1, 2. Mononkedi musinke za kara Bibeli uhwi wokutunda kwaKarunga wokuhafesa?

KUVHURA o diworoke apa wa gwene uhwi wouwa kwamukweni geharo? Nampo sihorokwa oso kapi sa kere tupu sokuhafesa nye kwa gumine mutjima. Mousili uhwi kukutantera yuma kuhamena mugavi—asi age ga hafera ukaume woge. Pwa hana esinganyeko ove wa likidire rupandu kwamukweni kouhwi wina.

² Bibeli uhwi wa tunda kwaKarunga, ou natu vhura kupandwira sili. Buke ezi zokulikerera kutuhorwera yininke eyi ngano twa pira kuvhura kudiva. Pasihonena, azo kututantera kuhamena esito lyonombungururu neli lyevhu ntani neli lyomugara nomukadi wopomuhowo. Bibeli kwa kara nonompango dokuhuguvara dokutuvatera mokugusa po maudigu noyinka yeparu. Azo kusingonona asi ngapi omu nga sikisa mo Karunga sitambo sendi nokukaretesa po nkareso zongwa pevhu. Bibeli uhwi wokuhafesa sili!

3. Sigava soBibeli yisinke asi tu tantere kuhamena Jehova ntani morwasinke eyi ayi gumine mutjima?

³ Bibeli azo hena uhwi wokuguma komutjima, morwa azo kuhorora yuma yokuhamena Mugavi, Jehova Karunga. Mokugava  buke ezi age kwa likida asi ana hara tu mu dive nawa. Pausili, Bibeli kuvhura zi ku vatere mokuhedera pepi naJehova.

4. Yisinke ayi ku tetukisa kuhamena kegavero lyoBibeli?

⁴ Nsene ove wa kara noBibeli zoge, kapi wa kara nyovelike. Momaruha nagenye, Bibeli kwa zi nduruka momaraka gokupita po-2 300 yipo nye vantu womouzuni wokupitakana po noperesenta dokusika po-90 kuvhura va zi gwane. Nobibeli dokupitakana ngwendi pemiliyona kudigavera nkenye sivike! Matjangururo mayovi gomamiliyona goBibeli nazinye ndi ruha rwazo kwa zi nduruka. Mousili, kwato buke zimwe hena ngwendi Bibeli.

5. Monkedi musinke Bibeli za zi “retesa po Mpepo zaKarunga”?

⁵ Kugwederera ko, Bibeli kwa zi “retesa po Mpepo zaKarunga.” (2 Timoteusa 3:16) Monkedi musinke? Bibeli zene kulimburura asi: “Vantu ava ngazi gendesa Mpepo zoKupongoka, yiwo ngava uyunga yokutunda kwaKarunga.” (2 Peturusa 1:21) Mokuyifanekesa: Mukurupe kuvhura a tantere munwendi a mu tjangere po mbilive. Mombilive ozo kuna kara mo magano nomapukururo gomukurupe. Azo sili mbilive zendi  kapisi zamunwendi. Monkedi zokulifana, moBibeli kwa kara mo mbudi zaKarunga, kapisi zovagara vena va zi tjenge. Yimo nye, Bibeli nazinye sili “nonkango daKarunga.”—1 Vatesaronika 2:13.

6, 7. Morwasinke elizo lyomaruha gomoBibeli lya likarera?

⁶ Bibeli kwa zi tjangere posiruwo sokusika po nomvhura 1 600. Vatjangi vazo kwa parukire poyiruwo yokulisiga ntani va rugene yirugana yokulisiga-siga. Vamwe kwa kere vanandima novakwati wonomfi ntani vasita woyiunda. Vapeke kwa kere vaporofete novapanguli ntani vahompa. Mutjangi gEvangeli Rukasa kwa kere ndokotora. Nampili ngomu da lisigire nontundiliro dovatjangi, Bibeli kwa liza kutundilira ketameko dogoro kouhura. *

⁷ Buke zokuhova moBibeli kututantera asi ngapi omu ga varekere maudigu govantu. Buke zokuhulilira azo kulikida asi evhu nalinye ngali kara paradisa ndi sipata. Maruha nagenye gomoBibeli kwa kwatera mo yihorokwa yomonomvhura mayovi ano taga tu vatere mokudiva sitambo saKarunga ntani ngapi omu ngasi ka sika mo. Elizo lyoBibeli kutetukisa, nye oyo yiyo natu vhura kundindira ko kobuke zokutunda kwaKarunga.

8. Gava yihonena yina kulikida asi Bibeli kwa vyukilira paunsitwe.

⁸ Bibeli paunsitwe kwa vyukilira. Azo kwa kara nomagano aga va dilire kudiva vantu posiruwo sina. Pasihonena buke zaLevitikus kwa kere nonoveta koVaisraeli vanare ngwendi asi muveli ga hepa kulikerera gelike a dire kuhanesa ehamba ntani kuhamena ukuhuki, posiruwo sina nomuhoko kapi da yi divire. Apa va kere vantu nomagano gepuko kuhamena evhu, Bibeli kwa vyukilire kuuyunga asi evhu kwa kara “pevega lya hana yuma.” (Joba 26:7) Yimo, Bibeli kapisi buke zounsitwe.  Nye nsene tazi uyunga koyininke younsitwe azo kwa vyukilira. Ngano kapisi yiyo natu vhura kundindira ko kobuke zokutunda kwaKarunga ndi?

9. (a) Mononkedi musinke azi lilikida Bibeli asi azo kwa vyukilira ntani kuzihuguvara pahistoli? (b) Ehungiko lyovatjangi vazo, yisinke ali ku tantere kuhamena Bibeli?

⁹ Kombinga zohistoli, Bibeli kwa vyukilira ntani kuvhura tu zi huguvare. Nontanto dazo kwa likerera. Kapisi madina govantu tupu za kwatera mo, nye nampili malikwamo gomazimo gawo. * Mokulisiga novanahistoli wouzuni ava va dira kutumbura mapuko gomuhoko gwawo, vatjangi woBibeli kwa hungikire, awo kwa tjangere nampili mapuko gawo naga gomuhoko gwawo. Pasihonena, mobuke zaNumeri moBibeli, mutjangi Mosesa ga tumbwire nonzo dendi dononene edi va mu pangwililire. (Numeri 20:2-12) Ehungiko ngeli kwa pumbwa monontanto domahistoli dapeke nye alyo kuligwana moBibeli morwa azo buke za tunda kwaKarunga.

10. Morwasinke ayi pili kutetukisa asi Bibeli buke zoparugano?

¹⁰ Morwa Bibeli kwa zi retesa po Karunga, azo kwa kara ‘nomulyo gokuronga usili nokukorangeda nokupukurura.’ (2 Timoteusa 3:16) Yosili Bibeli buke zoparugano. Azo kulikida ekwatogano lyene-lyene lyonkareso zovantu. Kwato sitetu morwa Mutjangi gwazo, Jehova Karunga, yige Musiti! Age ga diva magazaro nomalizuvho getu kupita nyamwetu. Mokugwederera ko, Jehova ga diva eyi twa hepa yipo tu kare tuna hafa. Age hena ga diva nonzira edi natu vhura kunyokera.

11, 12. (a) Yirongwa musinke ga uyungire ko Jesus pEudiso lyopoNdundu? (b) Marugano musinke gamwe ava zogere moBibeli ntani morwasinke ga karera mapukururo gamo gankenye apa?

¹¹ Koneka siuyunga saJesus esi ava tumbura asi Eudiso lyopoNdundu, va tjanga mwaMateusa egaununo 5 dogoro 7. Merongo eli lyokuzeruka, Jesus kwa uyungire ko koyirongwa  yimwe, ayo kwa kwatera mo nzira zokugwana ruhafo rousili, nangapi mokuhagekesa po nompata, nomokukanderera ntani nomokukara nomutaro gomuwa koyininke yopanyama. Ngwendi moomu ga di uyungire nare, nonkango daJesus kwa kara simpe nononkondo ntani kurugana naina.

¹² Magano gamwe gomoBibeli kwa hamena keparu lyemepata nokomukaro goyirugana ntani nomalikwatakano nawopeke. Magano gomoBibeli kurugana kovantu navenye, ntani  mapukururo gamo nkenye apa mawa. Unongo womoBibeli kwa u supipika mononkango daKarunga kupitira momuporofete Jesaya: “Ame nyame HOMPA Karunga goge, ogu ga hara kukuronga morwauwa waamoge.”—Jesaya 48:17.

13. Mafatururo musinke ga geve Jehova komuporofete Jesaya a tjange kuhamena Babironi?

¹³ MoBibeli kwa kara mo mauporofete gomanzi, gamwe ga sikilire mo nare. Koneka sihonena. Kupitira mwamuporofete Jesaya ogu ga parukire mouye wountantatu K.S.N., Jehova kwa pumbire asi sitata saBabironi ngava ka si zonagura po. (Jesaya 13:19; 14:22, 23) Mafatururo va ga geve mokulikida asi ngapi omu ngayi ka vhura ku ka horoka. Vakwayita wokuhomona ngano va kukutikire mukuro gwaBabironi nokuhwilira mositata va hana kurwa. Oyo kapisi yelike. Uporofete waJesaya wa tumbwire hena edina lyahompa ogu ga vhulire ku ka funda Babironi, age kwa kere Koresi.—Jesaya 44:27–45:2.

14, 15. Ngapi omu ga ya sikilire mo mafatururo gamwe gouporofete waJesaya kuhamena Babironi?

¹⁴ Konyara zonomvhura 200, momasiku gaSikukutu 5/6, 539 K.S.N., vakwayita kwa ya tomekere notenta pepi naBabironi. Yilye ga kere mupitisili gwawo? Hompa goVaperesiya gedina Koresi. Nzira va zi wapaikire mokusikisa mo uporofete wokutetukisa. Nye ngano vakwayita vaKoresi va hwililire moBabironi va hana kurwa, ngwendi moomu va yi pumbire ndi?

¹⁵ Vababironi kwa kere nosipito masiku ogo ano awo kwa lizuvhire mpora momakuma gositata sawo gomanene. Moukotoki, Koresi ga kandwilire mema gomomukuro aga ga pupire mositata. Konyima zokaruwogona, mema ga pwilire yipo vakwayita vendi va tavakanene momukuro nokuhedera makuma gositata. Ngano ngapi omu va vhulire vakwayita vaKoresi kuhwilira momakuma gaBabironi? Morwa konda zongandi, masiku googo mougova kwa sigilire mavero gositata gana zeguruka!

16. (a) Yinke ga pumbire Jesaya kuhamena yitundwamo yokuhulilira yaBabironi? (b) Ngapi omu wa ya sikilire mo uporofete waJesaya kuhamena ezonauko lyaBabironi?

 ¹⁶ Kuhamena Babironi, kwa yi pumbire asi: “Nagumwe si googu nga tunga mo hena. Muarabiya ogu a gendagura kapi nga tomeka mo tenta zendi, ano vasita nawo si kapi ngava lisira mo nonzwi dawo.” (Jesaya 13:20) Uporofete ou kapi wa pumbire tupu egwo lyositata. Awo kwa likidire asi Babironi ngazi zonauka narunye. Kuvhura o mone masikomo gononkango edi. Evango lyoBabironi zanare lyosiporongwa, konyara nokilometa 80 koMbindakano zaBaghdad moIraq, kuna kulikida asi eyi ga uyungire Jehova kupitira mwaJesaya ya sikilira mo: “Babironi ngani mu komba norukwateko oru aru vhuru kukomba nkenye aka.”—Jesaya 14:22, 23. *

17. Masikiliromo gomauporofete goBibeli, ngapi omu aga nkondopeke epuro?

¹⁷ Mokutarurura asi Bibeli yizo buke zomauporofete gokuhuguvara kunkondopeka epuro, ndi kapisi yimo? Pausili, nsenesi  Jehova Karunga ga sikisilire mo matumbwidiro gendi ganare, twa kara nye nokonda zokuhuguvara asi age nga ka sikisa mo hena matumbwidiro gendi goparadisa pevhu. (Numeri 23:19) Yimo, ose twa kara ‘nehuguvaro lyomwenyo gwanarunye. Karunga ogu a dili kutanta yimpempa, yige ga gu tu tumbwidira nare-nare.’—Titusa 1:2. *

18. Etanto musinke lyononkondo ga uyunga mupositoli Paurusa goMukriste kuhamena “nonkango daKarunga”?

¹⁸ Kweyi tuna tarurura megaununo eli, yina zere asi yosili Bibeli buke ezi za likerera. Nye mulyo gwazo kwa pitakana elizo lyazo, nevyuko lyounsitwe neli lyehistoli, nounongo  parugano, ntani nomauporofete gokuhuguvara. Mupositoli Paurusa goMukriste kwa tjenge asi: “Nonkango daKarunga kwa kara nomwenyo nononkondo. Ado kwa twepa da pitakana rufuro ronomemo mbali. Ado kuhwilira tadi hangura mwenyo kompepo nonongongo domuhoko-hoko. Ado hena kupangura matedo noyigazo yokomutjima.”—Vahebeli 4:12.

19, 20. (a) Ngapi omu nazi ku vatera Bibeli mokulikona-kona nyamoge? (b) Ngapi omu no likida rupandu roge kouhwi wokulikerera waKarunga, Bibeli?

¹⁹ Mokuresa “nonkango” ndi mbudi zaKarunga moBibeli kuvhura kurundurura eparu lyetu. Azo kutuvatera tu likona-kone nyamwetu kupita mwanare. Kuvhura tu tante asi twa hara Karunga, nye eyi atu rugana ko kweyi adi rongo Nonkango dendi, Bibeli, ngayi horora matedo getu gousili, nampili yigazo yene-yene yokomutjima.

²⁰ Bibeli sili buke za tunda kwaKarunga. Azo buke za hepa kuziresa nokuzilironga ntani nokuzihara. Likida rupandu roge kouhwi ou wokutunda kwaKarunga mokutwikira kutarurura yikaramo yamo. Mokuyirugana ngoso, ngo kwata egano unene yitambo yaKarunga kovantu. Sitambo esi ntani nangapi omu ngasi ka sika mo ngava ka yi zogera megaununo lyokukwama ko.