1, 2. (a) Si nge me zaba nkumbu ya muntu ya kuzabana, ya zola zonza ti nge me zaba yandi? (b) Yinki bantu ke kanisa na yina me tadila Yesu?

BANTU mingi ke ya kuzabana na yinza. Nge me zaba ba ya nkaka na bankumbu ya bawu. Kasi, yina nge me zaba bankumbu ya bawu, ya zola zonza ti nge me zaba bawu mbote-mbote? Ve! Samu ti, nge me zaba ve bifu ya bawu mpe yinki ba ke zolaka.

² Yesu vanda na ntoto bamvula 2 000 me luta. Na yawu, nge lenda zaba mambu mingi ya luzingu ya yandi. Kasi bantu mingi me zaba ve yandi mbote-mbote. Mingi ke kanisa ti, Yesu vanda muntu ya mbote, ba ya nkaka ke kanisa ti yandi vanda profete, mpe ba ya nkaka ke zonza ti yandi ke Nzambi. Na nge, Yesu ke nani?​—Tala note 12 ya nsuka.

3. Samu na yinki ya ke mfunu na kuzaba Yehova Nzambi mpe Yesu Kristo?

³ Ya ke mfunu na kuzaba mbote-mbote nani vanda Yesu. Samu na yinki? Biblia me zonza na beto: “Luzingu ya ntangu nyonso, ni kuzaba nge, Nzambi kaka mosi ya tsyeleka, mpe Yesu Kristo, muntu yina nge filisaka.” (Yoane 17:3) Ntembe ve, si nge me zaba mbote-mbote Yehova na Yesu, nge ke zinga ntangu nyonso na paradis, awa na ntoto. (Yoane 14:6) Yesu ke kifwani ya mbote, na mutindu ya kuvanda na bampangi. Kuzaba yandi ke sadisa beto na kuwisana na bampangi. (Yoane 13:34, 35) Na kikapu ya ntete ya  buku yayi, beto longaka nani ke Nzambi. Na kikapu yayi, beto ke longaka yinki Biblia ke longa na yina me tadila Yesu.

4. Yinki zola zonza “Masiya” mpe “Kristo”?

⁴ Avant Yesu butuka, Yehova zonza na Biblia ti yandi ke filisa Masiya, to Kristo. “Masiya” ke na ndinga ya ebre, “Kristo” ke na ndinga ya grek. Batitre zole yayi, zola zonza ti Yehova sola Yesu, mpe pesa yandi kisalu ya nene. Masiya ke lungisa mambu nyonso yina Yehova me kanisa kusala. Yesu lenda sadisa nge bubu yayi. Na Izraele, bantu vanda yufula: ‘Nani ke vanda Masiya?’

5. Bilandi ya Yesu sala ntembe ti yandi vanda Masiya?

⁵ Bilandi ya Yesu sala ve ntembe ti yandi vanda Masiya. (Yoane 1:41) Na kifwani, Simon Piere zonza na Yesu: “Nge ke Kristo.” (Matayi 16:16) Samu na yinki beto lenda ndima ti Yesu ke Masiya?

6. Wapi mutindu Yehova sadisa bantu yina ke ndima yandi na kuzaba nani ke vanda Masiya?

⁶ Bamvula mingi na mantwala, Yehova zabisa baprofete ya yandi na kusonika mambu yina zola sadisa bantu na kuzaba nani ke vanda Masiya. Wapi faso baprofesi zola sadisa bantu na kuzaba yandi? Beto baka kifwani yayi: Ba me zonza na nge na kukwenda sosa muntu yina nabunu nge tala. Si ba me zabisa nge wapi faso yandi kele, yinki yandi me lwata, nge ke tala ve mpasi na kuzaba yandi. Mutindu mosi mpe, Yehova zabisa baprofete ya yandi, na kuzonza yinki Masiya ke sala, mpe yinki ke kumina yandi. Kulungana ya baprofesi yayi, ke sadisa bantu yina ke ndima Nzambi na kuzaba ti Yesu ke Masiya.

7. Zonzila baprofesi zole yina ke lakisa ti Yesu ke Masiya

 ⁷ Beto tala baprofesi zole. Ya ntete, bamvula 700 avant Yesu butama, Profete Mika zonza ti, Masiya zola butuka na bwala ya Bethlehem ya fioti. (Mika 5:2) Mpe ni kuna Yesu butukaka! (Matayi 2:1, 3-9) Ya zole, Profete Danyele zonza ti Masiya ke talana na mvula 29 ya ntangu ya beto. (Danyele 9:25) Yayi ke kaka zole ya baprofesi yina ke lakisa pwelele ti Yesu ke Masiya.​—Tala note 13 ya nsuka.

8, 9. Wapi kidimbu lungana na kilumbu ya bateme ya Yesu yina lakisa ti yandi ke Masiya?

⁸ Yehova lakisa pwelele ti Yesu ke Masiya. Yehova lakisa kidimbu to signe na Yoane, yina zola sadisa yandi na kuzaba Masiya. Na mvula 29 ya ntangu ya beto, na maza ya jourdain ntangu Yoane pesa bateme na Yesu, yandi tala kidimbu yango. Biblia ke zonzila beto yinki salama: “Ntangu Yesu kuzwa bateme, yandi basika na maza; kaka na ntangu yina, zulu funguka, mpe yandi tala mpeve ya Nzambi mutindu dibembe, kwiza vanda na zulu ya yandi. Ndinga ya Nzambi wakana na zulu mpe zonza: ‘Yandi yayi ke Mwana ya munu, yina mu ke zola mingi, ni yandi ke sala kilengi ya munu.’” (Matayi 3:16, 17) Ntangu Yoane tala kidimbu, mpe kuwa ndinga, yandi ndima ti Yesu ke Masiya. (Yoane 1:32-34) Ntangu Yehova tula mpeve ya santu na zulu ya yandi, ni kuna Yesu  kuma Masiya. Yehova sola Yesu na kuvanda Mfumu mpe Ntwadisi.​—Izaya 55:4.

⁹ Baprofesi, ndinga ya Yehova, mpe kidimbu yina lungana kilumbu ya bateme ya Yesu, lakisa pwelele ti Yesu ke Masiya. Kasi wapi kisika Yesu katuka, mpe nani yandi vandaka? Beto tala yinki Biblia ke zonza.

10. Yinki Biblia ke zonza na luzingu ya Yesu avant yandi kwiza ntete ve na ntoto?

¹⁰ Biblia ke longa ti Yesu zinga ntete bamvula mingi na zulu avant yandi kwiza na ntoto. Mika zonza ti “[katuka] bantangu ya ntama,” Masiya kele. (Mika 5:2) Yesu yandi mosi zonza bambala mingi ti yandi zinga ntete na zulu, mpe na manima, yandi butuka muntu awa na ntoto. (Tanga Yoane 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Na zulu, yandi vanda na kindiku ya ngolo na Yehova.

11. Samu na yinki Yesu ke mfunu mingi na meso ya Yehova?

¹¹ Yehova ke zola mingi Yesu. Samu na yinki? Samu ti, na bima to bantu nyonso, Yesu ke muntu ya ntete yina Nzambi yidika. Na yina, ba me bokila yandi “Mwana ya ntete na kati ya bima nyonso.” * (Bakolose 1:15) Yesu ke mfunu mingi na meso ya Yehova, samu ti Yehova yidika yandi, yandi mosi. Ni na yawu, ba ke bokilaka yandi “Mwana ya kubutama kaka mosi.” (Yoane 3:16) Yesu tala ntangu Yehova vanda yidika bima nyonso. (Bakolose 1:16) Kaka yandi ba me bokila “ndinga” ya Nzambi, samu ti Yehova sadila yandi na kupesa bansangu na ba-ange mpe na bantu.​—Yoane 1:14.

12. Wapi faso beto me zaba ti Yehova na Yesu ke ve muntu mosi?

¹² Bantu ya nkaka ke kanisa ti Yesu na Yehova ke muntu mosi. Kasi, ni yina ve Biblia ke longa. Yesu, banda kuzinga na ntangu Yehova yidika yandi na zulu. Kasi Yehova, ata muntu yidika yandi. Samu ti, katuka bamvula tii bamvula, yandi ke zinga kaka.  (Nkunga 90:2) Yesu Mwana ya Yehova, ke sosa ata fioti ve kubaka kisika ya Tata. Biblia ke lakisa pwelele ti Tata me lutila Mwana. (Tanga Yoane 14:28; 1 Bakorinto 11:3.) Kaka Yehova ke “Muntu-ya-kulutila-ngolo.” (Kubanda 17:1) Yandi ke muntu ya kulutila kuzangama mpe ngolo na yinza nyonso.​—Tala note 14 ya nsuka.

13. Samu na yinki Biblia ke zonza ti Yesu ke “kifwani ya Nzambi”?

¹³ Yehova na Mwana ya yandi Yesu, sala kintwadi bamiliar ya bamvula, na ntangu yina Yehova yidika ntete ve zulu na ntoto. Luzolo ya bawu kula mingi! (Yoane 3:35; 14:31) Yesu landa mbote-mbote bifu ya Yehova. Na yina, ba me bokila yandi “kifwani ya Nzambi yina beto ke tala ve.”​—Bakolose 1:15.

14. Mwana ya Nzambi butuka muntu. Wapi faso ya salamaka?

¹⁴ Na ntima mosi, Mwana ya Nzambi bika zulu, samu na kubutuka muntu awa na ntoto. Wapi faso ya salamaka? Yehova sala kimangu ntangu yandi tula luzingu ya Mwana ya yandi na kivumu ya Marie, kento yina zaba ntete ve babakala. Kubuta ya Yesu, sosa ve ti kento na bakala vukisa banzutu. Ni yina sala ti Marie buta Mwana yina vanda ve na nzutu ya masumu. Yandi bokila yandi Yesu.​—Luke 1:30-35.

15. Yinki ke sadisa nge na kuzaba Yehova mbote-mbote?

¹⁵ Si nge me longaka buku ya Matayi, Marke, Luke, mpe Yoane, nge ke zaba mingi luzingu mpe bifu ya mbote ya Yesu. Ba ke bokila babuku yango, nsangu ya mbote. Samu ti Yesu ke na bifu mosi na Tata ya yandi, yina nge ke longaka na luzingu ya yandi, ke sadisa  nge na kuzaba Yehova mbote-mbote. Ni na yawu, Yesu zonza: “Muntu yina me tala munu, me tala mpe Tata.”​—Yoane 14:9.

16. Yinki Yesu vanda longa? Malongi ya yandi katuka na nani?

¹⁶ Bantu mingi vanda bokila Yesu “Mulongi.” (Yoane 1:38; 13:13) Mosi ya mambu ya mfunu yina yandi longa, vanda “nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi.” Kasi Kimfumu yango ke yinki? Ya ke guvernema ya Nzambi, yina ke yala ntoto nyonso, mpe ke nata bambote na ba yina ke sadila misiku ya Yehova. (Matayi 4:23) Nyonso yandi vanda longa katuka na Yehova. Yesu zonza: “Malongi ya munu me katuka ve na munu mosi, kasi na Nzambi, muntu [filisa] munu.” (Yoane 7:16) Yesu zaba ti Yehova zola bantu kuwa nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi, yina ke yala ntoto.

17. Wapi bisika Yesu vanda longa? Samu na yinki yandi sadila bangolo ya yandi na kulonga bantu?

¹⁷ Wapi kisika Yesu vanda longa? Kisika nyonso yina yandi vanda kutana bantu. Yandi vanda longa na bambanza, babwala, bazandu, bisika ya kusambila, mpe na bayinzo ya bantu. Yandi vanda vingila ve bantu kwiza na kisika yina yandi vandaka. Kasi, ni yandi vanda kwenda na bisika ya bawu. (Marke 6:56; Luke 19:5, 6) Yesu sadila bangolo ya yandi nyonso mpe lutisa ntangu mingi na kulonga bantu. Samu na yinki? Samu yandi zaba ti, ya vanda luzolo ya Tata ya yandi, mpe ntangu nyonso yandi vanda sala luzolo ya Nzambi. (Yoane 8:28, 29) Ni luzolo mpe kyadi ya bantu, vanda nata Yesu na kusamuna. (Tanga Matayi 9:35, 36.) Yandi tala ti bamfumu ya mabundu vanda longa ve matsyeleka na nkumbu ya Nzambi, mpe Kimfumu ya yandi. Na  yina, yandi zola ti bantu mingi kuwa nsangu ya mbote ya Kimfumu.

18. Wapi bifu ya mbote ya Yesu nge me zola mingi?

¹⁸ Yesu zola bantu, mpe yandi vanda kanisa na bawu. Yandi vanda muntu ya mbote, mpe ya vanda ve mpasi na kusolola na yandi. Bana ya fioti sepela kuvanda na yandi. (Marke 10:13-16) Yandi vanda muntu ya mbote. Yandi zola ve madeso-ya-bana, na mambu nyonso ya mayuya. (Matayi 21:12, 13) Na ntangu ya yandi, bantu vanda pesa ve bakento buzitu. Kasi ntangu nyonso, Yesu vanda pesa bawu buzitu. (Yoane 4:9, 27) Yesu vanda mpe muntu ya kukuluka. Na kifwani, nkokila mosi, yandi sukula makulu ya bilandi ya yandi. Kisalu yina bonga kaka na bangamba.​—Yoane 13:2-5, 12-17.

19. Yesu zaba bansatu ya bantu mpe yandi zola kusadisa bawu. Wapi kifwani me lakisa yawu?

¹⁹ Yesu zaba bansatu ya bantu mpe yandi zola kusadisa bawu. Ya talana pwelele, ntangu yandi sadila ngolo ya tata ya yandi samu na kubelusa bantu. (Matayi 14:14) Na kifwani, bakala mosi yina vanda na lepre, zonza na yandi: “Si nge zola, nge lenda [belusa] munu.” Yesu tala yandi kyadi, mpe sadisa yandi. Yesu simba yandi, mpe zonza: “Mu me zola! [Beluka].” Mpe bakala yango belukaka! (Marke 1:40-42) Kanisa fioti na kilengi yina yandi talaka!

20, 21. Na yina me tadila kukangama na Nzambi, samu na yinki Yesu ke kifwani ya kulutila mbote?

²⁰ Yesu ke kifwani ya kulutila mbote, na yina me tadila kusala luzolo ya Nzambi. Ata bampasi kumina yandi, to ba-enemi kwamisa yandi, kasi yandi kangama  kaka na Tata ya yandi. Na kifwani, Yesu sumuka ve ntangu Satana meka yandi. (Matayi 4:1-11) Bantu ya nkaka na dikanda ya yandi ndima ve ti, yandi vanda Masiya. Ba zonza ti, “yandi me lawuka.” Kasi Yesu lemba ve na kusala kisalu ya Nzambi. (Marke 3:21) Ntangu ba-enemi ya yandi talisa yandi mpasi, yandi sosa ve na kuvutula yimbi.​—1 Piere 2:21-23.

²¹ Yandi tala bampasi mingi yina nata yandi tii na lufwa, kasi yandi kangama kaka na Yehova. (Tanga Bafilipi 2:8.) Kanisa fioti, wapi bampasi yandi tala na kilumbu yina yandi fwaka. Bakanga yandi, ba zonza ti yandi finga Nzambi, bajuje ya luvunu semba yandi, baseka yandi, basoda bula yandi, mpe bakoma yandi na yinti. Ntangu yandi vanda kufwa, yandi zonza  na ngolo: “Nyonso me lungana!” (Yoane 19:30) Bilumbu tatu na manima ya lufwa ya yandi, Yehova vumbula yandi mpe pesa yandi nzutu ya kimpeve. (1 Piere 3:18) Balumingu luta, Yesu vutuka na zulu, mpe kwenda “vanda na diboko ya kibakala ya Nzambi.” Na manima, yandi vingila tii ntangu Nzambi tula yandi mfumu.​—Baebre 10:12, 13.

22. Wapi bweso kukangama ya Yesu na Tata ya yandi me pesa beto?

²² Samu ti Yesu kangama na Tata ya yandi, bubu yayi, beto ke na bweso ya kuzinga ntangu nyonso na ntoto yina ke kuma paradis na bilumbu ya mantwala, mutindu Yehova zolaka yawu. Na kikapu yina ke landa, beto ke tala, wapi faso lufwa ya Yesu ke sadisa beto na kuzwa luzingu ya mvula na mvula.