1-3. (a) Ngapi ga lizuvhire Esitera apa ga hederere kosipundi souhompa? (b) Yisinke ga rugene hompa apa ga mwene Esitera?

ESITERA ta gendi a hedere sipundi souhompa, ano mutjima ngwendi kuna kutukauka. Vantu womombara navenye teete zawo, kuna kuzuvha tupu muhagaro omu ana kugenda Esitera. Age kapi ana kuvema-vema a tare eyi yina kara mombara, nye kuna kugenda tupu kuvyukilira a tare ogu ana hingire posipundi souhompa, ogu ga kere nononkondo dokumudipaga.

² Hompa ta tara Esitera omu ana kumuhedera, makura ta mu zerwire mburo zendi zongorodo. Ayo kwa likidire asi ana mu hafere kapi ta mu dipaga nampili ngomu ana wiza ga hana kumuzigida. Makura Esitera ta gumu mburo kondungu zazo.—Esit. 5:1, 2.

³ Yikoverero eyi ngava va dwara vahompa woVaperesiya posiruwo sina kwa kere yondiro mukoso gwayo kuvhura kusika komamiliyona gonoranda. Nampili ngomu Serekesesi ga kere hompa ntani kwa dwere yondiro, Esitera ga yi dimbwilire asi mugara gwendi ga mu hara. Hompa ta pura Esitera asi: “Mumbanda, yinke eyi? Tantera nge eyi ono hara ni yi ku pe – nampili harufa zosirongo sange.”—Esit. 5:3.

4. Yisinke Esitera ga hepere kutantera hompa?

⁴ Esitera kwa likidire epuro nouradi pokuza kwahompa a ka mu hundire a popere vantu vaKarunga. Hompa ga mu tambwire, nye Esitera simpe ga hepere kutantera hompa asi mugavindunge gwendi ogu ga huguvara, age muntu gomudona ana hara kudipaga vantu vaEsitera. Ngapi omu Esitera ga vhulire kuuyunga yipo hompa a yi pure? Yisinke natu lirongera ko kepuro lyendi?

5, 6. (a) Ngapi Esitera ga tulire pasirugana mpango zomwaMuudisi 3:1, 7? (b) Monkedi musinke Esitera ga fumadekere mugara gwendi?

⁵ Esitera ga tanterere poopo hompa udigu komeho zovantu  navenye ndi? Ngano ga yi rugene, ngano ya swaukisire hompa nokupa mpito Hamani a patanese Esitera. Yisinke ga rugene Esitera? Hompa Saromo gonondunge kwa tjenge asi: ‘Nayinye eyi ayi horoka mouzuni ou, kuhoroka posiruwo, pwa kara siruwo sokumwena nosiruwo sokuuyunga.’ (Muud. 3:1, 7) Moredekayi nampo ga rongere Esitera nompango odo apa ga kere mudinkantu. Esitera ga mwene mulyo gokuhorowora siruwo sosiwa ‘kuuyunga.’

⁶ Esitera ta tanta asi: “Nsene nayi mu wapera hompa, ame kuna hara hompa naHamani mu ya kare vagenda vange ngurova posipito esi nina wapaike.” (Esit. 5:4) Hompa ta yi tambura makura ta tumine va ka zigide Hamani. Esitera ga uyungire nonondunge. Age kwa fumadekere mugara gwendi pokupapara mpito zongwa a mu tantere udigu.—Resa Yisewe 10:19.

7, 8. Ngapi sa kere sipito sokuhova saEsitera, nye morwasinke ga dilire kutantera poopo hompa udigu wendi?

⁷ Esitera makura ta wapaike nawa sipito oso yipo a ya si hafere  mugara gwendi. Apo pwa kere po vhinyu zokuhafesa mutjima gomuntu. (Epis. 104:15) Hompa Serekesesi kwa hefe, makura ta pura hena Esitera eyi ana hara. Aso sa kere siruwo sosiwa a tante udigu wendi ndi?

⁸ Esitera kapi ga tente poopo udigu wendi. Nye ta zigida hena hompa naHamani kosipito sauvali ezuva lyokukwama ko. (Esit. 5:7, 8) Morwasinke ga dilire kutanta udigu wendi poopo? Diworokeni asi, Hamani ga gwene epulisiro kwahompa a tjange mpangera zokudipaga Vajuda navenye. Yipo nye, Esitera ga hepere kupapara siruwo sosiwa sokuuyunga. Age ga hepere kundindira a gwane mpito zongwa zokulikida efumadeko kwamugara gwendi.

9. Morwasinke ya karera mulyo kulididimikira, ntani ngapi natu honena Esitera kombinga zoyo?

⁹ Muntu udigu kulididimikira nye ya kara nomulyo. Nampili ngomu ga kere nosinka, Esitera ga lididimikilire a gwane siruwo sokuwapera kuuyunga. Nose tatu lirongere ko yoyinzi,  morwa natuvenye poyiruwo yimwe kumona maudigu aga va hepa kukohonona po. Nsene tuna hara muntu a pure eyi tuna kuuyunga, twa hepa kuhonena Esitera nokulididimika. Yisewe 25:15 kutanta asi: “Elididimiko, kufundisa ko hompa, ano eraka lyombili tali tezagura po yisupa.” Ngwendi Esitera, nsene tu lididimikira tu ndindire siruwo sokuwapera kuuyunga, muntu ngatu tu purakena nampili a kare asi age kuturwanesa. Jehova Karunga ga tungikire Esitera morwa ga lididimikilire nokukara nonondunge ndi?

10, 11. Ngapi ga lizuvhire Hamani apa ga tundire posipito, nye yisinke ya mu handukisire ntani yisinke ga mu tanterere mukadendi novakwawo?

¹⁰ Elididimikiro lyaEsitera kwa retere yitundwamo yoyiwa. Hamani ta tundu posipito “mompepo zongwa nehafo” morwa ga gazarere asi hompa naEsitera kwa mu hara kupitakana navenye.  Hamani ta pwaga merungavero lyombara ta mono Moredekayi, Mujuda ogu ga nyokere kumutwira nongoro. Ngwendi moomu katu yi zogerere megaununo lya ka pita, Moredekayi kwa yi ruganene oyo morwa ezwi lyendi lyomomutjima ntani nelikwatakano lyendi naJehova, nye kapisi morwa kapi ga fumadekere Hamani. Nye Hamani “tayi mu handukisa unene.”—Esit. 5:9.

¹¹ Makura Hamani ta ka tantera mukadendi novakwawo asi Moredekayi ana nyoka kumutwira nongoro. Awo tava mu tantera asi a dike sitji soure wonometa 22 makura a ka hundire hompa a mu pe Moredekayi a mu zenzereke ko. Hamani kwa pandere unene egano olyo makura ta tantere vantu va dike sitji oso.—Esit. 5:12-14.

12. Morwasinke hompa ga ninkilire va rete buke zoHistoli zosirongo, ntani yisinke ya kere mo?

¹² Bibeli kutanta asi: “Masiku googo hompa kapi ga ponyokere nampili nakauke.” Makura ta ninki va ka rete buke zoHistoli zosirongo va ya mu resere mo. Mobuke ozo kwa kere mo hena sihorokwa apa vantu va here kudipaga hompa Serekesesi. Hompa ta diworoka asi vantu owo va va kwete nokuvadipaga. Makura ta pura eyi va futire Moredekayi ogu ga poperere hompa. Awo tava mu tantere asi kwato eyi va mu futa.—Resa Esitera 6:1-3.

13, 14. (a) Ngapi omu Hamani ya mu yipilire yininke? (b) Yisinke ga mu tanterere mukadendi novakwawo?

¹³ Makura hompa ta pura nsene pweli ogu na vhura kuza a ka fute Moredekayi. Siruwo sooso, Hamani ta hwilire morugumbo rombara, a ya pure hompa va dipage Moredekayi. Nye komeho Hamani a pure hompa, makura hompa ta mu pura eyi na rugana mugara ogu ana hara kufumadeka unene. Hamani ta gazara asi nampo hompa yige ana hara kufumadeka. Makura Hamani ta pe hompa magano aga asi: Mugara ogo mu dwareka yikoverero yosiuhompa, makura zigida gumwe povamakuto woge wovanene a ya mu pitisire age kuna mu rondeke ponkambe zoge oku ta divisa yipo navenye va yi zuvhe. Gazareni tupu omu Hamani ga lizuvhire apa hompa ga mu tantere asi Moredekayi yige ana hara kufumadeka. Yilye ga tumine hompa a divise efumano lyaMoredekayi? Hamani!—Esit. 6:4-10.

¹⁴ Hamani ta rugana nomusininiko eyi va mu pangerere makura ta ka genderera kuza kembo nerengwe. Makura mukadendi novakwawo tava mu tantere asi morwa ana fumadeke  Moredekayi moyitarameho kapi ngava vhura kumufunda.—Esit. 6:12, 13.

15. (a) Morwa Esitera ga lididimikilire, yitundwamo musinke yoyiwa ya kere? (b) Morwasinke ya karera nomulyo asi tu kare nonkareso ‘zokundindira’?

¹⁵ Morwa Esitera ga lididimikilire nokundindira, ayo ya pere mpito Hamani a liswawisise mwene. Jehova Karunga nampo yige ga ninkisire hompa a dire kuponyoka. (Yis. 21:1) Nonkango daKarunga kutukorangeda asi tu kare nonkareso ‘zokundindira.’ (Resa Mika 7:7.) Nsene tu huguvara nokundindira mwaKarunga, age nga kohonona po maudigu getu monkedi zongwa kupitakana omu nkare tu yi rugane nyamwetu.

16, 17. (a) Siruwoke sa sikire mo ‘siruwo’ saEsitera sokuuyunga? (b) Ngapi Esitera ga lisigire naVasiti?

¹⁶ Esitera ga hepere kutantera hompa udigu wendi posipito sauvali. Ngapi ga vhulire kuyirugana? Hompa mwene ta pura hena Esitera eyi ga here. (Esit. 7:2) Makura ‘siruwo’ saEsitera sokuuyunga ta si siki mo.

¹⁷ Esitera nampo ga kanderere kwaKarunga komeho a tantere hompa asi: “Nsene yi ku wapera ove hompa o tambure ehundiro lyelinunupiko, eharo lyange lyeli asi ngano ni kare nomwenyo, novantu vange ngano va kare nomwenyo.” (Esit. 7:3) Age ga fumadekere hompa asi yige na tura po etokoro. Esitera ga lisigire naVasiti ogu ga swawisire hompa mowina. (Esit. 1:10-12) Ntani hena Esitera kapi ga rwanesere hompa pokuhuguvara  mwaHamani. Nye age ta likwambere kwahompa a popere mwenyo gwendi.

18. Ngapi omu Esitera ga tanterere hompa udigu?

¹⁸ Makura hompa ta tetuka. Ta pura Esitera asi: Yilye ana hara kurugana hompakadi udona wangoso? Esitera ta limburura asi: “Vantu vange nanyaamwange kwa tu randesa po, ngava tu dipage. Ano ngano si kwa tu randesa po tu kare tupu vapika, ame ngano kapi ono zuvhu nge ndi asi ni ku zogerere ngano morwayo. Nye ose popepi tuna kerere nokutuhanagura po nuunu!” (Esit. 7:4) Konekeni asi, Esitera ga tumbwire udigu wendi, nye ga uyungire hena asi ngano kwa va randesere koupika ngano kapi ana uyunga. Ga hepere kutanta kuhamena edipago lyoVajuda, morwa ngano Esitera ga mwenene ngano ya reterere hompa udigu.

19. Yisinke natu lirongera ko kwaEsitera kuhamena kuuyunga nawa?

¹⁹ Sihonena saEsitera kuturonga yoyinzi kuhamena kudiva kuuyunga nawa. Nsene tuna hara kutantera muntu a kohonone po udigu wongandi, twa hepa kulididimikira nokuuyunga nefumadeko nokutanta usili.—Yis. 16:21, 23.

20, 21. (a) Ngapi omu Esitera ga horwere udona waHamani, ntani ngapi ga lizuvhire hompa? (b) Yisinke ga rugene ko Hamani apa va horwere udona wendi?

²⁰ Makura hompa ta pura asi: “Ogu ana kulipepekera kurugana ngoso yilye? Oku ana kara mwene ogo muntu kupi?” Esitera ta like Hamani nokulimburura asi: “Munkore gwetu nomuheti gwetu mugara ogu gomudona ngesi, yige Hamani.”  Yisinke ga rugene ko Hamani? Woma tau mu kwata. Hompa ta handuka unene morwa mugavindunge ngwendi ogu ga huguvarere ga mu ninkisire a gave mpangera zokudipaga po vantu vamukadendi. Makura hompa ta katuka a tunde monzugo a ze moyikunino yombara a ka lipurakene ko.—Esit. 7:5-7.

²¹ Hamani ta likwambere konompadi daEsitera. Apa ga ka tengwire hompa monzugo ta mono Hamani kuna kulikwambera posipundi saEsitera, makura ta rundire Hamani asi nkare a kwatere kononkondo Esitera. Hamani tava mu tokwere konomfa, makura tava mu kudumike komutwe va ka mu tware. Gumwe gerenga lyahompa ta tantere hompa asi Hamani kwa dika sitji esi ngano a zenzerekesere ko Moredekayi. Hompa ta panga asi Hamani va ka mu zenzereke ko mwene.—Esit. 7:8-10.

22. Yisinke sina tu rongo sihonena saEsitera kuhamena kukara nehuguvaro nepuro?

²² Mouzuni ou woudona, udigu kovantu va tu ruganene youhunga. Nove wa yi mona ndi? Esitera ga twikilire kukara nehuguvaro nepuro. Apa sa sikire mo siruwo, age ga uyungire nouradi yininke youhunga ntani ga huguvarere mwaJehova a kohonone po udigu. Nose tu rugane yokulifana. Jehova kapi ga runduruka. Age simpe nga kwata vantu wovadona, ngwendi moomu ga yi rugene kwaHamani.—Resa Episarome 7:11-16.

23. (a) Ngapi hompa ga futire Moredekayi naEsitera? (b) Ngapi omu uporofete waJakopo kuhamena Benyameni wa ya sikilire mo? (Tara kakende “ Esikiliromo lyouporofete.”)

²³ Konyima hompa ta ya diva asi Moredekayi naEsitera kwa litundakanene. Makura hompa ta tura Moredakayi a kare minisiteli. Ano embo lyaHamani nomaungawo gendi nagenye hompa ta yi gava kwaEsitera, ano Esitera ta yi pe Moredekayi a yi pakere sinka.—Esit. 8:1, 2.

24, 25. (a) Esitera kapi ga kere hena nosinka apa udona waHamani va u horwere ndi? (b) Ngapi hena Esitera ga tulire eparu lyendi mosiponga?

 ²⁴ Esitera naMoredekayi kapi va kere hena nosinka morwa va va poperere ndi? Hawe. Mbilive ezi ga tjenge Hamani zokudipaga Vajuda navenye kwa zi twere koyirongo yoyinzi. Hamani kwa ninkire fungu-fungu ndi Pulimu, rupe roumpure, mokutokora ezuva lyokuhanagura po Vajuda. (Esit. 9:24-26) Mazuva ogo ure ga kere nye kwa genderere unene. Yisinke ga vhulire kurugana ko Esitera?

²⁵ Esitera ga tulire hena eparu lyendi mosiponga, ta zi hena kwahompa ga hana kumuzigida. Ta lili oku ta likwambere hompa a hagekese po udona ou ga retesere po Hamani. Nye kuliza nonoveta doVaperesiya mpangera ezi nga gava hompa kapi ngava zi rundurura. (Ndan. 6:12, 15) Makura hompa ta tantere Esitera naMoredekayi va tjange mbilive zapeke, zokupa Vajuda epulisiro va ligamene vene. Makura mbilive tava zi tumu. Varondi wononkambe tava twara nombilive koVajuda navenye. Vajuda kwa hefe mokuzuvha mbudi zongwa zomombilive. (Esit. 8:3-16) Tava liwapaikire mokurwa, morwa va gwene epulisiro lyokuligamena vene. Jehova “gonombunga dovakwayita” ga poperere vantu vendi ndi?—1 Sam. 17:45.

26, 27. (a) Monkedi musinke Jehova ga pere vantu vendi efundo lyenene? (b) Uporofete musinke wa sikire mo apa va dipagere vana vaHamani?

 ²⁶ Ezuva lyokuvadipaga tali siki mo, nye vantu vaKarunga va liwapaikilire. Ano marenga gomanzi goVaperesiya kwa vaterere Vajuda apa va zuvhire asi Mujuda Moredekayi yige ana kara minisiteli gomupe. Jehova ga pere vantu vendi efundo lyenene. Age ga divisire asi nonkore dawo nadinye va di dipage po, yipo di dire kuvakoresa hena. *—Esit. 9:1-6.

²⁷ Eparu lyaMoredekayi lya kere mosiponga morwa vana vaHamani murongo simpe vazuni va kere. Makura nawo tava va dipaga. (Esit. 9:7-10) Uporofete woBibeli tau siki mo, morwa Karunga ga pumbire asi Vaamareki ngava va komba po nuunu, morwa awo kwa kere nonkore dovantu vendi. (Deut. 25:17-19) Vana vaHamani nampo yiwo va kere wokuhulilira kudipaga momuhoko ogo.

28, 29. (a) Morwasinke sa karere sitambo saJehova asi Esitera novantu vendi va rwe yita? (b) Morwasinke sihonena saEsitera sina karere nomulyo kwetu?

²⁸ Aso kwa kere situmbukira soudigu kwaEsitera mokugendesa nayinye eyi ya horokere ngwendi yita ntani nedipago. Nye aso kwa kere sitambo saJehova asi vantu vendi va va popere va dire kuvazonagura po, morwa momuhoko gwaIsraeli yimo ga ya tundire Mesiyasa getumbwidiro, ogu nga retera mauwa vantu navenye. (Gen. 22:18) Naina, vakareli vaKarunga kuhafa pokudiva asi apa Jesus, Mesiyasa, ga wizire kwa silikire vasikuli vendi va dire kulihameka moyita.—Mat. 26:52.

²⁹ Vakriste kurwa yita yopampepo, morwa Satana kuna hara kuzonagwisa po epuro lyetu mwaJehova Karunga. (Resa 2 Vakolinte 10:3, 4.) Yipo nye, sihonena saEsitera kuna kara nomulyo kwetu! Ngwendi Esitera, tu likideni epuro pokuuyunga nawa nokukara nonondunge nouradi nelididimikiro neharo, yipo tu popere vantu vaKarunga.