1. Yinki lenda salama ntangu bantu ya nkaka ke sosá kulakisa ti ba me lutila bampangi?

NA YINZA, bantu mingi ke sosá ntangu nyonso kulakisa ti ba me lutila bampangi. Mpe ya ke salá bawu ata kima na kutala yina ndyatulu ya bawu ke na salá na bampangi. Na kifwani, samu na kuzwa ya kulutila, muntu yina ke salá komerse lenda sala mambu ya yimbi yina ke talisa bakomersan ya nkaka mpasi. Na kati ya match, juwer mosi lenda lwalisa juwer ya ekipe ya nkaka na nko samu na kuganye. Mwana ya lekole lendá laba samu na kuzwa banote ya mbote mpe kuzwa concours. Beto bisadi ya Yehova, beto zaba ti bafaso ya kusala yayi ke yimbi. Ya ke na kati ya “mambu yina ke [salá] nzutu.” (Gal. 5:19-21) Kasi, ya lenda vanda kwandi na bampangi yina ke na kifu yayi mpe ba zaba ve ti ba ke na yawu? Bampangi yayi lenda nata kwandi bampangi ya nkaka na kuvanda faso bawu? Beto zolá kanisa mbote-mbote na mambu yayi. Samu na yinki? Samu ti, si na kimvuka ya ke na ba yina ke sosá kulutila bampangi, bumosi lenda vanda ve na kati ya beto.

2. Yinki beto ke zonzila na artikle yayi?

² Na artikle yayi, beto ke tala bima yina ke natá beto na kusosa kulutila bampangi. Beto ke zonzila mpe bisadi ya Yehova ya ntama yina kubwá ve na kifu yayi. Na kubanda, beto zonzila yinki ke natá mosi na mosi ya beto na kusala bamambu ya nkaka.

3. Wapi bakesion beto zolá yufula?

³ Bambala mingi, ya ke mbote na kusosa kutala yinki ke natá  beto na kusala bamambu. Beto lendá yufula: ‘Mu ke sekompareke na bampangi samu na kutala ti mu ke na valere? Mu ke salá kwandi mingi na kati ya kimvuka samu na kulakisa ti mu zaba to mu me lutila bampangi? To mu ke salá mingi samu na kusepelisa Yehova?’ Samu na yinki ya ke mbote na kuyufula bakesion yayi? Beto tala yinki Biblia ke zonzá.

4. Samu na yinki beto zolá sekompare ve na bampangi faso ke zonzá Bagalate 6:3, 4?

⁴ Biblia ke zonzá na beto na kusekompare ve na bampangi. (Tanga Bagalate 6:3, 4.) Samu na yinki? Ya ntete, si beto me kanisa ti beto me lutila bampangi, beto lenda kuma na lulendo. Ya zole, si beto kanisa ti bampangi me lutila beto, ya lenda lembisa beto. Kuvanda na mosi ya makanisi zole yayi ke ve mbote. (Rom. 12:3) Katerina, * mpangi mosi ya kento yina ke vandá na Grèce, me zonza: “Mu vandá na kifu ya kusekompare na bampangi yina vandá talana kitoko, yina vandá salá mingi na predikasion mpe vandá zaba kusala kikamarade na bampangi ya nkaka. Na yawu, mu vandá tala ti mu vandá ve na valere.” Beto zolá zimbana ve ti Yehova bendá ve beto na kote ya yandi, samu beto ke kitoko, beto zaba kuzonza to samu bantu mingi ke zolá beto. Kasi, yandi talá na bantima ya beto nsatu ya kuzola yandi mpe ya kuwa mwana ya yandi.—Yoa. 6:44; 1 Ko. 1:26-31.

5. Yinki beto lenda longoka na ekzample ya mpangi Hyun?

⁵ Kesion ya nkaka yina beto zolá yufula ni yayi: ‘Bampangi ke talá kwandi munu faso muntu yina ke sosá kuvanda na kizunu na bampangi, to faso muntu yina ntangu nyonso ke zwá mindondo na bampangi?’ Beto tala ekzample ya Hyun, mpangi mosi ya bakala yina ke vandá na Corée ya Sud. Yandi vandá sala kimbanda na bakuluntu ya nkaka na kati ya kimvuka. Yandi me zonza: “Mu vandá zonzilá yimbi ya bawu mpe bambala mingi, mu vandá mangá bamambu yina ba vandá zonzá.” Yinki ya natá? Yandi me ndima: “Faso ya munu ya kusala natá divizion na kati ya kimvuka.” Bakamarade ya yandi ya nkaka sadisak’ yandi na kutala ti faso ya yandi ya kusala vandá yimbi. Hyun yidiká ndyatulu ya yandi mpe bubu yayi yandi ke kuluntu ya mbote na kati ya kimvuka. Si na ntima ya nge, nge ke na talá ti nsatu ya kulutila bampangi me lutila nsatu ya kutula kizunu, kuvingila ve na kusala bachanjema.

6. Faso ke zonzá Bagalate 5:26, wapi bifu ya yimbi ke natá na kusosa kulutila bampangi?

⁶ Tanga Bagalate 5:26. Wapi bifu ya yimbi lenda nata muntu na kusosa kulutila bampangi? Mosi ya yawu ke ni kusosa kaka ba-intere ya beto mosi. Muntu yina ke sosá kaka ba-intere ya yandi mosi ke na lulendo mpe munimi. Ya nkaka ke ni kifu ya kutulá meso na bima ya bampangi. Muntu yina ke na kifu yayi zola ti bima yina ke na bampangi kuma ya yandi. Yandi ke suká ve kaka kuna. Yandi zola mpe kukatula bampangi bima yina ke na bawu. Muntu ya faso yayi ke yiiná bampangi. Beto zolá kima bifu yayi faso beto ke kimá bima ya nganzi!

7. Wapi ekzample ke na lakisá ti lulendo mpe nsatu ya kuzwa yina ke na bampangi ke bifu ya yimbi?

⁷ Kifu ya kusosá kaka ba-intere ya beto mosi mpe ya kutulá meso na bima ya bampangi ke faso salete yina lenda kota na essence ya avion. Ata salete ke na kati essence, avion lenda telama. Kasi, salete yango lenda kuma mingi mpe kusala ti essence luta dyaka ve na faso ya mbote. Na yawu, na ntangu ya aterisaje, avion lenda mwangana. Faso mosi mpe, muntu lenda sadila Yehova depwi ntama. Kasi, si yandi ke  salá bamambu kaka samu na kulanda ba-intere ya yandi mosi, to samu na kuzwa bima yina ke na bampangi, yandi ke kubwa. (Bin. 16:18) Yandi ke bika kusadila Yehova mpe ke talisa bampangi mpe nzutu ya yandi mosi mpasi. Na yawu, yinki beto lenda sala samu na kuvanda ve na lulendo mpe nsatu ya kuzwa yina ke na bampangi?

8. Wa’ faso beto lenda nwana na kifu ya kusosá kaka ba-intere ya beto mosi?

⁸ Beto lenda nwana na kifu ya kusosá kaka ba-intere ya beto mosi si beto sadila mambu yayi Paul zonzá na Bafilipi: “Beno sala kima ve na [makanisi] ya musoki to na nsatu ya kutalana. Kasi, beno [vanda ya kukuluka na mantwala] ya bampangi, mpe beno tala bampangi [faso] bantu ya kulutila beno.” (Flp. 2:3) Si beto ke talá ti bampangi lutila beto, beto ke nwana ve samu na kusosa kulutila ba yina lenda vanda na bangolo to mayela yina beto ke ve na yawu. Kasi, beto ke vanda na kilengi, surtu si ba ke sadilá bangolo to mayela ya bawu na kisalu ya Yehova, samu na kupesa yandi nkembo. Si bawu mpe ke sadilá mambu yina Paul zonzá, ba ke lenda kutala ti ya ke na bima yina beto me lutila bawu. Ya ke sala ti beto nyonso tula kizunu mpe bumosi na kati ya kimvuka.

9. Wa’ faso beto lenda nwana na kifu ya kutulá meso na bima yina ke na bampangi?

⁹ Beto lenda nwana na kifu ya kutulá meso na yina ke na bampangi, si beto ndima ti ya ke na bima yina beto zaba ve bien kusala. Si beto ke ya kukuluka, beto ke sosa ve kulakisa ti beto ke na ngolo to mayela ya kulutila bampangi. Kasi, beto ke sosa kulongoka na ba yina zaba kusala bamambu kulutila beto. Na kifwani, si na kati ya kimvuka ya beto ya ke na mpangi mosi ya bakala yina ke salá badiskur ya kitoko, beto lenda lomba na yandi na kulakisa beto faso yandi ke bongisá badiskur ya yandi. Si ya ke na mpangi mosi ya kento yina zaba bien kulamba, beto lenda lomba na yandi sadisa beto na kubongisa faso ya beto ya kulamba. Si ya ke na jeune mosi na kati ya kimvuka yina zaba ve faso ya kusala kikamarade na bampangi, yandi lenda lomba konseye na mpangi mosi yina zaba bien faso ya kusala yawu. Kusala faso bampangi tatu yayi, ke sadisa beto na kusala ve bampangi kimbanda mpe beto ke zaba bamambu mingi.

10. Wapi mambu kuminá Gédéon?

¹⁰ Beto zonzila mambu yina Gédéon, yina vandá na kati ya dikanda ya Manassé, kuzwá na babakala ya dikanda ya Éphraïm. Samu Yehova sadisá bawu, Gédéon na babakala 300 yina vandá na yandi lendá kufwa ba-enemi ya bawu nyonso. Kasi, ba kumá ve na lulendo. Na manima, babakala ya Éphraïm kwizá tala Gédéon ve samu na kufelisite yandi, kasi na kuswanisa yandi. Ba dasuká samu Gédéon bokilá ve bawu na kukwenda na yandi kunwanisa ba-enemi ya Yehova. Ba vandá na nsatu ba pesa dikanda ya bawu buzitu. Kasi, ba zimbaná ti kima yina lutilá vandá ni kupesa nkembo na Yehova mpe kubumba bwala ya Izraele.—Baz. 8:1.

11. Yinki Gédéon zonzá na babakala ya Éphraïm?

¹¹ Na ntima ya kukuluka nyonso, Gédéon zonzá na bantu ya Éphraïm: ‘Wapi mambu yina mu me sala yina me lutila yina beno salá?’ Na manima, yandi rapeleke bawu faso Yehova sadisá bawu na kusala bima ya nene. Na yawu, ‘ba vandá dyaka ve ya kudasuka.’ (Baz. 8:2, 3) Samu yandi vandá ya kukuluka, Gédéon sosá ve kuswana. Kasi, yandi bumbá kizunu na kati ya bisadi ya Yehova.

12. Yinki beto lenda longoka na ekzample ya Gédéon na bantu ya Éphraïm?

¹² Yinki disolo yayi ke na longá beto? Mambu yina salá bantu ya Éphraïm ke na longá beto ti, na meso ya beto, buzitu yina bantu ke pesá beto zolá lutila ve nkembo ya Yehova. Bachef ya famiye na bakuluntu lenda longoka na ekzample ya Gédéon. Si muntu me dasuka samu na kima yina beto me sala, beto sosa kukomprendre yandi. Beto sosa kuzaba bamambu ya mbote yina yandi salá mpe kufelisite yandi. Kusala yawu ke lomba na beto na kuvanda ya kukuluka surtu si muntu yango ke ve na rezon. Kasi, kuvanda na kikamarade ya mbote na bampangi me lutila mfunu na kuvanda na rezon.

13. Wapi mambu vandá kwamisa Anne mpe yinki yandi salá?

¹³ Beto zonzila mpe mambu yina kuminá Anne. Bakala ya yandi Elkana vandá zolak’ yandi mingi. Kasi, yandi vandá na kento ya nkaka na nkumbu ya Penina. Elkana vandá zola Anne kulutila Penina. Kasi, ‘Penina vandá na bana, kasi Anne vandá ve na bana.’ Samu na yawu, Penina vandá seká Anne ‘ntangu nyonso samu na kulwalisa ntima ya yandi.’ Biblia ke zonzá ti ‘Anne vandá dilá mpe vandá dyá ve.’ (1 Sa. 1:2, 6, 7) Kasi, Biblia ke zonzá ve ti Anne salá kima samu na kuvutula yimbi yina Penina vandá sala yandi. Na lusambu, yandi fungulá ntima ya yandi na Yehova mpe vandá na konfianse ti yandi ke yidika bamambu. Na manima, Penina biká kwandi kukwamisa Anne? Biblia ke zonzá ve yawu. Kasi, beto zaba ti Anne vutulá kizunu ya yandi ya ntima. ‘Figure ya yandi vandá dyaka ve na mawa.’—1 Sa. 1:10, 18.

14. Yinki beto ke na longoká na ekzample ya Anne?

 ¹⁴ Yinki ekzample ya Anne ke na longá beto? Si muntu ke na sosá kulakisa ti yandi me lutila nge, kusala ve faso yandi, kusala ve yandi kimbanda. Sosa kubumba kizunu na muntu yango, kasi kuvutula ve yimbi na yimbi. (Rom. 12:17-21) Ata yandi manga kuchanje, nge lenda bumba kizunu ya nge ya ntima mpe kilengi ya nge.

15. Na wapi bamambu Apollos na Paul vandá faso mosi?

¹⁵ Ekzample ya nsuka yina beto ke zonzila ni ya Apollos na apotre Paul. Babakala zole yayi zabá bien mambu ya Nzambe. Bawu zole vandá ya kuzabana mpe ba zabá kulonga. Dyaka, bawu zole sadisá bantu mingi na kuzwa bateme. Kasi, ata muntu na kati ya bawu vandá sala mpangi kimbanda.

16. Yinki nge lenda zonza samu na Apollos?

¹⁶ Apollos vandá ‘muntu ya Alexandrie,’ bwala mosi yina vandá na balekole ya nene na siekle ya ntete. Yandi zabá kuzonza mpe yandi ‘zabá mbote-mbote mambu ya Nzambi.’ (Bis. 18:24) Ntangu Apollos vandá na Korinte, bampangi ya nkaka ya kimvuka yina, vandá lakisa ti ba vandá zolak’ yandi kulutila bampangi ya nkaka, ata mpe Paul. (1 Ko. 1:12, 13) Apollos zolá kwandi faso ya bawu ya kusala? Ata fioti ve. Ni na yawu, mwa ntangu fioti na manima ya kukatuka na bwala ya Korinte, Paul zonzá na yandi na kuvutuka kuna. (1 Ko. 16:12) Paul zolá sala ve yawu si yandi vandá kanisa ti ni Apollos vandá nata badivizion na kati ya kimvuka. Na nyonso, Apollos vandá sadila mayela ya yandi samu na kuzonzila nsangu ya mbote mpe kupesa bampangi ya yandi ngolo. Beto lenda ndima mpe ti Apollos vandá muntu ya kukuluka. Na kifwani, Biblia ke zonzá ve ti yandi dasuká ntangu Aquila na Priscille “[lakisá] yandi nzila ya Nzambi mbote-mbote.”—Bis. 18:24-28, nwt-MK.

17. Wa’ faso Paul salá samu kizunu vanda na kati ya kimvuka?

 ¹⁷ Apotre Paul zabá kisalu ya mbote yina Apollos vandá sala. Kasi Paul vandá ve na boma bantu kanisa ti Apollos lutilak’ yandi. Ntangu beto ke tangá bamambu yina Paul soniká na kimvuka ya Korinte, beto lenda tala ti yandi vandá muntu ya kukuluka, mpe yina ke sosá ve kaka kuvanda na rezon. Yandi vandá ve na kilengi ntangu bampangi ya nkaka vandá zonza: ‘Munu ke muntu ya Paul,’ kasi yandi pesá nkembo nyonso na Yehova Nzambi mpe na Yesu.—1 Ko. 3:3-6.

18. Na kutalá mambu yina ke zonzá 1 Bakorinto 4:6, 7, yinki beto lenda longoka na ekzample ya Apollos na Paul?

¹⁸ Yinki beto lenda longoka na ekzample ya Apollos na Paul? Beto lenda sala mingi samu na Yehova, mpe beto lenda sadisa bantu mingi na kukwenda tii na bateme. Kasi beto zimbana ve ti beto ke lendá kusala nyonso yayi kaka samu Yehova ke sadisá beto. Na ekzample ya Apollos na Paul, beto lenda longoka ti, bakuluntu mpe bampangi ya nkaka yina ke twadisá kimvuka, ni bawu zolá sala ya kulutila samu kizunu vanda. Beto ke na kilengi ntangu bakuluntu mpe bampangi ya bakala yina ke sadisá bawu, ke salá ti kizunu mpe bumosi vanda na kati ya kimvuka. Ba ke salak’ yawu ntangu bakonseye yina ba ke pesá ke katuká na Biblia. Ba ke sosá ve kulutila bampangi, kasi ba ke sadisá kimvuka nyonso na kusadila bamambu yina Yesu zonzá mpe na kulanda ekzample ya yandi.—Tanga 1 Bakorinto 4:6, 7.

19. Yinki mosi na mosi ya beto zolá sala? (Tala mpe enkadre “ Bika kunwana samu na kulutila bampangi.”)

¹⁹ Mosi na mosi na kati ya beto ke na kima mosi ya mbote yina Yehova pesak’ yandi. Beto lenda sadila kima yango ‘samu na kusadisa bampangi.’ (1 Pi. 4:10) Beto lenda kanisa ti bamambu yina beto ke salá ke kaka fioti. Kasi, beto zimbana ve ti tayere ke sadilá kaka basinga ya fioti samu na kutunga lele ya kitoko. Faso mosi mpe, babima ya fioti-fioti yina beto ke salá, ni yawu ke tulá bumosi na kati ya kimvuka. Beto zolá kontinye kusala bangolo na kubika kunwana samu na kulutila bampangi. Beto baka desizion ya kusala nyonso samu kizunu mpe bumosi vanda na kati ya kimvuka.—Ef. 4:3.