Byuvu ya ba yina ke tangá mikanda ya beto
Kukatula mana na bandeke, bantu ya Izraele vandá kwandi na kima ya nkaka ya kudya na ntoto ya kuyuma?
Na bamvula 40 yina ba lutisá na ntoto ya kuyuma, madya yina bantu ya Izraele vandá kudyá mingi vandá mana. (Bas. 16:35) Bambala zole, Yehova pesá mpe bawu bandeke samu na kudya. (Bas. 16:12, 13; Kut. 11:31) Kasi, ba vandá mpe na mwa madya ya nkaka.
Na kifwani, bantangu ya nkaka, Yehova vandá sosilá dikanda ya yandi kisika ya kupema yina vandá na maza mpe madya. (Kut. 10:33) Mosi ya bisika vandá na Elimi, ntoto ya kuyuma yina vandá na maza mpe bayinti. Kuna “vandaka na bisika ya maza 12 mpe maba 70.” Ya vandá maba yina ke butá bambuma ya datte. (Bas. 15:27) Buku mosi yina ke zonzilaka bayinti ya Biblia ke zonzá na yina me tadila maba yango: “Na ntoto ya kuyuma, ya ke kulá bisika mingi mpe ya ke sadisá bantu mingi na kuzwa madya, mafuta mpe kisika ya kubumbana.”
Ya lenda vanda ti bantu ya Izraele pemá na kisika mosi yina ba ke bokilá bubu yayi oasis Feiran. a Oasis Feiran ke na kati ya kisika ya maza yina yumá mpe yina ba ke bokilá Oued Feiran. Buku mosi yina ke zonzilaka babwala yina ke na kati ya Biblia ke zonzá ti yinda ya Oued Feiran “kele ya bakilometele 130. Ya me lutila kitoko mpe ya kuzabana na ba oued nyonso ya Sinai.” Ya me bwela: “Na kati ya oued [Feiran], na bakilometele 45 ya nzadi ya mungwa, ke na oasis Feiran. Yinda ya yawu ke na bakilometele 4,8 mpe ya ke ya kufuluka na maba. Kisika yango ke kitoko. Ni na yawu, kubanda ntama, bantu mingi ke zolá kukwenda kuna.”
Maba yina kele na Oasis Feiran
Ntangu ba katuká na Ezipte, bantu ya Izraele natá pâte ya farine. Ya lenda vanda ti, ba natá bambuma mpe mafuta. Kasi, bima nyonso yayi ba natá zolá vanda ve na bawu ntangu mingi. Bantu ya Izraele natá mpe ‘mameme na bangombe, bitwisi mingi.’ (Bas. 12:34-39) Kubumba bawu vandá mpasi. Na yawu, bibulu mingi kufwaka. Ya ba nkaka, bawu mosi kudyak’ yawu, mpe ba salá minkayulu. Bantangu ya nkaka, ba salá yawu na banzambi ya luvunu. b (Bis. 7:39-43) Samu ba lakisá ve kiminu, Yehova zonzá na bawu: ‘Bana ya beno ke kuma mivungi na ntoto ya kuyuma bamvula 40.’ (Kut. 14:33) Ni yawu salamaka. Ya lenda vanda ti bibulu yayi vandá pesá bawu mwa miliki mpe musuni. Kasi, ya zolá lunga ve samu na kudikisa bantu kuluta 3 millions na kati ya bamvula 40. c
Wapi kisika ba zolá kuzwa madya mpe maza samu na bibulu? d Ya lenda banda ti, na ntangu yina, mwa bamvula vandá na ntoto ya kuyuma. Na yawu, ya vandá na mwa maza mpe bayinti. Buku Étude perspicace, Volume 1 ke zonzá ti bamvula 3 500 na manima, “ya vandá na mwa bamvula na Arabi kulutila bubu yayi. Kima ke na lakisak’ yawu ke ti, tii bubu yayi, ya ke na bibenga ya maza ya kuyuma na Arabi.” Ata mpila yina, ntoto ya kuyuma yina, vandá nene, mpe vandá pesá boma. (Kul. 8:14-16) Kana Yehova salá ve kimangu samu na kupesa bawu maza, bantu ya Izraele na bibulu ya bawu zolá kufwa.—Bas. 15:22-25; 17:1-6; Kut. 20:2, 11.
Moyize zonzá ti Yehova dikisá bantu ya Izraele ‘samu na kulakisa bawu ti muntu ke zingaka na mampa mpamba ve, kasi muntu ke zingaka na mambu nyonso yina ke basikaka na yinwa ya Yehova.’—Kul. 8:3.
a Tala Yinzo ya Kengidi ya 1 mai 1992, bapaje 24-25 (na lumputu).
b Biblia ke zonzilá bambala zole yina bantu ya Izraele pesá minkayulu na Yehova na ntoto ya kuyuma. Ya ntete ni ntangu kisalu ya bunganga-nzambi bandaka. Mpe ya zole ni na ntangu ya Pake. Bamambu zole yayi salamá na 1512 T.N.B., bamvula zole na manima ya kubasika ya bantu ya Izraele na Ezipte.—Lev. 8:14–9:24; Kut. 9:1-5.
c Pene-pene na nsuka ya bamvula 40 yina ba lutisá na ntoto ya kuyuma, bantu ya Izraele kuzwá bibulu mingi na manima ya bamvita yina ba nwanaka. (Kut. 31:32-34) Ata mpila yina, ba biká ve kudya mana tii ntangu ba kotá na ntoto ya nsilulu.—Yos. 5:10-12.
d Ata kima ke na lakisá ti bibulu vandá kudya mana, samu ti Yehova zonzá na bantu ya Izraele na kubaka kaka mana yina bantu vandá na yawu nsatu.—Bas. 16:15, 16.
