Zende koyikaramo

Zende koyikaramo

Wa yi diva ndi?

Wa yi diva ndi?

Sinagoge zomosiruwo sovapositoli: Efano eli kulikida maruha gamwe gosinagoge zomosiruwo sovapositoli va gwene poGamla, evango eli lya li kara ure wonokilometa 10 nEfuta lyaGalireya. Efano eli kulikida omu za fene sinagoge zomosiruwo sanare.

Siruwoke za tamekere sinagoge?

NKANGO “sinagoge” zoRugereka kutanta asi “sigongi” ndi “kuponga kumwe.” Nkango ozo zina li zi nedina eli, morwa sinagoge kwa kere evango ngava ruganene Vajuda ukareli wawo kutunda kwa nare. Matjangwa goRuhebeli kapi ga uyunga yoyinzi kuhamena nosinagoge, nye Matjangwa goRugereka kwa likida asi mapongo gangoso yipo ga kere nampili komeho zoVakriste wokuhova.

Valirongi wovanzi kwa yi pura asi nosinagoge kwa tamekere posiruwo apa Vajuda va kere mounkwate waBabironi. Buke Encyclopaedia Judaica kwa tanta asi: “Apa Vajuda va kere mounkwate, kapi va kere nontembeli mosirongo sina sovageni, poyiruwo noyiwo ngava pongo ntani ngava gwana ehengagwido pokuresa Matjangwa nampo Mesabata.” Apa va va mangwilire mounkwate waBabironi, kulikida asi Vajuda ngava pongo kumwe yipo va kanderere nokuresa Matjangwa ntani awo kwa tulisire po nosinagoge nkenye oku va tungire.

Apa va ya tamekere Vakriste, monosinagoge yimo ngava ruganene Vajuda ukereli nayimwe hena yomomukunda yikare asi moIsraeli ndi moAsia ngoso. Profesora Lee Levine gokoHebrew University of Jerusalem kwa tente asi: “Nosinagoge kwa kere evega eli ngava rongere vantu nokukarera mo yilika yokupongoka nonompanguro nokupungwira mo yimaliwa yomomukunda ntani ngava ruganene mo mapongo.” Age kwa tente hena asi: “Nye unene po, ngava ruganene mo mapongo goukarelikarunga.” Eyi kutuvatera tu kwate egano konda zeyi Jesus nga zire nkenye apa monosinagoge. (Mar. 1:21; 6:2; Ruk. 4:16) Age nga rongo nokukorangeda vantu ava ngava kara monosinagoge odo. Konyima zapa va tulisire po mbungakriste, Paurusa nage nga zuvhisire unene monosinagoge. Vantu ava va here kutulisa po ukaume naKarunga ngava zi konosinagoge odo. Ano apa Paurusa ngazi mositata, pomuhowo nga zuvhisire mosinagoge.—Yirug. 17:1, 2; 18:4.