Yinki Biblia ke zonzá samu na nowele?
Mvutu ya Biblia
Biblia ke zonzá ve kilumbu yina Yesu butuká, mpe ke zonzá ve na beto na kusala mukembo kilumbu yango. Mukanda mosi ke zonzá: “Kusala mukembo ya nowele, ke ve musiku ya Nzambi mpe ya me katuka ve na Biblia.” (Cyclopedia ya McClintock na Strong).
Kasi ntangu beto ke longoka mbote-mbote disolo ya nowele beto ke tala ti ya me katuka na bansalulu ya mabuundu ya luvunu. Biblia me lakisa mpe ti ya ke salá Nzambi mpasi ntangu beto ke sambilak’ yandi na mutindu yina yandi me zola ve.—Kubasika 32:5-7.
Wapi kisika bansalulu ya nowele katukaka
Kusala mukembo na kilumbu yina Yesu butamaka: “Bakristo ya ntete vandá salá ve mukembo na kilumbu yina Yesu butamá samu ba zabá ti kusala mukembo kilumbu yina muntu me butuka ke mosi ya bansalulu ya mabuundu ya luvunu.”—The World Book Encyclopedia.
Kilumbu ya 25 décembre: Ata kima ke na lakisá ti Yesu butamá na kilumbu ya 25 décembre. Bamfumu ya mabuundu soolá kilumbu yayi samu ya kwelana na mikembo ya ba yina vandá ve bakristo. Ni na yawu ya ke salamá na décembre.
Kupesa matabisi, kulutisa mpimpa na ngaanda, kusala mikembo: buku mosi ke zonzá: “Baroma vandá salá mukembo mosi na kati-kati ya ngonda ya décembre, nkumbu ya mukembo yango vandá Saturnal, ni na kati ya mukembo yayi bansalulu mingi ya mukembo ya nowele katukaka. Na kifwani, bansalulu mutindu kusala mukembo ya nene, kupesa matabisi mpe kupelisa ba bougie” (The Encyclopedia Americana). Buku ya nkaka ke zonzá : “ata kisalu mpe ata muntu zolá tekisa” kilumbu ya mukembo ya saturnal (Encyclopædia Britannica).
Minda ya nowele: Mukanda mosi ke zonzá ti, “na bayinzo ya bawu, bantu ya Europe vandá pelisá minda mpe kutula bayinti ya mitindu nyonso yina makasa ya yawu vandá lunga ve” samu na kusala mukembo ya kati-kati ya ngonda ya decembre mpe samu na kubingisa bampeve ya yimbi (The Encyclopedia of Religion).
Gui mpe Houx: “Bantu ya nkaka vandá talá ti yinti yina ba me bokila na gui vandá na magie. Bantu vandá sambilá houx samu ya vandá pesa bawu nsilulu ti ntangu ke vutuka.”—The Encyclopedia Americana.
Yinti ya nowele: “Kusambila yinti, vandá kifu ya ba yina vandá sambila ve Nzambi na Europe, mpe ba vandá sala kaka yawu ata ntangu ba kuma bakristo. Lusambu yayi bumbá bansalulu mutindu yina vandá salamá na ba vacance ya kati-kati ya ngonda ya decembre samu na kutula yinti mosi yina ba vandá bongisa kitoko na mantwala to na kati ya yinzo.”—Encyclopædia Britannica.