1. Na wapi buku beto lenda zaba mambu ke salama na bilumbu ke kwiza?

NTANGU nge ke landa basangu na tele to na radio, ya me kwizila nge na kuyufula: “Samu na yinki yinza ke na lutila kubeba?” Samu mambu ya yimbi mpe ya mpasi ke na lutila, bantu mingi ke kanisa ti nsuka ya yinza me kuma pene-pene. Ya ke ya tsyeleka? Beto lenda zaba kwandi mambu ke kwiza na mantwala? Ee. Ata muntu lenda zaba mbote-mbote mambu ke kwiza na mantwala, kasi kaka Yehova Nzambi lenda zaba yawu. Na Biblia, Nzambi me zonza yinki ke kumina bantu mpe faso ntoto ke kuma na bilumbu ke kwiza.​—Izaya 46:10; Zaki 4:14.

2, 3. Bilandi ya Yesu sosa kuzaba yinki, mpe wapi mvutu Yesu pesa bawu?

² Ntangu Biblia ke zonzila nsuka ya yinza, ya ke zonzila ve nsuka ya ntoto, kasi nsuka ya mambu ya yimbi mpe bantu ya yimbi. Yesu zonza ti Kimfumu ya Nzambi ke yala ntoto nyonso. (Luke 4:43) Bilandi ya yandi sosa kuzaba ntangu yina Kimfumu ya Nzambi ke kwiza. Ba yufula Yesu: “Wapi ntangu mambu yina ke talana, mpe wapi kidimbu ke lakisa [ti nge kele], mpe nsuka ya yinza?” (Matayi 24:3) Yesu pesa ve bawu kilumbu, kasi yandi pesa bawu kidimbu (signe) yina ke lakisa ti nsuka ya yinza me kuma pene-pene. Kidimbu yango ke na talana bubu yayi.

³ Kikapu yayi, ke lakisa beto ti nsuka ya yinza me kuma pene-pene. Na kuzaba samu na yinki mambu ke na lutila  kubeba na ntoto, beto zonzila ntete ‘guerre’ yina salama na zulu.

4, 5. (a) Yinki salama na zulu na ntangu Yesu kuma Mfumu? (b) Yinki salama na ntoto ntangu ba losa Satana, mutindu Luzabusu 12:12, ke zonzilaka yawu?

⁴ Na kikapu 8 ya buku yayi, beto longaka ti Yesu kuma mfumu na zulu na mvula 1914. (Danyele 7:13, 14) Buku ya luzabusu ke zabisa beto yinki lutaka: ‘Na yina [guerre] salama na zulu, Mikaele (nkumbu ya kaka ya Yesu) na [ba-ange] ya yandi nwanisa [Satana]. [Satana] na ba-ange ya yandi nwana na ngolo nyonso.’ * Na yina ba losa Satana na bademon na ntoto. Kanisa na kilengi yina vanda na ba-ange ya Yehova na zulu? Kasi, yinki salama na ntoto? Biblia zonza ti bampasi mingi zola talana na ntoto. Samu na yinki? Samu ti Dyabulu ke na nkele mingi, “yandi me zaba ti kaka ntangu fioti me bikana na yandi.”​—Luzabusu 12:7, 9, 12.

⁵ Satana ke na sala bangolo nyonso samu na kutula muvusu na ntoto. Yandi ke na nkele mingi, samu ti kaka na mwa ntangu fioti, Nzambi ke kufwa yandi. Yinki ke kumina yinza na bilumbu ya nsuka? Beto tala yina Yesu zonzaka.​—Tala note 24 ya nsuka.

6, 7. Yinki beto lenda zonza samu na ba-guerre mpe bansatu ke na talana bubu yayi?

⁶ Ba-Guerre. Yesu zonza: “[Yinsi] mosi ke nwanisa yinsi ya nkaka mpe kimfumu mosi [ke] nwanisa kimfumu ya nkaka.” (Matayi 24:7, nwt-MK) Bantu  yina me kufwa na ba-guerre ya ntangu ya beto me lutila mingi na ba yina kufwa na ba-guerre ya ntama. Kimvuka mosi ya bantu ya mayela (Worldwatch Institute) me zonza ti bantu kuluta 100 milion me kufwa katuka 1914. Ba me zonza dyaka ti, bantu yina kufwa na ba-guerre yina me salamaka katuka bamvula 1 900 tii bamvula 2 000, to bamvula 100, me lutila mbala tatu bantu yina kufwaka na ba-guerre yina salamaka na bamvula 1 900 yina lutaka. Ba-guerre ke na kutalisa bantu mingi mpasi!

⁷ Bansatu. Yesu zonza: “Bansatu ya nene ke vanda.” (Matayi 24:7) Ntoto ke na buta madya mingi bubu yayi, kasi bantu mingi ke ve na kima ya kudya. Samu na yinki? Samu ti, ba ke ve na mbongo ya kusumba kima ya kudya, to ya kuzwa mwa kisika ya kusala bilanga. Bamiliare ya bantu ke lembana na kuzwa ata 1 dollar (500F cfa), samu na kulutisa kilumbu. Kimvuka OMS me zonza ti, bamvula nyonso, bamilion ya bana fioti ke fwaka na nsatu.

8, 9. Yesu zonza ti na ntangu ya beto, ntoto ke ningana ngolo mpe ba-maladi ke kuma mingi. Wapi faso ya ke na kulungana?

 ⁸ Ntoto ke ningana na ngolo. Yesu zonza: “Ntoto ke ningana na ngolo.” (Luke 21:11) Mvula na mvula, na bisika mingi ntoto ke na ningana na ngolo mingi. Katuka mvula 1 900, bamilion zole ya bantu me kufwa ntangu ntoto ke ninganaka. Bubu yayi, ya ke na ba-appareye ke kebisa bantu avant ntoto ningana, kasi bantu ke kufwa kaka mingi.

⁹ Maladi. Yesu zonza ti “[bamaladi] ya ngolo” ke mwangana na ntoto. Mpe ya ke kufwa bantu mingi. (Luke 21:11) Ata minganga me longaka kubelusa bamaladi mingi bubu yayi, kasi bantu ke na kufwa kaka mingi. Bantu mingi ke na kufwa bamvula nyonso na bamaladi mutindu tuberkuloze, palu, kolera. Minganga me zaba dyaka bibemvo 30 yina ke ve na manganga.

10. Wapi faso 2 Timote 3:1-5 ke na lungana bubu yayi?

¹⁰ Na 2 Timote 3:1-5, Biblia ke zonza: “Na bilumbu ya nsuka  bampasi ke lutila.” Apotre Paul zonzila yina ke vanda ndyatulu ya bantu na bilumbu ya mansukina. Yandi zonza ti bantu:

• ke vanda na munimi

• ke zola mbongo

• ke vanda na yintu ngolo na bibuti ya bawu

• ke vanda ve ya kukangama na bampangi

• ke vanda na ntima ngolo na dikanda ya bawu

• ke lenda ve na kukutika banzutu ya bawu

• ke zola kunwana mpe kusala mambu na nko

• ke lutila kuzola minkembo ya yinza na Nzambi

• ke lakisa ti ba zola Nzambi kasi, na mansweki, ba ke manga kuwa yandi

11. Mutindu Nkunga 92:7 ke na kuzonzila yawu, wapi mambu ke kumina bantu ya yimbi?

¹¹ Na kisika yina nge ke vanda, bantu mpe ke mutindu yina? Na yinza nyonso, bantu mingi ke na ndyatulu yina. Kasi na mwa ntangu fioti, Nzambi ke sala kima samu na yawu. Yandi me zonza:  “Si bantu ya yimbi me mena faso matiti ya yimbi mpe bantu yina ke sala mambu ya yimbi me kuma mingi, ya ke samu ba kufwa ya mbala mosi.”​—Nkunga 92:7.

12, 13. Na bilumbu ya mansukina wapi mambu Yehova me sadisa beto na kuzaba mbote-mbote?

¹² Biblia zonza ti na bilumbu ya nsuka bampasi mpe mambu ya kyadi ke lutila. Kasi ya me zonzila mpe mambu ya mbote yina ke salama.

¹³ Kuzaba mambu mingi na Biblia. Profete Danyele zonza mambu yina ke kuma na bilumba ya nsuka. Yandi zonza: “[Kuzaba Biblia na] tsyeleka ke kuma mingi.” (Danyele 12:4) Na bilumbu ya nsuka, Nzambi ke pesa bisadi ya yandi mayela ya kuzaba Biblia mbote-mbote. Katuka mvula 1914, Yehova me sadisa bawu na kuzaba ya kulutila ti nkumbu ya yandi ke mfunu, na kuzaba dikanisi ya yandi samu na ntoto, yinki zola zonza munkayulu ya Yesu, yinki ke kumina beto na lufwa, mpe me pesa bawu mayela ya kuzaba ti bantu ya kufwa ke vumbuka. Beto me longaka ti kaka Kimfumu ya Nzambi lenda manisa bampasi ya beto. Kasi yinki bisadi ya Nzambi ke na sala na mambu nyonso ba me longaka? Profesi ya nkaka me pesa mvutu.​—Tanga note 21 mpe 25 ya nsuka.

14. Na wapi bisika ba ke na longa nsangu ya mbote ya Kimfumu, mpe nani ke na sala yawu?

¹⁴ Kulonga nsangu ya mbote na yinza nyonso. Samu na bilumbu ya mansukina, Yesu zonza: “Ba ke [zonzila] nsangu ya mbote ya Kimfumu na yinza nyonso.” (Matayi 24:3, 14) Bubu yayi, Batemwe ya Yehova ke na longa nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi na bayinsi 240 mpe na bandinga kuluta 900. Ya tsyeleka, Batemwe ya Yehova ya “bayinsi nyonso na [bandinga] nyonso” ke na sadisa bantu na kuzaba yinki Kimfumu ya Nzambi  kele, mpe yina ya ke sala samu na bantu. (Luzabusu 7:9) Ba ke sala kisalu yango ya mpamba. Ata bantu yiina bawu, mpe kwamisa bawu, kima mosi ve lenda zenga kisalu yayi, mutindu Yesu zonza.​—Luke 21:17.

15. (a) Nge me ndima ti beto ke na zinga na bilumbu ya mansukina? Samu na yinki? (b) Yinki ke kumina ba yina ke manga kusala luzolo ya Yehova, mpe ba yina ke sala luzolo ya yandi?

¹⁵ Nge me ndima ti beto ke na zinga na bilumbu ya mansukina? Mambu mingi yina Biblia zonza samu na bilumbu ya nsuka, ke na lunganaka bubu yayi. Na mwa ntangu fioti, Yehova ke zonza ti kisalu ya kulonga nsangu ya mbote, me manisa, mpe “nsuka” ke kwiza. (Matayi 24:14) Nsuka ke yinki? Ya ke Armagedon, kilumbu Nzambi ke katula mambu mpe bantu nyonso ya yimbi. Yehova ke filisa Yesu na ba-ange ya ngolo na kufwa muntu nyonso ke mangaka kusala luzolo ya Nzambi. (2 Batesalonika 1:6-9) Na manima, Satana na bademon ke vuna dyaka ve bantu. Nzambi ke lungisa bapromese ya yandi samu na bantu nyonso yina ke sala luzolo ya yandi, mpe ke ndimaka Kimfumu ya yandi.​—Luzabusu 20:1-3; 21:3-5.

16. Nsuka ya yinza me kuma pene-pene. Yinki nge zola sala?

¹⁶ Ntangu fioti me bikana, yinza yayi ke zimbana. Na yina, ya ke mfunu na kuyufula: ‘Yinki mu ke sala?’ Yehova zola ti nge longaka mbote-mbote Biblia. Na ntima nyonso, longaka yawu mpe sadila mambu yina nge ke na kulongaka. (Yoane 17:3) Samu na kusadisa bantu na kuzaba Biblia, Batemwe ya Yehova ke vukana lumingu na lumingu. Sala ngolo na kuvukana ntangu nyonso na bawu na ba Salle du Royaume. (Tanga Baebre 10:24, 25.) Si nge tala ti, ya ke na bima nge me bonga na kusoba na ndyatulu ya nge, sala yawu na  mbangu. Na yina, kindiku ya nge na Yehova ke kuma ngolo.​—Zaki 4:8.

17. Samu na yinki bantu mingi ke pamuka nsuka ya yinza?

¹⁷ Apotre Paul zonza ti, lufwa ya bantu ya yimbi ke kwiza na ntangu ba me zaba ve, “mutindu muyibi na kati ya mpipa.” (1 Batesalonika 5:2) Yesu zonza ti bantu mingi ke manga kundima ti beto ke na zinga na bilumbu ya mansukina. Yandi zonza: “Faso ya salama na ntangu ya Nowe, ya ke salama mpe faso mosi na kilumbu yina Mwana ya muntu ke kwiza. Ya tsyeleka, avant yinza nyonso dyama na maza, bantu vanda kwelana mpe kukwedisa bana ya bawu, tii kilumbu yina Nowe kota na bwatu to arche. Bantu vanda kipe ve tii ntangu mvula ya nene banda kunoka, mpe dyamisa bawu nyonso. Ni mutindu yina mpe ya ke salama ntangu Mwana ya muntu ke kwiza.”​—Matayi 24:37-39, nwt-MK.

18. Wapi mutindu Yesu me kebisa beto?

¹⁸ Yesu kebisa beto na kulutisa ve ntangu “na mikembo ya yinza, [kunwa malafu ya kulutila] mpe kuvanda na [basusi ya kulutila] samu na luzingu ya beno.” Yandi zonza ti bantu ke pamuka nsuka ya yinza, faso kibulu na kati ya “mutambu.” Yandi zonza dyaka ti ‘Ya ke kumina bantu nyonso yina ke na ntoto.’ Mpe yandi bwela: “Beno lala ve pongi! Beno sambila [na tsyleleka] ntangu nyonso samu beno kuzwa ngolo ya [kukanga ntima na] mambu nyonso ya mpasi yina ke salama, mpe beno vanda ya kutelama na [mantwala] ya Mwana ya muntu.” (Luke 21:34-36) Yesu me kebisa beto. Ya ke mfunu beto kuwa yandi, samu ti ntangu fioti me bikana, yinza ya Satana ke zimbana. Kaka ba yina Yehova na Yesu ke ndima, ke vuuka mpe ke kuzwa luzingu ya ntangu nyonso na yinza ya malu-malu.​—Yoane 3:16; 2 Piere 3:13.