1. Morwasinke muporofete Ndaniyera ga tetukisire Vababironi?

 MUPOROFETE Ndaniyera kwa kere mudinkantu apa va mu twere kodorongo moBabironi nokulikara ure nembo lyawo. Nye Ndaniyera kwa tetwire vantu ava va mu kwete. Awo kwa dimbwilire asi age kwa kere muwa mosipa ntani asi age kwa tundilire morudi rwaJuda. (1 Sam. 16:7) Morwa nokonda odo, Vababironi kwa mu dewire a rugane mombara.—Ndan. 1:3, 4, 6.

2. Ngapi omu Jehova ga tere Ndaniyera? (Hesekiyeli 14:14)

² Jehova kapi tupu ga here Ndaniyera morwa asi yeeyi nga moneka nawa ndi asi yeeyi ga kere noyitumbukira yomulyo mombara. Nye kwa mu here morwa yeeyi ga kere nonkareso zongwa. Apa Jehova ga uyungire asi Ndaniyera kwa fene ngwendi Nowa ntani Joba, age nampo kwa kere koyiha yonomvhura 20. Yipo nye Jehova kwa tere mudinkantu Ndaniyera asi age muhungami ngwendi Nowa naJoba ava ngava mu karere noulimburukwi nomvhura dononzi. (Gen. 5:32; 6:9, 10; Joba 42:16, 17; resa Hesekiyeli 14:14.) Ntani Jehova kwa twikilire kuhara Ndaniyera meparu lyendi nalinye.—Ndan. 10:11, 19.

3. Yisinke natu ka zogera mosirongwa esi?

³ Mosirongwa esi, tatu ka zogera yikara yivali eyi ga likidire Ndaniyera eyi ya mu ninkisire a mu hare Jehova. Pomuhowo, tatu ka tarurura omu ga likidire yikara oyo poyiruwo yokulisiga. Ntani tatu ka tara eyi ya vaterere Ndaniyera a tunge po yikara oyo. Sokuhulilira, tatu ka zogera omu natu mu honena. Nampili ngomu sirongwa esi vana si tjangere vadinkantu, natuvenye kuvhura kulirongera ko kosihonena saNdaniyera.

4. Ngapi omu Ndaniyera ga likidire uradi? Gava sihonena.

⁴ Vantu ava va kara nouradi kuvhura va kare nowoma, nye kapi ava u pulisire u va kondere mokurugana youhunga. Ndaniyera kwa kere mudinkantu gomugara ogu ga kere nouradi wounene. Tu zogereni yihorokwa yivali eyi ga likidire uradi. Sokuhova nampo kwa horokere konyima zonomvhura mbali, konyima za pa Vababironi va zonagwire po Jerusarema. Hompa Nebukadenesara gwaBabironi kwa rotere nzodi zokutukukisa kuhamena emufano lyemunene. Age kwa tjilisire vagavindunge vendi navenye kukwatera mo Ndaniyera, asi nsene kapi nava mu tantera eyi ana roto kumwe noku yi mu fatwilira, age ngano ta va dipaga. (Ndan. 2:3-5) Ndaniyera ga hepere kurugana ko yuma usimbu, nsene kapisi ngoso ngano vantu wovanzi va va dipagere. Makura ‘yipo ga zire kwahompa a ka mu hundire asi ngano a mu pe ko siruwo a ka divise eyi zina kutanta nzodi.’ (Ndan. 2:16) Ayo kwa hepere uradi nepuro moku yi rugana. Bibeli kapi za uyunga asi Ndaniyera nga faturura nare nonzodi. Age kwa pulire vakaume vendi oSaduraka naMesaka ntani Abetenego ava va kere nomadina govaBabironi yipo ‘va kanderere kwaKarunga gemeguru ava fire nkenda oku tava mu hundire ava fatwilire yemehoramo.’ (Ndan. 2:18) Jehova ga limbwilire makanderero ogo. Nevatero lyaKarunga, Ndaniyera ga fatwilire nzodi zaNebukadenesara. Ndaniyera novakaume vendi kapi va va dipagere.

5. Siruwo hena musinke Ndaniyera ga hepere kukara nouradi?

⁵ Sikando simwe konyima za pa Ndaniyera ga fatwilire nzodi kuhamena efano lyenene, age kwa ya ligwanekerere hena noukaro ou ga hepere kulikida uradi wounene. Nebukadenesara kwa rotere hena nzodi zokutjilisa. Monzodi ezi kwa hamenene mo emutji lyemunene. Ndaniyera kwa fatwilire hompa eyi za tente nzodi ozo ntani age kwa tanterere hompa asi nga zaruka ntani kapi nga kara hena hompa ure wosiruwo songandi. (Ndan. 4:25) Hompa Nebukadenesara ngano ga tere Ndaniyera ngonkore zendi ntani ngano ga mu dipagere. Nye Ndaniyera kwa likidire uradi nokufaturura nzodi.

6. Yisinke nampo ya vaterere Ndaniyera a kare nouradi?

⁶ Yisinke nampo ya vaterere Ndaniyera a kare nouradi meparu lyendi mudima? Apa Ndaniyera ga kere munona, age ga lirongerere ko kosihonena sozina noguhwe. Twa si huguvara asi awo kwa limburukwire komapukururo gaJehova aga ga geve kovakurona woVaisraeli ntani awo kwa  rongere munawo veta zaKarunga. (Deut. 6:6-9) Ndaniyera ga divire yipango murongo ntani ga divire hena mauzera gomanzi goveta. Pasihonena, age ga divire eyi na lya Muisraeli neyi na dira kulya. b (Lev. 11:4-8; Ndan. 1:8, 11-13) Ndaniyera ga divire hena ehistoli lyovantu vaKarunga ntani ga divire eyi ya va horokerere apa ngava dili kuparuka kuliza nonompango daJehova. (Ndan. 9:10, 11) Yihorokwa eyi ga ligwanekerere nayo Ndaniyera meparu lyendi kwa mu ninkisire a kare nehuguvaro asi yikare asi yisinke nga yi mu horokera, Jehova novaengeli vendi wononkondo ngava mu vatera.—Ndan. 2:19-24; 10:12, 18, 19.

7. Yisinke hena ya vaterere Ndaniyera a kare nouradi? (Tara hena efano.)

⁷ Ndaniyera kwa lirongere eyi va tjenge vaporofete vaKarunga kukwatera mo mauporofete gaJeremiya. Yininke eyi ga lirongere Ndaniyera kwa mu vaterere aya yi kwate egano asi siruwo sina sosire esi Vajuda va kere nonkwate moBabironi kwa kere pepi nehagero. (Ndan. 9:2) Apa Ndaniyera ga mwene omu mauporofete gomoBibeli gana kusikamo, ayo kwa mu vaterere a huguvare unene Jehova ntani ava va kara nehuguvaro lyokupama mwaKarunga kuvhura kukara nouradi wounene. (Hetakanesa Varoma 8:31, 32, 37-39) Yomulyo po unene, Ndaniyera nga kanderere koGuhwe vemeguru. (Ndan. 6:10) Age kwa tanterere Jehova nonzo dendi ntani nomu ga lizuvhire. Ntani age kwa pulire evatero. (Ndan. 9:4, 5, 19) Age kwa kere muntu ngwendi nyose, yipo nye nage kapi va mu hampurukire nouradi. Nye age kwa tungire po sikara oso pokulironga nokukanderera ntani nokuhugavara mwaJehova.

8. Ngapi omu natu tunga po uradi?

⁸ Yisinke twa hepa kurugana yipo tu tunge po uradi? Vakondi vetu kuvhura va tu korangede tu kare nouradi, nye kapi tava tu ninkisa tu kare nouradi nampili ngomu va kara nouradi. Kukara nouradi kwa fana ngwendi kuna kulironga udivi woupe. Nkedi zimwe omu no diva udivi wongandi, kuna kara pokutara nawa-nawa eyi ana kurugana murongi ntani noku kwama sihonena sendi. Mokulifana, ose kuvhura kukara nouradi pokunomena nawa-nawa omu wopeke ava likida sikara esi ntani nokuvahonena. Yisinke tuna lirongere ko kwaNdaniyera? Nose twa hepa kudiva nawa Nonkango daKarunga. Twa hepa kutunga po ukaume wounene naJehova pokuuyunga nendi nemanguruko ntani twa hepa ku yi rugana yikando yoyinzi. Ntani twa hepa kuhuguvara mwaJehova poku yi pura nawa-nawa asi age nga tu vatera. Makura apa epuro lyetu ngava li heteka, ose ngatu kara nouradi.

9. Mauwa musinke natu gwanena mo nsene tu kara nouradi?

⁹ Ose kugwanena mo mauwa gomanzi apa a tu kara nouradi. Tu konakoneni sihorokwa saBen. Age nga dimbire posure zimwe zomoGermany. Vantu navenye woposure ozo kwa pulire melisinto ntani awo kwa lizuvhire asi sihorokwa somoBibeli sokuhamena esito aso kapisi usili. Ezuva limwe, Ben kwa mu pere mpito a sikame komeho zonkondwarongero nokufaturura konda zeyi ga yi pulira asi eparu kwa li sita. Age kwa fatwilire nouradi eyi ga pura. Yitundwamo musinke ya kere? Ben kwa tanta asi: “Mitili gwange kwa purakenene nelituromo ntani kwa ndurukire mauzera aga na ruganesere mokufaturura eyi na pura, makura yipo ga pere nkenye murongwa gomonkondwarongero zetu mauzera ogo.” Ngapi omu ya kundamene varongwa vakwawo? Ben kwa tanta asi: “Sinzi sawo kwa purakenene kweyi na uyungire ntani awo kwa tente asi ‘awo kwa fumadekere nge.” Ngomu sina yi likida sihorokwa saBen, yikando yoyinzi vantu kufumadeka  ava va kara nouradi. Awo kuvhura hena kuvatera wopeke yipo va lironge kuhamena Jehova. Yosili, ose twa kara nonokonda donongwa deyi natu tungira po uradi.

10. Yisinke ulimburukwi?

¹⁰ Rorunzi Bibeli kuuyunga kuhamena “ulimburukwi” ndi “eharo lyanarunye,” eli a likida Karunga kovakaume vendi. Azo kuuyunga hena kuhamena ulimburukwi ou ava lilikida vakareli vaJehova. (2 Sam. 9:6, 7) Ose kuvhura kulikida unene Ulimburukwi wetu mwaza siruwo. Tu zeni tu ka zogere omu Ndaniyera ga likidire sikara oso soulimburukwi.

11. Ngapi omu Ndaniyera ga likidire ulimburukwi moukurupe wendi? (Tara efano lyopontunda.)

¹¹ Meparu nalinye lyaNdaniyera, age kwa ligwanekerere noyiruwo omu ga hepere kuyilikida asi ta limburukwa Jehova ndi hawe. Nye kosili sininke simwe soudigu unene esi ga ligwanekerere naso apa ga kere nonomvhura dokupitakana po-90. Posiruwo esi, Vababironi kwa kere mepangero lyoVamede noVaperesiya ntani hompa Daliusi yige nga pangere. Vantu ava va hamenene mombara kapi va here Ndaniyera ntani kapi ngava fumadeke Karunga ogu nga karere. Makura yipo va tulisire po egano lyokudipaga Ndaniyera. Awo kwa ninkisire hompa a ture po veta ezi ngano za ninkisire Ndaniyera a vhure kulimburukwa po Karunga ndi hompa Daliusi. Eyi ga hepere kurugana Ndaniyera eyi ya likide asi age ga here kulimburukwa po hompa ntani noku nyokera po etengeko, kuna kara asi ga hepere kuhageka kukanderera kwaJehova ure womazuva 30. Ndaniyera kwa tokwere kulimburukwa Jehova. Ngoyitundwamo, age kwa mu zuguminine mekero lyovanyime. Nye Jehova kwa futire ulimburukwi waNdaniyera pokumupopera kovanyime. (Ndan. 6:12-15, 20-22) Ngapi omu natu twikira kulimburukwa Jehova ngwendi moomu ga yi rugene Ndaniyera?

12. Ngapi omu Ndaniyera ga tungire po ulimburukwi wokupama mwaJehova?

¹² Ngwendi moomu tupu ka tu yi tumbura, mokuninka asi tu limburukwe Jehova, ntudi twa hepa kumuhara unene. Ndaniyera kwa twikilire kulimburukwa Jehova, morwa ga here unene oGuhwe vemeguru. Twa si huguvara asi Ndaniyera kwa here unene Jehova, morwa age nga li tulire po siruwo sokugazadara ko kuhamena yikara yaJehova ntani nomu a yi likida. (Ndan. 9:4) Ndaniyera kwa tedere ko hena koyininke nayinye yoyiwa eyi ga mu ruganenene Jehova ntani  eyi ga ruganenene vantu vendi.—Ndan. 2:20-23; 9:15, 16.

13. (a) Maheteko musinke ava ligwanekere nago vadinkantu vetu? Gava sihonena. (Tara hena efano.) (b) Kuliza novidiyo, ngapi omu nampo novhura kulimburura nsene vantu wopeke va kupura nsene asi Nombangi daJehova kukwatesa ko vantu ava va hara kukara nomofi?

¹³ Ngwendi Ndaniyera, vadinkantu vetu kwa va kundurukida vantu ava ava dili kufumadeka Jehova nonompango dendi. Vantu vangoso kuvhura kunyenga nkenye ogu ga hara Karunga. Vamwe hena kuhetekera ko kuhepeka vadinkantu vetu yipo va hageke kulimburukwa Jehova. Pasihonena, tu tareni eyi ya horokerere mudinkantu gomugara gedina Graem, ogu ga tunga moAustralia. Age kwa ligwanekerere noukaro woudigu apa ga kere kosekondere. Murongi kwa pulire varongwa asi yisinke nava vhura kurugana nsene kaume gwawo gumwe a va tantera asi age mofi. Makura murongi yipo ga uyungire asi navenye ava vana kuyikwatesa ko asi ayo nawa tupu kwakaume gwawo mokukara mofi, va hepa kusikamena ruha rumwe ronkondwarongero, ano ava vana kudira kuyikwatesa ko va sikamene koruha rwapeke. Graem kwa tanta asi: “Varongwa navenye womonkondwarongero zetu kwa sikeme koruha rwa va va kwatesere ko egano olyo, kugusa nge ko ntani namukwetu gumwe goMbangi,.” Ukaro owo kwa ya didire unene ntani Graem ga hepere kuyilikida nsene asi age kwa kere mulimburukwi kwaJehova. Age kwa tanta asi: “Ure wovili zimwe, varongwa vakwetu ntani namitili gwetu, kwa tu swawire. Ame kwa rugene paapa nahulira yipo ni popere epuro lyange monkedi zongwa zokulitura, nye awo kapi va purakenene eyi na uyungire.” Ngapi omu ga lizuvhire Graem? Age kwa tanta asi: “Ame kapi nayi haferere apa varongwa vakwetu va swawire nge, nye ame kwa hefe morwa na twikilire kulimburukwa Jehova nokupopera epuliro lyange.” c

14. Nkedi musinke hena zimwe ezi na zi tu vatera yipo tu limburukwe Jehova?

¹⁴ Ngwendi Ndaniyera, nsene tu hara Jehova unene, ose ngatu tokomena kumulimburukwa. Ose kuvhura kutunga po eharo olyo pokulironga kuhamena yikara yaJehova. Pasihonena, ose kuvhura tu lironge kuhamena yininke eyi ga sita. (Rom. 1:20) Nsene ono hara kuhara unene Jehova ntani nokumufumadeka, kuvhura o rese yirongwa yoyisupi eyi ya kara koruha “Was It Designed?” ndi kuvhura o tarere novidiyo. Ntani kuvhura hena o rese mauzera aga ga kara moyimbapiratjangwa eyi “Was Life Created? ntani The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Koneka eyi ga uyunga ko munazinyetu gomukadi gomudinkantu gomoDenmark gedina Esther kuhamena yimbapiratjangwa oyo. Age kwa tanta asi: “Magano aga ga kara mo mawa sili. Yimbapiratjangwa oyo kapi ta yi ku tantere eyi wa hepa kupura, nye ayo kwa gava tupu mauzera nokukupulisira o ture po etokoro lyanyamoge.” Ben, ogu ka tu tumbura kwa tanta asi: “Yirongwa eyi ya kara moyimbapiratjangwa oyo kwa nkondopekere epuro lyange. Ayo kwa vaterere nge ni dimburure asi Karunga yige ga retesa po eparu.” Konyima zokulironga magano gomoyimbapiratjangwa oyo, ove nampo kuvhura ngo kwatese ko eyi azi uyunga Bibeli asi: “Karunga gwetu gononkondo Jehova, ove wa wapera kukufumadeka nokukuyererepeka, morwa nyove wa sita yininke nayinye.”—Ehor. 4:11. d

15. Nkedi musinke hena zimwe na zi tu vatera tu tunge po ukaume wounene kumwe naJehova?

¹⁵ Nkedi zimwe ezi nazi tu vatera tu hare unene Jehova kuna kara pokulironga eparu lyaMunendi Jesus. Munazinyetu gomudinkantu gomukadi gedina Samira, ogu ga tunga moGermany, ga yi rugene eyi. Age kwa tanta asi: “Ame kwa ya diva Jehova momunene kupitira mwaJesus.”  Apa Samira ga kere munonagona, age ngayi mu digopere kukwata egano asi Jehova kuvhura a mu hare. Nye age ga kwete egano omu nga lizuvhu Jesus. Age kwa gwederera ko hena asi: “Ame kwa here Jesus morwa age kwa kere muntu gomuwa ntani age ga here vanona.” Moomu ga twikilire kudiva momunene Jesus yimo hena ga ya divire Jehova momunene ntani noku mu hara. Morwasinke? Age kwa tanta asi: “Ame kwa ya kwete egano nakauke-nakauke asi Jesus kuhonena nawa-nawa oGuhwe. Awo kwa lifana moyininke yoyinzi. Ame kwa dimbwilire asi ezi kuna kara konda hena zimwe zeyi Jehova ga tuminine Jesus pevhu, yipo vantu va ya dive momunene Jehova.” (Joh. 14:9) Nsene ono hara kunkondopeka ukaume woge naJehova, litulira po siruwo yipo o lironge paapa wa hulira kuhamena Jesus. Nsene o yirugana ngoso, ove ngo hara unene Jehova ntani ngomulimburukwa.

16. Uwa musinke atu gwanene mo apa atu kara valimburukwi? (Episarome 18:25; Mika 6:8)

¹⁶ Vantu ava ava limburukwa vakwawo, rorunzi awo kutulisa po ukaume wounene ntani wokukarerera kumwe novakwawo. (Rutu 1:14-17) Mokugwederera ko, vantu ava ava limburukwa Jehova ku ya kara nombili zomomutjima. Morwasinke? Morwa Jehova kwa tumbwidira asi age nga ruganena uwa vantu ava ava mu limburukwa. (Resa Episarome 18:25; Mika 6:8.) Gazadara ko tupu, Karunga Munankondo Musiti gwetu, ana kara neharo lyokutulisa po elikwatakano lyenene kumwe nose! Ntani apa atu kara nelikwatakano lyenene kumwe naJehova, kwato udigu ndi varwanesi ndi nampili nomfa, eyi nayi tu gusa ko kwendi. (Ndan. 12:13; Ruk. 20:37, 38; Rom. 8:38, 39) Ayo ya kara nomulyo tu honene Ndaniyera noku twikira kulimburukwa Jehova!

17-18. Yisinke hena natu lirongera ko kwaNdaniyera?

¹⁷ Mosirongwa esi, ose kuna zogere mo tupu yikara yivali eyi ga likidire Ndaniyera. Nye yinzi simpe natu vhura kulirongera ko kwendi. Pasihonena, Jehova kwa pere Ndaniyera mamoneko gokulisiga-siga nononzodi ntani age kwa mu pere evhuliko lyokufaturura nombudi dopauporofete. Sinzi somauporofete ogo ga sikilira mo nare. Gamwe kugava mauzera gokuhamena yihorokwa yokomeho eyi ngayi kundama nkenye muntu gepevhu.

¹⁸ Mosirongwa sokukwama ko, ngatu ka zogera mauporofete gavali aga ga tjenge Ndaniyera. Kukwata egano mauporofete ogo kuvhura kutuvatera natuvenye, yikare asi tu vanona ndi tu vakondi, tu ture po matokoro gomawa ngesi. Mauporofete ogo kuvhura hena kutuvatera tu kare nouradi wounene ntani noulimburukwi yipo tu liwapayikire mokukapita momaheteko aga gana kara komeho.