1-2. Wa’ faso konseye yina ke na Bingana 4:25 lenda sadisa beto? Pesa kifwani.

KANISA ntete na bamambu yayi. Mpangi mosi ya kento ya kukula ke na kanisá na mambu ya mbote yina yandi vandá salá ntangu yandi vandá ntete jeune. Luzingu ya yandi ya bubu me chanje, kasi yandi ke na kilengi ya kusadila Yehova na ngolo yina ke na yandi bubu yayi. (1 Ko. 15:58) Yandi ke baká ntangu ya kukanisa na faso luzingu ya yandi ke vanda mpe na ntangu yina yandi ke vukana dyaka na bantu yina yandi ke zolá na yinza ya malu-malu. Mpangi ya nkaka ya kento ke na kanisá na mpangi ya kimvuka yina salá mambu yina talisak’ yandi mpasi. Yandi lemvokilá mpangi yango mpe bumbá ve kolere. (Kol. 3:13) Mpangi mosi ya bakala ke na kanisá na yimbi yina yandi salá na ntama, kasi yandi me sola na kukanisa na yina lenda sadisa yandi na kukangama na Yehova bubu yayi.—Nku. 51:10.

² Yinki bakristo tatu yayi ke na salá? Bawu nyonso ke na kanisá na mambu yina lutá na luzingu ya bawu, kasi ba me manga na kukanisa kaka na yawu. Ba me sola “[na kutala] kaka” na bilumbu ya mantwala.—Tanga Bingana 4:25.

3. Samu na yinki beto ke na nsatu ya “[kutala] kaka” na bilumbu ya mantwala?

³ Samu na yinki ya ke bien “[na kutala] kaka” na mantwala? Si muntu yina ke na tambulá ke na kwendá talá kaka na manima lenda kubwa, na kimpeve mpe, si beto tala to kanisa ntangu nyonso na mambu yina lutá, yina beto ke na salá samu na Yehova bubu yayi, ke kwenda ve na mantwala.—Luke 9:62.

4. Yinki beto ke zonzila na artikle yayi?

⁴ Na artikle yayi, beto ke zonzila bapieje tatu yina lenda sala ti beto kwendá kukanisá ntangu nyonso na luzingu ya beto ya ntama. *  Ya kele: 1) kukontinye kaka na kukanisa na mambu ya ntama, 2) kubumba kolere, mpe 3) kubika masumu ya beto ya ntama kontinye na kukwamisa beto. Na bima tatu yayi, beto ke kuzwa na Biblia, misiku yina ke sadisa beto na kubika kukanisa na “mambu yina me bikana na manima,” kasi na kutula meso na ntima ya beto kaka na mantwala mpe kukanisa kaka na “bima yina [ke] na mantwala.”—Flp. 3:13.

5. Na wapi pieje Longi 7:10 me kebisa beto?

⁵ Tanga Longi 7:10. Verse yayi me zonza ve ti ya ke yimbi na kuyufula: “Samu na yinki bilumbu ya ntama vandá mbote?” Kuvanda na yintu ya bien yina ke simbá bamambu ke kado ya Yehova. Kasi, verse me zonza ti: “[Beto zonza ve ti], ‘Samu na yinki bilumbu ya ntama vandá mbote kulutila bilumbu ya bubu yayi?’” Kasi pieje, ni kukompare luzingu ya beto ya ntama na ya bubu yayi, mpe na manima kuzonza ti, luzingu ya bubu yayi me lutila yimbi na ya ntama. Na Biblia mosi, ba me sonika verse yayi faso yayi: ‘Kuzonza ata fioti, ‘O, samu na yinki na ntama mambu vandá kitoko kulutila bilumbu ya bubu yayi?’ Ya ke ve kestion ya mayela.’

6. Samu na yinki ya ke ve mayela na kukanisi ti luzingu vandá kitoko ya kulutila na ntama? Zonzila kifwani mosi.

⁶ Samu na yinki ya ke mayela, si beto me banda kukanisa ti, luzingu ya beto ya ntama vandá kitoko ya kulutila? Samu ti, kukanisa kaka na mambu ya ntama, lenda nata beto na kukanisa kaka na mambu ya kitoko yina salamá mpe na kuzimbana ti bilumbu yango vandá mpe na mambu ya yimbi. Beto zonzila ntete yina kuminá bana ya izraele. Ntangu ba basiká na Egypte, mwa ntangu fioti na manima, ba zimbaná luzingu ya mpasi yina vandá na bawu kuna. Kasi, ba bandá kuvutula ntima mpe makanisi ya bawu kaka na madya ya kitoko ya Egypte. Mpe ba bandá kuzonza: ‘Beto ke na lendá ve na kuzimbana mbisi ya maza yina beto vandá kudya kaka ya ofele na Egypte, na bakonkombre, na bapastek, bapwaro, ba-ognon, na aye!’ (Kut. [Nomb.] 11:5) Kasi, ba vandá kudya kwandi madya yango kaka ‘ya ofele’? Ve. Ntalu yina ba vandá futa vanda ngolo; samu ti ba vanda bangaamba na Egypte mpe ba vandá nyokola bawu. (Bas. [Ex.] 1:13, 14; 3:6-9) Kasi na bilumbu yina lutá, ba zimbaná bampasi nyonso yina, mpe bandá na  kukanisa kaka na bima ya mbote ya bilumbu ya ntama. Ba solak’ ya bawu na kukanisa kaka ‘na bilumbu ya mbote ya ntangu ya ntama,’ mpe kuzimbana mambu ya kitoko yina Yehova vandá sala. Yehova zolá ata fioti kifu yina.—Kut. 11:10.

7. Yinki sadisá mpangi mosi ya kento na kubwa ve na pieje ya kukontinye kaka na kukanisá na mambu ya ntama?

⁷ Wa’ faso beto lenda kima pieje ya yayi? Beto zonzila mpangi ya kento yina bandá kusadila Yehova na Bethel ya Brooklyn na 1945. Na bamvula yina lutá, ba kwelaná na mpangi ya bethelite, mpe ba zole sadilá Yehova bamvula mingi. Kasi, na kati-kati ya bamvula 1970, bakala yandi kwizá bela. Yandi me zonza ti, ntangu bakala ya yandi talá ti lufwa ya yandi me kuma pene-pene, munu pesá yandi konseye yina zolá sadisa yandi na kuzaba kunata luzingu ya yandi ya bu-veuve. Bakala yandi zonzá: “Beto me vanda na dikwela mosi ya kitoko mpe ya kilengi, mpe bantu mingi ya kukwela ke sa kuzwa ve yawu.” Mpe yandi bwelá: “Kukanisa ve ntangu nyonso na bilumbu yina me luta, ata ntangu makanisi ya nge, ke sosa kaka na kuvutula nge na luzingu yina nge vandá na yawu. Ntangu bilumbu ke na lutá, mputa ya ntima ya nge ke beluka kaka. Kubika ve luzingu ya nge kuma ndudi samu na yawu; kufulusa ve ntima ya nge kaka na mawa. Kasi vanda na kilengi na luzingu ya kitoko yina beto me meka mpe yina beto me sadila Yehova. Kuvanda na yintu yina ke zimbaná ve bamambu, ke kado yina Yehova me pesa beto.” Nge mpe me ndima ti konseye ke kitoko?

8. Yinki sadisá mpangi ya beto ya kento, na kukanisa ve ntangu nyonso na mambu yina lutá na ntama?

⁸ Mpangi ya beto ya kento yayi bumbá konseye yayi. Yandi kangamá na Yehova tii ntangu yandi kufwá na 92 ans. Mwa bamvula fioti avant lufwa ya yandi, yandi zonzá: “Ntangu mu ke na kanisá na bamvula 63 yina mu me lutisa, na kusadila Yehova na kisalu ya ntangu nyonso, mu lenda zonza ti samu na munu, ya me vanda luzingu mosi ya kilengi.” Samu na yinki? Yandi bwelá: “Bima yina ke pesá kilengi ya vrai ni bampangi ya beto ya bien, kivuvu ya kuvakana dyaka na bampangi ya beto nyonso na kati ya Paradis awa na ntoto, kusadila Nzambi yina yidiká beto, Nzambi ya matsyeleka, Yehova mpe kuvingila ntangu yina beto ke sadila yandi bamvula na bamvula.” * Tala kifwani ya  mbote ya muntu yina me tula ntima ya yandi nyonso na mambu yina ke salama na mantwala!

9. Faso me zonza Balevi 19:18, na wa’ ntangu ya ke vandá ve mpasi na kubumba kolere?

⁹ Tanga Balevi 19:18. Ya ke vandá ve mpasi na beto na kubumba kolere si muntu yina me sala beto mambu ya yimbi ke mukristo, kamarade to muntu ya famiye ya beto. Beto zonzila mpangi ya kento yina ba vunilá ti yandi labá mbongo ya mpangi mosi ya kento. Mwa bilumbu lutá, mpangi yango kwizá lomba yandi mulemvo, kasi mpangi yina ba vunilá mambu mangá kuzimbana mambu yina lutá. Mambu yayi mpe, me kuminá deja nge? Si mambu yina kuminá beto, ke ve faso mosi na ya mpangi yayi, kasi ya ke pesá kolere mpe ya lenda nata na kukanisa ti beto lenda zimbana ve yawu.

10. Yinki lenda sadisa beto na kuzimbana yimbi yina ba salá beto mpe na kukatula kolere?

¹⁰ Yinki lenda sadisa nge na kuzimbana yimbi yina ba salá nge mpe na kukatula kolere? Kima ya ntete ya kuzimbana ve, ni: Yehova ke talá mambu nyonso, yandi me zaba bamambu na ba-injustise yina ke na kuminá beto. (Ebr. 4:13) Ya ke salak’ yandi mpasi ntangu beto ke talá mpasi. (Iza. 63:9) Mpe yandi me pesa promese ya kusadisa beto na bamambu ya mpasi nyonso yina beto ke na kutaná na yawu.—Luz. 21:3, 4.

11. Wapi bambote yina beto lenda kuzwa, si beto me sola kulemvokila mpe kukatula kolere?

¹¹ Kima ya nkaka ni yayi: kubumba ve kolere ke sala mpe bien na beto mosi. Ni yina kwizá zonza mpangi yina ba vunilá mambu. Na bilumbu yina lutá, yandi zimbaná mambu yango mpe vandá dyaka ve na kolere. Mpe yandi ndimá ti, si beto me lemvokila bampangi, Yehova mpe ke lemvokila beto. (Mat. 6:14) Ya zola zonza ve ti yandi me minimize yimbi yina ba salak’ yandi, kasi na kisika ya kubumba kolere yandi me sola na kulemvokila. Wapi mbuma ya butá? Mpangi ya beto kuzwá kilengi ya kulutila mpe tulá ntima ya yandi na kisalu ya Yehova.

12. Yinki beto lenda longoka na mambu yina ke zonzá 1 Yoane 3:19, 20?

¹² Tanga 1 Yoane 3:19, 20. Ya me kuminá beto nyonso, na kutala mpasi na ntima, ntangu beto ke kanisá na masumu yina beto salá na ntama to yina beto salá avant na kuzaba Yehova. Ba ya nkaka mpe ke talá mpasi na ntima, ntangu ba ke kanisá dyaka na masumu to ba-ereur yina ba salá na manima ya bateme ya bawu. Makanisi yayi lenda kumina mpe beto. (Rom. 3:23) Ya vrai, beto nyonso ke na nsatu ya kusala kaka mambu ya bien. Kasi “beto nyonso ke bulá mabaku bambala mingi.” (Zaki 3:2; Rom. 7:21-23) Kukanisa ntangu nyonso na mambu yina beto salá ke ve bien, kasi ya lenda sala mpe beto bien. Samu na yinki? Samu ti, kukanisa na ba-ereur yina beto salá na ntama, lenda nata beto na kubongisa ndyatulu ya beto bubu yayi, mpe na kuvutukila dyaka ve yawu.—Ebr. 12:12, 13.

13. Samu na yinki beto zolá katula kifu ya kukanisá ntangu nyonso na masumu yina beto salá na ntama?

¹³ Kasi beto lenda kuma na kifu ya kukanisá ntangu nyonso na mambu ya yimbi yina beto salá; ya zola zonza kukontinye na kutala mpasi na ntima ata ntangu beto nyongá masumu ya beto mpe Yehova lemvokilá beto. Ni kulutisa ntangu mingi na kukanisa na masumu yina ke ve bien. (Nku. 31:10; 38:3, 4) Samu na yinki? Beto zonzila mpangi mosi ya kento yina vandá talisa ntima ya yandi mpasi na kukanisá kaka na masumu yina yandi salá na ntama. Yandi zonzá: “Ya ke dyaka ve nesesere na munu na kusala bangolo na kisalu ya Yehova, samu ti mu ke kuzwa ve luzingu ya ntangu nyonso.” Bampangi mingi ke kanisá faso yandi. Samu na yawu, beto zolá katula kifu ya kukanisá ntangu nyonso masumu ya beto ya ntama. Na nyonso, beto kanisa ntete na kilengi ya Satan, si beto mosi me bika Yehova, ata ntangu Yehova lemvokilá beto mpe me manga ve beto!—Tala 2 Bakorinto 2:5-7, 11.

14. Wa’ faso beto lenda zaba ti Yehova me lemvokila beto mpe me manga ve beto?

 ¹⁴ Mpe, beto lenda yufula, ‘Wa’ faso mu Ienda zaba ti Yehova me lemvokila munu mpe me manga ve munu?’ Na kutala bien, kuyufula deja kestion yaiy zola lakisa ti yandi lenda lemvokila beto. Yinzo ya Kengidi mosi zonzá: “Ya [lenda] kumina beto na kubwa bambala mingi na bifu to ndyatulu yina beto vandá na yawu na ntama, samu beto me lenda ve na kubika mwa bifu ya fioti-fioti yina beto vandá salá avant beto zaba Yehova. . . . Kasi, beto nwana na kukatula yawu. Mpe bika kukanisa ti ya ke disumu yina Yehova lenda lemvokila ata fioti. Ni faso yina Satan ke na zolá nge tadila yawu. Na yawu, samu masu ya ntama ke na salá kaka nge mpasi na ntima, ya me lakisa ti na disumu yango nge kwendá ve ntama mingi. Vanda ya kukuluka, sambila Yehova mpe lomba mulemvo ya yandi, yandi ke sadisa nge na kuvanda na ntima ya kuzuna. Si makanisi ya yimbi me banda kuvutukila nge na ntima, kwenda na mantwala ya Yehova faso mwana ya fioti ke kwendá na mantwala ya papa ya yandi. Si beto na kubwa, beto kwenda na mantwala ya Yehova; yandi ke pesa beto diboko mpe ke lakisa beto ntima ya yandi ya mbote.” *

15-16. Wa’ faso bampangi ya nkaka kwizá zaba ti Yehova mangá ve bawu mpe lemvokilá bawu?

¹⁵ Kundima ti Yehova me manga ve bawu mpe me lemvokila bawu, ke pesá ngolo na bampangi mingi. Beto zonzila mpangi mosi yina chanjeke faso ya yandi ya kutadila bamambu, ntangu yandi tangá disolo yina ke na kati ya rubrik “La Bible transforme des vies.” Na kati kuna, mpangi mosi ya kento zonzá ti: Mu lenda ndima ve ti Yehova ke zolá dyaka munu, samu na masumu yina mu salá. Makanisi yina vandá kwenda kwamisa yandi, ata bamvula mingi lutá na manima ya bateme ya yandi. Kasi, ntangu yandi kukanisá mingi na sakrifise ya Yesu samu na beto, ya kuchanjeke bamambu. *

¹⁶ Wa’ faso disolo ya mpangi ya kento me sadisa mpangi ya beto ya bakala yayi? Yandi soniká: “Ntangu mu vandá ntete jeune, mu vandá faso esklave ya pornografi. Ntama mingi ve, mu me kubwa dyaka na pieje yango. Mu kwendá tala bakuluntu samu ba sadisa munu, mpe mu lendá na kubwa dyaka ve na pieje yango. Ba zonzá na munu ti, zaba ti Yehova ke zolá nge mpe ke lemvokilá. Kasi, ata faso yina, mu vandá tala kaka ti Yehova lenda zola ve munu. Kasi disolo ya [mpangi ya kento  yina] sadisá munu mingi. Mpe bubu yayi mu me zaba ti, si mu me kanisa ti Yehova lenda lemvokila ve munu, ya ke nete mu ke na zonzá na yandi ti, sakrifise ya mwana ya yandi vandá ve ya kulunga samu na kulemvokila masumu ya munu. Mu bumbá artikle yayi samu na kutanga yawu si makanisi ya yimbi mase vutukila munu mpe si mu mase tala ti mu ke dyaka ve kisalu na meso ya Yehova.”

17. Wa’ faso apotre Paul kimá pieje ya kukanisá na masumu yina yandi salá na ntama?

¹⁷ Masolo ya faso yayi me nata dyaka beto na kukanisa apotre Paul. Avant yandi kuma mukristo, yandi salá masumu mingi ya ngolo. Paul zimbaná ve masumu ya yandi, kasi yandi biká ve ya kwamisa ntima ya yandi ntangu nyonso. (1 Tim. 1:12-15) Yandi talá sakrifise ya Yesu faso kado yina ba pesá samu na yandi. (Gal. 2:20) Paul kimá kifu ya kukanisá ntangu nyonso na masumu yandi salá na ntama, mpe yandi bandá kupesa na Yehova, yina vandá na yandi ntangu yandi bandá kusadila yandi.

18. Yinki beto me longoka na artikle yayi?

¹⁸ Yinki beto lenda simba na pieje tatu yina beto me zonzila? 1) Kuvanda na yintu ya bien yina ke bumbá bamambu ke kado yina me katuka na Yehova. Si luzingu ya beto vandá kitoko na ntama, kasi ya lenda lutila ve luzingu ya kitoko yina beto ke kuzwa na yinza ya malu-malu. 2) Bantu ya nkaka lenda sala mambu yina me sala beto mpasi, kasi beto sola na kulemvokila, samu beto kwenda na mantwala. 3) Kukanisa ntangu nyonso na masumu mpe ba-ereur beto salá na ntama, lenda katula beto kilengi ya kusadila Yehova bubu yayi. Faso Paul, beto zolá ndima na ntima ya beto ti Yehova ke lemvokilá beto.

19. Wa’ faso beto me zaba ti na yinza ya malu-malu mambu ya ntama ke kwamisa dyaka ve bantima mpe makanisi ya beto?

¹⁹ Beto ke na kiminu ya kuzwa luzingu ya ntangu nyonso yina beto ke na vingilá. Mpe na kati ya yinza ya malu-malu, bamambu yina lutá ke kwiza kwamisa dyaka ve bantima ya beto. Samu na yawu, Biblia ke zonzá: “Mambu ya ntama [ke kwiza dyaka ve na makanisi mpe ya ke vutuka dyaka] ve na ntima.” (Iza. 65:17) Kanisa ntete: Bampangi mingi bubu yayi me nuna na kisalu ya Yehova, kasi kuna, ba ke vutuka dyaka ba-jeune. (Yobi 33:25) Mpe beto sala ngolo, na kubika kukanisa ntangu nyonso na luzingu ya beto ya ntama. Kasi, beto tula meso na ntima ya beto na luzingu ya kitoko yina beto ke vanda na yawu na bilumbu yina ke kwiza!