1. Wapi musiku ya mfunu Yesu pesá na bilandi ya yandi? (Tala foto ya kuverture.)

NA MPIMPA ya avant lufwa ya yandi, Yesu pesá bilandi ya yandi musiku mosi ya mfunu. Yandi zonzá na bawu: “Kaka faso mu zola beno, beno mpe beno zolasana beno na beno.” Yandi bwelá: “Na mambu yayi, bantu ke zaba ti beno ke bilandi ya munu si beno zolasana beno na beno.”—Yoa. 13:34, 35.

2. Samu na yinki ya ke mfunu na kuzolasana?

² Yesu zonzá ti, bantu ke zaba bilandi ya yandi ya tsyeleka si ba lakisa luzolo yina yandi lakisaka. Luzolo yayi vandá talana na siekle ya ntete, ya ke na talaná mpe bubu yayi. Na yina, ya ke mfunu na kuzolasana ata ntangu ya ke vandá mpasi!

3. Yinki beto ke longoka na artikle yayi?

³ Beto nyonso ke bantu ya masumu. Ya ke mpasi na beto na kulakisa luzolo ya kulutila. Ata faso yina, beto zolá sosa kulanda kifwani ya Yesu. Na artikle yayi, beto ke longoka wa’ faso luzolo lenda sadisa beto na kuvanda bantu yina ke sosá kizunu, ke solá ve bandinga to bampusu ya bantu, mpe bantu yina ke yambá banzenza. Ntangu nge ke na longoka artikle yayi, sosa kuzaba: ‘Yinki kifwani ya bampangi yina lembá ve na kulakisa luzolo lendá longa munu?’

4. Faso ke na zonzá Matayi 5:23, 24, samu na yinki beto zolá sosa kizunu na mpangi yina me kuzwa mambu na beto?

⁴ Yesu longá beto mfunu ya kusosa kizunu na bampangi yina ke na mambu na beto. (Tanga Matayi 5:23, 24.) Yandi lakisá ti, si beto zola kusepelisa Nzambi, beto zolá vanda na kindiku ya mbote na yandi. Yehova ke vandá na kilengi ntangu beto ke salá nyonso samu na kusosa kizunu na bampangi. Yandi lendá ndima ve  lusambu ya beto si, beto bumba nkele na ntima mpe manga kuvutula kizunu.—1 Yoa. 4:20.

5. Samu na yinki ya vandá mpasi na mpangi mosi na kusosa kizunu?

⁵ Ya lenda vanda mpasi na beto na kusosa kizunu. Samu na yinki? Beto tala mambu yina kuminá Marke. * Ntima ya yandi lwalá ntangu mpangi mosi ya kimvuka sombolak’ yandi, mpe zonzá mambu ya yimbi na nkumbu ya yandi na mpangi ya nkaka. Yinki Marke salaka? Yandi me zonza: “Mu dasuká mingi mpe mu zonzilak’ yandi mambu yina kwizilá munu na ntima.” Na manima, yandi nyongá mambu yina yandi zonzá, mpe yandi sosá kulomba mulemvo na mpangi yina samu na kuvutula kizunu. Kasi, mpangi yina mangá kundima mulemvo ya Marke. Na kubanda, Marke kanisá: ‘Samu na yinki kusala bangolo na kuvutula kizunu si yandi ke na zolá ve kusala yawu?’ Kasi, ntwadisi ya sirkonskripsion sadisá Marke na kulemba ve. Yinki Marke salaka?

6. a) Wa’ faso Marke sosá kizunu? b) Wa’ faso Marke sadilá Bakolose 3:13, 14?

⁶ Marke kanisá na ndyatulu ya yandi, mpe ndimá ti ntangu ya nkaka, yandi ke sosá kulakisa ti yandi me lutila bampangi. Yandi ndimá ti, yandi vandá na nsatu ya kuchange ndyatulu ya yandi. (Kol. 3:8, 9, 12) Na kukuluka nyonso yandi kwendá tala mpangi yina, mpe lombá dyaka yandi mulemvo samu na yina yandi salaka. Marke sonikilá mpe mpangi yina mikanda, samu na kuzonza na yandi ti, yandi nyongá mambu yina yandi salá, mpe nsatu yina vandá na yandi ya kuvutula kindiku ya bawu. Marke bandá kupesa yandi mwa bakado yina mpangi yina ke zolaka. Kasi, mpangi yina mangá kulemvokila yandi mpe bumbá nkele. Ata faso yina, Marke lembá ve na kulanda musiku ya Yesu ya kuzola mpangi ya beto mpe ya kuvanda na ntima yina ke lemvokilaka. (Tanga Bakolose 3:13, 14.) Ata ntangu bampangi ya nkaka ke ndimá ve bangolo ya beto ya kuvutula kizunu, si beto zola bampangi faso Yesu zolá beto, beto ke lemba ve  na kulemvokila bawu mpe beto ke lemba ve na kusambila samu kizunu vutuka na kati ya beto.—Mat. 18:21, 22; Gal. 6:9.

7. a) Yinki Yesu zonzá na beto na kusala? b) Wapi mambu kuminá mpangi mosi ya kento?

⁷ Yesu zonzá na beto na kulemba ve na kubakila bampangi faso beto zola ba bakila beto. Yandi bwelá ti, beto me lunga kuzola ve kaka ba yina ke zolá beto. (Luke 6:31-33) Kanisa ntete, mpangi mosi na kimvuka ke na mangá kupesa nge ata mbote ya pamba. Mambu yayi ke salamá ve mingi, kasi ya kuminá Lara. Yandi me zonza: “Mpangi mosi ya kento vandá zonzisa ve munu. Mu zabá ve samu na yinki. Ya vandá nyongisa munu mingi mpe mu vandá dyaka ve na kilengi ya kukwenda na balukutakanu.” Na kubanda, Lara kanisá: ‘Mu me sala ata kima ya yimbi. Bampangi ya nkaka na kimvuka mpe ke kanisá ti, mpangi ya kento yayi ke na mambu ya ngolo.’

8. Yinki Lara salá samu na kusosa kizunu, mpe yinki beto lenda longoka na mambu yina kuminak’ yandi?

⁸ Lara salá kima samu na kusosa kizunu. Yandi sambilá Yehova mpe baká desizion ya kukwenda solola na mpangi yina. Ba sololá na mambu yango, ba yambaná mpe ba vutulá kizunu. Mambu yidamaka. Lara me zonza: “Kasi na manima, mpangi yango bandá dyaka kuzonzisa ve munu. Ya manisá mu ngolo.” Avant Lara vandá kanisa ti, yandi lenda vanda na kilengi kaka si mpangi ya kento yina soba ndyatulu ya yandi. Kasi na manima, Lara kwizá zaba ti, kima ya mbote yina yandi lenda sala, ni kubika ve na kuzola mpangi ya kento yina, mpe “kulemvokila yandi na ntima nyonso”. (Ef. 4:32–5:2) Lara bambuká ti luzolo ya bakristo ya tsyeleka “ke salá ve mambu ya nsoni, ke lemvokilá nyonso, ke tulá kivuvu na mambu nyonso, mpe ke vibidilá nyonso”. (1 Ko. 13:5, 7) Lara vandá dyaka ve na basusi na mambu yango. Na manima ya mwa ntangu, mpangi ya kento yango bandá dyaka kuzonzisa yandi na kilengi. Si nge sosa kizunu na bampangi, mpe si nge kontinye kuzola bawu, nge lendá ndima ti “Nzambi ya luzolo mpe ya kizunu ke vanda na [nge].”—2 Ko. 13:11.

9. Faso ke na zonzá Bisalu 10:34, 35, samu na yinki beto zolá bika kifu ya kusolá bantu?

⁹ Yehova ke talá ve bandinga to bampusu ya bantu. (Tanga Bisalu 10:34, 35.) Ntangu beto ke solá ve bandinga to bampusu ya bantu, beto ke lakisá ti beto ke bana ya yandi. Beto ke landá musiku ya kuzola bampangi ya beto, mpe ya kubumba kizunu na kati ya dikanda ya beto ya kimpeve.—Rom. 12:9, 10; Zaki 2:8, 9.

10-11. Wa’ faso mpangi mosi ya kento katulá makanisi ya yimbi yina yandi vandá na yawu?

¹⁰ Ya lendá vanda mpasi na bantu ya nkaka na kubika kifu ya kusolá bantu. Beto tala mambu yina kuminá mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Ruth. Ntangu yandi vandá mwana ya fioti, muntu mosi ya bwala ya nkaka salá mambu yina natiná bawu bampasi. Yinki mambu yango salá Ruth? Yandi me zonza: “Mu vandá yiina mambu, na bantu nyonso ya bwala yina. Mu vandá kanisa ti, bantu nyonso yina katuká na bwala yina vandá faso mosi, ata ba vanda batemwe ya Yehova. Wa’ faso Ruth katulá makanisi ya yimbi yina?

¹¹ Ruth ndimá ti yandi zolá sala bangolo samu na kukatula makanisi ya yimbi yina. Yandi tangá bamambu mpe bansangu ya bwala yina na Annuaire ya batemwe ya Yehova. Yandi me zonza: “Mu salá bangolo na kuvanda na makanisi ya mbote samu na bantu ya bwala yina. Mu bandá kutula dikebi na tiya yina bampangi ya bwala yango vandá lakisa na kisalu ya predikasion. Ya kumá pwelele na meso ya munu ti, bawu mpe ke na kati ya dikanda ya bisadi ya Yehova ya yinza nyonso.” Malembe-malembe, Ruth ndimá ti yandi zolá lakisa luzolo ya yandi na bantu nyonso. Yandi me zonza: “Ntangu mu ke kutaná na bampangi yina me katuka na bwala yango, mu ke salá bangolo mingi samu na kusala kindiku na bawu. Mu ke sololá na bawu mpe mu ke sosá kuzaba bawu mbote-mbote.” Wapi bambote ya natá? Ruth me zonza: “Fioti-fioti, makanisi ya yimbi yina mu vandá na yawu samu na bantu ya bwala yina manisaka.”

12. Wapi kifu Sarah vandá na yawu?

¹² Bantu ya nkaka ke zabá ve ti ba ke na kifu ya kusolá bantu. Na kifwani, Sarah, vandá kanisa ti, yandi vandá ve na kifu yayi, samu yandi vandá solá ve bantu samu na bampusu to babwala ya bawu, na mbongo ya bawu, to na baresponsabilite ya bawu na kimvuka. Kasi, yandi ndimá: “Mu bandá kutala ti mu vandá na kifu ya kusolá bantu.” Wa’ faso ya talanaka? Sarah kulá na dikanda yina yandi salá lekole ya yinda, mpe yandi vandá zola kusala kindiku kaka na bampangi yina vandá faso yandi. Kilumbu mosi yandi zonzá na ndiku ya yandi ya bakala: “Mu ke salá kindiku kaka na bampangi yina salá lekole ya yinda faso munu”. Ya tsyeleka, Sarah vandá na nsatu ya kuchange ndyatulu ya yandi. Samu na yinki?

13. Yinki beto lendá longoka na faso yina Sarah changeke makanisi ya yandi?

¹³ Ntwadisi ya sirkonskripsion sadisá Sarah na kukanisa na ndyatulu ya yandi. Sarah me zonza: “Yandi sepelá mpe tondá munu na kukangama ya munu na Yehova, samu na bamvutu ya munu ya mbote na balukutakanu, mpe samu na mambu mingi yina mu zaba na kimpeve. Yandi zonzá ti, ntangu mayela ya beto na bima ya kimpeve ke kulá, beto ke vanda mpe na nsatu ya kukulisa bifu ya bakristo faso kuvanda ya kukuluka, kundima ti bampangi mpe lenda lutila beto, mpe kuvanda na ntima yina ke tadilá bampangi kyadi.” Sarah sadilá malongi yina ntwadisi ya sirkonskripsion pesak’ yandi. Yandi me zonza: “Mu kwizá tala ti kima yina me lutila mfunu, ni kuvanda na ntima ya mbote mpe ya luzolo.” Na manima, yandi changeke faso ya yandi ya kutadila bampangi. Yandi me bwela: “Mu vandá sosa kuzaba bifu ya bawu ya mbote yina ke sepelisá Yehova.” Yinki ya me longa beto? Beto zolá kanisa ata fioti ve ti  beto me lutila bantu ya nkaka samu na mayela, to malongi yina beto kuzwaka. Si beto ke “zolá kimvuka nyonso ya bampangi,” beto ke bika kifu ya kusolá bantu.—1 Pi. 2:17.

14. Faso Baebre 13:16 ke na zonzak’ yawu, yinki ya ke salá Yehova na ntima ntangu beto ke yambá banzenza?

¹⁴ Yehova ke talá kilengi ntangu beto ke yambá banzenza. (Tanga Baebre 13:16.) Kuvanda na kifu yayi mpe kulakisa yawu na ba yina ke na yawu nsatu, ke faso ya beto ya kulakisa ti beto ke bakristo ya tsyeleka. (Zaki 1:27; 2:14-17) Na yawu, Biblia ke longá beto na “kuvanda na kifu ya kuyambá banzenza.” (Rom. 12:13) Ntangu beto ke yambá banzenza, beto ke lakisá ti, beto ke kipeke bantu ya nkaka, beto ke zolá bawu, mpe ke sosá kukuma bandiku ya bawu. Yehova ke talá kilengi ntangu beto ke kabulá na bantu ya nkaka mwa kima ya kudya to ya kunwa, mpe ke lutisá ntangu na bawu. (1 Pi. 4:8-10) Kasi, ya ke na mambu yina lendá sala ti ya vanda mpasi na beto na kuyamba banzenza.

15-16. a) Samu na yinki ba ya nkaka ke kimá kuyamba banzenza? b) Yinki sadisá Edith na kukuma na kifu ya kuyambá banzenza?

¹⁵ Beto lendá kima kuyamba banzenza samu ti beto ke ve na mbongo mingi. Beto tala kifwani ya mpangi Edith yina fwidilá bakala. Avant yandi kuma temwe ya Yehova, yandi vandá zolá ve kusolola mingi na bantu ya nkaka. Edith vandá kanisa ti ni bampangi ya nkaka muntu me bonga kuyamba banzenza.

¹⁶ Ntangu yandi kumá temwe ya Yehova, Edith changeke faso ya yandi ya kutala bamambu. Yandi baká desizion ya kuyamba banzenza. Yandi zonzá: “Ntangu ba vandá tunga salle du royaume ya beto ya malu-malu, kuluntu mosi zonzá na munu ti, mpangi mosi ya bakala na kento ya yandi vandá kwiza pesa diboko na kisalu ya kutunga. Yandi lombá na munu si ba lendá lutisa balumingu zole na yinzo ya munu. Mu kanisá na faso Yehova sakumuná kento ya bwala ya Sarepta yina fwidilá bakala.” (1 Mf. 17:12-16) Edith ndimá ba kumina na yinzo ya yandi. Yandi kuzwá kwandi bambote? Yandi me zonza: “Ba lutisá ve kaka balumingu zole, kasi  bangonda zole. Na kati ya bantangu yina, kindiku ya beto kumá ngolo.” Bambote ya nkaka Edith kuzwá, ni kindiku ya ngolo yina yandi salá na bampangi ya kimvuka. Bubu yayi, yandi me kumá pionier mpe ke na kilengi ya kusala kisalu ya predikasion na bampangi ya kento na ya bakala, yina ke kwendá talak’ yandi ntangu nyonso na yinzo. Yandi me zonza: “Kupesa ke natá kilengi! Mpe mu ke na kuzwá bambote mingi bubu yayi.”—Ebr. 13:1, 2.

17. Yinki Luke na kento ya yandi kwizá ndima?

¹⁷ Beto lenda vanda deja na kifu ya kuyambá banzenza, kasi wa’ faso beto lenda sala dyaka ya kulutila? Na kifwani, Luke na kento ya yandi vandá zolá kuyamba banzenza. Ba vandá na kifu ya kubokilá na yinzo ya bawu bantu ya dikanda ya bawu, bandiku ya bawu mpe ntwadisi ya sirkonskripsion na kento ya yandi. Kasi, Luke me zonza: “Beto kwizá ndima ti beto vandá bokila kaka ba yina vandá na kindiku ya mbote na beto.” Wa’ faso Luke na kento ya yandi bongisá faso ya bawu ya kuyamba banzenza?

18. Wa’ faso Luke na kento ya yandi bongisá faso ya bawu ya kuyamba banzenza?

¹⁸ Luke na kento ya yandi longoká yinki zola zonza kuyamba banzenza ntangu ba kanisá na mambu yina Yesu zonzá: “Si beno zola kaka bantu yina ke zolá beno, wapi matabisi beno lendá kuzwa?” (Mat. 5:45-47) Ba kwizá tala ti ba vandá na nsatu ya kulanda kifwani ya Yehova, yina ke pesá na bantu nyonso. Ba baká desizion ya kuyamba bampangi yina ba vandá bokila ve na yinzo ya bawu. Luke me zonza: “Bubu yayi, beto nyonso ke na kilengi mingi ya kulutisa bantangu kintwadi. Ya ke sadisá beto na kupesa bampangi ngolo mpe na kukulisa kindiku na kati ya beto mpe na Yehova.”

19. Wa’ faso beto lendá lakisa ti beto ke bilandi ya Yesu, wapi desizion nge zolá baka?

¹⁹ Beto me longoka wa’ faso luzolo ya ngolo na kati ya beto lendá sadisa beto na kuvanda bantu yina ke sosá kizunu, ke solá ve bantu, mpe ke yambá banzenza. Beto zolá losa makanisi ya yimbi, mpe kuzola mingi bampangi nyonso na ntima mosi. Si beto sala yawu, beto ke vanda na kilengi mpe beto ke lakisa ti beto ke bilandi ya Yesu ya tsyeleka.—Yoa. 13:17, 35.