Ove ‘kukwaterera kounongo’ ndi?
NARE-NARE pwa kere mumati goruhepo ogu ga tungire momukunda gumwe. Vantu ngava gazara asi age egova ntani ngava mu zoro. Womomukunda ngava mu sindagura komeho zovakaume ava ngava tundu kodoropa. Awo ngava mu likida yimaliwa yoyitenda yivali simwe sosisiliveli ano simwe songorodo esi sa kere nomulyo po unene. Awo ngava mu tantere asi: “Horowora po esi ono hara.” Mumati ogo nga horowora po sosisiliveli makura ta ka duka.
Ezuva limwe gumwe ogu ga ya dingwire mukunda gwawo, ta pura mumati ogo asi: “Wa yi diva asi simaliwa songorodo mulyo unene kupitakana sosisiliveli ndi?” Mumati ta menyuna nokutanta asi: “Nhi, na yi diva.” Mudinguli ta mu pura hena asi: “Morwasinke nye o horowere po sosisiliveli? Nsene o gusa songorodo ove ngo kara noyimaliwa yoyinzi.” Mumati ta tanta asi: “Nye nsene ni gusa songorodo vantu ngava hageka kudana udano ou kumwe name. Ono yi diva asi yimaliwa yi ngapi yosisiliveli eyi na pongaika?” Mumati ogo va simwitira kwa likidire sikara sounongo esi vakurona nava vhura kugwanena mo uwa.
Bibeli kuuyunga asi: ‘O kwaterere kounongo nokomayere goge. Makura ngo gende nawa monzira zoge, nokupunduka si.’ (Yis. 3:21, 23) Pokudiva eyi au tanta ‘unongo’ ntani nomu natu u tura pasirugana ngayi tu gamena. Ngau tu vatera hena tu dire ‘kupunduka’ ndi tu tengure monyima.
YISINKE UNONGO?
Unongo wa lisiga nediwo nekwato egano. Muntu ogu ga kara nediwo kwa diva tupu mauzera ndi nombudi. Ano muntu ogu a kwata egano yininke, kumona omu mauzera ndi nombudi da likwatakana. Nye muntu ogu ga kara nounongo age kuruganesa ediwo nekwato egano lyendi ayi ture pasirugana.
Pasihonena, muntu kuvhura a rese nokukwata egano buke Yinke azi rongo Bibeli sili? mosiruwo sosisupi. Pelirongo lyendi lyoBibeli kuvhura a gave malimbururo gouhunga. Kuvhura nampo hena a tameke kuza komapongo nokugava malimbururo. Nayinye eyi kuvhura yi likide asi age kuna kutura po ezokomeho. Nye ngoso kutanta asi ga kara nounongo ndi? Hawe. Age nampo kukwata egano usimbu yininke. Nampili ngoso, apa na tura pasirugana usili pokuruganesa ediwo nekwato egano monkedi zongwa ta ya kara munongo. Ano nsene matokoro gendi ga tompoka morwa ga gazadara ko komeho zosiruwo ayo kulikida asi ga kara nounongo.
MwaMateusa 7:24-27, Jesus kwa simwitilire sifanekeso sovagara vavali ava va tungire nonzugo dawo. Gumwe kwa mu singonona asi ‘munandunge.’ Age kwa tungire nzugo zendi pemanya morwa kwa gazadarere eyi nga yi vhura kuhoroka. Makura ta rugana ko yuma. Kapi ga ninkire asi ta tungire nzugo zendi pomuheke morwa mbiliha ntani ureru kutungira po. Pokuruganesa unongo, ga gazadarere ko koyitundwamo yoyirugana yendi. Apa lya wizire ekundungu, nzugo zendi kwa si keme ndjikiti. Ngapi nye natu gwana unongo nokukwaterera ko sikara oso?
NGAPI NATU GWANA UNONGO?
Nkedi zokuhova, Bibeli kwa uyunga asi: “Ava va kara nounongo kutjira edina lyaKarunga.” (Mika 6:9, NW) Kutjira edina lyaJehova kutanta asi kumufumadeka. Kutanta asi kufumadeka eyi lya karera po edina lyendi kukwatera mo nompango dendi. Mokufumadeka muntu wa hepa kudiva omu a gazara. Makura ngo vhura kumuhuguvara nokuhonena yirugana yendi. Nsene tu gazadara ko unene omu matokoro getu na ga kundama elikwatakano lyetu naJehova nokutokora kuliza nonompango dendi, ose ngatu likida asi twa kara nounongo.
Nkedi zauvali, moYisewe 18:1 kuuyunga mo asi: “Vantu ava va dira kuliza novakwaawo, yavene yelike yiyo va tokomena; awo kunyoka eyi va mona navenye asi ya hungama.” Nsene kapi tuna kutakamesa kuvhura tu liguse ko kwaJehova nokovantu vendi. Mokuyinyokera po oyo, twa hepa kukara nava va tjira edina lyaKarunga nokufumadeka nompango dendi. Twa hepa kuza komapongo nkenye apa yipo tu ka kare kumwe novanavazinyetu. Komapongo twa hepa kupurakena nomutjima nomagano getu nagenye kweyi vana kuuyunga.
Nkedi hena zimwe, nsene tu kanderera kwaJehova ose ngatu hedera pepi nendi. (Yis. 3:5, 6) Nsene tu litura mo nomutjima nomagano getu nagenye pokuresa Bibeli noyimbapiratjangwa eyi azi gava mbunga zaJehova, ose ngatu gazadara ko koyitundwamo yoyirugana yetu nokutura po matokoro gomawa. Twa hepa hena kutambura nomutjima gwetu nagunye mapukururo aga ava tu pe vakuronambunga. (Yis. 19:20) Mevango ‘lyokunyoka eyi ya hungama’ ndi unongo, ose ngatu nkondopeka sikara oso.
NGAPI UNONGO NAU VATERA EPATA LYANGE?
Unongo kuvhura kuvatera mapata. Pasihonena, Bibeli kukorangeda mukadikwara a “fumadeke” unene yendi. (Efe. 5:33) Ngapi mugara na gwana efumadeko lyamukadendi? Nsene a mu tekura nonyanya, mukadi kapi nga mu fumadeka nkenye apa. Morwa woma, mukadi kuvhura nga fumadeke tupu yendi nsene age pweli. Nye mukadi nga kara neharo lyokufumadeka yendi nsene age pwato ndi? Hawe. Mugara ga hepa kugazadara ko eyi nayi vhura kuninkisa mukadendi a mu fumadeke nkenye apa. Nsene a likida yiyimwa yompepo ngwendi eharo nonkenda age nga gwana efumadeko lyenene kwa mukadendi. Nye mukadi goMukriste ga hepa kufumadeka mugara gwendi mwankenye ukaro.—Gar. 5:22, 23.
Bibeli kuuyunga hena asi mugara ga hepa kuhara mukadendi. (Efe. 5:28, 33) Mukadi kuvhura a gazare kuhorekera mugara gwendi yininke yimwe yepuko eyi ana kurugana morwa kutjira asi yendi na hageka kumuhara. Ngoso mukadi kuna kulikida asi ga kara nounongo ndi? Yisinke ngayi vhura kuhoroka nsene mugara gwendi nga yi dimburura? Mugara nga hara mukadendi unene ndi? Kuvhura ngayi mu digopere. Nye mukadi nsene a papara siruwo sosiwa a fatwilire mugara gwendi yininke oyo monkedi zongwa, yendi kuvhura ngayi hafere mokumutantera usili. Makura mugara nga hara unene mukadendi.
Monkedi omu o pisura vana woge nga yi kundama euyungo lyeni kumwe
Vanona va hepa kulimburukwa vakondi vawo ntani va hepa kuvapisura kuliza nomu ga yi harera Jehova. (Efe. 6:1, 4) Ngoso kutanta asi vakondi va hepa kupa vana vawo noveta dononzi ndi? Vanona kapisi va dive tupu noveta ndi matengeko aga nava gwana nsene vana rugana yoyidona. Nye mukondi ga kara nounongo kuvatera munwendi a kwate egano eyi ga hepera kulimburukwa.
Pasihonena, tu tante asi munona ta uyungisa oguhwe ndi ozina momudona. Nsene va mu harukira ndi va mu tengeke usimbu, munona kuvhura a life nomuga ndi a mwene teete. Kuvhura a tameke kukara nonyengo momutjima, eyi ngayi vhura kumuninkisa a dire kumangurukira vakondi vendi.
Vakondi va kara nounongo nga va gazadara ko omu nava pisura vana vawo ntani omu episuro olyo ngali kundama vanona mwaza siruwo. Vakondi kapisi va handuke usimbu morwa munona ana va fisa nomuga. Kuvhura va mu zigide pwagelike nokuuyunga nendi monaruwa pokumufatwilira asi Jehova kuna mu harere a vafumadeke vakondi vendi yipo nga gwanene mo uwa. Apa munona nga likida asi age kuna kufumadeka vakondi vendi, nga yi dimburura asi age kuna kufumadeka Jehova. (Efe. 6:2, 3) Kuuyungisa munona monkedi zangoso, ta yi mu tu komutjima. Age nga lizuvha asi vakondi vendi va mu hara ntani nga va fumadeka unene. Ntani nga yi mu rerupira munona mokupura evatero kovakondi vendi.
Vakondi vamwe kunyoka kupisura munwawo morwa kapi vana hara a lizuvhe udona. Nye yisinke nga yi horoka apa nga kura ogo munona? Age kuvhura nga tjire Jehova nokunongonona mulyo gokutambura nompango dendi ndi? Age nga vhura kupurakena kwaJehova nomutjima nonondunge dendi nadinye ndi nga ligusa ko kombunga zaJehova?—Yis. 13:1; 29:21.
Muhongi gomuwa kugazadara ko kweyi ana hara kuhonga. Kapi tupu a tetagura yininke nokundindira asi ta yi ka wapa. Vakondi ava va kara nounongo kulitulira po siruwo sokulironga nokutura pasirugana nompango daJehova, monkedi zangoso awo kuna kutjira edina lyendi. Pokudira kuligusa ko kwaJehova nokombunga zendi, awo ngava gwana unongo nokuuruganesa va nkondopeke mapata gawo.
Nkenye ezuva, ose kutura po matokoro aga ngaga vhura kutukundama mwaza nomvhura. Mevango lyokugenderera tupu kutokora, litura tanko o gazadare ko. Wa hepa kugazadara ko unene koyitundwamo yetokoro lyoge. Papara mavyukiso gaJehova nokugatura pasirugana. Makura ngatu kwaterera kounongo ntani awo ngau tu pa mwenyo.—Yis. 3:21, 22.
