1-2. Yinki muntu mosi yina ke soniká ba-livre zonzá, mpe yinki beto ke zonzila na artikle yayi?

BUBU yayi, bamilion ya bantu ke zonzá ti ba ke tulá kiminu na Yesu. Kasi ba ke ndimá ve mambu yina yandi zonzá. (2 Tim. 4:3, 4) Na yawu, muntu mosi yina ke soniká ba-livre zonzá: “Si ya ke na muntu ya nkaka yina ke faso ‘Yesu’ bubu yayi, yina ke zonzá bamambu faso yandi vandá zonzak’ yawu [. . .], beto ke manga kwandi yandi kaka faso bantu mangá Yesu bamvula 2000 me luta? [. . .] Reponse ke: Ee, beto ke manga yandi.”

² Ntangu Yesu vandá awa na ntoto, bantu mingi kuwá malongi ya yandi, mpe talá bamirakle yina yandi salá, kasi ba mangá kutula kiminu na yandi. Samu na yinki? Na artikle yina me luta, beto zonzilá barezon 4 yina salá ti bantu manga Yesu samu na bamambu yina yandi vandá zonza mpe vandá sala. Beto zonzila barezon 4 ya nkaka. Beto ke tala mpe wa’ faso beto lenda sala ti, ata kima empeche beto na kusadila Yehova.

3. Yinki Yesu vandá salá yina natá bantu ya nkaka na kumanga yandi?

³ Lere yandi vandá awa na ntoto, Yesu vandá lutisá ntangu na bantu ya bafaso nyonso. Yesu kudyá na bantu ya mbongo mpe na ba yina vandá na otorite. Kasi yandi lutisá mpe ntangu ya yandi na bapovre mpe na ba yina vandá lutisa bantangu ya mpasi. Dyaka, yandi vandá na kyadi ya ba yina ba vandá talá nete ‘bantu yina ke salá mingi masumu.’ Ba yina vandá na lulendo mangá Yesu, samu na faso ya yandi ya kusala bamambu. Ba yufulá  na badisiple ya yandi: ‘Samu na yinki beno ke dyá mpe ke nwá na ba yina ke lokotá impot mpe bantu ya masumu?’ Na yawu, Yesu vutulá na bawu: ‘Ba yina ke na sante ya bien ke vandá ve na nsatu ya doktere, kasi ba yina ke na maladi. Mu kwizá ve samu na kubokila bantu ya mbote, kasi bantu ya masumu samu ba bika masumu ya bawu.’—Luke 5:29-32.

4. Faso profete Izaya zonzak’ yawu, yinki zolá pamusa ve Bajwif samu na Masiya?

⁴ Yinki Biblia zonzá? Bamvula mingi avant Masiya kwiza, profete Izaya lakisá ti, bantu mingi zolá ndima ve yandi. Profesi zonzá: ‘Bantu mangak’ yandi mpe kimak’ yandi [. . .] Ya vandá nete ba bumbilá beto figure ya yandi. Beto mangak’ yandi, mpe beto talak’ yandi nete muntu ya mpamba.’ (Iza. 53:3) Profesi ya Izaya vandá zonza ti, “bantu” zolá manga Masiya. Na yawu, Bajwif ya ntangu ya yandi zolá pamuka ve na kutala ti bantu ke na mangá Yesu.

5. Wa’ faso bantu mingi bubu yayi ke talá badisiple ya Yesu?

⁵ Mambu yayi ke na talaná mpe bubu yayi? Ee. Bachef ya ba-eglize mingi ke zolá kuyamba na kati ya ba-eglize ya bawu, bantu yina ke ya kuzabaná mpe yina ke na mbongo mingi mpe ba yina yinza ke talá ti ba ke bantu ya mayela. Ba ke biká bantu yayi vanda na kati ya ba-eglize ya bawu, ata ba ke na talá ti ba ke na salá bamambu yina Yehova ke niminá. Samu bantu mingi na yinza ke talá ti Batemwe ya Yehova ke ve important, na yawu bachef ya ba-eglize mpe ke sepelá ve na bawu, ata ba zaba ti ba ke na tiya na predikasion mpe ba ke landá misiku ya Nzambi. Faso Paul zonzak’ yawu, Nzambi solá ba yina ke ‘faso bantu ya mpamba.’ (1 Ko. 1:26-29) Yehova ke pesá valere na bisadi ya yandi nyonso.

6. Yinki Yesu zonzá na Matayi 11:25, 26, mpe wa’ faso beto lenda landa ekzample ya yandi?

⁶ Yinki lenda sala ti beto bumba kiminu ya beto? (Tanga Matayi 11:25, 26.) Kulanda ve faso yina yinza ke talá bisadi ya Nzambi. Zaba ti Yehova ke sadilá kaka bantu yina ke ya kukuluka samu na kusala volonte ya yandi. (Nku. 138:6) Mpe kanisa na faso Yehova ke na sadilá bantu yina yinza ke talá ti ba ke ve na mayela to salá ve lekole ya yinda, samu na kusala bima ya nene.

7. Samu na yinki Yesu bokilá Bafarizien bantu ya luvunu, mpe yinki ba salá?

⁷ Yesu kondaneke bachef ya mabuundu ya ntangu ya yandi samu ba vandá longa ve bantu faso ya bien ya kusambila Yehova. Na kifwani, yandi lakisá ti Bafarizien vandá bantu ya luvunu samu ba vandá sala nyonso samu na kusukula na faso ya bien maboko ya bawu, kasi ba vandá kipe ve baparent ya bawu. (Mat. 15:1-11) Badisiple pamuká ntangu ya nkaka na kuwa mambu yina yandi zonzá. Na yawu, ba yufulá na yandi: ‘Nge me zaba ti Bafarizien me bula dibaku ntangu ba me kuwa mambu yina nge me zonza?’ Yesu vutulá: ‘Yinti nyonso yina Papa ya munu yina ke na zulu kundá ve, ba ke timuna yawu. Beno bika bawu. Ba ke bantwadisi yina ke na meso ya kufwa. Mpe si muntu yina ke na meso ya kufwa, ke na natá muntu ya nkaka yina ke na meso ya kufwa, bawu zole ke kubwa na dibulu.’ (Mat. 15:12-14) Ata bachef ya mabuundu dasukilá Yesu samu na bamambu yina yandi zonzá, Yesu biká ve kuzonzila laverite.

8. Wa’ faso Yesu lakisá ti Yehova ke ndimá ve malongi ya mabuundu nyonso?

⁸ Yesu zonzilá mpe malongi ya luvunu yina vandá na kati ya mabuundu. Yandi zonzá ve ti Nzambi ke ndimá mambu nyonso yina mabuundu ke longá. Na yawu, yandi lakisá ti bantu mingi ke lutá na nzila mosi ya nene yina ke natá na lufwa, kasi bantu kaka ndambu ke lutá na nzila yina ke natá na luzingu. (Mat. 7:13, 14)  Yandi lakisá mpe ti bantu ya nkaka ke zonzá ti ba ke sadilá Nzambi, kasi faso ya bawu ya kusala ke lakisa ti ba ke sadilá ve yandi. Yesu zonzá: ‘Beno sala keba na baprofete ya luvunu yina ke kwiza na beno na bilele ya mameme, kasi na kati ya bantima ya bawu, ba ke bibulu yina ke dyá bibulu ya nkaka. Beno ke zaba bawu na bambuma ya bawu.’—Mat. 7:15-20.

9. Wapi malongi ya nkaka ya luvunu yina Yesu kondaneke?

⁹ Yinki Biblia zonzá? Profesi mosi zonzá ti Masiya zolá vanda na luzolo ya ngolo samu na yinzo ya Nzambi. (Nku. 69:9; Yoa. 2:14-17) Luzolo yina zolá nata yandi na kukondane malongi ya luvunu mpe bifu ya yimbi. Na kifwani, Bafarizien vandá ndimá ti, muntu ke na kima yina ke kontinyeke kuzinga na manima ya lufwa. Kasi Yesu zonzá ti lufwa ke faso pongi. (Yoa. 11:11) Basaduseyin vandá ndimá ve ti bantu ya kufwa ke vumbuka. Kasi Yesu vumbulá kamarade ya yandi Lazare. (Yoa. 11:43, 44; Bis. 23:8) Bafarizien vandá zonzá ti, Nzambi to kima ya nkaka ke dirijeke bamambu nyonso yina ke kuminá beto to yina beto ke salá, ya vanda ya yimbi mpe ya mbote. Kasi Yesu zonzá ti, muntu ni muntu lenda baka desizion ya kusadila Nzambi to ya kusala ve yawu.—Mat. 11:28.

10. Samu na yinki bantu ke mangá beto samu na malongi ya beto?

¹⁰ Mambu yayi ke na talaná mpe bubu yayi? Ee. Bantu mingi ke mangá beto samu beto ke sadilá Biblia samu na kulakisa na bantu malongi ya luvunu yina ke na kati ya mabuundu. Bachef ya ba-eglize ke longá na bantu ti, Nzambi ke talisá ba yina salá mambu ya yimbi mpasi na kati ya enfer. Ba ke sadilá malongi ya luvunu yayi samu na kukontrole luzingu ya bantu. Ba yina ke sambilá Yehova Nzambi ya luzolo, ke sadisá bantu na kuzaba ti malongi yayi ke kaka luvunu. Bachef yango ke longá mpe ti na manima ya lufwa ya muntu, kima ke basiká na kati ya yandi samu na kukontinye kuzinga. Si malongi yayi vandá vrai, promese ya Nzambi ya kuvumbula bantu ya kufwa zolá vanda ve na sens. Beto ke lakisá na bantu ti malongi yayi ke ve na kati ya Biblia. Mpe ata mabuundu mingi ke longá ti bamambu nyonso yina beto ke salá, ya  vanda ya yimbi to ya bien, Nzambi zolá deja ti ya salama faso yina, kasi beto ke longá ti bantu ke na liberte ya kusadila Nzambi to ya kumanga kusadila yandi. Yinki ke salá bachef ya ba- eglize ntangu beto ke kondaneke malongi ya bawu ya luvunu? Bambala mingi, ba ke dasuká!

11. Faso Yesu zonzak’ yawu na Yoane 8:45-47, yinki Nzambi ke na nsatu bisadi ya yandi sala?

¹¹ Yinki lenda sala ti beto bumba kiminu ya beto? Si beto zola laverite, beto zolá kuwa mpe kundima mambu yina Nzambi ke zonzá. (Tanga Yoane 8:45-47.) Beto sala ve faso Satan, beto losa ata fioti ve laverite. Beto zola kusala ata kima yina ke kwelana ve na mambu yina beto ke ndimá. (Yoa. 8:44) Nzambi zola ti bisadi ya yandi ‘yiina mambu ya yimbi’ mpe ‘kangama na mambu ya mbote’ kaka faso Yesu salak’ yawu.—Rom. 12:9; Ebr. 1:9.

12. Samu na yinki faso ba kufwá Yesu natá Bajwif mingi na kumanga yandi?

¹² Wapi yina ke rezon ya nkaka yina salá ti Bajwif ya nkaka manga Yesu? Paul zonzá: ‘beto ke longá ti ba tulá Kristo na zulu ya poto, samu na Bajwif, ya ke kima ya kubula dibaku.’ (1 Ko. 1:23) Samu na yinki lufwa ya Yesu na zulu ya poto natá Bajwif mingi na kumanga yandi? Samu ti na bawu, lufwa ya Yesu na zulu ya poto basisá yandi faso muntu ya yimbi mpe muntu ya masumu. Na yawu, ba mangá kundima ti yandi ke Masiya.—Kul. 21:22, 23.

13. Ba yina mangá Yesu, lendá ve kundima yinki?

¹³ Bajwif nyonso yina mangá Yesu, ndimá ve ti yandi vandá innocent. Ba vuniná yandi bamambu mpe ba salá yandi bamambu yina yandi meriteke ve ba sala yandi. Ba yina jujeke Yesu na tribunal, landá ve misiku. Bajuje ya tribunal ya nene ya Bajwif, vukaná na mbangu samu na kuzonzila mambu ya Yesu. Mpe ba baká ve ntangu ya kulanda misiku avant na kubaka desizion ya bawu. (Luke 22:54; Yoa. 18:24) Bajuje yayi vandá ve bantu ya mbote, ba baká kaka ntangu ya kuwa bamambu yina ba vandá vunina Yesu, ba sosá mpe kuzwa ‘temwaniaje ya luvunu yina ke lakisa ti Yesu salá mambu ya yimbi samu ba kufwa yandi.’ Kasi ba kuzwá ve yawu. Na yawu, Pretre ya nene sosá kunata Yesu na  kuzonza mambu yina ba lendá sadila samu na kukondane yandi. Na faso ya bawu ya kusala, ba dyatá misiku. (Mat. 26:59; Mrk. 14:55-64) Mpe na manima ntangu Yesu vumbuká na lufwa, Bajuje ya yimbi yayi, pesá basolda Romain yina vandá bumba tombo ya Yesu ‘mbongo ya mingi,’ samu ba pesa rezon ya luvunu yina ke lakisa samu na yinki tombo vandá na ata muntu.—Mat. 28:11-15.

14. Yinki profesi mosi ya Biblia vandá zonza na faso Masiya zolá kufwa?

¹⁴ Yinki Biblia zonzá? Ata Bajwif mingi ya ntangu ya Yesu vandá kanisa ti Masiya zolá kufwa ve, beto tala yinki profesi mosi vandá zonza: ‘Samu yandi mwangisá luzingu ya yandi tii na lufwa mpe ba tulá yandi na kati ya bantu yina ke landá ve misiku, yandi natá disumu ya bantu mingi, mpe yandi bondilá samu na bamambu ya yimbi yina ke salá bantu.’ (Iza. 53:12) Na yawu, Bajwif vandá ve na rezon ya kumanga yandi ntangu Yesu kufwá faso muntu yina salá masumu.

15. Wapi bamambu ba me vunina Batemwe ya Yehova yina ke na salá ti bantu ya nkaka manga bawu?

¹⁵ Mambu yayi ke na talaná mpe bubu yayi? Ee! Ba vuniná Yesu bamambu mpe ba kondaneke yandi. Bubu yayi mpe, ba ke na salá bamambu ya faso yayi na Batemwe ya Yehova. Beto zonzila mwa ba-ekzample. Na États-Unis, na kati ya bamvula 1930 tii na 1950, beto vandá nwanina liberte ya beto ya kusambila Nzambi na mantwala ya batribunal mingi. Bajuje ya nkaka vandá lakisa pwelele ti, ba vandá yiina beto. Na Québec, na bwala ya Canada, ba- eglize mpe Leta vukaná samu na kunimina kisalu ya beto ya predikasion. Ba tulá baproklamatere mingi na boloko kaka samu ba vandá zonzila na bantu ya nkaka Kimfumu ya Nzambi. Na Allemagne ya Hitler, guvernement kufwá ba-jeune mingi yina vandá bisadi ya Yehova. Mpe kaka bamvula yayi me luta, bampangi ya beto mingi na Russie, ba me kondane bawu mpe ba me tula bawu na boloko samu ba vandá zonzila mambu ya Biblia, kima yina ba-otorite ke na zonzá ti “ya ke yimbi mingi.” Ba-otorite me nimina mpe Traduction du monde nouveau na ndinga ya Russe, samu nkumbu ya Yehova ke na kati.

16. Faso me zonza 1 Yoane 4:1, samu na yinki beto zolá landa ve luvunu yina ba ke zonzá na nkumbu ya bisadi ya Yehova?

¹⁶ Yinki lenda sala ti beto bumba kiminu ya beto? Sosa kuzaba faso bamambu kele. Na diskur yina yandi salá na zulu ya montagne, Yesu zonzá na ba yina vandá kuwa yandi ti, ‘bantu ya nkaka ke vunina bawu bamambu ya faso ni faso samu na yandi.’ (Mat. 5:11) Luvunu nyonso yayi ke katuká na Satan. Yandi ke natá ba-enemi ya beto na kumwangisa bamambu ya luvunu na nkumbu ya bisadi ya Yehova. (Luz. 12:9, 10) Beto manga kuwa luvunu nyonso yina ke zonzá ba-enemi ya beto. Beto bika ata fioti ve bamambu ya luvunu pesa beto boma ya kusadila Yehova to ya dimunye kiminu ya beto.—Tanga 1 Yoane 4:1.

17. Wa’ faso bamambu yina salamá avant lufwa ya Yesu natá bantu ya nkaka na kumanga yandi?

¹⁷ Kaka mwa ntangu fioti avant yandi kufwa, mosi ya ba-apotre ya Yesu tekak’ yandi. Na mpimpa yina avant yandi kufwa, apotre ya yandi ya nkaka mangá ti yandi zabá yandi bambala tatu, mpe ba-apotre ya nkaka kimak’ yandi. (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75) Bamambu nyonso yayi pamusá ve Yesu. Avant, yandi zonzá deja ti ya ke salama. (Yoa. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Lere ba vandá tala bamambu yayi, ba ya nkaka ntangu ya nkaka, baká desizion ya kukuma ve badisiple ya Yesu. Ba zonzá ntangu ya nkaka: “Si ni komportement yayi ba-apotre ya Yesu ke na yawu, mu ke ve na nsatu ya kuvanda na kati ya bawu!”

18. Bamambu nyonso yina kuminá Yesu avant yandi kufwa, lungisá wapi baprofesi?

 ¹⁸ Yinki Biblia zonzá? Basiekle mingi avant Yesu kwiza na ntoto, Yehova lakisá ti ba zolá tekisa Masiya na bapiese 30 ya mbongo. (Zak. 11:12, 13) Muntu yina zolá tekisa yandi, zolá vanda mosi ya bakamarade ya yandi. (Nku. 41:9) Profete Zakari mpe soniká: ‘Bula ntwadisi, mpe mameme nyonso ke kima.’ (Zak. 13:7) Ba yina vandá na ntima ya mbote zolá manga ve Yesu samu na bamambu yina salamá avant lufwa ya yandi. Kiminu ya bawu zolá kuma ngolo, ntangu ba zolá tala faso baprofesi yina ke zonzilá Masiya vandá lungana na Yesu.

19. Yinki bantu yina ke na ntima ya mbote zaba?

¹⁹ Mambu yayi ke na talaná mpe bubu yayi? Ee. Na ntangu ya beto, mwa Batemwe ya Yehova yina bantu mingi zabá, me biká kusadila Yehova. Ba me kumá ba-aposta mpe ba ke sosá kunata ba ya nkaka na kusala faso bawu. Ba ke mwangisá bansangu mpe masolo ya luvunu na nkumbu ya Batemwe ya Yehova na télé, radio mpe internet. Kasi bantu yina ke na ntima ya mbote ke landá ve bawu. Ba zaba ti, Biblia zonzá deja ti bamambu ya faso yayi zolá salama.—Mat. 24:24; 2 Pi. 2:18-22.

20. Wa’ faso beto lenda bika ve ba yina ke sadilá dyaka ve Yehova kuvuna beto? (2 Timote 4:4, 5)

²⁰ Yinki lenda sala ti beto bumba kiminu ya beto? Beto ke na nsatu ya kubumba kiminu ya ngolo na kulongoká Biblia ntangu nyonso, na kusambilá mingi mpe na kuvandá na mingi ya kusala na kisalu ya Yehova. (Tanga 2 Timote 4:4, 5.) Si beto ke na kiminu ya ngolo, beto ke vanda ve na boma, ntangu beto ke kuwa bansangu ya yimbi na nkumbu ya Batemwe ya Yehova. (Iza. 28:16) Luzolo ya beto samu na Yehova, samu na Biblia, mpe samu na bampangi ya beto, ke sadisa beto na kulanda ve bamambu yina ke zonzá ba yina me biká kusadila Yehova.

21. Ata bantu mingi bubu yayi ke mangá bamambu yina beto ke precheke kasi yinki beto lenda zimbana ve?

²¹ Na ntangu ya Yesu, bantu mingi mangak’ yandi. Ya vrai, bantu mingi ya nkaka mpe ndimak’ yandi. Na kati ya bawu, ya vandá na muntu mosi ya tribunal ya Bajwif mpe ‘Pretre mingi.’ (Bis. 6:7; Mat. 27:57-60; Mrk. 15:43) Faso mosi mpe bubu yayi, bamilion ya bantu me baka desizion ya kulanda Yesu. Samu na yinki? Samu ba zaba mpe ba ke zolá baverite yina ke na kati ya Biblia. Biblia ke zonzá: ‘Ba yina ke zolá misiku ya nge ke na kizunu ya mingi, ata kima lenda sala ti ba kubwa.’—Nku. 119:165.