1. Bantangu ya nkaka yinki beto lenda yufula?

BANTANGU ya nkaka, nge ke vandá kwandi na boma ntangu nge ke kanisá na bamambu yina ke salama na bilumbu ke kwiza faso lufwa ya mabuundu ya luvunu, ntangu Gog ya Magog ke nwanisa bisadi ya Nzambi, mpe guerre ya Armagedon? Ya ke natá kwandi nge na kuyufula: “Mu ke lenda kwandi kubikana ya kukangama na Nzambi, ntangu bamambu nyonso yayi ke salama?” Si nge ke na makanisi yayi, bamambu yina Yesu zonzá na bilandi ya yandi lenda sadisa nge. Yandi zonzá na bawu: “Beno bika ve bantima ya beno kukuma na [maketi-keti]. Beno kwikila na Nzambi.” (Yoa. 14:1, nwt-MK) Kiminu ya ngolo ke sadisa beto na kuvanda ve na boma ya bamambu yina ke na vingilá beto.

2. Wa’ faso beto lenda kulisa kiminu ya beto, mpe yinki beto ke zonzila na artikle yayi?

² Beto lenda kulisa kiminu ya beto si beto tala bamambu yina ke na kuminá beto faso formasion. Ya ke sadisá beto na kuzaba na wapi bamambu kiminu ya beto ke vandá ve ngolo. Ntangu nyonso yina beto ke kangá ntima na mantwala ya bampasi, kiminu ya beto ke kumá ngolo. Na yawu, beto ke vanda ya kuyidama samu na bamambu ya mpasi yina ke na vingilá beto na mantwala. Na artikle yayi, beto ke tala bamambu yiya yina bilandi ya Yesu kutaná na yawu, yina lakisá ti ba zolá kulisa kiminu ya bawu. Bamambu yina ba kutaná na yawu lendá kumina mpe beto. Beto ke tala mpe mutindu bamambu yango ke sadisa beto na kuvanda na kiminu ya ngolo na bilumbu yina ke kwiza.

3. Na Matayi 6:30, na wapi mambu Yesu zonzá na kukulisa kiminu?

³ Ya ke mbote na bakala na kusosa kudikisa bana na kento ya yandi, kupesa bawu bilele, mpe kisika ya kuvanda. Kasi, na bantangu  yayi, kusala yawu me kuma mpasi. Bampangi ya beto ya nkaka ke dyaka ve na kisalu mpe ata bangolo yina ba ke na salá, ba ke na zwá ve kisalu ya nkaka. Ba ya nkaka me manga kisalu yina bakristo me bonga ve kusala. Na kati ya bamambu ya faso yayi, beto ke na nsatu ya kiminu ya ngolo samu na kundima ti Yehova ke bika ve beto na dikanda ya beto. Yesu lakisak’ yawu pwelele na malongi yina yandi pesá na bilandi ya yandi na zulu ya mongo. (Tanga Matayi 6:30, 33.) Ntangu beto ke na kiminu ti Yehova ke kipe bansatu ya beto, beto ke bika ve kutula kisalu ya yandi na kisika ya ntete. Ntangu beto ke tala faso Yehova ke kipe bansatu ya beto, beto ke kuma dyaka pene-pene na yandi mpe kiminu ya beto ke kula.

4-5. Yinki sadisá dikanda mosi na kuvanda dyaka ve na basusi samu na yina ba ke kudya?

⁴ Beto zonzila faso famiye mosi na Venezuela talá diboko ya Yehova na luzingu ya bawu. Na ntama, mpangi Castro na dikanda ya yandi vandá na lupangu yina ba vandá kundá bima ya kudya, mpe ba vandá kuzwá mbongo na yawu. Na manima, babakala na minduki kwizá bingisa bawu na lupangu ya bawu. Ba kumá na basusi samu ba vandá zaba ve faso ba zolá kuzwa kima ya kudya. Mpangi Castro me zonza: “Bubu yayi, na kudya, beto ke na kundá mwa bima na lupangu mosi ya fioti yina muntu mosi defisá beto. Na kubanda ya kilumbu nyonso, mu ke lombá na Yehova pesa beto bima yina beto ke na yawu nsatu samu na kilumbu yina.” Luzingu ke mpasi samu na dikanda yayi. Kasi, samu ba ke tulá kiminu ti Yehova ke kipe bansatu ya bawu, ba ke kwendá ntangu nyonso na balukutakanu mpe na kisalu ya predikasion. Ba ke tulá Kimfumu ya Yehova na plase ya ntete, mpe Yehova ke pesá bawu bima yina ba ke na yawu nsatu.

⁵ Na kati ya bantangu ya mpasi yina ba ke na lutisá, mpangi Castro na kento ya yandi Yurai ke kanisá mingi na faso Yehova ke kipeke bansatu ya bawu. Bantangu ya nkaka, Yehova me sadila bampangi ya kimvuka samu na kupesa bawu mwa bima to kusadisa mpangi Castro na kuzwa mwa kisalu. Mpe, ya ke na ntangu yina filiale ya bwala ya bawu kabulá madya na bampangi yina vandá lutisa bantangu ya mpasi. Yehova biká ata fioti ve bawu. Nyonso yayi salá ti kiminu ya bawu kula. Mwana ya bawu ya ntete Yosselin ke na zabá dyaka kilumbu mosi yina ba talá Yehova kusadisa bawu. Yandi me zonza: “Ya simbá ntima ya munu mingi na kutala pwelele diboko ya Yehova. Yehova ke ndiku ya munu mpe luzingu ya munu ke na kati ya maboko ya yandi.” Yandi me bwela: “Bamambu ya mpasi yina famiye ya munu me kutana na yawu me sala ti beto me yidama samu na bampasi yina lenda kwiza na mantwala.”

6. Wa’ faso nge lenda kulisa kiminu ya nge ntangu ya ke vandá mpasi na kuzwa mbongo?

⁶ Ya ke kwandi mpasi na nge bantangu yayi na kuzwa mwa mbongo? Si ni yawu, sosa kukulisa kiminu ya nge. Sambila Yehova. Tanga bamambu yina Yesu zonzá na Matayi 6:25-34, mpe kanisa mingi na yawu. Tanga na mikanda ya beto masolo yina ke na lakisá ti, Yehova ke biká ve bisadi ya yandi yina ke kaka tiya na kimpeve,  ata ba ke na lutisá bantangu ya mpasi. (1 Ko. 15:58) Ya ke nata nge na kundima ti faso Yehova sadisá bampangi, yandi ke sadisa mpe nge. Yandi zaba yina nge ke na yawu nsatu mpe faso ya kupesa nge yawu. Ntangu nge ke talá diboko ya Yehova na luzingu ya nge, kiminu ya nge ke kulá mpe nge ke lemba ve ntangu bampasi ya kulutila ke talana na mantwala.—Aba. 3:17, 18.

7. Faso ke zonzilak’ yawu Matayi 8:23-26, wa’ faso ‘mupepe ya ngolo’ meká kiminu ya bilandi ya Yesu?

⁷ Kilumbu mosi Yesu na bilandi ya yandi vandá kwenda na kati ya bwatu, mpe ba kutaná na ‘mupepe ya ngolo.’ Yesu sadilá mambu yango samu na kusadisa bawu na kuzaba ti ba zolá kulisa kiminu ya bawu (Tanga Matayi 8:23-26.) Mupepe vandá ngolo mpe maza bandá kukota na kati ya bwatu. Kasi, Yesu vandá lala. Na boma nyonso, bilandi ya yandi vumbulak’ yandi mpe zonzá na yandi na kuvuukisa bawu. Na ntima ya mbote nyonso, Yesu yufulá na bawu: “Samu na yinki beno ke na boma? Beno [ke] bantu ya kiminu ya [fioti].” Bilandi zolá zaba ti Yehova vandá na ngolo ya kubumba Yesu mpe bawu. Yinki ya ke na longá beto? Kiminu ya ngolo lenda sadisa beto na kutekita ve na mantwala ya ‘mipepe ya ngolo’ to bamambu ya mpasi yina lenda kumina beto na luzingu.

8-9. Yinki meká kiminu ya Anel, mpe yinki sadisak’ yandi?

⁸ Kanisa na kiminu yina lakisá Anel, mpangi mosi ya kento yina ke vandá na Porto Rico, mpe ke ve ya kukwela. Kiminu ya yandi kumá dyaka ngolo samu yandi kangá ntima na kati ya bampasi. Na 2017, mupepe mosi ya ngolo mwangisá yinzo ya Anel. Mpe na manima ya mupepe yina, yandi vandá dyaka ve na kisalu. Anel me zonza: “Na kati ya bampasi yina, mu vandá na boma. Kasi, na nzila ya lusambu, mu biká bamambu nyonso na maboko ya Yehova. Ya salá ti mu lemba ve na kimpeve.”

⁹ Anel me zonza mpe ti kulanda bamambu yina Yehova ke zonzilá beto sadisak’ yandi na kati ya mpasi yina. Yandi me zonza: “Kusadila bamambu yina organizasion ya Yehova ke zonzilá beto sadisá munu na kubumba kizunu ya munu ya ntima. Mu talá diboko ya Yehova na bamambu yina bampangi vandá zonzila munu, mpe na bima yina ba vandá pesa munu.” Yandi me bwela: “Yehova pesá munu ya kulutila yina mu vandá lomba yandi, mpe kiminu ya munu kulá mingi.”

10. Yinki nge lenda sala si nge ke na lutisá bantangu ya mpasi?

¹⁰ Nge ke na lutisá kwandi bantangu ya mpasi? Ntangu ya nkaka ni mupepe ya ngolo to mvula ya nene me natina nge bampasi. To nge ke na maladi mosi ya ngolo yina ke na lembisá nge, mpe nge ke na zabá ve yinki ya kusala. Bantangu ya nkaka nge lenda vanda na boma. Kasi, kubika ve boma sala ti nge tula dyaka ve ntima ya nge nyonso na Yehova. Zonzila Yehova bamambu yina ke na nge. Kubaka ntangu ya kukanisa na bambala nyonso yina nge me tala diboko ya Yehova, ke kulisa kiminu ya nge.  (Nku. 77:11, 12) Nyonso yayi ke nata nge na kundima ti, yandi lenda bika ata fioti ve nge bubu yayi, mpe na bilumbu yina ke kwiza.

11. Samu na yinki beto zolá kulisa nsatu ya beto ya kulanda bamambu yina ke zonzá bampangi yina ke twadisá beto?

¹¹ Yinki dyaka lenda sadisa nge na kulenda na mantwala ya bampasi? Faso Anel, landa bamambu yina Yehova ke zonzilá nge na nzila ya organizasion ya yandi. Bantangu ya nkaka, bampangi yina ke na twadisá beto ke zonzá na beto na kusala bamambu yina beto lenda tala ti ya ke ve na nzila. Kasi, Yehova ke sakumuná ba yina ke wá yandi. Biblia mpe masolo ya bisadi ya Yehova, ke lakisá ti kulanda misiku ke bumbá luzingu. (Bas. 14:1-4; 2 Ns. 20:17) Kubaka ntangu ya kukanisa na masolo yayi ke kulisa nsatu ya beto ya kulanda bamambu yina ba ke zonzá na beto bubu yayi, mpe yina ba ke zonza ba beto na bilumbu yina ke kwiza. (Ebr. 13:17) Ya ke sala ti nge vanda ve na boma ntangu bampasi ya nene ke kuma.—Bin. 3:25.

12. Wa’ faso Luke 18:1-8 ke lakisá ti kiminu ya ngolo ke sadisá beto na kukanga ntima ntangu ba ke salá beto bamambu ya yimbi?

¹² Yesu zabá ti ya ke vanda mpasi na bilandi ya yandi na kukanga ntima na bamambu ya mpasi yina bantu ke sala bawu. Samu na kusadisa bawu, yandi zonzilá bawu disolo mosi yina ke na buku ya Luke. Ya ke disolo ya kento mosi yina fwidilá bakala, yina vandá sosa ti juje mosi zenga mambu ya yandi. Juje yango vandá ve muntu ya mbote. Kasi, kento yango zabá ti si yandi zonzila juje bambala mingi mambu ya yandi, yandi ke manisa na kuwa yandi. Ni yina mpe salamá. Yinki ya ke na longá beto? Yehova ke ve muntu ya yimbi. Na yawu, Yesu zonzá: ‘Nzambi ke zenga ve kwandi mambu na lunungu samu na bantu yina yandi me solá, ba yina ke bondilá yandi mpimpa na ntangu?’ (Tanga Luke 18:1-8.) Na manima, Yesu bwelá: ‘Ntangu Mwana ya muntu ke kwiza, yandi ke kuta kwandi kiminu yayi na ntoto?’ Ntangu ba ke salá beto mambu ya yimbi, beto zolá lakisa ntima ya yinda mpe kubika ve kusambila, faso kento ya disolo ya Yesu biká ve kulomba. Ya ke lakisa ti beto ke na kiminu ya ngolo. Na kiminu ya faso yayi, beto ke ndima ti ata ya baka ntangu, Yehova ke sala kima samu na beto, samu lusambu ke na ngolo ya mingi. Bantangu ya nkaka, lusambu lenda sala ti beto kuzwa bima yina beto vandá vingila ve.

13. Wa’ faso lusambu sadisá famiye mosi?

¹³ Tala mambu yina kuminá Vero, mpangi mosi ya kento yina ke vandá na République Démocratique du Congo. Ntangu bantu na minduki kwizá sala muvusu na bwala ya bawu, yandi, bakala ya yandi yina ke ve temwe, na mwana ya bawu ya kento yina vandá na bamvula 15, kimá. Na nzila, ba kumá kisika mosi yina bantu yango kangá nzila. Kuna, ba sosá kufwa bawu. Vero bandá kudila. Samu na kukatula yandi boma, mwana ya yandi bandá kusambila na ndinga ya ngolo. Na kati ya lusambu yango, yandi vandá tanguna bambala mingi nkumbu  ya Yehova. Ntangu yandi manisá kusambila, mfumu ya bantu yina yufulak’ yandi: “Mwana kento, nani lakisá nge kusambila?” Yandi vutulá: “Ni mama ya munu lakisá munu. Yandi sadilá Matayi 6:9-13 samu na kusala yawu.” Mfumu yina vutulá: “Kuvanda ve na boma. Kwenda na bibuti ya nge. Bika Yehova, Nzambi ya beno bumba beno.”

14. Wapi bamambu lendá meka kiminu ya beto, mpe yinki lenda sadisa beto na kukanga ntima?

¹⁴ Masolo ya faso yayi ke na lakisá ti lusambu ke na ngolo ya mingi. Kasi, bantangu ya nkaka, bamambu yina beto ke lombá na lusambu lendá kwiza ve na mbangu to lendá salama ve faso ya salamá samu na dikanda yayi. Mutindu kento ya disolo ya Yesu, kulemba ve na kusambila. Vanda na kiminu ti Yehova ke bika ve nge, mpe na ntangu yina me lunga, yandi ke pesa mvutu na lusambu ya nge. Bondila Yehova pesa nge mpeve ya santu ya yandi. (Flp. 4:13) Kuzimbana ve. Na mwa ntangu fioti, Yehova ke pesa nge babima mingi ya mbote yina ke sala ti nge zimbana bampasi nyonso yina nge ke na talá. Samu Yehova ke na sadisá beto na kukanga ntima bubu yayi, beto ke lenda kukanga ntima na bilumbu ke kwiza.—1 Pi. 1:6, 7.

15. Faso me zonza yawu Matayi 17:19, 20, wapi mambu bilandi ya Yesu kutaná na yawu?

¹⁵ Yesu longá bilandi ya yandi ti kiminu ke sadisa bawu na kubwa ve. (Tanga Matayi 17:19, 20.) Bambala mingi, ba lendá kubasisa bampeve ya yimbi. Kasi, kilumbu mosi, ba lendá ve kusala yawu. Samu na yinki? Yesu zonzá ti ba zolá kulisa kiminu ya bawu. Yandi zonzá na bawu ti kaka na kiminu ya fioti, ba ke lenda kukatula na nzila bamambu ya ngolo yina lenda talana faso bamongo. Beto mpe lenda sala yawu bubu yayi.

16. Wa’ faso kiminu sadisá Geydi ntangu mambu mosi ya mpasi kuminak’ yandi?

¹⁶ Beto zonzila Geydi, mpangi mosi ya kento yina ke vandá na Guatemala. Ba kufwá bakala ya yandi Edi, kilumbu mosi yina ba vandá katuka na lukutakanu. Wa’ faso kiminu ya Geydi sadisak’ yandi na kati ya mpasi ya nene yayi? Yandi me zonza: “Na nzila ya lusambu, mu losilá kilo ya munu nyonso na Yehova, mpe mu kuzwá kizunu na ntima. Mu ke talá faso Yehova ke kipeke munu na nzila ya famiye ya munu mpe bandiku ya kimvuka. Kuvanda kaka tiya na kimpeve ke sadisá munu na kuvanda ve na basusi ya kulutila, na kukwenda kaka na mantwala, mpe na kubika bamambu nyonso na maboko ya Yehova. Mambu yina kuminá munu me lakisa munu ti mpasi ni mpasi yina lendá kumina munu na mantwala, mu ke vanda kaka ya kutelama samu mu zaba ti Yehova, Yesu mpe organizasion ya Yehova ke sadisa munu.”

17. Yinki beto lenda sala ntangu beto ke kutaná na bamambu yina ke talaná faso bamongo?

¹⁷ Muntu yina nge ke zolá me kufwa? Kukanisa na masolo ya Biblia yina ke zonzilá bantu yina ba vumbulá na lufwa ke kulisa kiminu ya nge. Ntima ya nge ke kwandi ya kulwala samu ba me basisa muntu ya nge na kimvuka? Longoka  mingi Biblia samu na kundima ti disipline ya Yehova ke vandá kaka samu na mbote ya beto. Mambu ni mambu yina lendá kumina nge, sadila yawu samu na kukulisa kiminu ya nge. Fungula ntima ya nge nyonso na Yehova. Kuvanda ve kaka nge mosi. Vanda pene-pene na bampangi ya nge ya kento na ya bakala. (Bin. 18:1) Ata ya lenda vanda mpasi, sala bima yina ke pesa nge ngolo ya kukanga ntima. (Nku. 126:5, 6) Na yawu, vanda ntangu nyonso na balukutakanu, kwenda na predikasion, mpe vanda na kifu ya kutangá Biblia. Kanisa na bamambu ya kitoko yina Yehova me bumbila nge na mantwala. Ntangu nyonso yina nge ke tala Yehova kusadisa nge, kiminu ya nge na yandi ke kula.

18. Yinki nge lenda sala si nge ke na talá ti kiminu ya nge ke ve ngolo?

¹⁸ Bantangu ya nkaka, bamambu ya mpasi yina kuminá nge na ntama to yina ke na kuminá nge bubu yayi, me lakisa ti kiminu ya nge ke ve ngolo. Si ni yawu, kulemba ve. Nge ke ntete na ntangu ya kukulisa kiminu ya nge. Na lusambu, zonza bamambu yayi bilandi ya Yesu zonzá: “Kulisa kiminu ya beto!” (Luke 17:5) Kanisa na masolo ya bampangi yina beto me zonzila na artikle yayi. Mutindu mpangi Castro na kento ya yandi Yurai, kuzimbana ve bambala nyonso yina Yehova me kipe bansatu ya nge. Faso mwana ya Vero mpe mpangi Anel, fungula ntima ya nge na Yehova, mingi-mingi ntangu nge ke kutaná na mambu ya ngolo. Mpe faso Geydi, ndima ti Yehova lenda sadisa nge na nzila ya famiye ya nge mpe bandiku ya nge. Si nge bika Yehova sadisa nge bubu yayi, ya ke vanda ve mpasi na nge na kutula ntima na yandi na mantwala ya bampasi yina lendá talana mbasi.

19. Yinki Yesu zabá, mpe yinki beto mpe lenda ndima?

¹⁹ Yesu lakisá na bilandi ya yandi na wapi bamambu ba zolá kulisa kiminu ya bawu. Kasi yandi zabá mpe ti si Yehova sadisa beto, beto ke kubwa ve ntangu ba ke meka kiminu ya beto na bilumbu yina ke kwiza. (Yoa. 14:1; 16:33) Yesu zabá ti kiminu ya ngolo ke sala ti kimvuka ya nene ya bantu vuuka na ntangu ya bampasi ya nene. (Luz. 7:9, 14) Nge ke vanda kwandi na kati ya bawu? Yehova ke sadisa nge na kuvuuka si nge sala nyonso samu na kukulisa kiminu ya nge bubu yayi.—Ebr. 10:39.