1. Morwasinke vakareli vaJehova va karera vantu woruhafo? (Tara efano.)

NOMBANGI DAJEHOVA vantu woruhafo. Awo kuhafera nonzogera donongwa kumwe novakwawo apa ava kara komapongo nokoyigongi ntani pomapongasano. Morwasinke va karera noruhafo? Morwa awo va diva Jehova, “Karunga goruhafo.” Ntani awo kumukarera nokumuhonena. (1 Tim. 1:11, NW; Epis. 16:11) Mokumona asi Karunga yige ntundiliro zoruhafo, age kuna tu harere tu hafe. Age hena ga tu pa yoyinzi eyi nayi vhura kutuhafesa.—Deut. 12:7; Muud. 3:12, 13.

2, 3. (a) Yisinke ruhafo? (b) Yisinke nayi tu ninkisa tu dire kukara noruhafo?

² Ove ngapi? Ove muntu goruhafo ndi? Ngapi omu no twikira kukara muntu goruhafo? Ruhafo kutanta asi: “Kulizuvha nawa, ntani kukara yina kugwanene po meparu.” Bibeli kulikida asi vantu ava ava gwana ruhafo rosili vaava a tungike Jehova. Nye, ayo kuvhura kukara udigu mokukara noruhafo mouzuni ou. Morwasinke?

 ³ Ayo kutuguvisa apa atu zumbanesa vahali vetu monomfa napa gumwe ava mu gusa mombunga ntani nsene nonkwara da teka po ndi nsene tuna zumbanesa yirugana yetu. Ntani ayo kutuguvisa apa atu dili kulizuvha navamwe mepata. Ayo kutuguvisa hena apa vanasure vakwetu ava tu swaura napa atu ligwanekere nomahepeko ndi apa ava tu tura modorongo morwa epuliro lyetu. Ndi apa atu vere unene ntani apa atu guwu. Jesus Kristusa kwa hara kuhengagwida vantu nokuvaretera ruhafo. (Mat. 11:28-30) PEudiso lyendi lyopoNdundu, Jesus kwa uyungire kuhamena yikara eyi nayi tu retera ruhafo nampili ngomu twa kara nomaudigu gomanzi mouzuni ou waSatana.

4, 5. Ngapi natu gwana ruhafo rokukarerera?

⁴ Sininke sokuhova esi ga tumbwire Jesus kuna kara asi: “Vehafo vaava ava dimburura asi va hepa Karunga, yeeyi Uhompa weguru wawo.” (Mat. 5:3, NW) Ngapi atu yi likida asi twa hepa Karunga? Ose kuyirugana pokulironga Bibeli nokulimburukwa konompango dendi. Nsene tu yi rugana oyo, ngatu twikira kukara noruhafo. Ntani ngatu kara nepuro lyokupama momatumbwidiro gaKarunga. Ntani ‘ehuguvaro lyehafo’ eli atu gwana moNonkango daKarunga ngali tu vatera tu lididimike momaudigu.—Rom 12:12.

⁵ Nsene tuna hara kugwana ruhafo rokukarerera, ayo mulyo tu kare nelikwatakano lyokupama kumwe naJehova. Mupositoli Paurusa kwa tjenge asi: “Omu hafe nkenye apa mwaHompa [Jehova, NW]. Tani rugwire mo hena asi, omu hafe.” (Fil. 4:4) Mokukara nelikwatakano olyo, twa hepa unongo wokutunda kwaJehova. Bibeli kutanta asi: “Gerago mugara ogu a kara munongo ogu a pongaike nondunge. Ava vana kukara vanongo vanerago; unongo ngau va pa mwenyo.”—Yis. 3:13, 18.

6. Yisinke hena twa hepa kurugana mokutwikira kukara noruhafo?

⁶ Nye mokutwikira kukara noruhafo, ayo mulyo hena tu sikise mo eyi atu resa moBibeli. Jesus ga kwatesere ko omu ya kara nomulyo oyo apa ga tente asi: “One vanerago ntene mu diva yininke eyi, nye mu yi rugane.” (Joh. 13:17; resa Jakopo 1:25.) Ezi kuna kara nkedi omu natu nkondopeka elikwatakano lyetu naJehova nokutwikira kukara noruhafo. Nye ngapi natu kara noruhafo nsene asi yinzi yokutudonganesa? Tu zeni tu ka tare sininke sauvali esi ga tumbwire Jesus pEudiso lyendi lyopoNdundu.

7. Ngapi wokuguva nava vhura kukara woruhafo?

⁷ ‘Vanerago vava ava guwu, yeeyi ngava va hengagwida.’ (Mat. 5:4) Vamwe kuvhura va li pure asi: ‘Ngapi ava wokuguva nava kara vanerago ndi woruhafo?’ Jesus kapi ga tembe kwava ava guwu morwa nokonda dongandi. Nampili vadinikarunga kuvaguvisa ‘yiruwo eyi yoyidigu.’ (2 Tim. 3:1) Nye awo kuligazara tupu vene ano ruguwo oro kapi aru va hedesere pepi naJehova ntani kapi ayi va retere ruhafo. Jesus nampo kwa tembe kovantu ava ava dimburura asi va hepa Karunga. Awo kuguva morwa yeeyi ava  mono omu vantu wovanzi vana kudira kusikisa mo eyi ana va harere Karunga. Awo kudimburura asi awo vananzo ntani kumona yininke yoyidona eyi yina kuhoroka mouzuni morwa yitundwamo yononzo. Jehova kapi a divara vantu vangoso ntani age kuvahengagwida nokuvavatera va kare noruhafo ngesi ntani ehuguvaro lyokukaparuka narunye.—Resa Hesekiyeli 5:11; 9:4.

8. Ngapi kukuruka aku reta ruhafo? Faturura.

⁸ ‘Vanerago vava va kuruka, yeeyi sirongo yiwo ngava si weka.’ (Mat. 5:5) Ngapi kukara ono kukuruka ayi reta ruhafo? Vantu kutura po marunduruko apa ava ya kwata egano usili. Nampo awo nare kwa kere nonyanya nonompata ntani ngava handauka. Nye ngesi awo va dwara “muntu gomupe” nokulikida yikara ngwendi ‘nkenda nombili nelinunupiko nekuruko nezaverero.’ (Koros. 3:9-12) Awo hena vana kara nombili noruhafo ntani nelikwatakano lyewa novakwawo. Nonkango daKarunga kwa tumbwidira kuhamena vantu owo asi “sirongo yiwo ngava si weka.”—Epis. 37:8-10, 29.

9. (a) Monkedi musinke ‘wokukuruka ngava ka weka sirongo’? (b) Morwasinke ava ava ‘fire nzara nenota uhungami’ nava karera noruhafo?

⁹ Monkedi musinke ‘wokukuruka ngava ka weka sirongo’? Vagwavekwa ngava ka weka sirongo apa ngava ka pangera evhu ngovahompa novapristeli. (Ehor. 20:6) Ano ava va hamena memukurumbunga eli ngali ka parukira pevhu, ngava ka weka sirongo apa ngava kava pulisira va ka tunge mo ngovantu wokusikilira mo woruhafo. Emukurumbunga novagwavekwa yiwo va kara noruhafo morwa awo ‘kufira nzara nenota uhungami.’ (Mat. 5:6) Mouzuni woupe awo kapi ngava ka fa hena nzara nenota lyopampepo. (2 Pet. 3:13) Apa Karunga nga ka gusa po udinikarunga naunye, vantu wovahungami ngava ka hafa ntani kapi ngava ka hepa morwa udona ou ava rugana vadinikarunga.—Epis. 37:17.

10. Yisinke ayi tanta kukara nonkenda?

¹⁰ ‘Vanerago vava wonkenda, yeeyi ngava va fira nkenda nawo.’ (Mat. 5:7) Nkenda kutanta asi kufira sinka ava vana kuhepa. Nye yinzi ya kwatera mo kupitakana tupu malizuvho. Bibeli kulikida asi ayo kwa kwatera mo hena kurugana ko yuma mokuvatera wopeke.

11. Yisinke natu lirongera ko kosifanekeso soMusamaliya gonkenda?

¹¹ Resa Rukasa 10:30-37. Sifanekeso soMusamaliya gonkenda kuturonga eyi ayi tanta kulikida nkenda. Nkenda kwa tumangedere Musamaliya gwina a vatere mugara ogu ga kere moudigu. Konyima zokusimwitira sifanekeso oso, Jesus kwa tente asi: “Zende, nove o ka yi rugane.” Kuvhura tu lipure asi: “Name kuna kurugana yokulifana ndi? Ame kuna kurugana eyi ga rugene Musamaliya gonkenda ndi? Kuvhura ni likide nkenda kwava vana kuhepa ndi? Pasihonena, kuvhura ni vatere vakurupe novafisavayawo ntani vanona wononsigwe ndi? Kuvhura ni ‘korangede wompwagetjima’ ndi?”—1 Tes. 5:14; Jak. 1:27.

12. Ngapi kulikida nkenda ayi reta ruhafo?

¹² Ngapi kulikida nkenda ayi reta ruhafo? Apa atu likida nkenda kwava wopeke, ose kugwana ruhafo oru aru tundu mokugava.  Ntani ayo kuhafesa Jehova. (Yirug. 20:35; resa Vahebeli 13:16.) Hompa Ndafita kwa uyungire kuhamena muntu ogu a likida nkenda asi: “HOMPA nga mu popera, ta mu ninki a kare nomwenyo; nga mu pa erago mosirongo.” (Epis. 41:1, 2) Nsene tu likida nkenda kwava wopeke, Jehova nga tu fira nkenda ntani ngatu hafa narunye.—Jak. 2:13.

13, 14. Morwasinke wonomutjima da kuhuka va karera noruhafo?

¹³ ‘Vanerago vava wonomutjima da kuhuka, yeeyi ngava ka mona Karunga.’ (Mat. 5:8) Mokukuhuka momutjima, twa hepa kutwikira kugazara yokukuhuka nokukondjera yoyiwa. Eyi mulyo unene nsene tuna hara Jehova a tambure ukareli wetu.—Resa 2 Vakolinte 4:2; 1 Tim. 1:5.

¹⁴ Wonomutjima da kuhuka kuvhura kukara nelikwatakano lyewa naJehova ogu ga tente asi: ‘Verago vaava ava kuhu yikoverero yawo yi zere.’ (Ehor. 22:14) Yisinke ayi tanta ‘kukuhwa yikoverero yawo yi zere’? Kovagwaveka eyi kutanta asi Jehova kuvatara asi va kuhuka ntani age nga ka va pa mwenyo gwahafu meguru nokuka hafa narunye. Ano kemukurumbunga ayo kutanta asi awo kuvhura kukara vakaume vaJehova morwa age kuvatara asi valimburukwi. Bibeli kutanta asi awo kwa “kuhwa yikoverero yawo va yi zeresa kohonde zoNzwigona.”—Ehor. 7:9, 13, 14.

15, 16. Ngapi wonomutjima da kuhuka nava vhura ‘kumona Karunga’?

¹⁵ Ngapi wonomutjima da kuhuka nava vhura ‘kumona Karunga’ nsene asi ‘kutupu ogu a mu mono, nye a paruke?’ (Ex. 33:20) Nkango zoRugereka “kumona” kutanta asi “kugazadara ko nokukwata egano ntani kudiva yuma.” Owo ava mono Karunga kuna kara vantu ava ava ya mu diva nokuhonena yikara yendi. Jesus nga honene nawa-nawa yikara yoGuhwe, eyi yiyo nye ga uyungire asi: “Ogu ga mona nge, ga mona hena Tate.”—Joh. 14:7-9.

¹⁶ Kugusa ko kudiva yikara yaKarunga, vakareli wousili ‘kumona Karunga’ apa ava ya dimburura omu ava vatere. (Joba 42:5) Awo hena kunwika komfeto ezi nga ka pa Jehova ava ava kondjo va kare vana kuhuka nokumukarera noulimburukwi. Ano vagwavekwa ngava ka mona Jehova apa ngava ka gwana mfeto zawo meguru.—1 Joh. 3:2.

17. Ngapi omu mbili azi retesa po ruhafo?

¹⁷ Jesus kwa tente hena asi: ‘Vanerago vava ava retesa po mbili movantu.’ (Mat. 5:9) Ava ava tulisa po mbili kugwana ruhafo. Jakopo kwa tjenge asi: “Uhungami, muzangu ogu agu tundu mombuto zava ava reta po mbili.” (Jak. 3:18) Nsene kapi ono kulizuvha nagumwe mombungakriste ndi mepata, kuvhura o kanderere kwaJehova a ku vatere o tulise po mbili. Ano Jehova nga ku pa mpepo zendi zokupongoka ezi ngazi ku vatera o kare nonkareso zongwa ntani ngo hafa. Jesus kwa uyungire eyi ya karera nomulyo kutulisa po mbili apa ga tente asi: “Nsene o reta sigava sonzambo kosizambero, nye ove o diworoke asi pweli mukweni ogu ono kudira kuzora nendi, siga tanko nzambo zoge posizambero, o ka lipe mbili namukweni, ntani nye no ka tengura o ya zambe sigava soge kwaKarunga.”—Mat. 5:23, 24.

18, 19. Morwasinke Vakriste na va karera noruhafo nampili kuna kuvahepeka?

¹⁸ Jesus kwa tente asi: ‘None vanerago, nsene vantu tava mu swaura oku tava mu hepeke, tava mu uyungire yoyidona nayinye moyimpempa-mpempa tupu morwarwange.’ Yisinke ga tembe? Age kwa twikilire ko asi: “Omu hafe oku tomu hamberere, yeeyi asi mfeto zeni nene unene meguru. Yimo ngorooro va hepekere sa novaporofete, ava va mu hoverere.” (Mat. 5:11, 12) Apa vapositoli vava toonene nokuvatantera va hageke kuzuvhisa, “makura tava tundu po posigongi nehafo.” Awo kapi va hefe kweyi va va toonene. Nye awo kwa hefe morwa “Karunga kwa va tere asi va fira kuvahepekera edina lyaJesus.”—Yirug. 5:41.

¹⁹ Naina, vakareli vaJehova nawo kuvahepeka morwa kukwama Jesus ntani awo kulididimikira maudigu noruhafo. (Resa Jakopo 1:2-4.) Ngwendi vapositoli, nose kapi atu hafa apa ava tu hepeke. Nye nsene tu twikira kulimburukwa momaudigu, Jehova nga tu vatera tu lididimike. Pasihonena, mwaSiwogedi 1944, epangero kwa twere Henryk Dornik namukurwendi kokamba zononkwate. Nampili ngoso, varwanesi kwa tente asi: “Nokuvhura si kuvasininika va rugane nkenye eyi, morwa mahepeko aga vana kupita kuvaretera ruhafo.” Munazinyetu Dornik kwa tanta asi: “Nampili ngomu na dilire kuhara kukara moukaro owo, edidimiko noulimburukwi wange kwaJehova kwa retera nge ruhafo . . . Kukanderera kwa vatera nge ni hedere Jehova pepi ntani age nga vatere nge nkenye apa.”

20. Yisinke ayi tu retere ruhafo?

²⁰ Nsene Jehova “Karunga goruhafo” a tu hafera, ngatu hafa nampili mouvera ndi moukurupe ndi kuna kutuhepeka morwa epuliro lyetu ndi kuna kuturwanesa vanekoro. (1 Tim. 1:11, NW) Ose kuvhura kukara noruhafo morwa Karunga gwetu “ogu a dili kutanta yimpempa,” kwa tu tumbwidira yininke yoyiwa. (Tit. 1:2) Apa ngaga ka sika mo matumbwidiro gaJehova, maudigu getu aga tuna kupita ngesi ngatu ka ga divara. Ntani ngatu ka kara noruhafo rorunene. Yosili, ngatu ka “hafera mpora zonene.”—Epis. 37:11.