KILESO 03

Nge lenda tula kwandi ntima na Biblia?

KUWA NA

Biblia ke pesá bansilulu mpe malongi mingi. Nge lenda vanda na nsatu ya kuzaba mingi ya yawu, kasi nge lenda sala mpe mwa ntembe. Nge lenda ndima kwandi bansilulu mpe malongi ya buku ya ntama ya faso yayi? Biblia lenda sadisa kwandi nge bubu yayi? Nge lenda tula kwandi ntima na yina ya ke zonzá samu na bilumbu yina ke kwiza? Mafunda ya bantu ke tulá ntima na yawu. Beto tala kana nge mpe lenda tula ntima na yawu.

1. Mambu yina Biblia ke zonzá, ke ya luvunu to ya tsyeleka?

Biblia ke zonzá ti ya ke buku yina ke zonzá mambu ya ‘tsyeleka mpe yina ke ve ya kutengama.’ (Longi 12:10) Ya ke zonzilá mambu ya tsyeleka, yina kuminá bantu faso beto. (Tanga Luke 1:3; 3:1, 2.) Bantu ya mayela yina ke longoká luzingu ya bantu ya ntama (historiens mpe archéologues) me lakisa ti bamvula ya mfunu, bantu, bisika, mpe bamambu yina Biblia ke zonzilá ke ya tsyeleka.

2. Samu na yinki beto lenda zonza ti, Biblia ke kaka na mfunu ya yawu tii bubu yayi?

Bambala mingi, Biblia zonzilá mambu yina bantu zabá ntete ve ntangu ba sonikaka yawu. Na kifwani, ya ke zonzilá mambu ya science. Ntangu ba sonikaka yawu, bantu mingi vandá ndima ve bamambu mingi yina Biblia zonzilá na yina me tadila science. Kasi bubu yayi, bantu ya mayela me kwiza ndima ti mambu yina Biblia ke zonzá ke ya tsyeleka. Ya me bonga ti beto “tula ntima na yawu bubu yayi, mpe ntangu nyonso.”—Nkunga 111:8.

3. Samu na yinki beto lenda ndima mambu yina Biblia ke zonzá samu na bilumbu yina ke kwiza?

Na Biblia, ya ke na bambikululu a (prophéties) yina ke zonzilá “mambu yina me salama ntete ve.” (Izaya 46:10) Ya zonzilá bamambu mingi na ntama mpe faso ya zolá salama, tekila bamambu yango lungana. Ya zonzilá mpe mbote-mbote bamambu yina yinza ke na kutaná na yawu bubu yayi. Na kileso yayi, beto ke zonzila ndambu ya bambikululu ya Biblia. Mpe faso ya ke na lunganá, ke na kamwisá beto!

SOSA KUZABA MBOTE-MBOTE

Tala faso mambu yina science ya bubu yayi ke zonzá, ke kwelaná na yina Biblia ke zonzaka. Mpe longoka ndambu ya bambikululu ya Biblia.

4. Science ke ndimá mambu yina Biblia ke zonzá

Na ntangu ya ntama, bantu mingi vandá ndimá ti ntoto ke ya kuvanda na zulu ya kima. Tala VIDEO.

VIDEO: Ntoto ke ya kuvanda na zulu ya ata kima (1:13)

Tala mambu yina ba soniká na buku ya Yobi bamvula 3 500 me luta. Tanga Yobi 26:7, mpe na manima beto zonzila kyuvu yayi:

Samu na yinki bantu lendá pamuka na kuzaba ti Biblia zonzá ti ntoto ke ya kuvanda na “zulu ya ata kima”?

Bantu vingilá tii na bamvula 1 800 samu na kuzaba kisika yina maza ya mvula ke katukaka. Kasi, tala faso Biblia zonzilaka yawu bamvula mingi na mantwala. Tanga Yobi 36:27, 28 mpe Longi 1:7. Mpe Na manima, beto zonzila byuvu yayi:

Yinki me pamusa nge na faso yina Biblia me zonzila kisika yina maza ya mvula ke katukaka?
Baverse yayi nge me tanga me kulisa kwandi kiminu ya nge na Biblia?

5. Biblia zonzilá na mantwala bamambu yina lunganaka

Tanga Izaya 44:27–45:2, mpe na manima, beto zonzila kyuvu yayi:

Wapi mambu Biblia zonzilá bamvula 200 tekila kubwa ya bwala ya Babilone?

Tala VIDEO.

VIDEO: Biblia zonzilá kubwa ya Babilone tekila ya salama (0:58)

Masolo ya ntama (Histoire) me lakisa ti mfumu Cyrus ya Perse, na basoda ya yandi baká bwala ya Babilone na 539 T.N.B. b Ba salá ti maza yina vandá bumba bwala ya Babilone baka nzila ya nkaka. Ba nwaná ve samu na kubaka bwala ya Babilone samu ti mwelo (porte) ya yawu bikaná mwasi. Bubu yayi, bamvula 2 500 me luta, kaka matadi me bikaná kisika yina. Tala yina Biblia zonzá tekila ya salama.

Tanga Izaya 13:19, 20, mpe na manima, beto zonzila kyuvu yayi:

Wa’ faso mbikululu yayi lunganaka?

Na Iraq ya bubu yayi, Babilone ke kaka matadi ya kumwangana

6. Biblia zonzilá na mantwala bamambu yina beto ke na talá bubu yayi

Biblia ke bokilá bantangu ya beto “bilumbu ya nsuka.” (2 Timote 3:1) Tala mambu yina Biblia ke zonzá samu na bantangu ya beto:

Tanga Matayi 24:6, 7, mpe na manima, beto zonzila kyuvu yayi:

Wa’ faso Biblia zonzilá bamambu yina ke talana na bilumbu ya nsuka?

Tanga 2 Timote 3:1-5, mpe na manima, beto zonzila byuvu yayi:

Wa’ faso Biblia ke zonzilá bifu yina ke vanda na bantu mingi na bilumbu ya nsuka?
Na bifu nyonso yayi, wapi yina nge ke na talá mingi na bantu bubu yayi?

BANTU YA NKAKA KE ZONZAKA: “Biblia ke kaka buku ya bantu.”

Na nge, samu na yinki nge lenda tula ntima na Biblia?

NA BUNKUFI

Ya vanda masolo ya ntama, science, mpe bambikululu, nyonso yayi ke na lakisá ti beto lenda ndima mambu ya Biblia.

Mambu ya kusimba

Biblia ke zonzilá kwandi mambu ya tsyeleka to ya luvunu?
Na wapi bamambu science ke kwelaná na mambu yina Biblia ke zonzaka?
Nge kanisa ti Biblia ke zonzilá kwandi bamambu yina ke salama na bilumbu ke kwiza? Samu na yinki nge me zonza faso yina

Sonika kilumbu yina kileso me manisa

Yina nge lenda sala

Samu na kukulisa kiminu ya nge na Biblia, tanga mosi ya babuku to tala video yina ke na kati ya kitini Sosa kuzaba dyaka.

Mambu ya nkaka ya kusala:

Your other goal