1. Eharo musinke lyomulyo po ntani morwasinke ya karera ngoso? (Tara efano.)

JEHOVA yige ntundiliro zeharo. (1 Joh. 4:7) Eharo lyosili yilyo lyomulyo po morwa alyo kwa likwatakana nonompango doBibeli. Eharo eli kwa lisingonona moBibeli asi a·gaʹpe konkango zoRugereka. Kuliza nomauzera gamwe, eharo olyo “kulidimburura tupu kupitira moyirugana.” Apa atu likida eharo olyo ndi apa vamwe ava tu likida eharo lyosili, ayo kuturetera ruhafo meparu.

2, 3. Ngapi omu Jehova ga likida eharo lyenene kovantu?

² Komeho Jehova a site vantu, age kwa va likidire eharo. Age kwa sitire evhu yipo vantu va tunge po narunye nokuhafera eparu. Jehova kapi ga yi rugene asi a gwanene mo uwa nye yipo tu gwanene mo uwa. Apa ga mene kusita evhu, yipo ga sitire vantu nokuvatumbwidira va paruke narunye moParadisa pevhu.

³ Apa Adamu naEva va zonene, Jehova simpe ga likidire eharo lyenene kovantu. Age kwa tulire po mawapaiko mokuzowora ruvharo rwaAdamu ntani ga kere nehuguvaro asi  vamwe ngava mu hara morwa gava zowora. (Gen. 3:15; 1 Joh. 4:10) Ano kutunda tupu apa Jehova ga tumbwidilire asi nga ya tu zowora, age kwa yi tere ngwendi ga yi rugana nare. Konyima zonomvhura 4 000, Jehova kwa geve Munwendi a huru ngonzambo zosizoweseso kovantu navenye. (Joh. 3:16) Yosili, kuyimupandwira kweyi ga tu likida eharo lyenene.

4. Yihonena musinke yina kulikida asi vantu wokudira kusikilira mo kuvhura kulikida eharo lyosili?

⁴ Ose kuvhura kulikida eharo lyosili morwa Karunga kwa tu hungire tu mu fane. Nampili ngoso, ayo kuvhura yi tu karere udigu kulikida eharo lyosili morwa kapi twa sikilira mo. Abeli kwa likidire eharo lyosili kwaKarunga pokugava nzambo zongwa po. (Gen. 4:3, 4) Nowa nage kwa likidire eharo lyangoso pokuzuvhisira vantu mbudi zaKarunga nomvhura dononzi nampili ngomu va dilire kuzitambura. (2 Pet. 2:5) Abirahamu nage kwa likidire eharo lyangoso apa Karunga ga mu pulire a zambe munwendi Isaka. (Jak. 2:21) Ngwendi vagara owo wovalimburukwi, nose ngano tu likide eharo lyangoso yi kare asi maudigu musinke tuna kuligwanekera nago.

5. Mononkedi musinke natu likida eharo lyosili?

⁵ Bibeli kufaturura asi eharo lyosili kapi tupu ava li likida ‘mononkango ndi mokana, nye moyirugana youhunga nomousili.’ (1 Joh. 3:18) Ayo ngoso kutanta asi kapi tatu vhuru kulilikida mononkango ndi? Hawe. (1 Tes. 4:18) Nye ayo kutanta asi twa hepa hena kulilikida moyirugana yetu. Pasihonena, pokuvatera munazinyetu ogu ana hepa evatero mevango tupu lyokumukorangeda. (Jak. 2:15, 16) Mokulifana, nsene twa hara Jehova novakwetetu, kapi tupu ngatu hundira Jehova a “tume komuzangu ngwendi varugani,” nye hena ngatu lihameke mo unene mokuzuvhisa.—Mat. 9:38.

6, 7. (a) Yisinke eharo “lya ha si yimpempa”? (b) Yihonena musinke yava va likida eharo lyoyimpempa?

⁶ Mupositoli Johanesa kwa tjenge asi twa hepa kulikida eharo lyetu “moyirugana youhunga nomousili.” Yipo nye, eharo lyetu li kare “lya hana uyilipaki,” ndi “lya ha si yimpempa.” (Rom. 12:9; 2 Kol. 6:6) Poyiruwo yimwe muntu kuvhura a lininkise mokulikida eharo lyosili. Nye olyo ngoso eharo lyokutunda komutjima ndi? Hawe. Olyo eharo lyoyimpempa kapisi lyosili.

⁷ Tu tareni yihonena yava va likida eharo lyoyimpempa. Nonkango edi Satana ga tantere Eva kwa monekere ngwendi kwa harere Eva mauwa, nye Satana kwa likidire uyilipaki ntani kwa liharere tupu uwa wa mwene. (Gen. 3:4, 5) Apa Ndafita ga kere hompa, Ahitofeli kwa kere kaume kendi. Ano konyima, Ahitofeli kwa ya gendere Ndafita konhi yipo a gwanene mo mauwa. (2 Sam. 15:31) Mokulifana nanaina, varwanesi usili navamwe ava ava retesa po maligaunuko mombungakriste kuruganesa ‘nonkango dombili dokugombeka’ yipo va moneke ngwendi vantu wovawa.—Rom. 16:17, 18.

8. Epuro musinke natu lipura?

⁸ Eharo lyoyimpempa edona morwa alyo kupukisa vantu. Nye nampili ngoso, alyo kapi ta li vhuru kupukisa Jehova. Jesus kwa tente asi vayilipaki ngava va tengeka ‘pokuvatopagura.’ (Mat. 24:51) Ngovakareli  va Jehova kapi tuna hara kukara vayilipaki. Yipo nye twa hepa kulipura asi: ‘Ame kulikida eharo lyosili ndi?’ Tu tareni nonkedi ntane omu natu likida eharo “lya ha si yimpempa.”

9. Yisinke eharo lyosili ngali tu tumangeda tu rugane?

⁹ Rugana yirugana yoyiwa nampili kwato ogu ana kukumona. Twa hepa kuruganena vanavazinyetu uwa nampili “mehoramo.” (Resa Mateusa 6:1-4.) Ananiyasa namukadendi Safira kapi va yi rugene oyo. Apa va geve yigava, awo kwa kumbagerere asi kwa kugava nayinye nye yimwe kwa yi horekere. Ano yitundwamo awo kwa va tengekere morwa uyilipaki wawo. (Yirug. 5:1-10) Mokulisiga, eharo lyosili kututumangeda tu ruganene vakwetetu uwa nye kapisi asi va tu kangangere po. Pasihonena, vanavazinyetu ava ava vatere Mbungagendesi mokuwapaika nondya dopampepo, kapi ava li kangangere yirugana eyi ava tompora.

10. Ngapi omu natu gava sihonena sokulifumadeka?

¹⁰ Omu gave sihonena sokulifumadeka-fumadeka. (Resa Varoma 12:10.) Jesus kwa likidire efumadeko kovapositoli vendi pokukuhwa nompadi dawo. (Joh. 13:3-5, 12-15) Twa hepa kurugana unene yipo tu linunupike ngwendi Jesus nokufumadeka vakwetetu. Vapositoli kapi va kwete egano konda zeyi ga kuhwire nompadi dawo. Awo kwa ya yi kwete tupu egano apa va gwene mpepo zokupongoka. (Joh. 13:7) Ose kufumadeka vakwetetu pokudira kulinenepeka morwa asi twa lironga unene ndi twa kara noyiweka yoyinzi ndi twa kara noyitumbukira mombunga zaJehova. (Rom. 12:3) Mevango lyokufira mfudu ava ya tompoka, twa hepa kuvahafesa ko nampili tu li zuvhe asi nose twa fira efumadeko.

11. Morwasinke natu pandadekera vanavazinyetu kutundilira komutjima?

¹¹ Pandadeka vapuli vakweni kutundilira komutjima. Twa hepa kupapara nompito mokupandadeka vanavazinyetu nononkango “donongwa dokuwapeka muntu.” (Efe. 4:29) Nye ayo ya hepa kutundilira komutjima. Nsene tu dira kuyirugana oyo, kapi ngatu sikisa mo situmbukira setu sokupukurura vanavazinyetu. (Yis. 29:5) Ose ngatu kara vayilipaki nsene tu pandadeka wopeke pomuhowo ano konyima tu ka va swaure. Mupositoli Paurusa kwa nyokerere po nkareso ozo ntani age kwa likidire eharo lyosili monkedi omu nga pandadeke wopeke. Pasihonena, age kwa pandadekere Vakriste womoKolinte koyirugana yawo yoyiwa. (1 Kol. 11:2) Nye apa va rugene yoyidona, age kwa va pukwilire monkedi zongwa.—1 Kol. 11:20-22.

12. Ngapi natu likida eharo lyosili pokutambura vanavazinyetu?

¹² Omu litambura-tambure. Jehova kutupangera asi tu tambure vanavazinyetu momambo getu. (Resa 1 Johanesa 3:17.) Nye twa hepa kuyirugana kutundilira komutjima kapisi mokugwanena mo uwa. Kuvhura tu lipure asi: ‘Ame kutambura tupu vakaume vange ndi ava ani mono asi awo mulyo ndi ava nava vhura kuruganena nge uwa? Ndi ame kutambura vanavazinyetu ava na dira kudiva nawa ndi ava va dira kuweka yuma?’ (Ruk. 14:12-14) Yisinke natu rugana nsene  munazinyetu ana hepa evatero morwa kwa tura po matokoro gomadona ndi gumwe ogu twa vatera kapi ga tu pandura? Jehova kututantera asi: “Omu litambura-tambure momambo, tomu lizumbagura-zumbagura mwa hana kuvhunguta.” (1 Pet. 4:9) Nsene o kwama epukururo eli, ngo gwana ruhafo oru aru tundu mokugava kutundilira komutjima.—Yirug. 20:35.

13. (a) Poyiruwo musinke ayi tu karere udigu kuvatera varupiranonkondo? (b) Ngapi omu natu va vatera?

¹³ Kwafa varupiranonkondo. Mpango zomoBibeli ezi asi “kwafeni varupiranonkondo, omu didimikire navenye,” kuvhura kulikida nsene asi twa kara neharo lyosili. (1 Tes. 5:14) Vanavazinyetu vamwe ava va kara nomaudigu, konyima epuro lyawo kuyankondopara. Nye vamwe simpe va hepa evatero lyetu nkenye apa. Ose kuvhura tu va korangede kupitira moBibeli ndi kuza nawo mokuzuvhisa ndi kulitulira po siruwo sokuvapurakena. Mevango lyokugazarera tupu vanavazinyetu asi varupiranonkondo ndi hawe, twa hepa kudimburura asi natuvenye twa kara nomaupirankondo. Nampili mupositoli Paurusa nage ga dimbwilire maupirankondo gendi. (2 Kol. 12:9, 10) Yipo nye, natuvenye twa hepa evatero lyokutunda kovanavazinyetu.

14. Yisinke natu rugana mokutulisa po mbili novanavazinyetu?

¹⁴ Tulisa po mbili. Twa hepa kukondja nkenye apa mokutulisa po mbili novanavazinyetu nampili tu lizuvhe asi vana tu tekura momudona. (Resa Varoma 12:17, 18.) Nsene tuna lizonene namunazinyetu, twa hepa kuhundira egusiro po kutundilira komutjima. Pasihonena, mevango lyokuuyunga asi: “Gusira nge po nsene nina kuzono,” twa hepa kuuyunga asi: “Gusira nge kweyi nina kuzono.” Mbili kwa nomulyo mononkwara. Kapi ya wapa kovalikwali va lininkise mombunga asi kwa lihara nye pwavelike kulitekura momudona pokulitangwisa ndi kulitoona nokudira kuliuuyungisa.

15. Ngapi omu natu gusira po vakwetetu kutundilira komutjima?

¹⁵ Omu ligusire po. Ose kugusira po vakwetetu pokudira kukara nonkoko. Nsene ‘tu lididimikira-didimikira neharo, tu kondjere uumwe ou za tu pa mpepo tu kare nombili novakwetetu,’ ose ngatu vhura kugusira po vakwetetu ava nava dira kuyidivira asi va tu zonena. (Efe. 4:2, 3) Mokugusira po muntu kutundilira komutjima, twa hepa kunyokera po kugazadara kweyi ga tu rugana yipo tu dire ‘kupaka nkoko.’ (1 Kol. 13:4, 5) Nsene tu kara nonkoko, ngayi zonagwisa po elikwatakano lyetu novanavazinyetu nye unene po naJehova.  (Mat. 6:14, 15) Ose kuvhura hena tu gusire po vakwetetu kutundilira komutjima pokuvakanderera po.—Ruk. 6:27, 28.

16. Ngapi natu tara yitumbukira eyi ava tu pe mombunga zaJehova?

¹⁶ Kondjera uwa wovakweni. Nsene vana tu pe situmbukira mombunga zaJehova, twa hepa kuruganesa mpito ozo mokulikida eharo lyosili pokudira ‘kukondjera uwa wanyamwetu, nye mokukondjera wovakwetetu.’ (1 Kol. 10:24) Pasihonena, poyigongi vavateli yiwo ava lihowo mokukawapaika yipundi. Mevango lyokulihorowera vene yipundi yoyiwa, sinzi sawo kuhingira nkenye oku. Pokukondjera uwa wovakwawo, awo kulikida asi kwa kara neharo lya ha si yimpempa. Nove kuvhura o kwame sihonena sawo sosiwa.

17. Nsene muntu a tura nzo zonene, yisinke eharo lyosili nga li mu tumangeda a rugane?

¹⁷ Sanseka nonzo doge nokudisiga. Vakriste vamwe ava ava tura nonzo dononene kudihoreka yipo va dire kuswauka ndi kuguvisa wopeke. (Yis. 28:13) Nye nkareso ozo kureta siponga komunzoni mwene ntani kwava wopeke. Ntani mombungakriste kapi nga mu kara mpepo zokupongoka, ngoyitundwamo kapi nga mu kara uumwe. (Efe. 4:30) Eharo lyosili kutumangeda Vakriste ava va tura nonzo dononene mokutantera vakuronambunga yipo va gwane evatero kwawo.—Jak. 5:14, 15.

18. Morwasinke ya karera nomulyo kukara neharo lyosili?

¹⁸ Eharo kuna kara sikara sosinene po. (1 Kol. 13:13) Aso kuvatera vantu va dimburure asi wolye vasikuli vaJesus wousili ava ava honene Jehova, ntundiliro zeharo. (Efe. 5:1, 2) Paurusa kwa tjenge asi nsene “ame eharo kutupu, opo ame nayimwe si.” (1 Kol. 13:2) Tu twikireni kulikida eharo kapisi “lyomononkango ndi lyomokana,” nye ‘nomoyirugana youhunga nomousili.’