HENOKA kwa parukire nomvhura dononzi. Kuvhura yi tu digopere kuyipura, nye mugara ogu kwa parukire nomvhura 365, kupitakana nomvhura edi tuna kuparuka naina! Nye kapi ga kurupire unene morwa posiruwo sina vantu kapi ngava kurupa usimbu, nampili ngomu ngava paruka siruwo sosire. Adamu muntu gokuhova, kwa kere nonomvhura dokupitakana 600 apa va hampurukire Henoka ntani ga ya parukire hena nomvhura dokupitakana 300. Vamwe womoruvharo rwaAdamu kwa parukire nomvhura dononzi kupitakana opo. Yipo nye, Henoka apa ga kere nonomvhura 365 simpe ga kere nononkondo, ngano ga vhulire simpe kuparuka nomvhura dononzi. Nye kapi ga parukire kutunda opo.

Eparu lyaHenoka kwa kere mosiponga. Gazara omu Henoka ana kuduka, oku kuna kugazara vantu ava kava handuka morwa yeeyi ana va tantere mbudi zaKarunga. Yipara yawo yina litjindji kehandu. Vantu owo kwa mu nyengere. Ntani awo kwa nyengere Karunga nombudi ezi nga zuvhisa Henoka. Kapi va vhulire kuhomokera Jehova Karunga, nye va vhulire kuhomokera Henoka! Nampo Henoka ga kere nosinka kuhamena ekoro lyendi. Nampo ga gazarere mukadendi novana vendi wovakadona ntani munendi gomugara Metusera ndi mutekurwendi Rameki. (Genesis 5:21-23, 25) Yipo lya hagerere eparu lyendi ndi?

Bibeli kapi za simwitira momunene kuhamena eparu lyaHenoka. Nye matjangwa aga gatatu kutuvatera tu dive ko yoyinzi kumuhamena. (Genesis 5:21-24; Vahebeli 11:5; Juda 14, 15) Ago kutuvatera tu dive asi age kwa kere nepuro lyokupama. Wa kara nepata ndi? Kukudigopera pamwe kukwatesa ko eyi wa diva asi uhunga ndi? Nsene yimo, kuvhura o lirongere ko yoyinzi kwaHenoka.

Posiruwo esi ga parukire Henoka vantu ngava rugana yininke yoyidona. Vantu owo kwa kere woruvharo rwauntambali kutunda kwaAdamu. Awo kwa kere simpe peepi nesikiliromo eli ga zumbanesere Adamu naEva. Eyi yiyo ngava parukire nomvhura dononzi. Nye ngava rugana yininke yoyidona. Nyanya kwa lihanene nakunye. Azo kwa tamekere apa Kaini ga dipagere mumbyendi Abeli. Gumwe gomoruvharo rwaKaini kwa kere nonyanya ntani nonkareso zokutengwida kuwoko kupitakana Kaini. Vantu womoruvharo rwautatu, ngava rugana yoyidona. Awo ngava zigida edina Jehova, nye kapi va mu fumadekere. Yirugana yawo ngayi swaukisa edina lyaKarunga.—Genesis 4:8, 23-26.

Ukareli owo woudona kwa twikilire dogoro posiruwo saHenoka. Apa ga kulire Henoka, ga hepere kutokora eyi na rugana. Age ga tokwere kulipakerera novantu mokurugana yoyidona ndi? Ndi ga tokwere kulimburukwa Jehova, ogu ga sita eguru nevhu? Nampo ga lirongerere ko kosihorokwa  saAbeli ogu va dipagere morwa kulimburukwa Jehova. Henoka nage yipo ga tokwere kulimburukwa Jehova. Genesis 5:22 kutanta asi: “Henoka kwa kere . . . momalikwatakano naKarunga.” Nonkango odo kulikida asi Henoka ga lisigire novantu womosiruwo sina. Yige muntu gokuhova za singonona Bibeli monkedi ozo.

Velise ozo kwa uyunga hena asi Henoka kwa twikilire kukara nelikwatakano naKarunga nampili konyima zokureta munwendi Metusera. Henoka kwa kere nepata apa ga kere nonomvhura 65. Bibeli kapi za tumbura edina lyamukadendi nosivaro ‘sovana vendi.’ Nsene Guhya a limburukwa Karunga ngomu ana kurera epata lyendi, nga ronga hena epata lyendi kuhamena Karunga. Henoka ga yi divire asi Jehova kwa mu harerere a kare nomukadi gumwe tupu nokulikwatakana nage. (Genesis 2:24) Age ga rugene unene mokuronga vana vendi kuhamena Jehova Karunga. Ya mu tompokere ndi?

Bibeli kapi za gava ko mauzera gomanzi. Kapi za uyunga ko yoyinzi kuhamena munaHenoka, Metusera, ogu ga parukire nomvhura dononzi kupitakana vantu navenye. Age kwa ya fire momvhura ezi rwa kere ruhanzo. Nye Metusera ga ya kere namunendi gomugara Rameki. Rameki kwa parukire posiruwo simwe nozinakuru Henoka nomvhura dokupitakana pefere. Rameki kwa kere nepuro lyokupama. Jehova kwa mu ninkisire a pumbe kuhamena munwendi Nowa, uporofete ou wa ya sikire mo konyima zoruhanzo. Ngwendi ozinakuru wokononkokona Henoka, Nowa nage kwa mu tumbura asi kwa limburukwire Karunga. Nye Nowa naHenoka kapi va limwene. Henoka kwa tulire po sihonena sosiwa. Nowa nampo kwa lirongere sihonena sosiwa saHenoka koguhwe Rameki ndi kozinakuru wovagara Metusera ndi kwaJaredi oguhwe vaHenoka, ava va fire apa ga kere Nowa nonomvhura 366.—Genesis 5:25-29; 6:9; 9:1.

Gazara elisigo pokatji kaHenoka naAdamu. Nampili ngomu Adamu ga kere muntu gokusikilira mo, age ga zonene nokutura po sihonena sosidona koruvharo rwendi ntani nokururetera maudigu. Nye Henoka nampili ngomu ga dilire kusikilira mo, ga tulilire po ruvharo rwendi sihonena sosiwa. Adamu kwa fire apa Henoka ga kere nonomvhura 308. Ekoro lyendi lya mu lilire ndi? Kapi tuna diva. Nye Henoka “moukaro wendi naunye kwa kere negwanekero naKarunga.”—Genesis 5:24.

Nsene wa kara nepata konakona eyi no lirongera ko kwaHenoka. Mulyo kupakera mbili yihepwa yopanyama yepata lyoge, nye mulyo unene o pakere mbili yihepwa yawo yopampepo. (1 Timoteusa 5:8) Ove ngo sikisa mo yihepwa oyo kupitira mokuuyunga nomoyirugana. Nsene o limburukwa Karunga ngwendi Henoka nokukwama nompango daKarunga meparu lyoge, nove ngo tulira po sihonena sosiwa epata lyoge.

Henoka nampo ga lizuvhire asi gelike muntu gepuro mosiruwo sina. Karunga gwendi Jehova, ga  yi dimbwilire. Jehova yipo ga uyungisire mukareli gwendi gomulimburukwi. Karunga kwa mu pere mbudi ezi na ka tantera vantu. Henoka kwa kere muporofete ogu mbudi zendi va hova kutumbura moBibeli, morwa Juda mumbyaJesus kwa tjenge uporofete waHenoka konyima zonomvhura dononzi. *

Yisinke ga pumbire Henoka? Age kwa pumbire asi: “Tareni, Hompa nga wiza nomayovi gomanzi govaengeli vendi wokupongoka nga ya pangure navenye. Ta ya futisa vadinikarunga navenye, a va futisilire yirugana yawo nayinye youdinikarunga nononkango dawo nadinye domatuka, edi va uyunga vadinikarunga wovanzoni, awo va mu vyuke.” (Juda 14, 15) Henoka kwa uyungire uporofete ou ngwendi wa sika mo nare. Ozo kuna kara nkedi va tjanga sinzi somauporofete. Nye egano kuna kara asi: Muporofete kwa uyungire yininke eyi ga divire asi ngayi sika mo yiyo ga yi uyungilire ngwendi ya horoka nare.—Jesaya 46:10.

Ngapi ga lizuvhire Henoka apa ga geve mbudi ozo kovantu navenye? Uporofete ou kwa kere wononkondo ntani werondoro, morwa kwa ruganesere nonkango ngwendi ‘udinikarunga’ mokupangura yirugana yoyidona yovantu. Awo kwa rondwere vantu kuhamena nkareso kutundilira moEdeni. Uzuni wina wa hege apa Jehova ga wizire “nomayovi gomanzi govaengeli” nokuyauzonagura po. Henoka kwa divisire mbudi ozo zerondoro gelike ntani kapi ga tjilire. Nampo Rameki wa mu tetukisire uradi wozinakuru wovagara. Nose kuvhura u tu teture.

Epuro lyaHenoka kutuvatera tu likonakone nsene nose kutara uzuni moomu au tara Karunga. Mbudi zompanguro ezi ga divisire Henoka simpe mulyo naina, morwa uzuni ou ngau zonauka po ngwendi woposiruwo saHenoka. Kuliza nerondoro lyaHenoka, Jehova kwa zonagwire uzuni wina noruhanzo mosiruwo saNowa. Ezonaguro lina kwa likidire ezonaguro lyenene eli tuna kundindira. (Mateusa 24:38, 39; 2 Peturusa 2:4-6) Karunga ana liwapaikire nombunga zovaengeli vendi mokuyazonagura vadinikarunga. Natuvenye twa hepa kutambura erondoro lyaHenoka ntani nokutantera ko wopeke. Ekoro novakaume vetu kuvhura va dire kutukwatesa ko. Pamwe kuvhura tu lizuvhe asi nyoselike tuna kara. Nye Jehova kapi ngatu siga moomu ga dilire kusiga Henoka.

Ngapi omu eparu lyaHenoka lya hege? Bibeli kapi za singonona nawa-nawa nomfa dendi. Buke zaGenesis kutanta asi: “Moukaro wendi naunye age kwa kere negwanekero naKarunga, yeeyi Karunga ga mu gusire po.” (Genesis 5:24) Ngapi omu Karunga ga gusire po Henoka? Mupositoli Paurusa kwa faturura asi: “Epuro yilyo lya gusisire po Henoka ga hana kufa, kapi hena ga monekere, morwa Karunga ga mu gusire po. Yeeyi age simpe nokumugusa po si, ta gwana undipo weyi asi, age kwa za Karunga komutjima.” (Vahebeli 11:5) Yisinke ga tembe Paurusa apa ga ruganesere nonkango edi ‘Henoka kwa mu gusire po ga hana kufa’? Matoroko gamwe goBibeli kutanta asi Karunga kwa twere Henoka meguru. Nye oyo yimpempa. Bibeli kulikida asi Jesus Kristusa yige va hovere kuvhumbwira keparu lyemeguru.—Johanesa 3:13.

 Ngapi nye omu Henoka va mu ‘gusire po ga hana kufa’? Jehova kwa ninkisire Henoka a fe ga hana kuyidivira ndi a zuvhe kukora. Komeho zokufa Henoka “ta gwana undipo weyi asi, age kwa za Karunga komutjima.” Monkedi musinke? Nampo komeho zokufa, Karunga ga mu likidire emoneko lyoparadisa. Konyima zemoneko olyo, Henoka ta fu. Paurusa kwa tjenge kuhamena Henoka novagara novakadi vepuro asi: “Navenye ava kwa fira mepuro.” (Vahebeli 11:13) Konyima zapa ga fire, nonkore dendi nampo da paparere simpu sendi, nye kapi va si gwene, nampo Jehova ga si horekere yipo va dire kusizonagura ndi va si ruganese moukareli woyimpempa. *

Matjangwa ogo kutuvatera tu dive omu eparu lyaHenoka nampo lya hege. Gazara eyi nampo ya horokere. Henoka kwa dukire makura ta roroka unene. Nonkore dendi kwa mu tjidire nehandu lyenene morwa mbudi zompanguro ezi ga va tanterere. Henoka ga gwene oku na vanda nokupwizumuka, nye ga divire asi nonkore dendi kuvhura di mu gwane. Nomfa donondona kwa mu ndindilire. Ngomu ga pwizumukire, ta kanderere kwaKarunga. Makura ta lizuvhu mbili. Henoka ta mono emoneko lyewa makura eparu lyendi ta li haga.

Gazara asi age kwa mwene emoneko eli lya lisigire nouzuni wina ga parukire. Emoneko olyo kwa lifene nosipata saEdeni omu mwa dilire kukara vakerubi mokukondera vantu va dire kuhwilira mo. Age kwa mwene vagara novakadi wokurugana yoyiwa. Awo kwa kere mombili. Kapi mwa kere elinyengo ndi mahepeko aga nga mono mouzuni wina ga parukire. Emoneko lina, lya vaterere Henoka a dive asi Jehova ga mu hara. Ntani asi ezuva limwe nga ka kara mouzuni owo. Ngomu ga lizuvhire mbili Henoka ta ferere nokuponyoka nompofu dononene.

Nampili ngesi, simpe Henoka ha ga rarera monompofu donomfa, ano Jehova kapi ga mu divara. Moomu ga tumbwidilire Jesus asi siruwo ngasi wiza apa navenye ava va kara momagano gaKarunga ngava zuvha ezwi lyaKristusa makura ngava vhumbukira mouzuni woupe wombili.—Johanesa 5:28, 29.

Nove ono hara kukakara mo ndi? Gazara omu ngo ka hafa pokukamona Henoka. Noyininke yoyiwa eyi ngatu ka lirongera kwendi. Age nga ka tu tantera nsene sili ga mwene emoneko eli tuna tumbura komeho a fe. Nye koyili natu lirongera ko kwendi nampili ngesi. Konyima zokusimwitira kuhamena Henoka, Paurusa kwa tente asi: “Nsene o pira epuro, nokuza si Karunga komutjima.” (Vahebeli 11:6) Ezi kuna kara konda zeyi twa hepera kuhonena epuro lyaHenoka!