1. Morwasinke natuvenye twa hepera unongo wokutunda kwaKarunga? (Yisewe 4:7)

 APA NAMPO wa here kutura po etokoro lyenene, twa si huguvara asi ove kwa kanderere kwaJehova a ku pe ko unongo morwa wa yi divire asi wa u hepere. (Jak. 1:5) Hompa Saromo kwa tjenge asi: “Kugwana unongo yiso sininke sosinene po.” (Resa Yisewe 4:7.) Yosili Saromo kapi ga uyungire kuhamena nkenye unongo, nye age kwa tembe kounongo ou au tundu kwaJehova. (Yis. 2:6) Nye ngoso unongo waKarunga kuvhura kutuvatera tu lididimikire maudigu aga tuna kuligwanekera nago neina ndi? Ngomu natu ka yi zogera mosirongwa esi, unongo owo kuvhura u tu vatere.

2. Nkedi musinke zimwe omu natu vhura kukara vanongo?

² Nkedi zimwe omu natu kara vanongo kuna kara pokulironga ntani nokutura pasirugana marongo govagara ava va kere nounongo wounene. Pomuhowo tatu ka zogera kuhamena Saromo. Bibeli kuuyunga asi: “Karunga kwa pere Saromo ukonentu nonondunge nediwo lyenzi unene lyokudira kuvhura kuheteka.” (1 Vah. 4:29) Ano konyima natu ka zogera kuhamena Jesus mugara ogu ga kere po nounongo wounene ogu ga parukire pevhu. (Mat. 12:42) Bibeli kwa pumbire kuhamena Jesus asi: “Mpepo zaHOMPA ngazi mu pa unongo nediwo nomayere.”—Jes. 11:2.

3. Yisinke natu ka zogera mosirongwa esi?

³ Jehova kwa pere Saromo naJesus unongo wounzi, yipo nye awo kwa geve magano gomawa kuhamena yininke eyi ya kara nomulyo kwanatuvenye. Mosirongwa esi tatu ka zogera ko yininke yitatu kuhamena konda zeyi twa hepera kukara nomutaro  gomuwa kuhamena yimaliwa, yirugana ntani kwanyamwetu.

4. Ngapi omu eparu lyaSaromo lyalisigire neli lyaJesus?

⁴ Saromo kwa kere ngawo zonene ntani kwa tungire membo lyewa. (1 Vah. 10:7, 14, 15) Nye Jesus age kwa kere noyininke yoyisesu tupu ntani kapi ga kere nembo lyamwene. (Mat. 8:20) Vagara owo kwa kere nomutaro gomuwa koyininke yopanyama morwa unongo wawo kwa tundire kwaJehova Karunga.

5. Mutaro musinke gomuwa ga kere nago Saromo kuhamena yimaliwa?

⁵ Saromo kwa uyungire asi yimaliwa ‘kupopera.’ (Muud. 7:12) Nsene tu kara noyimaliwa, ose kuvhura kugwana yininke eyi twa hepa ntani noyininke yimwe yoyisesu eyi twa hara. Nampili ngomu Saromo ga kere ngawo, age ga ya dimbwilire asi koyili yininke yoyinzi eyi ya kara nomulyo kupitakana yimaliwa. Pasihonena, age kwa tjenge asi: “Edina lya fumana lya pitakana emona lyenzi.” (Yis. 22:1) Saromo kwa uyungire hena asi vantu ava va hara unene yimaliwa kapi ava hafere nkenye apa eyi va kara nayo. (Muud. 5:10, 12) Ntani age kwa uyungire asi kapisi tu gazare asi yimaliwa kuna kara sininke somulyo po unene morwa yimaliwa eyi twa kara nayo kuvhura kudongonoka ndi yipwe.—Yis. 23:4, 5.

6. Mutaro musinke gomuwa ga kere nago Jesus kuhamena yininke yopanyama? (Mateusa 6:31-33)

⁶ Jesus kwa kere nomutaro gomuwa kuhamena yininke yopanyama. Age nga hafere kulya nondya ntani nokunwa. (Ruk. 19:2, 6, 7) Sikando simwe age kwa rugene sitetu sendi sokuhova, pokurugana vhinyu zongwa. (Joh. 2:10, 11) Ntani mezuva eli ga fire, age kwa dwere sikoverero sondiro. (Joh. 19:23, 24) Nye Jesus kapi ga pulisilire yininke yopanyama yi kare yininke yomulyo unene meparu lyendi. Age kwa tanterere varongwa vendi asi: “Kwato mukareli ogu a vhuru kukarera vahekuru vavali . . . None nokuvhura si kukarera Karunga ntani emona.” (Mat. 6:24) Jesus kwa rongere asi nsene tu tura Uhompa muhowo, Jehova nga divilisa asi tuna kara neyi tuna hepa.—Resa Mateusa 6:31-33.

7. Ngapi omu munazinyetu gomugara ga gwanena mo uwa pokukara nomutaro gomuwa kuhamena yimaliwa?

 ⁷ Sinzi sovanavazinyetu kwa gwanena mo uwa pokutura pasirugana mapukururo gokutunda kwaJehova kuhamena yimaliwa. Tuzeni tu ka tare sihonena samunazinyetu gomugara gomudike Daniel. Age kwa tanta asi: “Apa na kere munona, ame kwa tokwere kutura muhowo yininke yopampepo meparu lyange.” Mokumona asi Daniel kwa rerupika eparu lyendi, age kwa ruganesa siruwo sendi ntani noudivi wendi yipo a rugane yininke yokulisiga-siga mosirugana saJehova. Age kwa uyunga hena asi: “Kutanta usili, ame kapi nina kulivera ketokoro eli na tura po. Yimo, ame ngano na kere noyimaliwa yoyinzi nsene ngano na tulire yimaliwa yi kare sininke somulyo po unene meparu lyange. Nye ngano asi na yi rugene oyo, ame ngano kapi nina kara novakaume wovawa ava nina kara nawo ngesi. Nsene ngano asi na demenenene unene koyimaliwa, ame ngano kapi nina kara noruhafo ngwendi roru nina kara naro ngesi morwa kutura muhowo Uhompa. Kwato yimaliwa eyi nani vhura kuhetakanesa komauwa aga ga ruganena nge Jehova.” Yosili ose kugwanena mo mauwa apa atu tura muhowo yininke yopampepo, nye kapisi yimaliwa.

8. Ngapi omu tuna yi diva asi Saromo kwa kere nomutaro gomuwa kuhamena yirugana? (Muudisi 5:18, 19)

⁸ Saromo kwa uyungire asi kurugana unene kuretera muntu ruhafo rorunene. Awo kuna kara “uhwi wokutunda kwaKarunga.” (Resa Muudisi 5:18, 19.) Age kwa tjenge asi: “Nsene to rugana ngo paruka.” (Yis. 14:23) Saromo ga yi divire asi nonkango odo kwa kere usili. Age kwa kere murugani gomunene. Age kwa tungire nonzugo, kwa rugene sikunino soyindjembere, kwa rugene yipata nokusima nomukanko domema. Ntani age kwa tungire hena yitata. (1 Vah. 9:19; Muud. 2:4-6) Yosili age ga hepere kurugana unene ntani ayo kwa mu reterere ruhafo. Nye Saromo ga yi divire asi mokuninka asi a kare noruhafo rwene-rwene, age ga hepere kurugana ko yoyinzi. Age kwa ruganene hena Jehova yininke yoyinzi. Pasihonena, age kwa pitisilire sirugana sokudika ntembeli zoukareli waJehova ezi za gusire nomvhura ntambali mokuzidika. (1 Vah. 6:38; 9:1) Konyima zapa Saromo ga li hamekere moyirugana yopanyama ntani neyi yopampepo, age kwa ya dimbwilire asi yininke yopampepo mulyo unene kupitakana yininke yopanyama. Age kwa tjenge asi: “Konyima zeyi nayinye, simwe tupu selike sokuhepa kuuyunga asi: “Tjira Karunga, ove o limburukwe koyipango yendi.”—Muud. 12:13.

9. Ngapi omu Jesus ga kere nomutaro gomuwa koyirugana?

⁹ Jesus kwa kere murugani gomunene. Apa ga kere munona, age kwa kere muhongi goyikungu. (Mar. 6:3) Tuna si huguvara asi vakondi vendi kwa kere norupandu kweyi gava vaterere ngomu ngava hetekere ko kurera epata lyawo lyenene. Mokumona asi age kwa sikilire mo, sinzi sovantu nampo kwa here yininke eyi nga hongo. Jesus nga hafere sirugana sendi sokuhonga yikungu. Nye nampili ngomu nga li hameke moyininke yopanyama, age ngali tulire po siruwo soyininke yopampepo. (Joh. 7:15) Ano konyima apa ga kere muzuvhisi gosiruwo nasinye, age kwa tanterere vantu asi: “Walye omu ruganene nondya edi adi zonauka, nye omu ruganene edi adi dili kuzonauka edi adi gava mwenyo gwanarunye.” (Joh. 6:27) Ntani Jesus kwa uyungire pEudiso lyendi lyoPondundu asi: “Omu lipongaikire emona meguru.”—Mat. 6:20.

10. Udigu musinke nau vhura kuhorokera vamwe nsene asi awo varugani wovawa koyirugana yawo?

¹⁰ Apa atu tura pasirugana epukururo lyewa lyaJehova, ayo ngayi tu vatera tu kare nomutaro  gomuwa kuhamena yirugana. NgoVakriste, ose kuturonga asi tu “rugane unene yirugana yoyiwa.” (Efe. 4:28) Vahona vetu kuvhura va dimburure asi ose kuhungika ntani kurugana unene ntani kuvhura va tu tantere asi awo kuhafera yirugana yetu. Eyi kuvhura ngayi tu ninkise tu rugane unene morwa tuna hara muhona gwetu a kare nomutaro gomuwa koNombangi daJehova. Nsene tu yi rugana oyo, ose nampo kapi ngatu kara nosiruwo sosinzi sokukara nomapata getu ndi sokukarera Jehova. Twa hepa kutura po malitjindjo yipo tu kare nosiruwo sosinzi sokurugana yininke yomulyo.

11. Yisinke ga lirongere munazinyetu gumwe gomugara kuhamena kukara nomutaro gomuwa koyirugana?

¹¹ Munazinyetu gomugara gomudinkantu gedina William kwa lironga kukara nomutaro gomuwa koyirugana kwamunazinyetu gomukuronambunga ogu ga mu kutire nare. William kwa tanta asi: “Munazinyetu ogu kwa tura po sihonena sosiwa kuhamena kukara nomutaro gomuwa koyirugana. Age kurugana unene ntani ga kara nelikwatakano lyewa kumwe novarandi vendi morwa age kurugana yirugana yoyiwa. Kouhura wezuva apa a dumbuka koyirugana, age kuhageka yirugana yendi yipo a ruganese siruwo sendi nononkondo dendi kepata lyendi ntani koukareli wendi. Age kuna kara gumwe govantu woruhafo ava na diva.” *

12. Ngapi omu Saromo ga yi likidire asi ga kere nomutaro gomuwa kwa mwene, nye ngapi omu ga dilire ku ya yi sikisa mo konyima?

¹² Apa Saromo ga kere mukareli gomulimburukwi gwaJehova, age kwa kere nomutaro gomuwa kuhamena mwene. Ngomudinkantu gomugara, age ga divire maupirankondo gendi ntani kwa kanderere kwaJehova a mu vyukise. (1 Vah. 3:7-9) Monomvhura dendi dokuhova apa ga tamekere kupangera, Saromo ga divire hena siponga selinenepeko. Age kwa tjenge asi: “Elinenepeko kureta ehanauko, ano elitumbo kureta epunduko.” (Yis. 16:18) Nye ehudi, konyima Saromo kapi ga sikisire mo epukururo lyamwene. Apa ga kere hompa, poyiruwo yimwe age nga linenepeke ntani kapi nga sikisa  mo eyi ga hepere ko Karunga kovantu. Pasihonena, veta zimwe kwa uyungire asi hompa goVaisraeli “ga ha kwara vakadi wovanzi, yeeyi tava mu twara mepuko a tunde kwaHOMPA.” (Deut. 17:17) Saromo kapi ga sikisire mo veta ozo ntani age kwa kwere vakadi 700 noyihora 300 ntani sinzi sawo kwa kere vapagani. (1 Vah. 11:1-3) Nampo Saromo kwa li zuvhire asi oyo kapi nayi mu tura mosiponga. Konyima, Saromo ga ya ligwanekerere noyitundwamo yoyidona morwa kudira kulimburukwa Jehova.—1 Vah. 11:9-13.

13. Yisinke natu li rongera ko kwaJesus pokuteda ko konkareso zendi zelinunupiko?

¹³ Jesus ga kere nomutaro gokuhetakana kwa mwene ntani nga linunupike. Komeho a wize pevhu, age kwa rugene yininke yoyinzi yoyiwa ngomu nga karere Jehova. Kupitira mwaJesus, “yininke nayinye kwa yi sitira mwendi, yi kare asi yemeguru ndi yepevhu.” (Koros. 1:16) Pekuho lyendi, Jesus kwa diworokere yininke eyi ga rugene apa ga kere noGuhwe meguru. (Matt. 3:16; John 17:5) Nye Jesus kapi ga linenepekere apa ga diworokere yininke oyo. Nye mokulisiga, age kapi nga litara mwene asi age mulyo unene kupitakana wopeke. Age kwa tanterere varongwa vendi asi: “Age kapi ga wizira asi va ya mu karere, nye a ya karere nokuyagava mwenyo gwendi mokuyazowora wovanzi.” (Mat. 20:28) Age kwa uyungire hena asi age kapi nga vhuru kurugana yininke pwanyamwendi. (Joh. 5:19) Jesus kwa likidire elinunupiko lyenene. Age kwa tu tulira po sihonena sosiwa yipo nose tu si kwame.

14. Yisinke natu lirongera ko kwaJesus kuhamena kukara nomutaro gomuwa kwanyamwetu?

¹⁴ Jesus kwa rongere varongwa vendi va kare nomutaro gomuwa kwanyamwawo. Sikando simwe, Jesus kwa va huguvaresere asi: “Nonohuki dokonomutwe deni deedi, da pwa kuvarura.” (Mat. 10:30) Nonkango odo kutuhengagwida, unene po nsene asi ose kwa kara nomutaro gepuko kwanyamwetu. Eyi kutanta asi Guhyetu kwa tu hara unene ntani age kututara asi ose mulyo unene kosipara sendi. Nsene asi Jehova kutupulisira tu mu karere ntani nokugazara asi ose mulyo mokukaparuka mouzuni  woupe, kapisi tu gazare asi age mepuko ga kara.

15. (a) Mutaro musinke gomuwa gokuhamena kwanyamwetu ogu rwa tumbura Ruhungu rumwe? (b) Ngomu vana yi likida pefano pepenuno 24, mauwa musinke ngatu dira kugwana nsene tu li gazara tupu nyamwetu unene?

¹⁵ Nomvhura 15 dina ka pita, Ruhungu rumwe kwa uyunga asi twa hepa kukara nomutaro gomuwa kwanyamwetu. “Kapi tuna hara tu ligazare unene nyamwetu yipo yi tu ninkise tu linenepeke. Nye hena kapi tuna hara kugazara asi ose kwato mulyo, eyi ngano nayi tu ninkisa tu lizuvhe udona. Nye mevango lyoyo, twa hepa kuhetekera ko kukara nomutaro gomuwa kwanyamwetu, ano eyi kutanta asi twa hepa kudiva eyi atu sikisa mo ntani neyi atu dili kusikisa mo. Munazinyetu gumwe gomukadi goMukriste kwa uyunga asi: ‘Ame kapisi muntu gomudona nye hena ame kapisi muntu gomuwa po unene. Koyili yininke eyi ani sikisa mo ntani neyi ani dili kusikisa mo ngwendi moomu a yi rugana nkenye ogu.’” * Yosili, ose tuna dimburura mulyo gokukara nomutaro gomuwa kwanyamwetu.

16. Morwasinke Jehova a tu pere mapukururo gomawa?

¹⁶ Jehova kutupa mapukururo gomawa kupitira moNonkango dendi Bibeli. Age ga tu hara ntani ana tu harere tu hafe. (Jes. 48:17, 18) Etokoro lyomulyo unene eli natu tura po eli nali tu retera ruhafo rwene-rwene kuna kara pokurugana yininke eyi ayi hafesa Jehova. Nsene tu yi rugana oyo, ose ngatu kandana po maudigu aga ava li gwanekere nago ava ava demenene koyimaliwa, koyirugana ntani ava ava demenene tupu kwavene. Ngano nkenye gumwe gwetu a tokomene kukara munongo ntani nokuhafesa mutjima gwaJehova.—Yis. 23:15.