1-2. a) Samu na yinki ba yina me kwelana ntama mingi ve zolá tula ntima na Yehova? (Nkunga 37:3, 4) b) Yinki beto ke zonzila na artikle yayi?

NGE KE na sosá kukwela to nge me kwela ntama mingi ve? Si ni yawu, beto zaba ti nge ke na nsatu ya kunata luzingu ya kitoko na muntu yina nge ke zolá. Kasi na dikwela, bamambu ke vandá ve kitoko ntangu nyonso. Mpe ba yina me kwelana ntama mingi ve ke na badesizion ya nene ya kubaka. Yina beno ke sala na kati ya bampasi mpe nzila yina beno ke landa, lenda natina beno kilengi ya ntangu mingi. Si beno tula ntima ya beno na Yehova, beno baka mikanu na mayela nyonso, dikwela ya beno ke vanda ngolo mpe kilengi ya beno ke lutila. Kasi, si beno sadila ve yina Nzambi ke zonzá, beno lenda kutana na bamambu yina ke katula kilengi na dikwela ya beno.—Tanga Nkunga 37:3, 4.

² Ata artikle yayi ke na zonzilá mingi ba yina me kwelana ntama mingi ve, kasi ya ke zonzila mpe bamambu yina ke kutaná ba yina nyonso ke ya kukwela. Ya ke lakisa beto yinki beto lenda longoka na masolo ya bakento mpe babakala ya nkaka ya Biblia. Bifwani ya bawu ke longa beto bamambu yina beto lenda sadila na luzingu ya beto mpe na dikwela. Beto ke longoka mpe na masolo ya bampangi ya ntangu ya beto.

3-4. Wapi bamambu lendá kutana na yawu kento na bakala yina me kwelana ntama mingi ve?

³ Bantu ya nkaka lenda zonza na kento na bakala yina me kwelana na kunata luzingu ya bawu faso bantu nyonso. Na kifwani, bantu ya famiye ya bawu lendá zonza na bawu na kuvingila ve mingi samu na kubuta. Bakamarade to dikanda lendá  puse mpe bawu na kusumba lupangu, kutunga yinzo, mpe kusumba bima ya nkaka ya kitoko.

⁴ Si ba sala ve keba, ba lenda sala bima yina lendá nata bawu na kukota na kati ya bamfuka ya nene. Na manima, kento na bakala lenda lutisa bantangu mingi na kisalu samu ba lendà kufuta bamfuka. Ba lenda vanda dyaka ve na ntangu ya mingi ya kulongoka Biblia bawu mosi, ya kulongoka bawu zole, ya kupreche, mpe ya kuvanda ntangu nyonso na balukutakanu. Na yawu, ya ke vanda mpasi na bawu na kusala kisalu ya pionye to bisalu ya nkaka samu na Yehova.

5. Yinki nge me longoka na disolo ya Klaus mpe Marisa?

⁵ Kutula kisalu to mbongo na plase ya ntete na luzingu ke natá ve kilengi. Tala yinki kuminá Klaus na Marisa. * Ntangu ba kwelaná, bawu zole vandá sala samu na kuzwa mbongo ya mingi mpe kunata luzingu ya kitoko. Kasi, ba vandá ve na kilengi na luzingu. Klaus me zonza: “Beto vandá na mbongo ya kulutila yina beto vandá na yawu nsatu. Kasi, beto vandá na ata dikanisi ya kusala mingi samu na Yehova. Ya vandá na bamambu mingi yina vandá kwamisa makanisi ya beto, mpe beto vandá ve na kizunu.” Ntangu ya nkaka, nge mpe me tala ti kulanda kaka mbongo na luzingu, ke pesá ve kilengi. Si ni luzingu yayi mpe nge ke natá, bifwani ya mbote yina beto mase tala ke sadisa nge. Na kubanda, beto tala yinki babakala ya kukwela lendá longoka na kifwani ya mfumu Josaphat.

6. Wa’ faso Josaphat sadilá mambu yina ke zonzá Bingana 3:5, 6, ntangu bantu mingi kwizá nwanisa yandi?

⁶ Babakala ya kukwela, ntangu ya nkaka beno ke talá ti beno ke na mingi ya kusala? Si ni yawu, beno tala yinki disolo ya Josaphat lenda longa beno. Samu yandi vandá mfumu, bamambu nyonso ya bwala ya yandi vandá na zulu ya yintu ya yandi. Yinki yandi salá? Samu na kubumba bwala ya Juda, yandi tungá ba-mur ya nene, mpe yandi kuzwá basoda kuluta 1 160 000. (2 Ns. 17:12-19) Na manima, Josaphat kutaná na mambu mosi ya ngolo. Bantu ya Amoni, ya Moabi, mpe ya bamongo ya Seyire vukaná mpe kwizá nwanisa yandi, famiye ya yandi mpe bantu ya Juda. (2 Ns. 20:1, 2) Yinki Josaphat salá? Yandi sosá Yehova sadisa yandi mpe pesa yandi ngolo. Yandi landá bamambu yina ke zonzá Bingana 3:5, 6. (Tanga.) Lusambu yina yandi salá na 2 Bansangu 20:5-12, ke lakisá ti yandi tulá ntima ya yandi nyonso na Tata ya yandi ya zulu, Yehova. Yehova kuwá kwandi lusambu ya yandi?

7. Wa’ faso Yehova lakisá ti yandi kuwá lusambu ya Josaphat?

⁷ Yehova zonzilá na Josaphat yinki ya kusala na nzila ya levite mosi na nkumbu ya Yahaziele. Yandi zonzá: ‘Beno telama awa. Beno ningana ve. Mpe beno tala mutindu Yehova ke vuukisa beno.’ (2 Ns. 20:13-17) Mambu yina Yahaziele zonzá na Josaphat lendá talana ve mayela. Kasi, ya katuká ve na  muntu. Ya katuká na Yehova. Samu yandi tulá ntima ya yandi nyonso na Yehova, Josaphat salá yina ba zonzá na yandi. Ntangu yandi na ba yina vandá na yandi kumá na mantwala na ba-enemi ya bawu, yandi tulá ve basoda yina vandá na ngolo mingi na mantwala, kasi bantu yina ke yimbá. Mpe bantu yango vandá ve na bima samu na kunwana. Yehova biká ve Josaphat. Yandi kufwá ba-enemi ya yandi nyonso.—2 Ns. 20:18-23.

8. Yinki babakala ya kukwela lenda longoka na disolo ya Josaphat?

⁸ Babakala ya kukwela, yinki disolo ya Josaphat ke na longá beno? Samu bamambu ya famiye ya nge ke na zulu ya yintu ya nge, nge ke salá mingi samu na kubumba bawu mpe kudikisa bawu. Ntangu nge ke kutaná na bamambu ya mpasi, nge lenda kanisa ti nge lenda yidika yawu nge mosi. Kasi, kutula ve ntima ya nge, na ngolo ya nge mosi. Sambila Yehova sadisa nge. Sambila na kento ya nge. Longoka Biblia mpe mikanda ya beto samu na kuzaba dikanisi ya Yehova. Na manima, sadila mambu yina nge me kuzwa. Ba ya nkaka lendá sepela ve na badesizion yina nge ke baka. Ba lenda kanisa ti kulanda misiku ya Yehova ke ve mayela. Ba lenda zonza na nge ti ni mbongo ke lutila kubumba dikanda ya nge. Kasi, kuzimbana ve yinki Josaphat salá. Yandi tulá ntima na Yehova mpe salá yina Yehova lombá na yandi. Yehova biká ve yandi, mpe yandi ke bika ve nge. (Nku. 37:28; Ebr. 13:5) Yinki ba yina ke ya kukwela lendá sala dyaka samu na kunata luzingu ya kilengi?

9. Yinki beto lenda zonza samu na profete Izaya na kento ya yandi?

⁹ Kisalu ya Yehova vandá kima ya ntete na luzingu ya Izaya na ya kento ya yandi. Izaya vandá profete. Ntangu ya nkaka Yehova vandá sadila mpe kento ya yandi faso profete, samu na Biblia ba ke bokilak’ yandi ‘mbikudi ya kento.’ (Iza. 8:1-4) Samu ba vandá tulá kisalu ya Yehova na kisika ya ntete, Izaya na kento ya yandi ke bifwani ya mbote samu na ba yina ke ya kukwela.

10. Wa’ faso kulongoka baprofesi ya Biblia lenda kulisa nsatu ya ba yina ke ya kukwela na kusala mingi samu na Yehova ?

¹⁰ Bubu yayi, ba yina ke ya kukwela lenda lakisa ti ba ke tulá Yehova na plase ya ntete si ba sala nyonso yina ba lenda sala na kisalu ya yandi. Samu na kukulisa kiminu ya bawu na Yehova, ba lendá longoka baprofesi ya Biblia bawu zole, mpe kukanisa na mutindu ya ke lunganá ntangu nyonso. * (Tite 1:2) Ba lenda kanisa na yina ba lenda sala samu na kutula diboko na baprofesi yina ke na lunganá bubu yayi. Na kifwani, Yesu zonzá ti ba ke mwangisa nsangu ya mbote ya Kimfumu na ntoto nyonso, mpe nsuka ke kuma. (Mat. 24:14) Si ba yina ke ya kukwela ke na kiminu ya ngolo ti baprofesi ya Biblia ke na lunganá, ya ke pesa bawu nsatu ya kusala ya kulutila samu na Yehova.

11. Yinki Akila na Prisila lendá kusala, mpe samu na yinki?

¹¹ Kento na bakala yina me kwelana ntama mingi ve lenda longoka mingi na disolo ya Prisila na Akila. Ba vandá bajwife mpe vandá vanda na bwala ya Rome. Ba kuwá nsangu ya mbote yina me tadila Yesu mpe ba kumá bakristo. Ntangu ya nkaka, ba vandá sepela na luzingu yina ba vandá nata kote ba vandá.  Kasi, luzingu ya bawu sobá na mbala mosi ntangu mfumu ya Rome Claude, zonzá na bajwife nyonso na kukatuka na Rome. Kanisa na yina ya zolá zonza samu na Akila na Prisila. Ba zolá bika ba yina ba zabá, kukwenda na bwala ya malu-malu, kusosa yinzo ya malu-malu, mpe kubandila kusala kisalu ya bawu ya kuyidika ba-tente. Bamambu nyonso yayi natá kwandi bawu na kusala dyaka ve mingi samu na Yehova? Ve! Na Korinte, kote ba bandilá luzingu ya bawu, ba vandá sala na apotre Paul samu na kupesa bampangi ya kimvuka ya kuna ngolo. Na manima, ba kwendá na bwala ya nkaka yina vandá na nsatu ya baproklamatere. (Bis. 18:18-21; Rom. 16:3-5) Luzingu ya Akila na Prisila vandá kitoko mpe kilengi mingi.

12. Samu na yinki ba yina ke ya kukwela zolá baka ntangu ya kusolola na yina ba ke sala na kisalu ya Yehova?

¹² Bubu yayi, ba yina ke ya kukwela lendá landa kifwani ya Prisila na Akila ntangu ba ke tulá kisalu ya Yehova na plase ya ntete. Ni na ntangu ba ke ntete na zabaná samu na kukwelana, kento na bakala zolá solola na faso ba ke nata luzingu ya bawu. Ntangu ba yina ke ya kukwela ke salá bamambu kintwadi samu na kulungisa baproje ya bawu ya kimpeve, ba ke tala mpeve ya Yehova kusadisa bawu na luzingu ya bawu. (Lon. 4:9, 12) Beto tala yinki salá Russell na Elizabeth. Russell me zonza: “Ni na ntangu beto vandá sosa kuzaba ntete bampangi, beto sololá mingi na yina beto ke sala na kisalu ya Yehova.” Elizabeth me zonza: “Beto salá yawu samu, na manima, badesizion yina beto ke baka sadisa beto na kulungisa dikanisi ya beto.” Russell na Elizabeth lendá kukwenda na Micronésie, kote yina ba ke na nsatu ya baproklamatere.

13. Faso ke zonzá Nkunga 28:7 yinki ke kuzwa ba yina ke tulá ntima ya bawu na Yehova?

¹³ Faso Russell na Elizabeth, bampangi mingi ya kukwela me yidiká luzingu ya bawu samu na kuvanda na ntangu ya mingi ya kupesa na kisalu ya kupreche mpe ya kulonga bantu. Ntangu kento na bakala ke kanisá na yina ba ke sala na kisalu ya Yehova, mpe ba ke salá bawu zole samu na kulungisa dikanisi ya bawu, ba ke kuzwá bambote mingi.  Yehova ke kipe bawu, kiminu ya bawu ke kula mpe kilengi ya bawu ke kuma mingi.—Tanga Nkunga 28:7.

14. Wa’ faso apotre Piere na kento ya yandi lakisá ti ba vandá tulá ntima na bamambu yina ke zonzá Matayi 6:25, 31-34?

¹⁴ Ba yina ke ya kukwela lendá longoka mpe na Piere na kento ya yandi. Mwa bangonda na manima ya kukutana na Yesu, apotre Piere zolá baka desizion mosi ya nene. Samu na kudikisa dikanda ya yandi, Piere vandá salá kisalu ya lapeche. Na yawu, ntangu Yesu bokilá Piere na kulanda yandi, Piere zolá kanisa na faso yandi ke dikisa dikanda ya yandi. (Luke 5:1-11) Piere solá kukwenda na Yesu. Kusala yawu vandá mayela! Beto lenda zonza mpe ti kento ya yandi ndimá desizion yina. Biblia ke lakisá ti na manima ya kuvumkuka ya Yesu na lufwa, bantangu ya nkaka kento ya Piere vandá tambulá na yandi na kisalu ya Yehova. (1 Ko. 9:5) Si Piere lendá kupesa malongi na bakristo ya kukwela, ya vandá mpe samu kento ya yandi mosi vandá kifwani ya mbote. (1 Pi. 3:1-7) Ya ke na talaná ti Piere na kento ya yandi vandá na kiminu ti Yehova ke kipe bansatu ya bawu, si ba tula Kimfumu na kisika ya ntete.—Tanga Matayi 6:25, 31-34.

15. Yinki nge me longoka na disolo ya Tiago na Esther?

¹⁵ Si nge ke ya kukwela depwi ntama, wa’ faso nge lendá kulisa nsatu ya nge ya kusala mingi? Mosi ya bafaso ke ya kulongoka na yina salá bampangi ya nkaka ya kukwela. Na kifwani, nge lenda tanga seri yina ba ke bokilá “Ils se sont offerts volontairement.” Tiago na kento ya yandi Esther ke vandá na Brésil. Ba-artikle yayi sadisá bawu na kukulisa nsatu ya kukwenda na bisika yina ba vandá na nsatu ya baproklamatere. Tiago me zonza: “Ntangu beto vandá tanga masolo yina vandá lakisa faso Yehova ke sadisá bisadi ya yandi ya ntangu ya beto, beto mpe kumá na nsatu ya kutala diboko ya Yehova na luzingu ya beto.” Na manima, ba kwendá na Paraguay. Kuna, banda 2014, ba ke sadisá ba yina ke zonzá ndinga ya Portuguais na kuzaba Yehova. Esther me zonza: “Mosi ya baverse yina beto ke zolá mingi ke ni Baefeze 3:20. Bambala mingi, beto me tala Yehova kulungisa bamambu yina ke zonzá verse yayi na luzingu ya beto.” Na mukanda ya Baefeze, Paul zonzá ti Yehova ke pesa beto mingi ya kulutila yina beto ke lombá. Bambala mingi, bampangi ya beto me tala Yehova kulungisa promese yayi.

16. Na banani ba yina me kwela ntama mingi ve lendá sosa kuzaba bamambu mingi samu na kulungisa dikanisi ya bawu?

¹⁶ Ba yina me kwelana ntama mingi ve lenda zaba bamambu mingi na ba yina longoká kutula ntima ya bawu nyonso na Yehova. Bampangi ya nkaka ya kukwela me lutisá bamvula mingi na kisalu ya pionye, ya sirkonskripsion mpe bisalu ya nkaka. Sosa kuzaba mingi na sika ya bawu samu na kulungisa dikanisi ya nge ya kusala mingi samu na Yehova. Ya ke faso ya nkaka ya kulakisa ti nge ke na tulá ntima ya nge na Yehova. (Bin. 22:17, 19) Bakuluntu mpe lendá sadisa ba yina me kwelana ntama mingi ve na kusosa kusala mingi na kimpeve.

17. Yinki kuminá Klaus na Marisa, mpe yinki disolo ya bawu ke na longá beto?

¹⁷ Bantangu ya nkaka, beto lendá sosa kusala kisalu mosi samu na Yehova. Kasi, yandi lendá nata beto na kusala kisalu ya nkaka. Ni yina mpe kuminá Klaus na Marisa yina beto me zonzila. Bamvula tatu na manima ya makwela ya bawu, ba kwendá tula diboko na kisalu ya kutunga na filiale ya Finlande. Kasi, ba  kwizá zonza na bawu ti ba ke sala kuna kaka bangonda 6. Na kubanda, ya nyongisá bawu. Kasi, mwa ntangu fioti na manima, ba bokilá bawu na kulongoka ndinga ya Arabe. Bubu yayi, ba ke vandá na bwala ya nkaka mpe ba ke sadisá bantu yina ke zonzá Arabe na kuzaba Yehova. Ntangu yandi ke na kanisá na nyonso yina salamá, Marisa me zonza: “Ya lenda pesa boma na kukatuka kisika yina nge me mesaná kuvanda, mpe kubika luzingu ya nge nyonso na maboko ya Yehova. Kasi, mu talá mutindu Yehova vandá sadisa beto ntangu nyonso na bafaso yina beto vandá vingila ve. Bubu yayi, kiminu ya munu na Yehova me kuma dyaka ngolo ya kulutila.” Faso disolo ya bampangi yayi me lakisa yawu, nge lenda ndima ti Yehova ke pesa nge ntangu nyonso bima ya mbote si nge tula ntima na yandi.

18. Yinki bampangi ya kukwela lenda sala samu na kubika ve kutula ntima na Yehova?

¹⁸ Dikwela ke dikabu yina me katuka na Yehova. (Mat. 19:5, 6) Yandi zola ti bantu ya kukwela vanda na kilengi na luzingu ya bawu. (Bin. 5:18) Beno ba yina me kwela ntama mingi ve, beno kanisa na faso yina beno ke na natá luzingu ya beno. Beno ke na salá kwandi nyonso samu na kulakisa na Yehova ti beno ke na sepelá na nyonso yina yandi pesá beno? Samu beno lenda kusala yawu, beno sambila Yehova, beno sosa na Biblia malongi yina lenda sadisa beno. Na manima, beno sadila bamambu yina beno me kuzwa. Luzingu ya beno ke vanda na kilengi mpe Yehova ke pesa beno babima mingi ya mbote, si beno tunga dikwela ya beno na kati kisalu ya yandi.