Zende koyikaramo

Zende koyikaramo

EGAUNUNO 8

Ga lididimikilire maudigu

Ga lididimikilire maudigu

1. Morwasinke mwa karerere ruguwo nomalirankali moSiro?

SAMWERE ta mono asi vantu moSiro vana guwu unene. Vakadi novanona kuna kulira morwa kapi ngava mona hena vagara vawo novaguhyawo novana vawo wovagara. Vaisraeli wokusika po-34 000 kwa fire moyita apa va va fundire Vafilisiti.—1 Sam. 4:1, 2, 10.

2, 3. Ngapi efumano lya tundilire mo moSiro?

2 Pwa kere hena udigu umwe. Vana wovadona vaEli, Hofini naPinehasa, kwa gusire sikesa segwanekero mevega lyokupongokerera monkongoronzugo moSiro. Sikesa kwa fanekesere ekaropo lyaKarunga. Awo kwa gazarere asi pokusipitura moyita tasi ka va pa erago yipo va ka funde. Nye Vafilisiti kwa kwete Sikesa, ntani tava dipaga Hofini naPinehasa.—1 Sam. 4:3-11.

3 Sikesa sEgwanekero kwa kere monkongoronzugo moSiro nomvhura mafere. Apa Eli ga zuvhire asi Sikesa vana si kwata Vafilisiti ta gu kagali kosipundi makura ta fu, age nomvhura dendi 98. Ngumweyi zaEli, ogu ga fisire mugara gwendi Pinehasa, nage kwa fire ezuva lyoolyo apa ga hampurukire. Komeho zokufa, mukadi ta tanta asi: “Efumano lyaKarunga lina tundu mo moIsraeli.” Yosili, sitata saSiro kapi sa kere ngwendi mwanare.—1 Sam. 4:12-22.

4. Yisinke natu ka konakona megaununo eli?

4 Ngapi Samwere ga lididimikilire maudigu nagenye ogo? Age ga kere nepuro lyokupama yipo a vatere vantu ava ga nyokere Jehova ndi? Poyiruwo yimwe natuvenye kuligwanekera nomaudigu aga aga heteke epuro lyetu, ngesi tu zeni tu ka konakone eyi natu lirongera ko kosihonena saSamwere.

Age kwa ‘rugene yokuhungama’

5, 6. Yisinke za tumbura Bibeli eyi ya horokere monomvhura 20?

5 Kutunda apa Vafilisiti va gusire Sikesa segwanekero ntani napa va ka si tengwidire, apo kwa pitire po nomvhura 20. Moyihorokwa nayinye oyo, Bibeli kapi za tumbura kuhamena Samwere. (1 Sam. 7:2) Yisinke ga rugene Samwere monomvhura odo? Tu zeni tu tare.

Ngapi Samwere ga vaterere vantu vendi va lididimikire ruguwo rwawo ntani madompeso?

6 Bibeli kutanta asi: ‘Samwere nga pangere Israeli kukara mwenyo kwendi nakunye.’ (1 Sam. 7:15-17) Azo kwa ya kere nkareso zaSamwere zokudingura yitata yitatu yomoIsraeli, age nga yi rugana nkenye mvhura yipo a kohonone po nomutangu nokugusa po maudigu. Makura ta tengura kodoropa zawo Rama. Samwere nkenye apa nga viyauka, ano monomvhura 20 ga kere noyirugana yoyinzi.

Nampili ngomu Bibeli kapi za tumbwire Samwere nomvhura 20, twa yi diva asi nga twikire kuruganena Jehova

7, 8. (a) Yisinke Samwere ga tanterere Vaisraeli konyima zonomvhura 20? (b) Yisinke va rugene ko kweyi ga va tanterere?

7 Yirugana yoyidona eyi va rugene vana vaEli kwa zonagwisire epuro lyovantu. Vantu wovanzi kwa tamekere kukarera yikarunga yoyimpempa. Konyima zonomvhura 20 dokuhetekera ko kuvatera Vaisraeli, Samwere ta va tantere asi: “Nsene tomu tengwire kwaHOMPA nonomutjima deni nadinye, li poreni ko koyikarunga nayinye younayirongo nokomafano govakarunga wovakadi vaAsitarete. Lipongwereni nuunu kwaHOMPA one mu mu kerere gelike. Makura nga mu yoworora kononkondo daVafilisiti.”—1 Sam. 7:3.

8 Vaisraeli kwa kere ‘mononkondo doVafilisiti.’ Vakwayita woVaisraeli kwa va fundire, ano Vafilisiti kwa kere nononkondo dokuhepeka vantu vaKarunga. Nye Samwere kwa va korangedere asi nsene va tengwira kwaJehova, nga va vatera. Awo makura tava zumbu vakarunga vawo “tava kerere HOMPA gelike.” Samwere yipo ga zigidire vantu navenye va ya ponge poMisipa, doropa za kara monondundu korwaMuzogo gwaJerusarema. Vantu kwa pongere oku tava dilire nondya nokulitezurura kononzo dawo doyikarunga yoyimpempa.—Resa 1 Samwere 7:4-6.

Vafilisiti tava zuvhu asi Vaisraeli vana pongo, makura tava tumu vakwayita va ka va rwise

9. Yisinke va here kurugana Vafilisiti, ntani yisinke va rugene Vaisraeli?

9 Vafilisiti tava zuvhu asi Vaisraeli vana pongo, makura tava tumu vakwayita koMisipa va ka rwise vakareli vaJehova. Apa va yi zuvhire eyi Vaisraeli tagu va tororoka, makura tava hundire Samwere a va kanderere po. Makura Samwere ta kanderere kwaJehova nokuzamba nzambo. Haga za mokuzamba, Vafilisiti tava ya siki koMisipa va ya va rwise. Jehova ta limburura ekanderero lyaSamwere, makura ‘ta ndunduma meguru a kondjese Vafisiliti.’—1 Sam. 7:7-10.

10, 11. (a) Morwasinke Vafilisiti va karere nowoma apa va zuvhire sindundumo? (b) Kutunda ezuva eli va va fundire Vafilisiti, yisinke ya horokere?

10 Nampili ngomu Vafilisiti va kere vakwayita wononkondo unene, apa va zuvhire sindundumo tava kara nowoma. Sindundumo oso kapi sa kere ngwendi esi va divire. Kwa va tukukisire unene makura tava piyagana. Makura Vaisraeli tava tundu moMisipa va ka rapatese Vafilisiti sinano sosire dogoro koMbindakatokero zaJerusarema.—1 Sam. 7:11.

11 Kutunda ezuva olyo, Vafilisiti va zumbanesere nonkondo dawo dokuhepeka Vaisraeli. Awo kapi hena va homwene Vaisraeli age Samwere simpe nomwenyo. Vafilisiti kwa tengwidire yitata nayinye eyi va gusire kovantu vaKarunga.—1 Sam. 7:13, 14.

12. Ngapi Samwere ga ‘rugene youhunga,’ ntani nkareso musinke za mu vaterere a twikire kurugana youhunga?

12 Mupositoli Paurusa kwa tumbwire Samwere ngagumwe govapanguli novaporofete wovalimburukwi ‘ava va rugene yokuhungama.’ (Heb. 11:32, 33) Samwere kwa rugene youhunga kwaKarunga, nokukorangenda vakwawo va rugane yokulifana. Nampili ngomu pwa kere maudigu, age ga lididimikilire morwa ga huguvarere mwaJehova. Age hena kwa likidire rupandu. Apa va fundire moMisipa, Samwere kwa dikire emanya lyokudiworokesa Vaisraeli eyi ga rugene Jehova.—1 Sam. 7:12.

13. (a) Nkareso musinke twa hepa kutunga po yipo tu honene Samwere? (b) Ngwendi Samwere, siruwo musinke ngano muntu ga hepa kutunga po nkareso zongwa?

13 Nove nsene ono hara ‘kurugana youhunga,’ wa hepa kulirongera ko kelididimiko lyaSamwere nonkareso zendi zorupandu zokulinunupika. (Resa 1 Peturusa 5:6.) Natuvenye twa hepa kutunga po nkareso zangoso. Samwere ga tungire po nkareso ozo mounona wendi, ano ya mu vaterere apa ga ligwanekere nomaudigu moukondi.

“Vana woge kapi ava honene nonzira doge”

14, 15. (a) Udigu musinke ga ligwanekerere nawo Samwere “apa ga kurupire”? (b) Samwere kwa kere guhya gomudona ngwendi omu ga kere Eli ndi? Faturura.

14 Bibeli kwa tumbura hena Samwere “apa ga kurupire.” Age kwa kere novana vavali wovagara, Joeli naAbiya, age kwa va pere situmbukira sokumuvatera mokupangura. Nye awo va kere vantu wovadona. Nampili ngomu Samwere ga kere muhungami, vana vendi ngava ruganesa yitumbukira oyo va gwanene mo mauwa gavene pokurugana ufuki nokudira kupangura pauhunga.—1 Sam. 8:1-3.

15 Ezuva limwe, masimbi nagenye gomoIsraeli kwa zire komuporofete Samwere nokusivana asi: “Vana woge kapi ava honene nonzira doge.” (1 Sam. 8:4, 5) Samwere ga divire udigu owo ndi? Bibeli kapi za yi tumbura. Samwere kapi ga kere guhya gomudona ngwendi Eli. Jehova ga tengekere Eli morwa ga fumadekere vana vendi kupitakana Karunga, pokudira kuvapisura kweyi ngava rugana. (1 Sam. 2:27-29) Jehova kapi ga gwene epuko lyokufana ngoso mwaSamwere.

Ngapi ga lididimikilire Samwere apa vana vendi ngava rugana yoyidona?

16. Malizuvho musinke vanona wokudira kuzuvha ava retere vakondi, ntani ehengagwido musinke vakondi nava gwanena mo mosihonena saSamwere?

16 Bibeli kapi za tumbura malizuvho gonomuga ndi goruguwo ndi gosinka aga ga kere nago Samwere apa va mu tanterere kuhamena yirugana yoyidona yovana vendi. Sinzi sovakurona kuvhura va kwate egano omu ga lizuvhire Samwere. Momazuva aga gouhura, vanona wovanzi kapi ava zuvhu yovakurona vawo. (Resa 2 Timoteusa 3:1-5.) Vakurona ava vana kuligwanekera nokukora kwangoso, kuvhura va gwane ehengagwido mosihonena saSamwere. Nampili ngomu vana vendi va rugene yoyidona, Samwere ga twikilire ngorooro kukara noulimburukwi. Poyiruwo yimwe, vakondi kuvhura va uyungire vana vawo nokuvapisura nye pamwe kapi ayi va tompoka, nye sihonena sawo sosiwa kuvhura kuguma mutjima govana vawo. Vakondi kuvhura kuhafesa Jehova Karunga ngwendi moomu ga yi rugene Samwere.

“Tu tulira mo hompa gokutupangera”

17. Yisinke ga hundilire masimbi goVaisraeli Samwere, ntani ngapi ga lizuvhire?

17 Yirugana yoyidona yovana vaSamwere ya ninkisire masimbi goVaisraeli ga tantere Samwere asi: “Tu tulira mo hompa gokutupangera, moomu ya kara moyirongo yapeke.” Ngoso Samwere ga lizuvhire asi yige vana nyoka ndi? Age ga kere mupanguli gwawo nomvhura dononzi. Nye vantu kapi va here hena muporofete a kare mupanguli gwawo, nawo kwa here kukara nahompa gwawo ngwendi nomuhoko dapeke. Ngapi ga lizuvhire Samwere? Bibeli kutanta asi: “Nonkango edi kwa guvisire unene Samwere.”—1 Sam. 8:5, 6.

18. Ngapi Jehova ga hengagwidire Samwere ntani yinke ga rondwere Vaisraeli?

18 Apa Samwere ga kanderere, Jehova ta mu hengagwida asi: “Purakena mbunga mwanayinye eyi zina kukutantera. Yeeyi kapisi nyove vana zumbu, nyame vana zumbu asi, na ha kara hena HOMPA gwawo.” Nonkango odo kulikida asi kapisi Samwere va nyokere nye awo kwa nyokere Karunga Munankondo. Makura Jehova ta tantere Samwere a rondore Vaisraeli asi ngava ka ligwanekera nomaudigu nsene ngava kara nahompa. Konyima zokuvarondora, Vaisraeli tava sinininke asi: “Ani hompa gwetu a kare po.” Makura Samwere ta limburukwa kwaKarunga, ta zi a ka gwaveke hompa ogu ga horowere Jehova.—1 Sam. 8:7-19.

19, 20. (a) Monkedi musinke Samwere ga limburukwire epukururo lyaJehova lyokugwaveka Sauru a kare hompa goVaisraeli? (b) Ngapi Samwere ga twikilire kuvatera vantu vaJehova?

19 Samwere ga limburukwire ndi ga handukire? Ga kere nonyengo momutjima ngwendi ndi? Sinzi sovantu kuvhura va lizuvhe ngoso, nye kapisi Samwere. Samwere ta zi a gwaveke Sauru nokumutantera asi Jehova mwene ga mu horowere. Mokulikida asi ana tambura Sauru ngahompa, Samwere makura ta mu ncumita. Ta tantere vantu asi: “Ogu yige mugara ogu ana horowora HOMPA! Kutupu ogu ga mu fana mokatji ketu.”—1 Sam. 10:1, 24.

20 Samwere kapi ga demenene komapuko nye koyikara yoyiwa yomugara ogu ga horowere Jehova. Ulimburukwi wendi kwaKarunga kwa kere nomulyo kupitakana eyi va uyungire vantu. (1 Sam. 12:1-4) Samwere makura ta pukurura Vaisraeli nokuvakorangeda va kare noulimburukwi nelikwatakano lyewa naJehova Karunga. Epukururo lyendi tali va gumu komutjima, makura vantu tava hundire Samwere a va kanderere po. Age ta va tantere asi: “Namesi HOMPA ga yi silika nge asi ngani zona kwendi pokudira kumukandererera hena. Pevega lyayo tani mu rongo yoyiwa ayo ya hungama yokurugana one.”—1 Sam. 12:21-24.

Sihonena saSamwere kutudiworokesa tu dire kukara nesupa ndi nonyengo monomutjima detu

21. Ngapi sihonena saSamwere nasi ku vatera nsene ya ku guvisa apa gumwe va mu pere situmbukira?

21 Ya ku guvisire apa va pere gumwe situmbukira mevango lyokusikupa? Sihonena saSamwere kutudiworokesa asi twa ha kara nesupa ndi nonyengo monomutjima detu. (Resa Yisewe 14:30.) Pwa kara yirugana yokulisiga-siga mokukarera Karunga.

“Siruwoke ngo hupura kulira Sauru?”

22. Yikara musinke yoyiwa ga kere nayo Sauru?

22 Samwere kwa demenene koyikara yoyiwa yaSauru, ano age sili mugara gomuwa ga kere. Sauru kwa kere mure momusika ntani muwa mosipa, mugara gomuradi gonondunge gomulinunupiki. (1 Sam. 10:22, 23, 27) Ga kere hena nemanguruko lyokutura po matokoro meparu lyendi. (Deut. 30:19) Ga ruganesere nawa uhwi owo ndi?

23. Konyima zosiruwo, sikara musinke ga kere naso Sauru, ntani ngapi omu ga si likidire?

23 Nsene muntu vana mu tura mounankondo udigu kulinunupika. Konyima zosiruwo, Sauru ta tameke kulinenepeka. Kapi ga tambwire nompangera daJehova edi ga geve kupitira mwaSamwere. Ezuva limwe, Sauru kapi ga here kundindira makura ta gava nzambo ezi ngano ga vhulire kuzamba tupu Samwere. Samwere ta gava mapukururo kwaSauru nokumutantera asi uhompa tava u gusa mo mepata lyendi. Mevango lyokutambura mapukururo ogo, Sauru ta tura hena nonzo dimwe dononene.—1 Sam. 13:8, 9, 13, 14.

24. (a) Ngapi Sauru ga dilire kulimburukwa Jehova apa ga ka rwisire Vaamareki? (b) Yisinke ga limbwilire Sauru apa va mu pukwilire, ntani etokoro musinke ga tulire po Jehova?

24 Kupitira mwaSamwere, Jehova ta tantere Sauru a ka hanagure po Vaamareki. Age kwa mu tanterere asi a dipage hompa gwawo gomudona Agaga. Nye Sauru ta parura mwenyo gwaAgaga ntani nayimwe hena eyi va hepere kuzonagura. Samwere ta zi a ka pukurure Sauru. Mevango lyokulinunupika a tambure mapukururo, ta ligusa-gusa mo nokuhetekera ko kugava usima kovantu vapeke. Ta tantere Samwere asi kapi ga dipagere yimuna nayinye morwa kwa here a yi zambe kwaJehova. Makura Samwere ta mu tantere asi: “Kulimburukwa hasa kwa pitakana kumuzambera nonzwi donongwa po.” Ga hana woma, Samwere ta vyukilire Sauru nokumutantera etokoro lyaJehova asi uhompa wendi ngava u mu gusa nokuugava kwagumwe peke ogu ga mu pitakana. *1 Sam. 15:1-33.

25, 26. (a) Morwasinke Samwere ga lilire Sauru, ntani ngapi Jehova ga vyukisire Samwere? (b) Sirongwa musinke ga lirongerere ko Samwere apa ga zire kembo lyaIsayi?

25 Yirugana yoyidona yaSauru kwa guvisire Samwere. Makura ta kanderere kwaJehova masiku nagenye. Samwere ta lili Sauru, morwa eyi ga ndindilire mwendi kapi ya sikire mo. Sauru ga zumbanesere yikara yendi yoyiwa nokurwanesa Jehova. Kutunda opo, Samwere ta nyoka kumona hena Sauru. Konyima zosiruwo, Jehova ta vyukisa Samwere asi: “Siruwoke ngo hupura kulira Sauru, ha wa tundira apa na mu zumba asi ga ha kara hena hompa gwaIsraeli? Zwida ruvinga roge magadi o ze. Tani ku tumu kwaIsayi, Mubeterehema, yeeyi povana vendi wovagara yipo na lihorowera hompa.”—1 Sam. 15:34, 35; 16:1.

26 Sitambo saJehova kapi sa korera kovantu. Nsene muntu kapi ana kulimburukwa, Jehova kuhorowora gwapeke yipo a sikise mo sitambo sendi. Samwere makura ta hageke kulira Sauru. Ngwendi moomu ga mu pangerere Jehova, Samwere makura ta zi kembo lyaIsayi koBeterehema. Samwere ta mono vana vaIsayi wovawa, nye Jehova ta mu pukurura asi ga ha tara kosihanga somuntu. (Resa 1 Samwere 16:7.) Konyima, Samwere ta mono mumbyawo gonsiraura, Ndafita, makura Jehova ta mu horowora.

Samwere ga yi nongwenene asi Jehova kuvhura kuvatera muntu nankenye udigu nokumutungika

27. (a) Yisinke ya ninkisire epuro lyaSamwere li nkondopare? (b) Ngapi ono kulizuvha kuhamena sihonena saSamwere?

27 Monomvhura dendi doukurupe, Samwere ga mwene uhunga wetokoro lyaJehova lyokutura Ndafita hompa mevango lyaSauru. Morwa mfudu, Sauru kwa here kudipaga Ndafita nokurwanesa Jehova. Nye Ndafita kwa likidire yikara yoyiwa ngwendi uradi noulimburukwi ntani nepuro. Apa ga ya kurupire Samwere, epuro lyendi kwa nkondopere unene. Age kwa yi nongwenene asi Jehova kuvhura kuvatera muntu nankenye udigu nokumutungika. Konyima, Samwere ta fu. Age kwa geve sihonena sosiwa konyara nomvhura efere. Vaisraeli navenye tava lili Samwere, mugara gomulimburukwi. Naina vakareli vaJehova kuvhura va lipure asi: ‘Ngani honena epuro lyaSamwere ndi?’

^ para. 24 Samwere yige ga dipagere Agaga. Hompa ogo gomudona nepata lyendi va hepere kufa. Konyima zonomvhura mafere, “Hamani gekoro lyaAgage,” kwa ya here kuzonagura po vantu vaKarunga navenye.—Esitera 8:3; tara Egaununo 15 ntani 16 lyobuke ezi.