1-3. (a) Na yina me tadila lufwa, wapi byuvu bantu ke yufulaka? (b) Wapi bamvuntu mabundu ke pesaka?

BIBLIA ke pesa beto promese yayi: Kilumbu kele, “lufwa ke vanda dyaka ve.” (Luzabusu 21:4) Na kikapu 5 ya buku yayi, beto longaka ti munkayulu ya Yesu ke pesa beto bweso ya kuzwa luzingu ya ntangu nyonso. Kasi bubu yayi, bantu ke ntete na fwaka. (Longi 9:5) Na yina, kyuvu mosi ya mfunu yina beto ke yufula kele: Yinki ke kumina beto ntangu beto ke fwaka?

² Mvutu ya kyuvu yango, ke lutila mfunu na meso ya beto, ntangu beto ke fwidila muntu yina beto me zola. Beto lenda yufula: ‘Wapi kisika yandi me kwenda? Yandi ke tala kwandi beto? Yandi lenda sadisa kwandi beto? Beto lenda talana dyaka na yandi?’

³ Na byuvu yayi, mabundu ke pesa bamvutu ya mutindu na mutindu. Ba ya nkaka ke longa ti, si nge ke muntu ya mbote nge ke kwenda na zulu, kasi si nge ke muntu ya yimbi, nge ke kwenda na difelo. Mabundu ya nkaka ke zonza ti ntangu muntu ke fwaka, yandi ke kuma mpeve, mpe yandi ke kwenda kutana na bankoko ya yandi. Ba ya nkaka mpe ke zonza ti na manima ya lufwa, ba ke lutisa nge na tribunale, na yina nge ke butama dyaka na nzutu ya nkaka: ya muntu to ya kibulu.

4. Wapi dikanisi mosi yina mabundu mingi ke longa?

⁴ Mabundu ke longa makanisi ya mutindu na mutindu. Kasi, bawu mingi ke longa dikanisi yayi: Ntangu  muntu ke fwaka, kima mosi na kati ya yandi ke kufwa ve. Ya ke kwandi tsyeleka?

5, 6. Yinki ke kumina beto na manima ya lufwa?

⁵ Yehova me zaba yinki ke kumina beto ntangu beto ke fwaka. Yandi ke zonza ti: Ntangu muntu ke fwaka, luzingu ya yandi ke sukaka. Lufwa na luzingu ke ve kima mosi. Na lufwa ya muntu, makanisi ya yandi mpe ke fwaka. * Muntu ya kufwa, lenda tala dyaka ve, kuwa dyaka ve, mpe kukanisa dyaka ve.

⁶ Mfumu Salomon sonika ti “bantu ya kufwa ke zaba kima mosi ve.” Muntu ya kufwa lenda zola ve, lenda yiina ve. Mpe Biblia ke zonza: “Bisalu, makanisi, na mayela, ke vanda dyaka ve na kati ya tombo, kisika yina nge ke kwenda.” (Tanga Longi 9:5, 6, 10.) Mpe Biblia ke zonza na Nkunga 146:4 ti, ntangu muntu ke fwaka “makanisi ya yandi” mpe ke fwaka.

7. Samu na Yesu, lufwa ke faso yinki?

⁷ Ntangu ndiku ya yandi fwaka, Yesu zonza na bilandi ya yandi: “Mpangi ya beto [Lazare] me lala.” Kasi Yesu zonza ve ti Lazare vanda lala samu na kupemisa nzutu. Na manima, Yesu zonza pwelele: “Lazare me fwa.” (Yoane 11:11-14) Na yawu, Yesu lakisa ti lufwa ke faso pongi. Yandi zonza ve ti Lazare kwenda na zulu, to yandi kwenda zinga na bankoko ya yandi yina fwaka. Yesu zonza ve ti yandi kwenda na difelo, to yandi butuka dyaka na nzutu ya nkaka. Lazare vanda faso muntu  ke na lala pongi ya ngolo. Ba-verse mingi ke lakisa ti lufwa ke faso pongi ya ngolo. Biblia ke zonza ti, ntangu ba fwaka Etiene, “yandi lala na lufwa.” (Bisalu 7:60, nwt-MK) Apotre Paul mpe sonika ti bakristo ya nkaka “lalaka na lufwa.”​—1 Bakorinto 15:6, nwt-MK.

8. Wapi faso beto me zaba ti Nzambi yidika ve bantu samu ba kufwa?

⁸ Na nge, Nzambi yidika Adam na Eve samu ba kufwa na mantwala? Ve! Yehova yidika bawu samu ba bela ve, mpe ba zinga ntangu nyonso na nsayi, na nzutu ya kulunga. Ntangu yandi yidika bantu, yandi sala bawu na dikanisi ya kuzinga ntangu nyonso. (Longi 3:11) Bibuti ke zola ve bana ya bawu tala mpasi mpe kufwa. Ya ke  faso mosi na Yehova. Si Nzambi yidika beto samu na kuzinga ntangu nyonso, samu na yinki beto ke fwaka?

9. Samu na yinki kulanda musiku yina Yehova pesa na Adam na Eve vanda ve mpasi?

⁹ Na Edene Yehova zonza na Adam: “Nge lenda kudya bambuma ya bayinti nyonso faso nge me zola. Kasi nge zola kudya ve bambuma ya yinti ya kuzaba mambu ya mbote na ya yimbi, samu ti, kilumbu yina nge ke dya yawu, nge ke kufwa.” (Kubanda 2:9, 16, 17) Kulanda musiku yayi vanda ve mpasi. Kaka ni Yehova bonga na kuzonza yina vanda mbote to yimbi samu na bawu. Kuzitisa yawu zola lakisa ti ba ke pesa buzitu mingi na kimfumu ya yandi. Ya vanda mpe samu na bawu, mutindu ya mbote ya kuvutula matondo na Yehova, samu na bima nyonso ya mbote yina yandi pesa bawu.

10, 11. (a) Wapi mutindu Satana vuna Adam na Eve? (b) Samu na yinki Yehova zola lemvokila ve bawu na mambu yina ba salaka?

¹⁰ Kasi ya ke mawa mingi na kuzaba ti Adam na Eve sola ve kuwa Yehova. Satana yufula na Eve: “Yehova nimina beno na kudya bambuma ya bayinti nyonso yina ke na Edene?” Eve vutula: “Beto lenda kudya bambuma ya bayinti nyonso. Kasi, bambuma ya yinti yina ke na kati-kati ya [Edene], Nzambi zonza ti: ‘Beno zola kudya yawu ve, beno zola simba yawu ve, samu beno kufwa ve.’”​—Kubanda 3:1-3.

¹¹ Na manima, Satana zonza: “Beno ke kufwa ve. Samu Nzambi zaba ti kilumbu yina beno ke kudya yawu, meso ya beno ke funguka, mpe beno ke kuma faso Nzambi, beno ke zaba mambu ya mbote na ya yimbi.” (Kubanda 3:4-6) Satana zola ti Eve kanisa ti, yandi mosi lenda sola yina ke mbote to yimbi. Kuna, Satana  vuna Eve na yina zola kumina yandi, si yandi kuwa ve Nzambi. Satana vuna Eve ti yandi ke kufwa ve. Eve kudyaka mbuma, mpe yandi pesa yawu na Adam. Adam na Eve zaba ti Yehova nimina bawu mbuma yina. Ntangu ba kudya yawu, ba sola pwelele na kulanda ve musiku yina vanda pete. Ba lakisa ti ba vanda na ata buzitu na Tata yina zola bawu mingi. Nzambi lenda lemvokila bawu ata fioti ve na mambu yina bawu salaka.

12. Samu na yinki ya ke mawa mingi na kuzaba ti Adam na Eve kuwa ve Yehova?

¹² Ya ke mawa mingi na kutala faso Adam na Eve kuwa ve Muntu yidika bawu. Beto baka kifwani. Si nge me sala bangolo nyonso na kukulisa na mutindu yina me bonga bana ya nge, na manima ba me lakisa nge yintu ngolo mpe ba me balukila nge. Yinki ya ke sala nge? Ya ke sala nge mpasi mingi.

13. Yehova zonza na Adam “Nge ke vutuka na ntoto. Ya zola zonza yinki”?

¹³ Ntangu ba kuwa ve Nzambi, Adam na Eve bebisa bweso ya kuzinga ntangu nyonso. Yehova zonza na Adam: “Nge ke ntoto mpe nge ke vutuka na ntoto.” (Tanga Kubanda 3:19.) Ya me lakisa ti Adam zola kuma dyaka ntoto faso yandi vanda avant Nzambi yidika yandi. (Kubanda 2:7) Na manima, Adam fwaka mpe luzingu ya yandi sukaka.

14. Samu na yinki beto ke fwaka?

¹⁴ Si Adam na Eve zitisa musiku ya Nzambi,  ba zola zinga tii bubu yayi. Kasi ntangu ba kuwa ve yandi, ba sumukaka, mpe, ba fwaka. Disumu ke mutindu kimbevo ya ngolo yina beto zwaka na bibuti ya beto ya ntete. Beto nyonso ke butama bantu ya masumu, ni na yawu beto ke fwaka. (Baroma 5:12) Kasi ya vanda ve dikanisi ya Nzambi samu na bantu. Nzambi zola ve ti bantu kufwa, na yina Biblia ke zonza ti lufwa ke “enemi.”​—1 Bakorinto 15:26.

15. Kuzaba matsyeleka na yina me tadila lufwa ke kuula beto na malongi ya luvunu. Wapi mutindu?

¹⁵ Kuzaba matsyeleka na yina me tadila lufwa ke kuula beto na malongi mingi ya luvunu. Biblia ke longa beto ti, muntu ya kufwa lenda tala dyaka ve mpasi, mpe lenda tala dyaka ve kyadi. Beto lenda zonza dyaka na bawu ve, bawu mpe lenda zonza dyaka na beto ve. Beto lenda sadisa ve bantu ya kufwa, bawu mpe lenda sadisa ve beto. Ba lenda sala ve beto yimbi, na yawu, beto zola vanda ve na boma ya bawu. Kasi mabundu mingi ke longa ti, bantu ya kufwa ke zinga kisika ya nkaka. Mipelo na bamfumu ya mabundu yango ke zonza ti, ba lenda sadisa bawu si beto me pesa bawu mbongo. Kasi, ntangu beto ke zaba tsyeleka na yina me tadila lufwa, ba lenda vuna dyaka ve beto.

16. Wapi mambu ya luvunu yina mambundu mingi ke longa na yina me tadila lufwa?

¹⁶ Satana ke sadila mabundu ya luvunu samu na kuvuna beto. Yandi ke nata bantu na kundima ti beto ke vanda kaka moyo na manima ya lufwa. Na kifwani, mabundu mingi ke longa ti, na lufwa, kima mosi na kati ya beto ke kufwa ve, mpe ke kwenda zinga kisika ya nkaka. Ni yina dibundu ya nge mpe ke longaka? Satana ke zonza mambu ya luvunu samu bantu kuwa ve Yehova.

17. Samu na yinki dikanisi ya difelo ke kifingu na Yehova?

 ¹⁷ Mabundu mingi ke longa mambu yina ke sala mpasi na ntima. Na kifwani, ba ya nkaka ke longa ti bantu ya yimbi ke nyenga ntangu nyonso na difelo. Luvunu yina ke kifingu na Yehova, samu yandi lenda bika ve bantu tala mpasi mutindu yina. (Tanga 1 Yoane 4:8.) Si nge me tala bakala mosi me tula diboko ya mwana ya yandi na tiya samu na kusemba yandi, wapi faso nge ke tadila yandi? Nge ke tala ti yandi ke na ntima ya yimbi. Nge lenda zola yandi ata fioti ve. Ni mutindu yina mpe Satana ke zola ti beto tadila Yehova.

18. Samu na yinki beto zola tala ve boma ya bantu ya kufwa?

¹⁸ Mabundu ya kaka ke zonza ti, ntangu bantu ke fwaka, ba ke kuma bampeve. Ba ke longa ti beto zola zitisa to kutala boma ya bampeve yango, samu ti ba lenda kuma bandiku ya ngolo to ba-enemi. Bantu mingi ke ndima luvunu yina. Ba ke kima bantu ya kufwa, yina ba ke sambila bawu, kasi Yehova ve. Kuzimbana ve ti bantu ya kufwa ke zaba ata kima mosi ve. Na yina, beto zola tala ve boma ya bawu. Ni Yehova muntu sala beto. Yandi ke Nzambi ya tsyeleka, kaka ni yandi beto zola sambila.​—Luzabusu 4:11.

19. Kuzaba tsyeleka na mambu ya lufwa ke sadisa beto. Wapi mutindu?

¹⁹ Si beto me zaba tsyeleka na yina me tadila lufwa, mabundu lenda vuna dyaka ve beto. Tsyeleka yayi ke sadisa beto na kubakula bapromese ya kitoko ya Yehova, samu na luzingu ya beto, na bilumbu yina ke kwiza.

20. Yinki beto ke longaka na kikapu yina ke lenda?

²⁰ Na ntama, kisadi mosi ya Yehova na nkumbu ya Yobi yufula: “Si muntu me fwa, yandi lenda zinga dyaka?” (Yobi 14:14) Muntu ya kufwa lenda vutuka dyaka na luzingu? Mvutu ya Nzambi na Biblia ke pesa beto nsayi mingi. Beto ke tala yawu na kikapu yina ke landa.