Zende koyikaramo

Zende koyikaramo

EGAUNUNO 14

Hungika mwanayinye

Hungika mwanayinye

“Ose kwa hara kuhungika mwanayinye.”—VAHEBELI 13:18.

1, 2. Morwasinke ayi mu hafesere Jehova apa a tu mono kuna kukondja mokuhungika? Yi fanekesa.

ZINYA namunwedi tava tundu mositora. Haruka ko, munona ta sikama age ana tukuka. Mokuwoko kwendi kuna kara mo sidaneso esi ana gusa mositora, age ana divara mokusitengwidira po ndi mokupura ozina va si mu randere. Morwa mpwagetjima, ta zigida ozina va mu vatere. Ozina tava mu hengagwida makura tava mu twara mositora yipo a si tengwide nokukapura egusiropo. Pokuyirugana ngoso, ozina tava hafa unene nokulizuvha mfumwa. Morwasinke?

2 Vakurona narunye kuvahafesa pokumona vana vawo kuna kulironga mulyo gokuhungika. Ya lifana naGuhyetu gemeguru, ‘Karunga goMunasili.’ (Deuteronomium 32:4) Ngomu tuna kukura pampepo, age kumuhafesa mokutumona ose kuna kukondja mokuhungika. Morwa kuhara kumuhafesa ntani kuna hara kukara meharo lyendi, nose kulizuvha ngwendi mupositoli Paurusa ogu ga tente asi: “Ose kwa hara kuhungika mwanayinye.” (Vahebeli 13:18) Tu zeni tu ka demenene komaruha gane gomulyo meparu omu nayi vhura kutukarera udigu mokuhungika. Konyima ntani natu ka konakona matungiko gamwe aga aga tundu mokuhungika.

KUHUNGIKA MWANYAMWETU

3-5. (a) Ngapi omu adi tu rondora Nonkango daKarunga kuhamena siponga sokulikumbagera nyamwetu? (b) Yisinke ngayi tu vatera mokuhungika mwanyamwetu?

3 Udigu wokuhova kuna kara mokulironga kuhungika mwanyamwetu. Ayo ureru kwetu ngovantu wokudira kusikilira mo mokulikumbagera nyamwetu. Pasihonena, Jesus kwa tanterere Vakriste womoRawodikeya asi awo kwa likumbagerere vene pokugazara asi awo kwa ngawopa, nye mousili, awo kwa kere ‘vanaruhepo novatwiku ntani ruturutu’ pampepo, ukaro woruguwo sili unene. (Ehororo 3:17) Elikumbagero lyavene kwa ninkisire va liture vene mosiponga.

4 Kuvhura o diworoke hena asi murongwa Jakopo kwa rondwere asi: “Nsene pweli ogu a gazara asi, age kuruganena Karunga, nye age kapi a pangere eraka lyendi, ogo kulikumbagera, ano ukerelikarunga wendi womawoko-woko.” (Jakopo 1:26) Nsene tu gazara asi ose kuvhura tu ruganese eraka lyetu momudona nye simpe kuvhura tu karere Jehova monaruwa, ose kuna kulikumbagera tupu nyamwetu. Ukareli wetu kwaJehova ngau kara womawoko-woko tupu. Yisinke nayi vhura kutuvatera mokudira kurugana yininke yosiponga ngoso?

5 Monovelise odo simpe, Jakopo kwa fanekesa usili wononkango daKarunga kontarero. Age kutupukurura mokutara mo nawa moveta zaKarunga ezi za sikilira mo nokutura po marundururo mokuliza neyi atu resa. (Resa Jakopo 1:23-25.) Bibeli kuvhura kutuvatera mokuhungika mwanyamwetu ntani nokudimburura eyi twa hepa kurugana mokurundurura. (Malirankali Gajeremiya 3:40; Hagayi 1:5) Kuvhura hena tu kanderere kwaJehova nokumuhundira mokutukonakona, a tu vatere mokudimburura nokuwapukurura nkenye nkareso zondona. (Episarome 139:23, 24) Kudira kuhungika kuna kara sininke sosiponga unene, twa hepa kuyitara ngamoomu a yi tara Guhyetu gemeguru. Yisewe 3:32 kutanta asi: “HOMPA kwa tonda ava ava rugana udona, nye vahungami ta va tura mougami wendi.” Jehova kuvhura kutuvatera tu lizuvhe ngamoomu a lizuvhu ntani nokulitara nyamwetu ngamoomu a tu tara. Diworoka asi Paurusa kwa tente asi: ‘Ose kwa hara kuhungika mwanayinye.’ Kapi tatu vhuru kukara wokusikilira mo posiruwo esi, nye ose kuna kutokomena nokuhetekera ko kuhungika.

KUHUNGIKA MEPATA

Kuhungika ngaku tu vatera mokunyokera nonkareso edi ngatu hara kuhoreka

6. Morwasinke va hepera valikwali kuhungika kovalikwali vawo, ntani siponga musinke ava nyokere?

6 Ehungiko lya hepa kukara sinongweneso semepata lyoMukriste. Yipo nye, mugara nomukadi va hepa kuuyunga nehungiko kovalikwali vawo. Mononkwara doMukriste kapisi mu kare mo yirugana yokunyata ngwendi kulihoresa nagumwe ga hana asi mulikwali goge ndi kuruganesa mafano goruhonda mwankenye rupe. Vakriste vamwe wokukwara kwa lihameka moyirugana yoyidona ngoso nokuyihorekera kovalikwali vawo. Kurugana ngoso kuna kara kukumbagera. Koneka nonkango dahompa Ndafita gomulimburukwi: “Ame kapi ani kara kumwe nava woyimpempa; ndi asi ni lizuke mundiro novayilipaki.” (Episarome 26:4) Nsene asi wa kwara, wa ha lihameka moyirugana yoyidona eyi nayi vhura kukuninkisa o kare muyilipaki nokukumbagera mulikwali goge!

7, 8. Yihonena musinke yomoBibeli nayi vhura kuvatera vanona mokulironga mulyo gokuhungika?

7 Pokuronga vana vawo mulyo gokuhungika, vakurona wonondunge kuruganesa yihonena yomoBibeli. Kuvhura va tumbure yihonena yoyidona ngwendi saAkana ogu ga veke nokuhetekera ko kuhoreka nonzo dendi, nesi saGehasi ogu ga kumbagerere morwa kuhara emona, ntani saJudasa ogu ga veke nokukumbagera nonyanya mokutura Jesus mosiponga.—Josuwa 6:17-19; 7:11-25; 2 Vahompa 5:14-16, 20-27; Mateusa 26:14, 15; Johanesa 12:6.

8 Awo kuvhura hena va tumbure yihonena yoyiwa, ngwendi saJakopo ogu ga tanterere vana vendi va tengwide ko yimaliwa vana gwana mononsako dawo morwa age kwa lizuvhire asi nampo kuna yi tura mo va hana kuyidivira; nesi saJefuta namunwendi gomukadona ogu ga limburukwire komugano goguhwe gelizambero lyamwene; ntani nesi saJesus ogu ga kere noupenda mokulinongwenesa mwene kombunga ezi za mu paparere mokusikisa mo mauporofete nokupopera vakaume vendi. (Genesis 43:12; Vapanguli 11:30-40; Johanesa 18:3-11) Yihonena eyi kuvhura kuvatera vakurona mokukwata egano asi Nonkango daKarunga kwa kara nomagano gomanzi gokuvhura kuvavatera va ronge vana vawo mokukara neharo lyokuhungika.

9. Yisinke nava vhura kunyokera vakurona nsene vana hara kutura po sihonena sokuhungika kovana vawo, ntani morwasinke sihonena sangoso sa karera nomulyo?

9 Erongo lyangoso kugava situmbukira somulyo kovakurona. Mupositoli Paurusa kwa pulire asi: “Ngapi nye o rongo vantu, wa hana kulironga nyamoge? Ove kuudisira vantu asi, walye omu vaka, nye ove nyamoge kuvaka.” (Varoma 2:21) Vakurona vamwe kupiyaganeka vana vawo pokuvaronga kuhamena kuhungika nye awo vene kuna kukumbagera. Awo kuvhura kuvaka yininke yoyinunu ndi kukumbagera nokulihungika pokuuyunga asi: “Esi sinunu, muhona kapi ta si mono” ndi asi: “Ame kuna kumbagere tupu kosininke sosinunu.” Nye yosili, kuvaka kuna kara epuko, yi kare asi yininke eyi vana vaka yinene ndi yinunu, ntani kukumbagera nako epuko, ku kare asi moyuma yomulyo ndi hawe. * (Resa Rukasa 16:10.) Vanona ureru kuyidimburura ntani ayo kuvhura kuvakundama unene momudona. (Vaefeso 6:4) Nye nsene tava lirongo kuhungika kosihonena sovakurona vawo, awo kuvhura ngava kure nokuyererepeka Jehova mouzuni ou mwa zura yimpempa.—Yisewe 22:6.

KUHUNGIKA MOMBUNGAKRISTE

10. Kuhamena kuuyunga kuhungika mokatji kovapuli vakwetu, koyininke musinke twa hepa kutakamesa?

10 Kukara nkenye apa kumwe noVakriste vakwetu kutupa nompito dononzi mokutunga po sikara sokuhungika. Ngomu twa lirongere mEgaununo 12, twa hepa kutakamesa omu atu ruganesa sigava sombuuyungiso, unene po mokatji kovanavazinyetu. Nonzogera kuvhura kutwaredera noureru korugambo rosiponga, nampili nekeswauro kooku! Nsene kapi tuna diva nawa-nawa ntundiliro zombudi, hansa kudira kuziruguruka, morwa kuvhura tu hanese yimpempa. (Yisewe 10:19) Nampili ngoso, kuvhura pa kare yuma eyi tuna diva, nye eyi kapi yina kutanta asi kuvhura tu yi hanese. Pasihonena, yuma eyi kuvhura yi kare asi kapisi yetu, ndi nampo kuvhura yi korese vantu. (1 Vatesaronika 4:11; 1 Peturusa 4:15) Kuhungika kapi ayi tanta asi tu uyunge kuvyukilira pwa hana efumadeko, nye nonkango detu nkenye apa di kare donongwa dokuwapera.—Resa Vakorosi 4:6.

11, 12. (a) Mononkedi musinke vamwe ava ava lihameke mononzo dononene ava gwederere komaudigu gawo? (b) Yimpempa musinke yimwe eyi a korangeda Satana kuhamena nonzo dononene, ntani ngapi omu natu vhura kuyifunda po? (c) Ngapi omu natu vhura kuhungika kombunga zaJehova?

11 Ayo mulyo unene tu hungike kowo ava pitisire mombungakriste. Vamwe owo ava rugana nonzo dononene kugwederera koudigu wawo pokuhetekera ko kuhoreka nonzo dawo ntani nokukumbagera vakuronambunga nsene kuna kuvapura kuhamena unzoni wawo. Vantu vangoso kuyatameka kuparuka pavali, awo kulininkisa asi kuna kukarera Jehova nye awo kuna kurugana hena nonzo dononene. Konyima kuvhura yi ya moneke ngwendi asi nayinye eyi a rugana yimpempa tupu. (Episarome 12:2) Vapeke kutantera vakuronambunga mausili gamwe tupu nye gomulyo po kugahoreka. (Yirugana 5:1-11) Ediro kuhungika lyangoso narunye kutunda kokupura moyimpempa eyi a korangeda Satana.—Tara kakende “ Yimpempa yaSatana kuhamena nonzo dononene.”

12 Ayo hena mulyo mokuhungika kombunga zaJehova nsene kuna kulimburura mapuro patjangwa. Pasihonena, apa atu tjanga novili domoyirugana yetu yokuzuvhisa, ose kutakamesa mokudira kukumbagera. Mokulifana, nsene kuna kuzwida mahundiro gamwe gomoyirugana yoUhompa, kapisi tu kumbagere usili woukanguki wetu ndi maruha gapeke geparu lyetu.—Resa Yisewe 6:16-19.

13. Ngapi omu natu vhura kuhungika nsene ose kwa kara nomalikwatakano goungesefa nomupuli mukwetu?

13 Ehungiko lyetu kovapuli vakwetu kuvhura hena kurugana nokoyuma yomongesefa. Poyiruwo yimwe, vanavazinyetu kuvhura va lihameke kumwe mongesefa. Va hepa kutakamesa asi kapisi va rugane younangesefa koSinyanga soUhompa ndi moyirugana yokuzuvhisa. Malikwatakano gongesefa kuvhura ga kare gopokatji komurugani ntani nomuhona. Nsene kuna kukuta vanavazinyetu, twa hepa kutakamesa mokuvatekura mouhunga, nokuvafuta posiruwo nondando ezi twa lizuvha nawo ntani nomauwa aga za tura po veta. (1 Timoteusa 5:18; Jakopo 5:1-4) Ngosikwawo, nsene ose kwa tu kuta munazinyetu, twa hepa kurugana unene kuliza nomfuto ezi atu gwana. (2 Vatesaronika 3:10) Kapi tatu ndindire asi va tu tekure mwapeke morwa age munazinyetu gopampepo, ngwendi asi ogu ga tu kuta kwa kara moveta zokutupa epwizumuko nomauwa ndi yininke yapeke eyi ava dili kugwana varugani vakwetu.—Vaefeso 6:5-8.

14. Nsene Vakriste kuna kurugana kumwe ngesefa, yisinke va hepa kurugana, ntani morwasinke?

14 Ngapi nsene ngesefa zoge kwa lipakerera nagumwe, ndi ove kwa korota ndi kwa korotesa yimaliwa? Bibeli kwa gava mpango zomulyo zoparugano asi: Tjanga nayinye poyimbapira! Pasihonena, apa ga rende Jeremiya epya, age ga tjenge nombapira mbali dondando edi da sainine nombangi nokudipungura. (Jeremiya 32:9-12; tara hena Genesis 23:16-20.) Kapi ya kulikida asi kapi mwa lihuguvara nsene mu tura nayinye patjangwa nokutura po esaino lyonombangi. Ayo kukandana po madiro kulizuvha nehandukiso nonompata. Nkenye Vakriste vana kurugana kumwe ngesefa kapisi va pulisire asi udigu womongesefa u zonagwise po uumwe ntani nombili mombungakriste. *1 Vakolinte 6:1-8.

HUNGIKA MOYIRUGANA YOGE

15. Ngapi omu a lizuvhu Jehova kuhamena kukumbagera mongesefa, ntani ngapi omu ava tara Vakriste yirugana yangoso eyi ava rugana sinzi sovantu mouzuni?

15 Ehungiko lyoMukriste kapi tupu ava li likida mombungakriste. Paurusa kwa tente asi: ‘Ose kwa hara kuhungika mwanayinye.’ (Vahebeli 13:18) Kuhamena yuma yomonongesefa, Musiti gwetu kuyihafera unene nsene tatu hungike. Mobuke zoYisewe zelike, kwa tumbura mo yiviha yimwe yoyimpempa. (Yisewe 11:1; 20:10, 23) Moyiruwo yanare, vantu ngava ruganesa unene yiviha noyihetekeso mongesefa yipo va vhure kuviha yininke eyi vana randa. Vanangesefa woyimpempa ngava ruganesa marudi gavali goyihetekeso ntani nosiviha sokudira kuwapera mokukumbagera vantu. * Jehova kwa nyenga yirugana yangoso! Mokukara meharo lyendi, twa hepa kunyokera nayinye yoyimpempa mongesefa.

16, 17. Marupe musinke gokukumbagera gana vhuka mouzuni wanaina, ntani yisinke vana tokomene kurugana Vakriste wousili?

16 Morwa Satana yige mupangeli gouzuni ou, kapi nayi tu tetukisa pokumona asi yimpempa kuna tu kundurukida nakunye. Nkenye ezuva ose kuligwanekera nomaheteko mokukumbagera. Apa vantu ava tjanga umbangi woyirugana, sinzi sawo kukumbagera nokutota po nodokumente doyimpempa. Apa vantu ava zwida noforoma domvharerwa ndi domutero ndi nadimwe ngoso, awo kugava maumbangi goyimpempa yipo va gwane eyi vana hara. Sinzi sovarongwa kosure kukumbagera apa ava tjanga makonakono ndi yiruganenamambo. Apa vantu ava rugana kumwe novanamakuto ava va yipa, awo kuvafuta yimaliwa yipo va gwane eyi vana hara. Ose kundindira nomukaro dangesi mouzuni ou omu vantu ‘ava lihara tupu vene nokudowokera yimaliva nokunyenga yoyiwa.’—2 Timoteusa 3:1-5.

17 Vakriste wousili vana tokomene mokudira kulihameka mwankenye yirugana yangoso. Kwa moneka asi vakumbageli kuvatompoka mouzuni ou wanaina, ano eyi kuvhura kutudigopera mokuhungika. (Episarome 73:1-8) Awo kuvatompoka, nye Vakriste kuvhura va kare moruhepo morwa awo kuna hara kuhungika ‘mwanayinye.’ Ayo sili mulyo mokuhungika ndi? Nhi! Morwasinke? Mauwa musinke atu gwana mo mokuhungika?

MATUNGIKO GOKUKARA ONO HUNGIKE

18. Morwasinke mfumwa zongwa zokuhungika za karera nomulyo?

18 Mfumwa zokukara muntu gokuhungika gokuhuguvara kuna kara simwe somulyo meparu. (Tara kakende “ Ame narunye kuhungika ndi?”) Gazadara ko tupu, nkenye gumwe kuvhura kutunga po mfumwa zangoso! Mfumwa ozo kapi za korera moudivi ndi ungawo ndi emoneko ndi ntundiliro zoge ndi nkenye yimwe eyi wa pinga. Nampili ngoso, sinzi sovantu kapi va kara nomfumwa zongwa zangoso. Udigu kuzigwana movantu naina. (Mika 7:2) Vamwe kuvhura va ku zore morwa kuhungika koge, nye vapeke ngava hafera ehungiko lyoge, ntani awo ngava ku huguvara nokukufumadeka. Sinzi soNombangi daJehova kwa gwanena mo uwa woyimaliwa mehungiko lyawo. Awo kapi ava va tjida mo moyirugana yawo apa varugani wokukumbagera ava va tjida mo, ndi awo kugwana yirugana apa ava papara varugani wokuhungika.

19. Ngapi omu kuhungika aku kundama ezwi lyetu lyokomutjima ntani nelikwatakano lyetu kumwe naJehova?

19 Yi kare asi eyi ngayi ku horokera ndi hawe, ove ngo yi mona asi kuhungika kureta mauwa gomanzi. Ove ngo kara netungiko lyezwi lyokomutjima lyewa. Paurusa kwa tjenge asi: “Ose tuna yi diva nawa-nawa asi, ose kwa kara nezwi lyaKarunga lyewa lyokomutjima.” (Vahebeli 13:18) Mokugwederera ko, Guhyetu gemeguru geharo nage kumona nkareso zetu zongwa, ntani age kwa hara vantu wokuhungika. (Resa Episarome 15:1, 2; Yisewe 22:1.) Yimo, kuhungika ngaku ku vatera mokukara meharo lyaKarunga, mfeto zonene po ezi natu vhura kugwana. Tu zeni tu konakone sirongwa sa likwatakana nesi: Omu a tara Jehova yirugana.

^ para. 9 Nsene gumwe mombungakriste a kara nonkareso zokuuyunga yimpempa yonyanya nositambo sokukoresa wopeke, vakuronambunga kuvhura va tokore mokukamupangura.

^ para. 14 Kuhamena yokuvhura kurugana nsene ngesefa kuna kuligwanekera nomaudigu, tara koMagwedereroko, “Kukohonona po nompata mongesefa.”

^ para. 15 Awo ngava ruganesa rudi rumwe royihetekeso mokuranda ntani oru rumwe mokurandesesa ko, nokugwanena mo uwa wavene mwankenye nkedi. Awo mpamwe ngava ruganesa siviha sokuwoko kumwe kokure ndi koudigu kupitakana kukwawo yipo va vhure kukumbagera varandi.