Moomu tuna kulironga yikara yomuntu, yimo nga tu mu diva nawa ntani ukaume wetu ngau nkondopara. Mokulifana, moomu tuna kulironga yikara yaJehova, yimo ngatu mu diva nawa, ntani ukaume wetu ngau nkondopara. Poyikara nayinye yaKarunga, yikara yine eyi ya likarera kuna kara nonkondo, unongo, uhungami ntani eharo.

“Mupangeli HOMPA, ove nyove wa sita eguru kononkondo doge dononene.”—JEREMIYA 32:1.

Nonkondo daKarunga kudimonenena mounsitwe. Pasihonena, apa o sikama pomutenya, ngapi omu o lizuvhu? Ove kuzuvha upyu wezuva. Ove ngoso kuna kulimonena yitundwamo yononkondo daJehova! Nonkondo dokuhura kupi lya kara nado ezuva? Vadiviunsitwe kwa tanta asi upyu walyo kwa pitakana po-15 000 000. Nkenye sekonde, ezuva kugava mundiro gokulifana nogu adi gava noboma douhungu mamiliyona.

Nampili ngoso, pwakara nombungururu dononene kupitakana ezuva. Vadiviunsitwe kwa yi gazarera asi mbungururu zimwe zonene zedina UY Scuti, unene wazo kwa pitakana ezuva yikando yokusika po-1 700. Ano nsene va zi tura pevega apa lya kara ezuva, evhu ntani planeta Jupiter ngano ta yi kara monda zombungururu ozo. Eyi kutuvatera tu kwate egano nonkango daJeremiya edi asi  Jehova Karunga kwa sita eguru nevhu kononkondo dendi dononene.

Ngapi a tu gwanene mo uwa mononkondo daKarunga? Eparu lyetu kwa korera koyininke eyi ga sita Karunga ngwendi ezuva noyininke yimwe yepevhu. Ntani Karunga kuruganesa nonkondo dendi yipo tu gwanene mo uwa. Monkedi musinke? Mosiruwo sovapositoli, Karunga kwa pere Jesus nonkondo a rugane yitetu. Bibeli kutanta asi: “Vatwiku kuna kumona, yirema kuna kugenda, vanayingondwe kuna kukuhuka, yipuru-puru kuna kuzuvha, ano vafe kuna kupinduka.” (Mateusa 11:5) Ngapi kuhamena naina? Bibeli kutanta asi: “Age kunkondopeka varupirankondo ava va roroka. Nye ava ava huguvara ekwafo lyaHOMPA ngava gwana nonkondo donompe.” (Jesaya 40:29, 31) Karunga kugava ‘nonkondo dononene’ yipo tu lididimikire maudigu ntani maheteko meparu. (2 Vakolinte 4:7) Kapi ono hara kuhedera pepi Karunga ogu a ruganesa nonkondo dendi mokutuvatera ndi?

“HOMPA, hawe, yininke eyi wa rugana yinzi! Ee, yireru omu wa yi rugana nounkurungu!” —EPISAROME 104:24.

Moomu tuna kulironga kuhamena yininke eyi ga sita Karunga, yimo nga tu tetuka unongo wendi. Eyi yiyo ayi ninkisa vadiviunsitwe vamwe va lirongere ko kounsitwe waJehova nokugwana ko magano omu nava pangera nokuwapukurura yininke yawo. Awo kurugana yininke yoyinunu, ndi yoyinene ngwendi nondira.

Unongo waKarunga kuumonenena monkedi omu ga sita muntu. Pasihonena, gazara ko monkedi omu a kuru mukeke mezimo. Age kutameka kuliforoma meuta, eli ali kara nomauzera omu nga fana mukeke. Euta olyo kulihangura moturuhagona totunzi otu twa lifana. Konyima zosiruwo, turuhagona oto kutameka kuliforoma momaruha ngwendi turuha tohonde, nonsipa ntani yisupa. Mwaza siruwo, maruha gorutu taga tameke kukara po nokutameka kurugana. Momakwedi ntane tupu, euta olyo kuyakara mukeke gononsipa dokupitakana mabiliyona. Monkedi omu ga sita muntu, kuninkisa wovanzi va kwatese ko mutjangi goBibeli ogu ga tanta asi: “Tani ku hamberere, yeeyi ove nyove gokutjira po; nayinye eyi o rugana yinene-nene, ayo yitetu!”—Episarome 139:14.

Ngapi atu gwanene mo uwa mounongo waKarunga? Musiti ga diva eyi twa hepa yipo tu hafe. Age kutupa mapukururo gomawa gomoBibeli, morwa ga kara nounongo ntani kutukwata egano. Pasihonena, Bibeli kutanta asi: “Omu . . . ligusa-gusire po.” (Vakorosi 3:13) Alyo epukururo lyewa. Vandokotora kwa uyunga asi kugusira po kuvatera muntu a vhure kuponyoka nawa ntani a dire kuvera erondo lyohonde. Ntani ayo kukandana po uvera wokuguva-guva nagamwe hena. Karunga kwa fana ngwendi kaume gomuwa ogu a tu pe nkenye apa mavyukiso gomawa. (2 Timoteusa 3:16, 17) Nawa sili kukara nakaume gwangoso.

“HOMPA kwa hara eyi ya hungama.”—EPISAROME 37:28.

Karunga nkenye apa kurugana eyi ya hungama. Bibeli kutanta asi: “Karunga Munankondo kapi a rugana yoyidona.” (Joba 34:12) Jehova kupangura mouhunga, ngamoomu ga yi tente muepisarome asi: “Yeeyi ove kupangura mouhunga.” (Episarome 67:4) Morwa Jehova “kumona momutjima,” kwato gokuvhura kumukumbagera, nye age nkenye apa kupangura mouhunga ntani mousili. (1 Samwere 16:7) Ntani hena, Karunga ga diva yihorokwa nayinye yoyidona eyi ayi horoka pevhu, age kwa tumbwidira asi “nga nyafura mo vadinikarunga mosirongo.”—Yisewe 2:22.

Karunga kapisi mupanguli gonyanya, ogu ga hara kutengeka vantu. Age kulikida nkenda posiruwo souhunga. Bibeli kutanta asi: “HOMPA munankenda age muneharo,” ntani kufira nkenda nampili vadinikarunga nsene va litezurura. Yosili, oyo kulikida asi Karunga kwa hungama.—Episarome 103:8; 2 Peturusa 3:9.

Ngapi natu gwanena mo uwa mouhungami waKarunga? Mupositoli Peturusa kwa tente asi: “Karunga kapi ga paka mpongo, nye mwankenye muhoko nkenye ogu a mu tjira, nye ta rugana youhunga, ta mu tambura.’’ (Yirugana 10:34, 35) Ose kugwanena mo uwa mouhungami waKarunga morwa kapi ga paka mpongo. Natuvenye Karunga kuvhura a tu tambure tu kare vakareli vendi, yi kare asi rudi musinke ndi kupi twa tundilira ndi asi twa lironga ndi kapi twa lironga.

Karunga kwa tu pa ezwi lyokomutjima morwa kwa hara tu kwate egano uhungami wendi nokugwanena mo uwa. Matjangwa kufaturura ezwi lyokomutjima ngoVeta ‘ezi va tjanga monomutjima detu,’ ezi azi ‘gava undipo’ nsene nkareso zetu ngwa ndi ndona. (Varoma 2:15) Ngapi natu gwanena mo uwa? Nsene tu deura ezwi lyetu lyokomutjima,  ngayi tu tumangeda tu hageke yirugana yoyidona. Apa atu tura mapuko, alyo kututumangeda tu litezurure ntani tu wapukurure mapuko ogo. Kukwata egano uhungami waKarunga ngayi tu vatera tu mu hedere pepi.

“Karunga yige eharo.”—1 JOHANESA 4:8.

Karunga ga kara nononkondo nounongo ntani kwa hungama, nye Bibeli kapi za tanta asi Karunga yige nonkondo, yige unongo ndi yige uhungami. Nye azo kutanta asi yige eharo. Morwasinke? Nonkondo kumuvatera a rugane ko yuma, ano unongo nouhungami kumupitisira omu nayi rugana. Nye eharo yilyo ali tumangeda Jehova a rugane yuma. Nayinye eyi a rugana kuyiruganena morwa eharo.

Nampili ngomu Jehova ga kere nanayinye, nye eharo yilyo lya mu tumangedere a site nayinye ngwendi eguru nevhu yipo vantu navenye va gwanenene mo uwa nokuhafera eharo nepakerombili lyendi. Age kwa wapaika evhu yipo li kare embo lyewa lyovantu. Ntani age simpe kulikida eharo kovantu navenye ‘pokupumisira ezuva vadona novawa, age hena kurokesera mvhura vahungami novanzoni.’—Mateusa 5:45.

Mokugwederera ko, Jehova “mufenkenda, age munambili.” (Jakopo 5:11) Age kulikida eharo kwava ava hetekere ko kumudiva nokumuhedera pepi. Age kukwata egano vantu vangoso nkenye ogu pamundinda. Ntani age ‘kukupakera mbili.’—1 Peturusa 5:7.

Ngapi natu gwanena mo uwa meharo lyaKarunga? Ose kuhafa pokumona omu ezuva lina kukatoka. Ayo kutuhafesa pokumona mukeke ana kuzora. Apa vemepata lyetu ava tu likida eharo, ose kuhafa. Nampili ngomu twa dira kuyihepa yininke oyo, nye ayo kutuninkisa tu hafere eparu.

Kukanderera kuna kara nkedi zimwe omu atu gwanene mo uwa meharo lyaKarunga. Bibeli kutukorangeda asi: “Walye omu kara nosinka soyuma. Nye momakanderero geni omu hundire nkenye eyi muna hepa kwaKarunga. Omu yi hundire nkenye apa nonomutjima dompandu.” Ngwendi guhya geharo, Karunga ana tu harere tu papare evatero kwendi. Kupitira meharo, Jehova ga tumbwidira mokutupa mbili zendi ezi “za pitakana unene nondunge nadinye.”—Vafilipi 4:6, 7.

Yikara yaKarunga eyi tuna zogere mosirongwa esi ngwendi nonkondo nounongo nouhungami ntani eharo, yina ku vatere o dive nawa Karunga ndi? Mokugwederera ko, tuna hara o lironge eyi Karunga ga rugana neyi nga ka rugana komeho.