1. Yisinke ayi retesa po sinka ntani ngapi omu ayi tu kundama?

WA KARA rumwe nosinka ndi? * Nampo ove kuna kara nosinka morwa eyi va uyunga wopeke ndi eyi va rugana. Ndi nampo ove kuna kara nosinka morwa poyili yimwe eyi wa rugana ndi eyi wa uyunga. Pasihonena, nampo ove kwa tura nzo nokugazara asi Jehova walye kapi nga ku gusira po. Ntani mokumona asi ove kuna kara nosinka, ove nampo kugazara asi kapi wa kara nepuro lyokupama ntani ove muntu gomudona. Nye eyi usili ndi?

2. Yihonena musinke yomoBibeli ayi likida asi kukara nosinka kapi ayi tanta asi kapi twa kara nepuro lyokupama?

² Gazadara ko koyihonena yimwe eyi ya kara moBibeli. Simwe kuna kara saHana, ogu ga kere ozina womuporofete Samwere. Hana kwa kere nepuro lyokupama. Nye ga kere nosinka apa gumwe gemembo lyawo ga mu tekwire momudona. (1 Sam. 1:7) Mupositoli Paurusa kwa kere nepuro lyokupama, nye nampili ngoso age kwa kere ‘noyinka yonombungakriste.’ (2 Kol. 11:28) Hompa Ndafita kwa kere nepuro lyokupama, ntani ayo kwa ninkisire Jehova a mu hare unene. (Yirug. 13:22) Nampili ngoso, Ndafita kwa tulire mapuko aga ga mu ninkisire a kare nosinka sosinene. (Epis. 38:4) Jehova kwa hengagwidire vakareli vendi owo navenye. Tu zeni tu ka tare eyi natu lirongera ko koyihonena yawo.

3. Ngapi eyi ava uyunga wopeke nayi tu ninkisa tu kare nosinka?

³ Kuvhura tu kare nosinka apa wopeke ava tu uyunga momudona. Ayo kuvhura yi tu horokere nsene ogu ana tu koresa kuna kara kaume ketu ndi gumwe gekoro. Nsene yihoroka oyo, ose kuvhura tu kare nosinka asi ukaume wetu una teka po. Poyiruwo yimwe, muntu ogu ana tu koresa kapisi yimo ana yi harere, nye nampili ngoso ayo kuvhura yi tu korese unene. (Yis. 12:18) Ndi muntu kuvhura a uyunge yininke morwa ana hara ku tu koresa. Eyi kwa horokerere munazinyetu gumwe gomukadona. Age kwa tanta asi: “Nomvhura da ka pita, kaume gwange kwa tamekere kuhanesa yipempa kuhamena nge. Ayo kwa koresere nge ntani kwa reterere nge sinka. Ame kapi na yi kwete egano eyi kaume gwange ga ruganenene yininke yokufana ngoso.” Nsene nove kwa kukoresa komutjima kaume koge ndi gumwe gekoro, kuvhura o lirongere ko kwaHana.

4. Maudigu musinke ga ligwanekerere nago Hana?

⁴ Hana kwa ligwanekerere nomaudigu gomanzi. Age kwa kere nganze nomvhura dononzi. (1 Sam. 1:2) Kuliza nompo zoVaisraeli, mukadi ogu ga kere nganze ngava mu tara vantu asi Karunga kwa mu fingilira. Eyi kwa ninkisire Hana a lizuvhe eswau. (Gen. 30:1, 2) Kugusa ko udigu owo, mugara gwendi kwa kwere ko mukadi hena gumwe gedina Penina ogu nga reta vana. Penina kwa fililire Hana mfudu ntani nga mu “swaura ta mu sandagura,” yipo a mu korese komutjima. (1 Sam. 1:6) Pomuhowo, ayo kwa kere udigu kwaHana mokulididimikira maudigu gendi. Age kwa guvire unene dogoro “nonondya nokulya si.” Age kwa kere ‘neguwo lyenene.’ (1 Sam. 1:7, 10) Kupi ga gwene Hana ehengagwido?

5. Ngapi omu kukanderera kwa vaterere Hana?

⁵ Hana kwa kanderere kwaJehova nokumutantera omu ga lizuvhire. Konyima zapa ga mene kukanderera, udigu wendi ta u tantere Eli, ogu ga kere mupristeli gomunene. Makura Eli yipo ga tanterere Hana asi: “Zende nombili. Karunga gwalsraeli ngano ta ku pe eyi ono mu hundire.” Yisinke ya horokere konyima? Bibeli kutanta asi: “Hana ta zi ta ka lya, makura sipara sendi tasi runduruka.” (1 Sam. 1:17, 18) Kukanderera kwa vaterere Hana a kare nombili momutjima.

6. Yisinke natu lirongera ko kwaHana ntani kononkango edi da kara moVafilipi 4:6, 7 kuhamena makanderero?

 ⁶ Kuvhura tu twikire kukara nombili momutjima nsene tu twikira kukanderera. Hana kwa kandererere kwaJehova siruwo sosire. (1 Sam. 1:12) Nose kuvhura tu kanderere kwaJehova siruwo sosire nokumutantera yinka yetu ntani maupirankondo getu. Kapisi hepero tu kanderere kwaJehova pokuruganesa nonkango donongwa unene. Poyiruwo yimwe kuvhura tu kanderere kwaJehova ose kuna kulira ngomu tuna kumutantera yinka yetu. Nampili ngoso, Jehova nga twikira kupurakena komakanderero getu. Kugusa ko kutantera Jehova maudigu getu, twa hepa kudiworoka epukururo eli lya kara moVafilipi 4:6, 7. (Resa.) Paurusa kwa tente asi twa hepa kupandura Jehova momakanderero getu. Twa kara noyininke yoyinzi eyi natu pandwira Jehova. Pasihonena, kuvhura tu mu pandure kouhwi weparu, koyininke eyi ga sita, keharo lyendi lyanarunye ntani kehuguvaro lyewa eli ga tu pa. Yisinke hena natu lirongera ko kwaHana?

7. Yisinke nga rugana nkenye apa Hana namugara gwendi?

⁷ Nampili ngomu Hana ga kere nomaudigu, age kwa twikilire kuza namugara gwendi konkongoronzugo zaJehova koSiro. (1 Sam. 1:1-5) Age kwa gwene ekorangedo komupristeli gomunene Eli apa ga zire konkongoronzugo. Age kwa mu tanterere asi Jehova nga limburura ekanderero lyendi.— 1 Sam. 1:9, 17.

8. Ngapi omu mapongo aga tu vatere? Faturura.

⁸ Kuvhura tu twikire kukara nombili momutjima nsene tu wiza komapongo nkenye apa. Nkenye apa ali tameke epongo, munazinyetu ogu a kanderere kuhundira Karunga a tu pe ko mpepo zokupongoka. Mbili kuna kara simwe soyiyimwa yompepo zokupongoka. (Gar. 5:22) Apa atu wiza komapongo nampili kuna kara nosinka, ose kupa mpito Jehova novanavazinyetu yipo va tu korangede ntani nokutuvatera tu kare nombili. Kukanderera ntani kuwiza komapongo kuna kara nonkedi domulyo edi a ruganesa Jehova yipo a tu hengagwide. (Heb. 10:24, 25) Koneka hena yimwe eyi natu lirongera ko kwaHana.

9. Yisinke ya dilire kurunduruka meparu lyaHana, nye yisinke ya rundurukire?

⁹ Udigu waHana kapi wa tundire po konyima zokukanderera. Apa Hana ga tengwire kembo a tunde konkongoronzugo, age kwa twikilire kuka kara membo limwe naPenina. Bibeli kapi za uyunga nsene asi Penina ga rundwilire nkareso zendi. Yipo nye, nampo Hana ga twikilire kulididimikira nonkango daPenina dononkukutu. Nye Hana ga twikilire kukara nombili zomomutjima. Diworoka asi konyima zapa Hana ga kanderere kwaJehova, age kapi ga kere hena nosinka. Age kwa pulisilire Jehova a mu hengagwide. Konyima zosiruwo, Jehova kwa tungikire Hana pokumuninka nage a kare novana.—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.

10. Yisinke natu lirongera ko kosihonena saHana?

¹⁰ Kuvhura tu twikire kukara nombili momutjima nampili udigu wetu kuna kutwikira. Maudigu getu gamwe kuvhura ga twikire ngorooro nampili yi kare asi ose kuna kukanderera nkenye apa nokuwiza komapongo. Nye sihorokwa saHana kuna kuturonga asi, kwato eyi ngayi vhura kukondera Jehova a dire kutuhengagwida. Jehova kapi nga tu divara ntani komeho age nga ka tu futa morwa ulimburukwi wetu.—Heb. 11:6.

11. Yisinke ya ninkisire Paurusa a kare nosinka?

¹¹ Yininke yinzi ya ninkisire Paurusa a kare nosinka. Pasihonena, age kwa here vapuli vakwawo, yipo nye ayo kwa mu guvisire  apa ngava ligwanekere nomaudigu. (2 Kol. 2:4; 11:28) Apa Paurusa ga kere mosirugana sendi sokuzuvhisa, vantu ava ngava mu rwanesa ngava mu toona nokumutura modorongo. Ntani age kwa ligwanekerere nomaudigu hena gamwe aga ga mu ninkisire a kare nosinka, pasihonena Bibeli kutanta asi age kwa kere “moruhepo.” (Fil. 4:12) Ntani mokumona asi sikepa kwa mu tekerere yikando yitatu, eyi kulikida asi age kwa kere nosinka sokugendera mosikepa. (2 Kol. 11:23-27) Yisinke ya vaterere Paurusa apa ga kere nosinka?

12. Yisinke ya vaterere Paurusa a dire kukara nosinka unene?

¹² Paurusa kwa kere nosinka apa vapuli vakwawo va ligwanekerere nomaudigu, nye age kapi ga hetekerere ko kugakohonona po pwagelike. Age kwa kere nelinunupiko. Age kwa pulire vakwawo yipo va mu vatere mokupakera mbili mbungakriste. Pasihonena, age kwa geve yirugana yimwe kwaTimoteusa naTitusa, vagara ava ga huguvarere. Eyi va rugene vagara owo kwa vaterere Paurusa a dire kukara nosinka unene.—Fil. 2:19, 20; Tit. 1:1, 4, 5.

13. Ngapi omu vakuronambunga nava honena Paurusa?

¹³ Pura vakweni va ku vatere. Ngwendi Paurusa, vakuronambunga nawo kwa kara nosinka unene kovapuli vakwawo ava vana kuligwanekera nomaudigu mombungakriste. Nye mukuronambunga gumwe kapi ta yi vhuru kumutompoka gelike mokuvatera navenye womombungakriste. Nsene a linunupika, age nga pura vakwawo wokuwapera va mu vatere ntani nokudeura ko vadinkantu yipo va mu vatere a pakere mbili siunda saKarunga.—2 Tim. 2:2.

14. Sinka musinke ga dilire kukara naso Paurusa ntani yisinke natu lirongera ko kosihonena sendi?

¹⁴ Yi tambura asi nove wa hepa ehengagwido. Paurusa kwa linunupikire ntani age kwa pulire vakaume vendi va mu hengagwide. Age kapi ga kere nosinka kuhamena omu nava mu tara wopeke nsene vakwawo va mu hengagwida. Apa ga tjangerere Firemoni, Paurusa kwa tente asi: “Eharo lyoge, mumbyange, lya retera nge ehafo lyenene nehengagwido lyenene.” (Fir. 7) Paurusa kwa tumbwire vapuli vakwawo vamwe ava va mu hengagwidire apa ga ligwanekerere nomaudigu. (Koros. 4:7-11) Vanavazinyetu ngava tu pa evatero eli twa hepa nsene tu linunupika nokuyitambura asi twa hepa vakwetu va tu korangede.   

15. Yisinke ga rugene Paurusa apa ga ligwanekerere noukaro woudigu?

 ¹⁵ Resa Nonkango daKarunga. Paurusa ga yi divire asi kuvhura a gwane ehengagwido moMatjangwa. (Rom. 15:4) Age ga yi divire hena asi Matjangwa ngaga mu pa ukonentu yipo a pite mwankenye udigu. (2 Tim. 3:15, 16) Apa ga kere modorongo moRoma sikando sauvali, Paurusa kwa lizuvhire asi ntaantani a fe. Yisinke ga rugene apa ga kere moukaro ou? Age kwa pulire Timoteusa yipo a genderere ku za kwendi ntani a mu pitwire nobukegango ndi “nobuke.” (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13) Morwasinke? Morwa nobukegango odo nampo kwa kere doMatjangwa goRuhebeli edi Paurusa ga ruganesere melirongo lyendi lyoBibeli. Nsene tu honena Paurusa pokulironga nkenye apa Nonkango daKarunga, Jehova nga ruganesa Matjangwa yipo ga tu hengagwide yi kare asi udigu musinke tuna kuligwanekera nawo.

16. Ngapi omu Ndafita ga lizuvhire apa ga tulire epuko?

¹⁶ Ndafita kwa rugene yininke yoyidona. Age kwa honderere naBateseba, ntani kwa ninkisire mugara gwaBateseba va mu dipage. Konyima, age kwa hetekerere ko kuhoreka nonzo dendi. (2 Sam. 12:9) Pomuhowo, Ndafita kapi ga lizuvhire udona kweyi ga rugene. Nye eyi kwa mu ninkisire a dire kukara nelikwatakano lyewa naJehova ntani kwa mu ninkisire a kare nosinka sosinene nokuvera. (Epis. 32:3, 4) Yisinke ya vaterere Ndafita a lididimikire udigu ou ga lireterere mwene, ntani yisinke nayi tu vatera nose nsene tuna rugana epuko?

17. Ngapi omu Episarome 51:1-4, ali likida nawa-nawa asi Ndafita ga liverere koyininke eyi ga rugene?

¹⁷ Kanderera kwaJehova a ku gusire po. Konyima zosiruwo, Ndafita kwa kandererere kwaJehova. Age kwa tanterere Jehova nonzo dendi ntani ga litezwilire koyininke eyi ga rugene. (Resa Episarome 51:1-4.) Eyi kwa mu ninkisire a kare noruhafo ntani a kare nombili momutjima. (Epis. 32:1, 2, 4, 5) Nsene ono tura nzo zonene, wa ha kambadara kuzihoreka. Nye kanderera kwaJehova nokumutantera eyi ono rugana. Eyi ngayi kuvatera o kare nombili momutjima ntani nokudira kulizuvha unzoni kweyi wa rugana. Kugusa ko kukanderera, koyili yimwe wa hepa kurugana nsene ono hara kukara hena nelikwatakano naJehova.

18. Yisinke ga rugene Ndafita apa va mu pukwilire?

 ¹⁸ Tambura mapukururo. Apa Jehova ga tumine muporofete Natana a ka tantere Ndafita nonzo dendi, Ndafita kapi ga ligusa-gusire mo. Age ga yi tambwire asi kapi tupu ga zonene kwamugara gwaBateseba, nye age hena kwa zonene kwaJehova. Ndafita ga tambwire epukururo lyokutunda kwaJehova ntani Jehova ga mu gusilire po. (2 Sam. 12:10-14) Nsene tuna tura nzo zonene, twa hepa kutantera vagara ava ga horowora Jehova va tu pitisire, yipo va tu vatere. (Jak. 5:14, 15) Twa hepa kunyokera po nkareso zokuligusa-gusa mo. Nsene tu tambura usimbu mapukururo aga ngava tu pa, ayo ngayi tu vatera tu kare hena nombili ntani noruhafo.

19. Yisinke twa hepa kutokomena kurugana?

¹⁹ Tokomena kudira kurugana mapuko gokulifana. Hompa Ndafita ga yi divire asi ga hepa evatero lyaJehova nsene ana hara yi mu tompoke kudira kutura nonzo dokulifana. (Epis. 51:7, 10, 12) Konyima zapa Jehova ga mu gusilire po nonzo dendi, Ndafita kwa tokomenene kunyokera po magazaro gomadona. Eyi kwa mu vaterere a twikire kukara nombili zomomutjima.

20. Ngapi omu natu yi likida asi ose tuna hafa kweyi Jehova ga tu gusira po?

²⁰ Nsene tu kanderera nokutambura mapukururo ntani nokudira kurugana nzo zokulifana, ose ngatu yi likida asi tuna hafa kweyi Jehova ga tu gusira po. Nsene tu rugana yininke oyo, ose ngatu twikira kukara nombili momutjima. Munazinyetu James ogu ga tulire nzo zonene kwa limonena usili wononkango odo. Age kwa tanta asi: “Apa na tanterere vakuronambunga nzo zange, ame kwa lizuvhire ngwendi kuna gusa nge mudigo gomunene. Ame kwa tamekere kulizuvha mbili momutjima.” Yosili, ayo kutuhengagwida pokudiva asi Jehova “kukara pepi nava vana dombo nomutjima, age kuparura ava lina pu ehuguvaro.”—Epis. 34:18.

21. Yisinke natu rugana yipo Jehova a tu hengagwide?

²¹ Ngomu tuna kuhedera pepi nehagero lyouzuni ou, yininke eyi ayi retesa po yinka ngayi twikira kuligwederera. Yipo nye, nsene ono kara nosinka, kanderera kwaJehova usimbu a ku vatere. Lironga unene Bibeli. Lirongera ko kosihonena saHana, Paurusa ntani naNdafita. Hundira Jehova a kuvatere o dimburure eyi ayi kuninkisa o kare nosinka. (Epis. 139:23) Mu pulisira a kuvatere nomaudigu goge, unene po aga ono kudira kuvhura kulididimikira. Nsene o yi rugana, ove ngo lizuvha ngwendi mutjangi gepisarome ogu ga dimbilire Jehova asi: “Nsene nina kara noyinka momutjima gwange, makura ove to gu tendekere nge.”—Epis. 94:19.