakristo yayi ya kiminu samu na kusadisa dikanda ya yandi.

12-13. Na ntangu ya mvita ya nene ya zole, wapi bamambu ba bongisaka na yina me tadila kisalu ya kusamuna mpe ya kulonga?

¹² Beto tala yinki salamaka na ntangu ya mvita ya nene ya zole. Na manima ya kulongoka Luzabusu 17:8, bampangi ya biro yina ke twadisaka bisalu ya beto na yinza nyonso, kwizaka tala ti mvita ya nene ya zole zola nata ve na Armagedoni. Kasi ya zola nata mwa ntangu ya kizunu yina zola fungula nzila na kisalu ya nene ya kusamuna. Kimvuka ya Yehova kwizaka fungula lukolo ya Gileadi samu na kubakisa ba missionaires yina ba zola fidisa na kusamuna na ntoto nyonso. Samu na mvita yina vanda salama, mukanu yayi vanda talana buzoba. Ata mpila yina, ba filisaka ba missionaires na babwala ya nkaka. Dyaka, kisadi ya kukwikama yidikaka l’École du ministère théocratique c samu bampangi ya bimvuka nyonso bongisa faso ya bawu ya kusamuna mpe ya kulonga. Nyonso yayi sadisaka dikanda ya Yehova na kuvanda ya kubongama samu na kisalu ya nene ya kusamuna yina zola salama na mantwala.

¹³ Bubu yayi, beto ke na talaka pwelele ti Yehova vanda twadisa dikanda ya yandi na ntangu ya mpasi yina. Kubanda mvita ya nene ya zole tii bubu yayi, dikanda ya Yehova na babwala mingi ke na kuzwaka kizunu mpe kimpwanza. Ya ke na salaka ti kisalu ya kusamuna kwenda na mantwala, mpe bantu mingi me longoka kuzaba Yehova.

14. Samu na yinki beto me fwana kulanda malongi ya dibuundu mpe ya bakuluntu ya bimvuka? (Luzabusu 2:1) (Tala mpe kizizi.)

 ¹⁴ Bubu yayi, Kimvuka ya Bantwadisi ke na salaka bangolo na kubika Yesu twadisa bawu. Ba ke na zolaka ti malongi yina ba ke na pesaka na bampangi kwelasana na mutindu ya Yehova na Yesu ya kutala bamambu. Na manima, bantwadisi ya circonscription mpe bakuluntu ke landaka malongi yango samu na kutwadisa bimvuka. d Bakuluntu yina ba tulaka mafuta, mpe bakuluntu nyonso ke na “diboko ya [Kristo] ya bakala.” (Tanga Lusabusu 2:1.) e Ya tsyeleka, bakuluntu yango ke salaka bafoti, samu ti ba ke bantu ya masumu kaka mutindu Moyize, Yozue na bantumwa. (Kut. 20:12; Yos. 9:14, 15; Rom. 3:23) Kasi, ya ke na talanaka pwelele ti Kristo ke na kutwadisaka kisadi ya kukwikama mpe bakuluntu ya bimvuka. Mpe yandi ke tatamana na kusala yawu “bilumbu nyonso tii na nsuka ya yinza.” (Mat. 28:20) Nyonso yayi ke nataka beto na kutula ntima na malongi yina Yesu ke pesaka na manima ya ba yina yandi ke sadilaka samu na kutwadisa beto.

BETO KE KUZWAKA BAMBOTE NTANGU BETO KE BIKAKA YEHOVA TWADISA BETO

15-16. Yinki nge me longoka na bifwani ya ba yina me bika Yehova twadisa luzingu ya bawu?

¹⁵ Beto ke kuzwaka bambote ntangu beto ke bikaka Yehova twadisa beto. Na kifwani, Andy na Robyn sadilaka malongi ya kisadi ya kukwikama ya kutula makanisi kaka na kima mosi. (Matayi 6:22) Ni na yawu, ba pesaka diboko na bisalu ya kutunga ya kimvuka ya Yehova. Robyn me zonza: “Beto zingaka na bayinzo ya fioti, yina vandaka ve na kisika ya kulamba. Mu vanda zolaka mingi kubaka bafoto, kasi mu tekisaka bima yina vanda sadisaka munu na kubaka yawu. Mu dilaka ntangu mu tekisaka yawu. Kasi, mutindu Sara kento ya Abrahami, mu kudyaka ndefi na kutala na mantwala, kasi na manima ve.” (Ebr. 11:15) Wapi bambote ba kuzwaka? Robyn me zonza: “Beto ke talaka ti, ya ke nsayi mingi na kupesa na Yehova bima yina beto ke na yawu. Ntangu munu na bakala ya munu ke salaka bisalu yina Yehova ke pesaka beto, ya ke lakisaka beto faso ke vanda luzingu na yinza ya malu-malu.” Andy me bwela: “Beto  ke na kilengi samu beto ke pesaka ntangu mpe ngolo ya beto nyonso na kisalu ya Yehova.”

¹⁶ Wapi bambote ya nkaka beto ke kuzwaka na ntangu beto ke bikaka Yehova twadisa beto? Ntangu yandi manisaka lycée, Marcia vandaka na nsatu ya kulanda dilongi ya kukuma mupasuli-nzila. (Mat. 6:33; Rom. 12:11) Yandi me zonza: “Ba zola futila munu bamvula yiya ya université. Kasi mu vandaka na nsatu ya kusala mingi samu na Yehova. Mu soolaka kulongoka kisalu ya maboko yina zola sadisa munu na kuvanda mupasuli-nzila. Ya vandaka mosi ya mikanu ya kulutila mbote yina mu bakaka na luzingu ya munu. Bubu yayi, mu ke mupasuli-nzila mpe kisalu ya munu ke bikilaka munu ntangu ya kutula diboko na bisalu ya Betele mpe ya kusala bisalu ya nkaka ya Yehova.”

17. Wapi bambote beto ke kuzwaka ntangu beto ke bikaka Yehova twadisa luzingu ya beto? (Izaya 48:17, 18)

¹⁷ Kimvuka ya Yehova ke kebisaka beto na mitambu mutindu kuzola mbongo, to kusala bima yina lenda nata beto na kudyata misiku ya Nzambi. Ntangu beto ke bikaka Yehova twadisa beto na bamambu yayi, beto ke kuzwaka bambote. Ya ke bumbaka beto na bamambu mingi, mpe ntima ya beto ke vandaka na kizunu. (1 Tim. 6:9, 10) Ya ke salaka ti beto sambila Yehova na nsayi nyonso mpe na kizunu na ntima.​—Izaya 48:17, 18 (NWT) ke zonzaka: “Yehova, Muntu yina ke sumba nge dyaka, Santu ya Izraele, me tuba ti: ‘Munu, Yehova, mu ke Nzambi ya nge, muntu yina ke longaka nge samu na bambote ya nge mosi, muntu yina ke twadisaka nge na nzila yina nge me fwana kutambula. Kana nge tula dikebi na misiku ya munu! Kizunu ya nge ke kuma mutindu nzadi mpe lunungu ya nge mutindu bitembo [vagues] ya nzadi-mungwa.’”

18. Samu na yinki nge zola kubika Yehova twadisa nge?

¹⁸ Ntembe ve, na ntangu ya mpasi ya nene, mpe na ntangu Kimfumu ya yandi ke yala na kati ya bamvula 1 000, Yehova ke sadila mpe bantu samu na kutwadisa beto. (Nku. 45:16) Beto ke tatamana kwandi na kulanda malongi ya bawu ata ntangu ya ke sepelisa ve beto? Kana bubu yayi, beto ke na landaka ba yina Yehova ke na sadilaka samu na kutwadisa beto, ya ke vanda ve mpasi na ntangu yina. Na yawu, ntangu nyonso, beto landa mutindu ya Yehova ya kutwadisa beto, ata mpe ntangu yandi ke sadilaka bantu samu na kusala yawu. (Iza. 32:1, 2; Ebr. 13:17) Yehova ke na twadisaka beto, samu beto bumba kindiku ya mbote na yandi, mpe beto kuzwa luzingu ya ntangu nyonso. Bika ti beto tatamana na kulanda Ntwadisi ya beto na ntima nyonso.