BYUVU YINA BANTWENYA KE YUFULAKA
Wapi mutindu mu lenda bongisa faso ya munu ya kusolola?
Samu na yinki ya ke mbote na kusolola na bantu mbombo na mbombo?
Bantu ya nkaka ke zonzaka ti kusolola na muntu mbombo na mbombo ke salaka ntima na zulu mpe me lutila mpasi na kusolola na muntu na ba messages.
Anna me zonza: “Ntangu nge ke zonzaka na muntu yina ke na mantwala ya nge, boma ke vandaka mingi samu ti kana mambu me basika na yinwa ya nge, ya me basika yimeni.”
Jean me zonza: “Kusolola na ba messages ke mutindu nge me baka mambu yina nge ke na sosaka kuzonza mpe nge me tula yawu na telefone, kasi kuzonza na muntu yina ke na mantwala ya nge ke nete nge ke na salaka diskure. Ntangu mu ke sololaka na muntu yina ke na mantwala ya munu, mu ke zonzaka ntangu nyonso na munu mosi na yisi ya ntima, ‘Keba! Kubebisa ve.’”
Ntangu nyonso na luzingu ya nge, nge ke vanda na nsatu ya kuzaba mutindu ya kusolola na bantu mbombo na mbombo. Na kifwani, nge ke vanda na nsatu ya kusolola na bantu kana nge zola kuzwa bandiku ya malu-malu, kuzwa kisalu mpe kubumba yawu, to kubanda disolo yina ke nataka na makwela ntangu nge ke vanda ya kubongama samu na yawu.
Kasi nge ke ve na nsatu ya kuvanda na boma ya kusolola na bantu. Mpe ata ti nge ke muntu ya nsoni, nge lenda kununga boma yina.
Neal me zonza: “Bantangu ya nkaka, beto nyonso ke zonzaka mambu ya yimbi mpe beto lenda vanda na nsoni. Na yawu, kuvingila ve ti nge ke zonza bamambu kaka na faso ya kulunga.”
Faso ya kubanda disolo
Yufula byuvu. Kanisa na mambu yina bantu ke zolaka kuzonzila, mpe na manima nge lenda banda kuzonzila yawu na muntu samu na kubanda disolo. Na kifwani nge lenda zonza:
“Wapi kisika nge vanda me lutisa ba vacances?”
“Nge zaba site internet yayi? Ya ke na bamambu ya kitoko na kati.”
“Nge me kuwa ti . . . ?”
Samu nge na muntu yina ke na sololaka na nge sepela na disolo, nge lenda kanisa na mambu yina beno zole zaba to yina beno ke sepelaka na yawu, mpe beno lenda zonzila yawu. Na kifwani, ya lenda vanda ti beno zole ke kotaka lekole mosi, to beno ke salaka kisalu mosi. Na yawu nge lenda sadila bamambu yayi yina beno zole zaba samu na kuyufula yandi byuvu to samu na kusolola na yandi.
Maritza me zonza: “Nge lenda kanisa na byuvu yina nge ke zolaka mingi kusolola na bantu mpe kuwa makanisi to bamvutu ya bawu na yawu.”
Sala keba: Kuvanda ve kuna na kwenda yufulaka byuvu mingi mingi, mpe kuyufula ve byuvu yina me tala ve nge. Byuvu mutindu “Yinki ke salaka nge mingi boma?” to “Samu na yinki nge ke zolaka kulwata bilele ya mbwaki?” lenda sala ti muntu kuma na nsoni. Kyuvu ya zole yayi lenda sala ti muntu kanisa ti beto ke na sombolaka to ke na sekaka yandi.
Samu ya vanda ve kaka ni nge muntu ke yufulaka byuvu, nge lenda pesa dikanisi ya nge na mambu yina nge me yufula tekila mpangi pesa dikanisi ya yandi to na manima. Na bunkufi, sala ti ya vanda disolo ya bantu zole, kasi ve ti kaka ni nge muntu ke yufulaka byuvu.
Ntangu nge ke yufulaka byuvu, nge ke kumaka kwandi nete policier?
Dilongi ya Biblia: ‘Makanisi ya ntima ya muntu kele mutindu maza ya sunda, kasi muntu ya luswasukusu ke basisaka yawu.’—Bingana 20:5.
Zaba kuwa mbote-mbote. Samu na kuzwa disolo ya mbote, kuzaba kuwa mbote-mbote ke mfunu mingi kulutila kuzaba kuzonza.
Tamara me zonza: “Ntangu mu ke sololaka na muntu, mu ke sosaka kulongoka mambu ya malu-malu na muntu yina beto ke na sololaka na yandi. Na manima, mu ke sosaka kubambuka na mambu yina yandi zonzilaka munu. Ya ke salaka ti mu kanisa na byuvu ya nkaka ya mbote yina mu lenda yufula yandi kilumbu yina beto ke solola dyaka.”
Sala keba: Kuvanda ve na boma na kuzaba ve yinki nge ke zonza na manima ya kuwa muntu. Kana nge kuwa mbote-mbote muntu yina ke na sololaka na nge, mambu yina yandi ke zonza ke sadisa nge na kuzwa mambu yina nge ke vutula.
Dilongi ya Biblia: “Konso muntu fwana kuvwanda ya kukubama samu na kuwa, kasi yandi fwana kuzonza . . . na nswalu ve.”—Zaki 1:19.
Tula mpangi dikebi. Kana nge ke kipeke mpe ke lakisaka luzolo na bantu yina nge ke na sololaka na bawu, nge ke sepela na disolo.
Marie me zonza: “Ntangu nge ke salaka ti muntu yina ke na sololaka na nge tala ti nge ke tulaka yandi dikebi, disolo ya beno ke vanda kitoko, ata ti ya lenda vanda na bantangu yina beto ke vanda na mwa nsoni ya kuzonza.”
Sala keba: Kukota ve na mambu ya ngana. Kana nge zonza, “Bubu yayi ke kitoko. Nge sumbaka yawu yikwa?” ya lenda talisa muntu nsoni.
Dilongi ya Biblia: “Beno kusosa ve kulungisa kaka bansatu ya beno mosi, kasi beno sosa mpe kulungisa bansatu ya bampangi.”—Bafilipi 2:4.
Wa’ faso nge lenda manisa disolo? Ntwenya mosi ya bakala yina ba ke bokilaka Jordan me zonza: “Manisa disolo na mambu ya mbote. Kana nge manisa disolo na kuzonza bamambu mutindu, ‘Mu me vanda na kilengi mingi na kusolola na nge’ to ‘Kilumbu ya mbote,’ ya lenda fungula nzila na disolo ya kitoko kilumbu ya nkaka na muntu yina.”
