OMU VA HETEKERE KUZIZONAGURA PO: Yimbumburu ntani varwanesi kapi va vhulire kuzonagura po Bibeli. Nye, vatjanguruli novatoroki vamwe kwa hetekerere ko kutjindja mbudi zomoBibeli. Awo kwa hetekerere ko kutjindja marongo gomoBibeli ga lize nomarongo gawo. Resa yihonena yimwe:

• Evango lyoukareli: Nomvhura 300 dogoro nomvhura 100 komeho a wize Jesus pevhu, vatjangi wonobuke ntano doVasamaliya kwa gwedere metjangwa lyaExodus 20:17 nonkango edi asi: “Kondundu zaGelisimu yiko ngo tungira sizambero.” Vasamaliya kwa here kutjindja matjangwa ga kwatese ko etungo lyawo lyontembeli lya kere koNdundu zaGelisimu.

• Erongo lyaKarunga mutatu gumwe: Nomvhura 300 da pitire po apa va mene kutjanga Bibeli, mutjangi ogu ga pulire merongo olyo age kwa gwedere etjangwa lya-1 Johanesa 5:7 nonkango edi asi: “meguru kwa kara mo Guhya, Nkango ntani mpepo zokupongoka: ano awo vatatu awo gumwe tupu.” Nonkango odo kapi da kere momatjangwa gokuhova. Mulirongi goBibeli Bruce Metzger kwa tente asi: “Kutundilira momvhura 500 yi tware komeho,” nonkango odo “kwa ya monekere momatjangururo gomanzi gomoRuratina.”

• Edina lyaKarunga: Morwa kutemwinina mpo zoVajuda, vatoroki wovanzi woBibeli kwa tokwere kugusa mo edina lyaKarunga moBibeli. Pomavega apa lya monekere, kwa pinganeserere po yitumbwisiso “Karunga” ndi “Hompa,” eyi ya dira kutamba tupu Musiti gwanayinye, nye hena kovantu nokoyikarunga yoyimpempa ntani koMuzonaguli.—Johanesa 10:34, 35; 1 Vakolinte 8:5, 6; 2 Vakolinte 4:4. *

EYI BIBELI ZA DILIRE KUZONAUKA PO: Konda zokuhova, nampili ngomu vatjanguruli vamwe woBibeli  va here kutjindja mbudi zamo, wovanzi kwa ya yi konakonene nawa. Koyiha yomvhura 500 dogoro yomvhura 900, Vamasora ava va tjangwilire matjangwa goRuhebeli, kwa konakonene nawa nonkango domoBibeli yipo va dire kutjangurura mapuko. Apa ngava gwana nonkango depuko momatjangururo aga ngava ruganesa, nonkango odo ngava di tjanga konontere. Vamasora awo kwa nyokere kutjindja mbudi zomoBibeli. Mulirongi Moshe Goshen-Gottstein kwa tjenge asi: “Awo kwa yi tere asi kutjindja mbudi zomoBibeli epuko lyenene.”

Zauvali, matjangururo gomanzi aga va gwana valirongi woBibeli mosiruwo setu kwa va vatera va dimburure mapuko. Pasihonena, vampitisili womaukarelikarunga monomvhura dononzi ngava tantere vantu asi matjangururo gawo goBibeli gomoRuratina kwa vyuka. Eyi yiyo va gwederera mo nonkango depuko mwa-1 Johanesa 5:7 moNobibeli dawo domoRuratina, ngomu vana yi likida ketamekero lyosirongwa esi. Epuko olyo kwa moneka moBibeli zoRuingilisa ava tumbura asi King James Version! Nye apa va gwene matjangururo gamwe, ago yisinke ga horora? Bruce Metzger kwa tjenge asi: “Nonkango domwa-1 Johanesa 5:7 momatjangururo nagenye ganare (Syriac, Coptic, Armenian, Ethiopic, Arabic, Slavonic) kapi da moneka mo, kwa kara tupu metjangururo lyomoRuratina.” Yitundwamo, mewapukururo lyoBibeli zoKing James Version ntani noNobibeli dimwe nonkango odo kwa di gusa mo.

Matjangururo ganare goBibeli ga yi kwatesa ko asi mbudi zamo kapi va zi tjindja ndi? Apa va gwene nobukegango pEfuta lyoKufa momvhura 1947, valirongi va vhulire kuhetakanesa matjangururo goVamasora nononkango domonobukegango doBibeli edi va tjenge nomvhura eyovi komeho zokutjangurura Vamasora matjangururo gawo. Gumwe gowo va konakonene nobukegango odo, kwa tente asi ado kugava “umbangi wene-wene asi matjangururo goBibeli gomonomvhura dokupitakana eyovi aga va tjenge Vajuda kwa ga tjangwilire nawa.”

Bibiliyoteka zomosirongo saIliranda, kwa kara mo nobuke doBibeli domoRugereka, kukwatera mo matjangururo gomomvhura 100, konyima zapa za pwire Bibeli kutjanga. Buke zimwe kwa tanta asi: “Mokuhetakanesa nobuke odo kulikida asi moBibeli kapi mwa kara malitjindjo.”—The Anchor Bible Dictionary.

YITUNDWAMO: Mevango lyokuzonagura mbudi zomoBibeli, kapi ya tompoka morwa matjangururo ganare. Mulirongi Frederic Kenyon kwa tjenge kuhamena matjangwa goRugereka asi: “Kwato hena buke zanare ezi za kara nomaumbangi gomanzi kombudi zazo za hana asi Bibeli ntani kwato mulirongi na vhura kuyipatanesa.” Ano kuhamena matjangwa goRuhebeli, mulirongi William Henry Green kwa tanta asi: “Kwato buke zimwe va tjangurura nawa ngwendi Bibeli.”