1-3. (a) Morwasinke na divilisira zinya asi munwendi ana kuhuka ntani ana wapa? (b) Morwasinke ana harere Jehova vakareli vendi va kare vana kuhuka, ntani yinke ayi tu tumangeda tu kare tuna kuhuka?

ZINYA ta wapaike munwendi va ze kumwe. Age ta divilisa asi age vana mu kuhu ntani yikoverero yendi yina zere yina wapa. Zinya ana diva asi ukuhuki hepero unene koukanguki wamunwendi. Age ga diva hena asi emoneko lyamunwendi kuretera mfumwa ndi eswau kovakurona vendi.

² Jehova, Guhyetu gemeguru, ana hara vakareli vendi va kuhuke. Nonkango dendi kutanta asi: ‘Mukuhuki tomu ruganene moukuhuki.’ * (Episarome 18:26) Jehova ga tu hara; ga  diva asi kukara tuna kuhuka kuturetera uwa. NgoNombangi dendi, Jehova kuna hara asi vantu ngava mu fumadekere po morwa nkareso zetu. Yosili, emoneko lyetu lyokukuhuka ntani nonkareso zetu zongwa ngayi retera mfumwa kwaJehova ntani nekedina lyendi lyokupongoka.—Hesekiyeli 36:22; resa 1 Peturusa 2:12.

³ Mokudiva asi Karunga kwa hara vantu wokukuhuka, eyi kututumangeda mokukara tuna kuhuka. Ose tuna hara mparukiso zetu zi rete mfumwa kwaKarunga morwa ose twa mu hara. Ose hena tuna hara kukara meharo lyendi. Tu zeni nye tu konakone eyi twa hepera kukara tuna kuhuka, neyi ya hamena mo ntani omu natu kara tuna kuhuka. Ekonakono lyangoso kuvhura kutuvatera tu dimburure nsene hepero kutura po marunduruko.

4, 5. (a) Konda musinke zomulyo po eyi twa hepera kukara tuna kuhuka? (b) Ngapi omu ukuhuki waJehova wa moneka moyisitwa yendi?

⁴ Monkedi zimwe omu Jehova a tu pitisire kuna kara kupitira mosihonena. Nonkango dendi kututumangeda asi ‘tu kare moomu ga kara age.’ (Vaefeso 5:2) Ezi yizo konda zomulyo eyi natu hepera kukara tuna kuhuka: Jehova, Karunga ogu atu karere, kwa kuhuka ntani kwa pongoka mwankenye rupe.—Resa Levitikus 11:44, 45.

⁵ Yikara yaJehova, kukwatera mo ukuhuki wendi, kuyimonena moyisitwa yendi. (Varoma 1:20) Evhu kwa li ungire mokukara embo lyokuzera lyovantu. Jehova kwa ungire nongendeseso dimwe mokuzeresa mpepo nevhu nomema. Pasihonena, vakansuva kuzeresa evhu pokusindumuna mapumba nokugatwara kohni zevhu. Maginyo noupuka notunamwenyogona tumwe hena kurundurura yikorama yokufa yi kare hena evhu. Ya moneka asi ukuhuki kwa kara nomulyo ‘koMusiti gevhu.’ (Jeremiya 10:12) Nawo wa hepa kukara nomulyo kwetu.

6, 7. Ngapi omu Veta zaMosesa za nkondopekere asi vakareli vaJehova va hepa kukara vana kuhuka?

 ⁶ Konda zimwe eyi twa hepera kukara tuna kuhuka kuna kara asi Jehova, Mupangeli gwanayinye, kwa hepa vakareli vendi va kuhuke. Moveta zaJehova zokoVaisraeli, ukuhuki kwa likwatakanene noukareli. Veta kwa yi zeresere asi mEzuva lyEfironkenda, mupristeli gomunene ga hepere kulikuhwa ruvali. (Levitikus 16:4, 23, 24) Vapristeli ava ngava rugana posinzambero va hepere kukuhwa mawoko nonompadi dawo komeho zokuzamba nonzambo kwaJehova. (Exodus 30:17-21; 2 Histoli 4:6) Veta kwa tumbwire nokonda 70 edi ngadi ninkisa muntu a kare ana nyata. Apa Muisraeli ga kere ana nyata, kapi ga vhulire kulihameka mwankenye ukareli, nsene ga yi rugene, moyihorokwa yimwe age va hepere kumudipaga. (Levitikus 15:31) Nkenye gumwe ogu ga nyokere mokukwama nongendeseso dokulikuhura, kukwatera mo kukuhwa rutu rwendi ntani noyikoverero yendi, age “kumudipaga.”—Numeri 19:17-20, NW.

⁷ Nampili ngomu tuna dili kukara moVeta zaMosesa, azo kutuvatera tu dive magazaro gaKarunga. Veta kwa yi nkondopekere asi vakareli vaKarunga va hepere kukuhuka. Jehova kapi ga runduruka. (Marakiya 3:6) Ukareli wetu kapi ta u tambura ntudi u kare “wa zera awo wa hana kavadi.” (Jakopo 1:27) Yipo nye, twa hepa kudiva eyi ana kundindira ko kwetu kombinga zeyi.

8. Momaruha musinke ana tu harere Jehova tu kare tuna kuhuka?

⁸ MoBibeli, egano lyokukuhuka kapi tupu lya tamba kukuhuka parutu. Kukuhuka kosipara saKarunga kwa kundama nkenye ruha rweparu lyetu. Jehova kuna kutundindira mokukara tuna kuhuka momaruha gane, kukuhuka pampepo, pamukaro, pamagazaro noparutu. Tu zeni tu ka tarurure eyi ya hamena moyininke eyi.

9, 10. Yisinke ayi tanta kukuhuka pampepo, ntani yinke ava nyokere Vakriste wousili?

 ⁹ Kukuhuka pampepo. Pausupi, ayo kutanta asi kapisi kuvhonga ukareli wousili nou woyimpempa. Apa Vaisraeli va tundire moBabironi va tengure koJerusarema, awo va hepere kupurakena etumangedo eli asi: “Mwa ha guma kweyi yokunyata, likuhureni nyaamweni mu tunde mo.” (Jesaya 52:11) Vaisraeli kwa tengwire kembo unene po mokuwapukurura ukareli waJehova. Ukareli owo wa hepere kukara una kuhuka kwankenye marongo nomaruganeso nonompo doukareli woVababironi ou ngau swaukisa Karunga.

¹⁰ Naina, nose Vakriste wousili twa hepa kutakamesa kapisi u tu nyateke ukareli woyimpempa. (Resa 1 Vakolinte 10:21.) Mulyo kukara tuna vangarara, morwa epukiso lyoukarelikarunga woyimpempa kuna lihana. Moyirongo yoyinzi, nompo noyirugana noyipito yokulisiga kwa likwatakana nomarongo goukarelikarunga woyimpempa, ngwendi egano eli asi kosili sininke simwe mwetu esi asi paruka ponomfa dorutu. (Muudisi 9:5, 6, 10) Vakriste wousili kunyokera nompo edi da hamena mo mapuliro goukarelikarunga woyimpempa. * Kapi ngatu pulisira makondjeso govantu vapeke mokutuninkisa tu teze po nompango doBibeli doukareli wokukuhuka.—Yirugana 5:29.

11. Yisinke ya hamena mo kukuhuka pamukaro, ntani morwasinke ya karera nomulyo asi tu kare tuna kuhuka kombinga zeyi?

¹¹ Kukuhuka pamukaro. Kukara tuna kuhuka pamukaro kuna kwatere mo kunyokera nkenye rupe royirugana yoruhonda. (Resa Vaefeso 5:5.) Ayo mulyo asi tu kare tuna kuhuka. Ngamoomu natu ka yi mona megaununo lyokukwama ko mobuke ezi, mokukara meharo lyaKarunga, twa hepa ‘kunyoka ruhonda.’ Vanaruhonda wokudira kulitezurura “kapi ngava pinga Untungi waKarunga.” (1 Vakolinte 6:9, 10, 18)  Kosipara saKarunga, vantu vangoso ‘kwa linyateka.’ Nsene va dira kukuhuka pamukaro ‘eyi ya va hamena nomfa dauvali.’—Ehororo 21:8.

12, 13. Malikwatakano musinke ga kara po pokatji komagazaro noyirugana, ntani ngapi omu natu vhura kukuhuka pamagazaro?

¹² Kukuhuka pamagazaro. Yigazo kutwara koyirugana. Nsene tu pulisira magazaro gepuko ga kare momagano nomonomutjima detu, karuwogona tupu ngatu rugana yoyidona. (Mateusa 5:28; 15:18-20) Nye nsene tu zwida magano getu nomagazaro gokukuhuka, ngayi tu tumangeda mokukara nonkareso zokukuhuka. (Resa Vafilipi 4:8.) Ngapi omu natu kara tuna kuhuka pamagazaro? Pomuhowo twa hepa kunyokera nkenye malihafeso aga naga vhura kuzonagwisa magazaro getu. * Mokugwederera ko, kuvhura tu zwide magano getu nomagazaro gokukuhuka pokulironga Nonkango daKarunga nkenye ezuva.—Episarome 19:8, 9.

¹³ Mokukara meharo lyaKarunga, mulyo asi tu kare tuna kuhuka pampepo nopamukaro ntani nopamagazaro. Maruha aga goukuhuki kwa ga zogera unene momagaununo gapeke mobuke ezi. Tu zeni tu konakone ruha rwaune, kukuhuka parutu.

14. Morwasinke au kundamene ukuhuki wetu woparutu wopeke?

¹⁴ Kukuhuka parutu kwa kwatera mo kuzeresa marutu getu ntani nembo lyetu. Vakareli vaJehova va diva asi ukuhuki wawo kukundama vapeke. Ngamoomu va yi tumbura nare, kukuhuka parutu mulyo kwaJehova, kapisi morwa ose kugwanena mo tupu uwa, nye hena morwa ose kwa mu karera po. Gazadara kosifaneso vana ruganesa petameko. Pokumona munona ogu a nyata nkenye apa ndi kapi ava mu dwareke nawa, yisinke ngo gazara kuhamena vakurona vendi? Kapi tuna hara emoneko lyetu ndi mparukiso zetu zi swaukise  Guhyetu gemeguru ndi mbudi ezi atu zuvhisa. Nonkango daKarunga kutanta asi: “Ose kapi tuna kutura sipundukiso monzira zomuntu, neisi ngasi swauka sirugana setu. Nye moyininke nayinye eyi atu rugana, ose kumoneka asi tu vakereli vaKarunga.” (2 Vakolinte 6:3, 4) Ngapi omu natu vhura kukara tuna kuhuka parutu?

15, 16. Yisinke wa kwatera mo ukuhuki woparutu, ntani ngapi omu ya hepa kumoneka yidwara yetu?

¹⁵ Ukuhuki nemoneko lyetu. Nampili ngomu nompo nonomukaro deparu da lisiga moyirongo, kapisi udigu kugwana mema nomfewa yipo tu likuhwe nkenye ezuva nokudivilisa asi vana vetu nanyamwetu tuna zere. Ukuhuki woparutu kwa kwatera mo kukuhwa mawoko getu nomema nomfewa komeho zokulya ndi zokutereka, konyima zokulivatera ndi zokunyamburura mukeke ndi kumukuhwa. Kukuhwa mawoko  nomema nomfewa kuvhura kukandana po mauvera ntani kuparura nomwenyo. Ntani kuvhura kukandana po ehaneso lyonokime, nokuvatera vantu va kandane po ezimo lyokusinsana. Nsene kapi mwa kara nokanzugo kokulivatera, yihando kuvhura kuyivhumbika, ngamoomu ngava yi rugana nare moIsraeli.—Deuteronomium 23:12, 13.

¹⁶ Yidwara yetu nayo ya hepa kuyikuhwa nkenye apa yipo yi zere ntani yi moneke nawa. Yidwara yoMukriste kapi ya hepa kukara yondiro ndi yomode, nye ya hepa kukara yina zere nokumoneka nawa. (Resa 1 Timoteusa 2:9, 10.) Yi kare asi kupi oku twa tunga, twa hara emoneko lyetu li “fumbure mwanayinye erongo lyaKarunga, Muzowoli gwetu.”—Titusa 2:10.

17. Morwasinke embo lyetu neharango lyetu ya hepera kukara yina kuhuka ntani yina zere?

¹⁷ Mambo noyiweka yetu. Li kare asi embo lyetu ngapi omu lya fana, lya hepa kukara lina zere lina wapa. Mokulifana, nsene twa kara netuwa eli atu ruganesa komapongo nomoyirugana yokuzuvhisa, twa hepa kulizeresa ponze nomonda. Twa ha divara asi embo neharango lyokuzera kugava umbangi kuhamena Karunga ogu atu karere. Ose kuronga vantu asi Jehova Karunga ga kuhuka, asi age nga ‘zonagura ava wokuzonagura evhu,’ ano Uhompa wendi ngau rundurura evhu lyetu li kare paradisa. (Ehororo 11:18; Rukasa 23:43) Yosili ose tuna hara emoneko lyetu lyembo neyi twa weka yi likide vapeke asi nampili ngesi ose kuna kutunga po nonkareso edi ngadi ka wapera mouzuni woupe.

18. Ngapi omu natu vhura kulikida efumadeko koSinyanga setu soUhompa?

¹⁸ Mavango getu goukareli. Eharo lyetu lyokuhara Jehova kututumangeda tu likide efumadeko koSinyanga setu soUhompa, evango lyetu lyoukareli wousili. Apa vantu ava wiza kosinyanga setu, tuna hara va tetuke pokumona evango lyetu lyoukareli. Kuzeresa nokuwapaika nkenye apa hepero yipo sinyanga si kare sina wapa. Ose kulikida efumadeko  koSinyanga setu soUhompa pokurugana eyi natu vhura mokusizeresa nokusiwapaika. Azo mfumwa mokulizambera siruwo setu tu vatere mokuzeresa ‘nomokuwapeka’ evango lyetu lyoukareli. (2 Histoli 34:10) Mpango ezi za fira hena nsene kuna kupongera komavango ava ruganesa koyigongi.

19. Mokukara tuna kuhuka panyama, yisinke twa hepa kunyokera, ntani ngapi omu Bibeli azi tu vatere koyininke eyi?

¹⁹ Mokulizeresa nyamwetu parutu, twa hepa kunyokera nonkareso noyirugana yokunyata, ngwendi kukoka makanya nounkorwe ntani yikwepangwe. Bibeli kapi za vyukilira kutumbura nonkareso nomaruganeso nagenye gokunyata gana lihana naina, nye azo kwa kara nonompango edi nadi vhura kutuninkisa tu dive omu Jehova a lizuvhu kuhamena yininke oyo. Morwa twa diva omu Jehova a tara yininke eyi, eharo lyetu lyokumuhara ngali tu ninkisa tu gende monzira ezi a hafere. Tu zeni tu konakone nompango ntano doPatjangwa.

20, 21. Komaruganeso musinke ana tu harere Jehova tu tunde ko, ntani konda musinke zononkondo ezi natu limburukwira?

²⁰ “Vakwetu ava na hara, matumbwidiro nagenye aga kwetu ga hamena. Ano atu lizereseni nyamwetu kwanayinye eyi ayi nyateke korutu nokomwenyo. Tu kondjereni po etjiroKarunga, oku tatu mu lipongwere muntu namunye.” (2 Vakolinte 7:1) Jehova kuna hara tu tunde ko konkareso ezi azi nyateke marutu nonomwenyo detu. Eyi kwa kwatera mo yininke yokuzonagwisa yigazo yetu. Yipo nye, twa hepa kunyokera nonkareso edi adi zonagura rutu ntani nomagazaro.

²¹ Bibeli kutupa konda zononkondo eyi natu ‘lizeresera nyamwetu kwanayinye eyi ayi nyateke.’ Koneka asi 2 Vakolinte 7:1 kwa tameka nononkango edi asi: “Matumbwidiro nagenye aga kwetu ga hamena.” Matumbwidiro musinke? Ngamoomu vana yi tumbura moVakolinte vauvali egaununo 6, Jehova ga tumbwidira asi: “Ame ngani mu tambure, makura ame ngani kare Guhyeni.” (2 Vakolinte 6:17, 18) Gazara tupu:  Jehova ga tumbwidira mokukupopera nokukuhara ngamoomu guhya a hara munwendi. Nye Jehova nga sikisa mo tupu etumbwidiro eli nsene tupu tu lizeresa nyamwetu kweyi ayi nyateke “korutu nokomwenyo.” Awo ugova mokupulisira nkenye nkareso ndi yiruganeso yokunyata yi tu guse ko kelikwatakano lyangoso lyomulyo naJehova.

22-25. Nompango musinke doPatjangwa nadi vhura kutuvatera tu nyokere po nonkareso noyiruganeso yokunyata?

²² “O hare Hompa Karunga goge nomutjima goge nagunye nomwenyo goge nagunye nonondunge doge nadinye.” (Mateusa 22:37) Jesus kwa horowere sipango esi asi yiso sosinene po kwanayinye. (Mateusa 22:38) Jehova ga fira eharo lyangoso kwetu. Mokumuhara nomutjima gwetu nagunye nomwenyo gwetu nagunye nonondunge detu nadinye, twa hepa kunyokera yiruganeso eyi nayi vhura kutudipagesa ndi kuyipika evhuliko eli ga tu pa Karunga lyokugazara.

²³ Jehova “age yige a pe nayinye mwenyo nomunku noyininke nayinye.” (Yirugana 17:24, 25) Eparu kuna kara sigava sokutunda kwaKarunga. Ose twa hara Mugavi, yipo nye tuna hara kulikida efumadeko kosigava. Ose kunyokera nkenye nkareso noyiruganeso eyi nayi reta po siponga koukanguki wetu, morwa ose twa diva asi yininke yangoso kapi ayi likida efumadeko kouhwi weparu.—Episarome 36:9.

²⁴ “A kare mukweni, o mu hare moomu wa lihara nyamoge.” (Mateusa 22:39) Nkareso noyiruganeso yokunyata kapi tupu ayi kundama ogu a yi rugana nye hena owo va kara nendi. Pasihonena, kukoka makanya kuvhura kukundama momudona owo ava dili kukoka. Muntu ogu a koresa ava va mu kara pepi kuna kuteza po mpango zaKarunga asi twa hepa kuhara vakwetu. Age kulikida hena asi eyi a uyunga asi age kwa hara Karunga kapisi usili.—1 Johanesa 4:20, 21.

²⁵ “O diworokese wombunga zoge asi va zuvhe yovapangeli.” (Titusa 3:1) Moyirongo yoyinzi, kuweka ndi kuruganesa yikwepangwe ayo kulirwanesa noveta. NgoVakriste wousili, kapi atu weke ndi tu ruganese yikwepangwe.—Varoma 13:1.

26. (a) Mokukara meharo lyaKarunga, yinke twa hepa kurugana? (b) Morwasinke kukuhuka kosipara saKarunga ya karera nkedi zongwa po zeparu?

 ²⁶ Mokukara meharo lyaKarunga, twa hepa kukuhuka momaruha nagenye. Nampili yi kare udigu, kuvhura yi ku tompoke mokunyokera ntani nomokulizeresa kononkareso noyiruganeso yokunyata. * Yosili, ezi yizo nkedi zongwa po zeparu, morwa Jehova narunye kuturonga yipo tu gwanene mo uwa wanyamwetu. (Resa Jesaya 48:17.) Yomulyo po, pokukara tuna kuhuka kuvhura tu kare noruhafo mokudiva asi ose kuna kukarera po monaruwa Karunga ogu twa hara, yipo tu kare meharo lyendi.