1, 2. (a) Maudigu musinke vana kuligwanekera nago vantu ntani yisinke yitundwamo? (b) Ehuguvaro musinke lya kara mwaJesaya 41:10, 13?

MUNAZINYETUKADI gomuzuvhisi gokukarerera ogu ga kwara mukuronambunga kwa tanta asi: “Nampili ngomu ani sikisa mo elikwamo lyange lyeyi yopampepo, ame simpe kukara noyinka. Ayo kuninkisa nge ni dire kurara, kuvera-vera ntani kukundama omu ani tekura wopeke ano pamwe kuninkisa nge ni fe unye.”

² Nampo kuvhura o kwate egano omu ga lizuvhire munazinyetukadi ogo. Eparu lyomouzuni waSatana kuna kuretera vantu maudigu gomanzi aga gana kuvapa yinka yoyinene nokuvadompesa mutjima. Ukaro owo kwa fana ngwendi sisikameso esi vana tura kowato yipo u dire kugenda. (Yis. 12:25) Yisinke nayi kuninkisa o lizuvhe ngoso? Nampo ove kuna kulididimikira nomfa domuhali goge ndi uvera ndi kuna kukudigopera kurera epata lyoge ndi kuna kukurwanesa. Maudigu ogo kuvhura ga ku guse nonkondo. Ntani kuvhura ga ku ninkise o guve. Nye kara nehuguvaro asi Karunga nga ku kwafa.—Resa Jesaya 41:10, 13.

3, 4. (a) Ngapi Bibeli za ruganesa nkango “mawoko”? (b) Yisinke nampo nayi ninkisa mawoko getu ga mye?

³ Bibeli pamwe kuruganesa maruha gorutu mokufanekesa nkareso ndi yirugana  yokulisiga-siga. Pasihonena, mawoko kwa ga tumbura mo yikando mafere. Bibeli pamwe kuruganesa mawoko mokutamba kokukorangeda ndi kunkondopeka ndi kokukwafa muntu yipo a sikise mo sirugana sendi. (1 Sam. 23:16; Esir. 1:6) Ntani kuvhura kutamba pokukara nonkareso zoruhafo ntani nehuguvaro lyewa.

⁴ Ntanto kutarerera mawoko goge ga mye kwa zi ruganesa pokufanekesa muntu ogu ana dompo mutjima ndi ogu ana dili ehuguvaro. (2 Hist. 15:7; Heb. 12:12) Nsene muntu kuna kara moukaro owo usimbu kuzumbanesa ehuguvaro. Kupi no gwana ekorangedo nsene kuna kara moukaro ou una kukuretera sinka ndi kuna kukurorora parutu nopamalizuvho ndi pampepo? Yisinke nayi kutumangeda nokukunkondopeka yipo o lididimikire nokukara noruhafo?

5. (a) Yisinke natu rugana nsene kuna kuligwanekera nomaudigu ntani yisinke twa hepa kudiworoka? (b) Yisinke natu ka konakona?

⁵ Resa Sefaniya 3:16, 17. Mevango lyokudompa mutjima ndi tu kare nowoma, eyi ya fana ngwendi kutarerera mawoko getu ga mye, Jehova Guhyetu kutukorangeda tu ‘mu pe yinka yetu nayinye.’ (1 Pet. 5:7) Twa hepa hena kudiworoka nonkango edi Karunga ga tanterere Vaisraeli asi: ‘Age kwa kara nononkondo dokukwafa’ vakareli vendi wovalimburukwi. (Jes. 59:1) Tatu kakonakona yihonena yitatu yomoBibeli eyi ayi likida omu Jehova a ruganesa nonkondo dendi mokunkondopeka vantu va sikise mo mpango zendi yi kare asi momaudigu musinke vana kupita. Koneka omu yihonena eyi nayi vhura kukunkondopeka.

6, 7. Yisinke natu lirongera ko kefundo lyoVaisraeli?

⁶ Konyima tupu apa Vaisraeli va va mangwilire moupika moEgipite, Vaamareki tava va homokere. Pokukwama mapukururo gaMosesa, Josuwa kwa pitisilire Vaisraeli nouradi moyita. Makura Mosesa ta rondo kondundu naArona naHuru oku va vhulire kutarera nawa yita oyo. Awo kwa dukire yita oyo morwa woma ndi? Hawe!

⁷ Mosesa kwa rugene eyi ya va vaterere va funde po yita oyo. Age kwa zerwire mawoko gendi meguru oku ana kwaterere mpango zaKarunga. Mosesa mokuzerura ngorooro mawoko gendi, Jehova ga vhulire kunkondopeka Vaisraeli va funde Vaamareki. Nye apa ga rorokere mawoko gendi nokuhara kumya, Vaamareki tava tameke kufunda. Arona naHuru makura “ta va gusa emanya, tava li tura a hingire ko. Arona naHuru makura tava mu kwaterere komawoko, gumwe koku mukwawo kokwina. Makura mawoko gendi ta ga zeruka ngorooro dogoro ta li ka gwa mo.” Kuwoko kwaKarunga kononkondo kwa vaterere Vaisraeli va funde yita.—Ex. 17:8-13.

8. (a) Yisinke ga rugene Asa apa Vasudani va here kumuhomokera? (b) Ngapi natu honena Asa?

⁸ Posiruwo sahompa Asa, Jehova ga likidire hena asi age kwa kara nononkondo. MoBibeli kwa tumbura mo yita yoyinzi. Nye ogu ga kere po novakwayita wovanzi Sera goMusudani. Age kwa kere novakwayita wononkondo  wokusika po-1 000 000, ano vaAsa wovasesu tupu. Gazara tupu omu ngano Asa ya vhulire kumuretera sinka sosinene nowoma nokuzumbanesa ehuguvaro. Nye mevango lyokulizuvha ngoso, age kwa hundilire evatero kwaJehova. Mokuyitara, age ngano kapi ga vhulire kufunda Vasudani nye “kwaKarunga nayinye ureru.” (Mat. 19:26) Karunga kwa ruganesere nonkondo dendi makura ‘ta toona Vasudani apa ga va rwisire Asa’ ogu ga “limburukwire ngorooro kwaHOMPA ukaro wendi naunye.”—2 Hist. 14:8-13; 1 Vah. 15:14.

9. (a) Yisinke ga dilire kupulisira Nehemiya yi mu kondere mokutungurura makuma gaJerusarema? (b) Ngapi Karunga ga limbwilire ekanderero lyaNehemiya?

⁹ Gazadara omu nampo ga lizuvhire Nehemiya apa ga zire koJerusarema. Sitata kwa kere sa hana epopero ntani Vajuda kwa dompere nomutjima. Nonkore dawo kwa va tjilisire yipo va hageke kudika makuma gaJerusarema. Nehemiya ga pulisilire ukaro owo u mu dompese mutjima ndi? Hawe. Ngwendi Mosesa naAsa ntani novakareli vaJehova vamwe wovalimburukwi, Nehemiya kwa kere nonkareso zokuhuguvara mwaJehova kupitira mekanderero. Posiruwo esi yiyo ga rugene hena. Nampili ngomu ya monekere koVajuda asi udigu wounene, Jehova ga limbwilire ekanderero lyaNehemiya. Karunga kwa ruganesere ‘nonkondo dendi dononene’ ntani ‘kuwoko kwendi kononkondo’ a nkondopeke Vajuda yipo va dire kudompa nomutjima. (Resa Nehemiya 1:10; 2:17-20; 6:9.) Wa yi pura asi Karunga kuruganesa ‘nonkondo dendi dononene’ ntani ‘kuwoko kwendi kononkondo’ mokunkondopeka vakareli vendi naina ndi?

10, 11. (a) Ngapi omu Satana a hetekere ko kutuninkisa tu mye? (b) Yisinke a ruganesa Jehova pokutunkondopeka? (c) Ngapi wa gwanena mo uwa medeuro lyaJehova nomonosikora dokulisiga-siga?

¹⁰ Twa yi diva asi Muzonaguli kuruganesa nonkondo dendi a hagekese po yirugana yovakareli vaJehova. Age kuruganesa yimpempa ntani nomatjiliso gokutundilira komapangero, kovampitisili womaukarelikarunga ntani kovarwanesi usili. Yisinke sitambo sendi? Age kuna hara tu kare tuna mi tu dire kuzuvhisa mbudi zongwa zoUhompa. Nampili ngoso, Jehova ga kara nononkondo neharo lyokutunkondopeka kupitira mompepo zendi zokupongoka. (1 Hist. 29:12) Ayo mulyo tu hundire mpepo zendi zi tu vatere momaudigu nagenye aga a retesa po Satana. (Epis. 18:39; 1 Kol. 10:13) Twa kara hena noNonkango daKarunga edi za retesa po mpepo zendi zokupongoka. Ntani nonondya dopampepo edi atu gwana nkenye kwedi. Nonkango domwaSakaliya 8:9, 13 (resa) kwa di uyungire azo simpe ntembeli moJerusarema kuna kuzitungurura ntani ado simpe mulyo kwetu naina.

¹¹ Erongo hena eli atu gwana komapongo nokoyigongi ntani konosikora doukareli kutunkondopeka. Edeuro lyangoso kututumangeda tu li tulire po yitambo yoyiwa ntani tu sikise mo yitumbukira yomombungakriste. (Epis. 119:32) Ove kurugana ko yuma yipo o gwanene mo uwa merongo olyo ndi?

12. Yisinke natu rugana yipo tu pame pampepo?

¹² Jehova kwa vaterere Vaisraeli va funde Vaamareki noVasudani ntani ga pere Nehemiya novakwawo nonkondo va sikise mo sirugana sawo. Karunga nga tu nkondopeka nose tu lididimikire makwama-kwamo nomaudigu yipo tu twikire kuzuvhisa. (1 Pet. 5:10) Kapi tatu ndindire Jehova a tu ruganene yitetu. Nye twa hepa kurugana ko yuma, ngwendi kuresa Bibeli nkenye ezuva, kuliwapaikira nokuza komapongo, kurugana elirongo  lyanyamwetu lyoBibeli noukareli wepata ntani kuhuguvara nkenye apa mwaJehova kupitira mekanderero. Twa ha pulisira yapeke yi donganese mawapaiko aga ga tura po Jehova a tu nkondopeke nokutukorangeda. Nsene o dimburura asi ove kuna kumya ndi kuna kutengura monyima, hundira evatero kwaKarunga. Ove ngo mona omu mpepo zendi nga zi ‘rugana moge, o kare neharo nononkondo dokusikisa mo eyi ga panga.’ (Fil. 2:13) Yisinke no vhura kurugana o nkondopeke wopeke?

13, 14. (a) Ngapi munazinyetugara gumwe ga gwene ehangagwido apa ga zumbanesere mukadendi? (b) Ngapi omu natu vatera wopeke?

¹³ Jehova kwa tu pa vanavazinyetu ava ava tu korangeda. Mupositoli Paurusa kwa tanta asi: “Yipo nye, zerureni mawoko geni aga gana mi, mu koreke nongoro deni edi da roroka. Wapekereni nompadi deni nonzira dokuvyuka.” (Heb. 12:12, 13) Mosiruwo sanare, wovanzi kwa gwene ekorangedo olyo. Ayo ya lifana simpe nanaina. Munazinyetugara gumwe apa ga fisire mukadendi, age kwa ligwanekerere nomaudigu gamwe. Age kwa tanta asi: “Kapi tatu vhuru kuhorowora maudigu aga natu pita ndi siruwo esi naga tu gwana. Ekanderero nelirongo lyanyamwange lyoBibeli kwa vatera nge. Ntani na gwene hena ehengagwido kovanavazinyetu. Ame na ya dimbwilire mulyo gokutura po elikwatakano naJehova komeho maudigu ga horoke.”

¹⁴ Arona naHuru kwa kwaterere mawoko gaMosesa poyita. Ano ose kuvhura tu papare nonkedi omu natu vhura kuvatera wopeke. Yilye natu vhura kuvatera? Kuvhura tu vatere vakurupe wokuvera-vera nava vana kuligwanekera nomakwama-kwamo kovanekoro ntani vadike ndi ava va zumbanesa vahali vawo monomfa. Nose kuvhura tu vatere vadinkantu ava vana kuligwanekera nomazedo gokurugana yoyidona ndi makondjeso gokukondjera etompoko mouzuni ou, yi kare asi kupitira melirongo lyokuzeruka ndi moyirugana yokutambura yimaliwa yoyinzi. (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Ntani papara nompito dokulikida elituromo movakweni koSinyanga soUhompa, mokuzuvhisa, pokuhafera kumwe nondya ndi pokuzogera nawo koterefona.

15. Ngapi nonkango detu donongwa nadi kundama Vakriste vakwetu?

¹⁵ Konyima tupu apa Asa ga fundire yita, muporofete Asaliya ta mu korangeda novantu vendi asi: “Nye ove kora o kare sigara. Yirugana eyi ono kurugana ngo yi gwanena mfeto.” (1 Hist. 15:7) Eyi kwa tumangedere Asa a tengwidire po ukareli wousili. Mokulifana, nonkango doge donongwa kuvhura kukundama wopeke. Kuvhura o va vatere va karere Jehova nomupampi. (Yis. 15:23) Malimbururo aga o gava komapongo kuvhura kunkondopeka wopeke.

16. Ngwendi Nehemiya, ngapi vakuronambunga nava nkondopeka womombungakriste? Simwitira omu va ku vatera vapuli vakweni.

¹⁶ Nevatero lyaJehova, Nehemiya novakwawo va gwene nonkondo dokurugana. Awo va vhulire kumana kutungurura makuma momazuva tupu 52. (Neh. 2:18; 6:15, 16) Nehemiya kapi ga tarerere vakwawo va rugane nye nage  ga lihamekere mo. (Neh. 5:16) Mokulifana, sinzi sovakuronambunga nawo kuhonena Nehemiya pokuvatera kutunga mavango goUhompa ndi kuzeresa nokupakera mbili Yinyanga yoUhompa. Pokuruganena kumwe novazuvhisi ntani pokurugana madinguro gomakorangedo, awo kunkondopeka ava vana kara noyinka.—Resa Jesaya 35:3, 4.

17, 18. Nsene kuna kara noyinka ndi nomaudigu, ehuguvaro musinke natu kara nalyo?

¹⁷ Kuruganena kumwe novanavazinyetu kutureta mouumwe. Ayo kutuvatera hena tu tunge po ukaume ntani kunkondopeka ehuguvaro lyetu momatumbwidiro aga ngau reta Uhompa waKarunga. Pokunkondopeka wopeke, ose kuvavatera va lididimikire maudigu gawo ntani va kare nendindiro lyomeho zongwa. Apa atu nkondopeke wopeke nose kutuvatera tu demenene koyininke yopampepo ntani tu kare nehuguvaro momatumbwidiro gaKarunga. Ntani nose kutunkondopeka.

¹⁸ Mokumona omu Jehova ga vaterere nokupopera vakareli vendi vanare, nose ngano yi tu tumangede tu kare nepuro nokuhuguvara mwendi. Nsene kuna kara noyinka ndi nomaudigu, ‘wa ha tarerera mawoko goge ga mye.’ Nye kara nehuguvaro asi Jehova nga ku nkondopeka nokukukwata kokuwoko a ku pitisire ngo ka gwane mauwa moUhompa wendi.—Epis. 73:23, 24.