Ame kwa hampuruka nge mo-1937 kofarama za kara pepi nodoropa Tokmok moKyrgyzstan. Epata lyetu kwa kara worudi roVakyrgyz ntani ose kuuyunga eraka lyoRukyrgyz. Vakurona vange kwa kere vanandima, awo ngava rugana ngurangura dogoro ngurova. Varugani wokofarama ngava va pe nondya nkenye apa, nye ngava va futu yimaliwa rumwe tupu momvhura. Onane ngava kondjo mokutupakera mbili namumbyange gomukadona. Apa na ya sikire mo harade zoutano tani hageke kudimba sure yipo ni ka rugane kofarama.

Momukunda gwetu kwa kere mo erumbu, ano twa hepere kurugana unene tu gwane nondya dokugwanena po. Ngomudinkantu, kapi na gazadarere ko kositambo separu ndi eyi ngayi horoka komeho. Kapi na yi gazarere asi usili kuhamena Jehova Karunga nositambo sendi kuvhura ngayi rundurure eparu lyange. Ayo kutetukisa omu usili wa lihanene moKyrgyzstan. Nayinye kwa tamekerere momukunda gwetu gokomuzogo gwaKyrgyzstan.

Kutundilira mo-1950 yipo va tamekere kuzuvhisa usili kuhamena Jehova Karunga moKyrgyzstan. Posiruwo oso vantu kapi va divire Karunga morwa ngava va rongo tupu youpolitika. Kyrgyzstan kwa kere mepangero lyaRusia. Apa Nombangi daJehova da kere mepangero lyaRusia kapi ngadi lihameke moupolitika. (Joh. 18:36) Eyi kwa twaredesere va di hepeke nokudirundira asi ado kurwanesa epangero. Nampili ngoso, eyi kapi ya hagekesere po Nonkango daKarunga mokuguma nomutjima dovantu wovawa. Sininke simwe somulyo na  lironga meparu kuna kara asi kwaJehova, “nayinye yireru.”—Mar. 10:27.

Ehepeko lyoNombangi daJehova kwa ninkisire sivaro sawo si ligwederere moKyrgyzstan. Morwasinke? Kosirongo saSiberia esi kere mepangero lyaRusia, yiko ngava tjidire ava ngava dili kulimburukwa epangero. Apa va va mangwilire mo mounkwate owo, sinzi sawo kwa zire koKyrgyzstaya nokudivisa usili. Gumwe gwawo kuna kara Emil Yantzen ogu va hampurukira moKyrgyzstan mo-1919. Emil kwa ka ligwane noNombangi daJehova apa va mu tumine kokamba ezi ngava rugana yirugana youdigu. Ta ya tameke kulironga nawo Bibeli, ano mo-1956 ta tengura kembo. Emil kwa tungire pepi nodoropa zaSokuluk, momukunda gwetu. Mbungakriste zokuhova moKyrgyzstan kwa zi dikilire moSokuluk mo-1958.

Konyima zomvhura, Victor Vinter ta dirukire koSokuluk. Munazinyetu ogu kwa ligwanekerere nomaudigu. Age kwa mu tulire modorongo nomvhura ntatu yikando yivali morwa kudira kulihameka moyita, makura ta ya kara mo hena nomvhura murongo ntani nomvhura ntano age kwa ka kere mounkwate. Nampili ngoso, mahepeko ogo kapi ga hagekesere ukareli wousili mokulihana.

Momvhura 1963 sivaro soNombangi daJehova moKyrgyzstan kwa sikire konyara 160 sinzi sawo kwa tundire koNdovesiranda, Ukraine ntani Rusia. Gumwe gwawo kwa kere Eduard Varter ogu va kuhwire moNdovesiranda mo-1924. Kutundilira mo-1940, epangero lyaNazi kwa mu twere kokamba zounkwate, ano konyima zonomvhura dongandi, epangero lyaRusia yipo lya mu twere mounkwate. Mo-1961 munazinyetu ogu ta ya dirukire kodoropa zaKant, ezi za likundama nodoropa zetu.

Elizabeth Fot, ogu nage nga karere Jehova kwa tungire moKant. Age nga rugana yirugana yokuhonza. Vandokotora novamitili ngava randa yidwara kwendi morwa ga divire nawa kuhonza. Gumwe govarandi vendi kwa kere mukadi gedina Aksamai Sultanalieva ogu ga kwere hahende. Aksamai kwa zire kwaElizabeth a ka rande yidwara, nye ta pura mapuro gomanzi kuhamena sitambo separu ntani ukaro wovafe. Elizabeth ga limbwilire mapuro ogo kutundilira moBibeli. Aksama ga ya kere muzuvhisi gomupampi gombudi zongwa.

Posiruwo sina, Nikolai Chimpoesh gomosirongo saMoldova kwa kere mutareli gonombunga konyara nomvhura 30. Age hena nga nduruka nokuhanesa yimbapiratjangwa yetu. Epangero lya dimbwilire eyi nga rugana. Yipo nye, Eduard Varter ga mu pere ko magano asi: “Nsene epangero nali kupura oku atu gwana yimbapiratjangwa yetu, va tantera asi koMberewa zonene moBrooklyn. Kapisi o kare nowoma pokuvalimburura.”—Mat. 10:19.

Konyima zoyo, Nikolai tava mu tumu komberewa zonene zovaporosi moKant. Age kwa simwitilire eyi ya ka mu horokerere: “Hahende kwa pulire nge oku atu gwana yimbapiratjangwa yetu. Ame yipo na mu tanterere asi koBrooklyn. Age kwa mu limbire mokulimburura nge. Ta sigi nge ni ze ntani kapi ga zigidire nge hena.” Nombangi kwa lididimikire nokutwikira kuzuvhisa nonondunge modoropa zetu komuzogo gwaKyrgyzstan. Kutundilira mo-1981, epata lyange kwa ya tamekere kulironga Bibeli, ano mukadange yige ga hovere kulironga.

Mairambubu kwa tunda komukunda gwaNaryn moKyrgyzstan. Ezuva limwe mwaSiwogedi 1974 age kwa ka dingwire mumbyange gomukadona, oko yiko na ka lidivire nage. Tupu na mu mwene tani mu hara poopo. Ose kwa li kwere lyoolyo ezuva.

MwaMurongagona 1981, apa mukadange ga zire kositanta mombesa, yipo ga zuvhire nonkango dina tuna tumbura ketameko. Age kwa here kudiva ko yoyinzi, makura ta pura mukadi ogu ga uyungire nonkango dina a mu tantere edina noaderesi zendi. Age kwa litumbwire asi yige Apun, nye age kwa kere nosinka morwa kutundilira mo-1980, yirugana yoNombangi kapi va yi pulisilire. Mevango lyokugava mauzera gendi, Apun ta hundire mukadange aderesi zetu. Mukadange kwa hefe sili apa ga ya sikire membo.

Ta tantere nge asi: “Nina ka zuvha yininke yokutetukisa. Mukadi gumwe kuna tantere nge asi komeho, nomfa kapi hena ngadi kara ko. Nampili yikasama kapi ngayi kara hena nosiponga.” Ayo kwa zuvhikilire nge ngwendi nzodi tupu. Tani mu tantere asi: “Tu ndindire dogoro apa nga wiza aya tu tantere mauzera nagenye.”

Konyima zomakwedi gatatu yipo ga ya tu dingwire Apun. Mwaza siruwo, vakadi vapeke woNombangi daJehova ava ngava uyunga Rukyrgyz kwa ya tamekere kutudingura. Awo kwa tu rongere usili kuhamena Jehova nositambo sendi kovantu. Awo kwa tu rongere Bibeli pokuruganesa buke From Paradise Lost to Paradise Regained. * Ose kwa tokwere kutjangurura buke ezi morwa zelike tupu za kere mo mositata saTokmok.

Sininke simwe sokuhova twa lirongere kuna kara uporofete womoGenesis 3:15. Uporofete owo ngau ka sika mo kupitira mwaJesus Hompa goUmesiyasa. Ozo kuna kara mbudi zongwa ga hepa kuzuvha nkenye ogu. Eyi yiyo ya karera nomulyo tu zuvhise mbudi ezi. (Mat. 24:14) Eyi twa lirongere moBibeli kwa tamekere kurundurura eparu lyetu.

Munazinyetu gomugara gomoTokmok kwa tu zigidire kekwareko. Name namukadange yipo twa dimbwilire asi Nombangi da lisiga novantu wopeke. Pekwareko kapi pwa kere marovhu ntani nayinye kwa yi gendesere monaruwa. Eyi kwa lisigire  nomakwareko gapeke aga ngava tu zigida oku rorunzi vantu ngava korwa nokulikida nkareso zondona ntani nokutuka.

Ose ngatu zi hena komapongo mombungakriste zomoTokmok. Mapongo ngatu ga ruganene mositji kuliza nomukarompepo. Vanavazinyetu va yi divire asi vaporosi ngava tu nomene nkenye apa, yipo va tulire po munazinyetu gomugara ava tarere. Pokufu, ngatu pongere monzugo. Poyiruwo yimwe, vaporosi ngava wiza pembo nokutupura va dive eyi ngatu rugana. Apa va tu kuhwire namukadange mwaPembankuru 1982 momukuro, twa hepere kutakamesa. (Mat. 10:16) Pekuho lyetu, vanavazinyetu kwa wizire mokambunga nokuponga momusitu. Konyima zokudimba rusumo roUhompa nokupurakena kosiuyungwa sekuho, tava tu kuhu.

Momvhura 1987 munazinyetu gomugara kwa tanterere nge asi pweli gumwe ogu ana hara kulironga Bibeli modoropa Balykchy. Ayo ngayi gusa novili ne pokuza kodoropa ozo nehina lyorutenda. Konyima zokukazuvhisira ko yikando yongandi, tatu ya dimburura asi vantu kwa kere nelituromo. Eyi kwa tu pere mpito tu tamunune sirugana setu sokuzuvhisa.

Name namukadange ngatu zi nkenye apa tu ka dingure koBalykchy. Moyikondovike yimwe, ose ngatu ka kara kooko nokukazuvhisira ko ntani kukaruganena ko mapongo. Vantu kwa ya tamekere kuhafera yimbapiratjangwa yetu. Ose ngatu yi simbire monsako zoyikatafura. Yimbapiratjangwa eyi ngatu zwida mononsako mbali nkenye kwedi kapi ngayi gwanene po. Pokuza nokutengura, ose ngatu zuvhisire ko hena vakwetu ava ngatu rondo nawo momahina gorutenda.

Konyima zonomvhura ntantatu, yipo va totere po mbungakriste moBalykchy mo-1995. Rugendo rokutunda koTokmok oze koBalykchy ngaru kosa yimaliwa yoyinzi. Ose kwa kere noyimaliwa yoyisesu, nye ngapi ya tu tompokere? Munazinyetu gumwe gomugara ngatu pe nkenya apa yimaliwa tu futire yihepwa yetu. Jehova ga mwene omu twa tokomenene kutamununa sirugana setu sokuzuvhisa, yipo ga tu ‘zegwililire makende geguru.’ (Mara. 3:10) Yosili, kwaJehova nayinye yireru.

Momvhura 1992, tani ya kara mukuronambunga gokuhova goVakyrgyz mosirongo setu. Mombungakriste zetu moTokmok, tamu ya moneka nompito dononzi dokutamununa sirugana sokuzuvhisa. Ngatu rugana malirongo goBibeli gomanzi novadinkantu woVakyrgyz ava ngava dimbire konosure dokuzeruka. Mudinkantu gumwe ogu ngatu rongo ngesi kurugana koMberewa zomutayi, ano ava vavali vazuvhisi wokukarerera. Ose ngatu vatere hena wopeke komapongo getu. Kutundilira mo-1990, yimbapiratjangwa ntani mapongo getu kwa kere meraka lyoRurusia. Nye sinzi sovantu mombungakriste kwa kere Vakyrgyz. Yipo nye, na hepere kuvatorokera yipo va yi kwate nawa egano.

Name namukadange ngatu ruganesa hena siruwo setu mokurera epata lyetu. Ose ngatu zi novana vetu mokuzuvhisa nokomapongo. Munwetu gomukadona Gulsayra nga hafere kuzogera Bibeli  novantu ava ngava piti mositarate apa ga kere age nonomvhura 12. Ntani hena vana vetu ngava hafere kukoneka Matjangwa. Monkedi zangesi, vana vetu novatekuru vetu va ya litulire mo unene moyirugana yomombungakriste. Vana vetu novatekuru vetu ava vana hupu po kuvapakerera kumwe kuna kara 20, ano 16 kuna kukarera Jehova.

Ngano vanavazinyetu poveli ava va tamekere sirugana saJehova momukunda gwetu kutundilira mo-1950, ngano ngayi va tetukisa mokumona marunduruko aga twa limonena. Ose kwa hafera kuzuvhisa mbudi zongwa ntani pokuponga kumwe pwa hana madonganeso.

Momvhura 1991 kwa kere sikando setu sokuhova namukadange kuza kosigongi sosinene. Aso kwa karerere mositata sosinene esi vana kutumbura ngesi asi Almaty moKazakhstan. Mo-1993, vanavazinyetu womoKyrgyzstan kwa ruganene sigongi sawo mosira somoBishkek sikando sokuhova. Vazuvhisi kwa zeresere sira sivike nasinye komeho si ka tameke sigongi. Mugendesi gosira kapi ga liverere kweyi ga tu pulisilire tu ruganese sira pwa hana mfuto.

Momvhura 1994 pwa horokere sininke sokuhafesa apa simbapiratjangwa setu sokuhova va ya si ndurukire meraka lyoRukyrgyz. Ngesi pana kara vatoroki koMberewa zomutayi ava ava toroka yimbapiratjangwa moRukyrgyz. Ntani hena, mo-1998 yirugana yoNombangi kwa yi pulisilire moKyrgyzstan. Mbunga zetu zina ligwederere ntani pana kara vazuvhisi wokupitakana po-5 000. Naina, pana kara nombungakriste dokupitakana po-83 ntani tumbungagona 25 moRutjina, Ruingilisa, Rukyrgyz, Rurusia, Rupurupuru romoRurusia, Ruturkia, Ruuighur ntani Ruuzbek. Vanavazinyetu navenye ava wokonontundiliro dokulisiga-siga kukarera Jehova mouumwe. Jehova yige ga retesa po marunduruko nagenye ogo.

Jehova ga rundurura eparu lyange. Ame kwa kulira mepata lyoruhepo ntani kapi na mene sure. Nampili ngoso, Jehova kwa ruganesa nge ni kare mukuronambunga nokuronga vantu ava va za kerongo lyokuzeruka. Yosili, Jehova kusikisa mo nkenye eyi. Sihorokwa sange kutumangeda nge ni twikire kugava umbangi kuhamena Jehova morwa kwendi “nayinye yireru.”—Mat. 19:26.