1, 2. (a) Maudigu musinke ava ligwanekere nago vakurona ntani ngapi nava ga kohonona po? (b) Nonkedi musinke ne natu ka tarurura?

VALIKWALI womoFransa kwa tente asi: “Ose kwa pura mwaJehova, nye kapi ayi tanta asi vana vetu nawo kwa pura mwendi.” Awo kwa tente hena asi: “Epuro kapi ava lipingi. Vana vetu va hepa kutunga po vene epuro kanunu-kanunu.” Munazinyetugara gomoAustralia kwa tjenge asi: “Kuvatera vana woge va tunge po epuro kuna kara sininke soudigu unene. Wa hepa kuruganesa yiruganeso yokulisiga-siga. Pamwe kuvhura o gazare asi munoge ana kwata egano elimbururo eli ono mu pe. Nye konyima kuvhura a ya ku pure epuro lyokulifana. Munoge kuvhura a divare malimbururo aga no mu pa. Yipo nye ya karera nomulyo kurugurura yirongwa yimwe nkenye apa.”

² Ngomukurona, ove kulizuvha asi kapi wa kara noudivi wokuronga vana woge yipo va tunge po epuro lyavene ndi? Pwanyamwetu kapi tatu vhuru kuyisikisa mo oyo. (Jer. 10:23) Nye kuvhura yi tu tompoke nsene tu kwama mavyukiso gaKarunga. Tarurura nonkedi edi nadi kuvatera o tunge po  epuro lyovana woge: (1) Diva nawa vana woge. (2) Litura mo unene mokuronga vana woge. (3) Ruganesa yifanekeso yoyiwa. (4) Lididimika nokukanderera.

3. Ngapi vakurona nava honena Jesus pokuronga vana vawo?

³ Jesus kapi ga kere nowoma kupura vasikuli vendi eyi va pulire. (Mat. 16:13-15) Nose twa hepa kumuhonena. Ayo ya wapa kupura vana woge va pwagese malizuvho gawo. Ayo kwa kwatera mo kuvapura kuhamena yinka yawo nomasinganyeko aga va kara nago. Mudinkantugara gonomvhura 15 gomoAustralia kwa tjenge asi: “Otate nkenye apa ngava zogere kumwe name kuhamena epuro lyange nokuvatera nge ni tede ko. Awo ngava pura nge asi: ‘Yisinke za uyunga ko Bibeli?’ ‘Wa yi pura eyi za uyunga ndi?’ ‘Morwasinke wa yi pulira?’ Awo kwa here ni limburure omu na yi kwata egano nye kapisi ni uyunge tupu eyi va tantera nge awo nonane. Apa na ya kulire na hepere kufaturura momunene malimbururo gange.”

4. Morwasinke ya karera nomulyo kupurakena komapuro gamunoge? Gava sihonena.

⁴ Nsene munona kapi ana kukwata egano eyi ono kumuronga, wa ha genderera kuhanduka. Nye mu vatera kanunu-kanunu yipo a yi kwate egano. Guhya gumwe kwa tente asi: “Mulyo unene kupurakena komapuro gamunoge. Wa ha ga mona asi kwato mulyo ndi asi o nyokere po kusimwitira yininke namunoge morwa asi ove nomuga.” Mulyo unene kudimburura asi mapuro gamunoge kulikida asi ga kara neharo lyokudiva ko yoyinzi. Nampili Jesus apa ga kere nonomvhura 12, nga pura mapuro. (Resa Rukasa 2:46.) Mudinkantugara gonomvhura 15 gomoDenemarke kwa tente asi: “Apa na pulire vakurona vange nsene asi ose kwa kara moukareli wousili, awo kapi va handukire nampili ngomu va kere nosinka kwange. Awo va limbwilire mapuro gange pokuruganesa Bibeli.”

5. Yisinke vakurona nava nyokera po kugazara kuhamena vana vawo?

⁵ Diva malizuvho govana woge nomu ava gazara ntani yinka yawo. Wa ha gazara asi awo va kara nepuro morwa yeeyi ava zi komapongo ntani moyirugana yokuzuvhisa. Zogera nawo nkenye apa yininke yomoBibeli. Kanderera kumwe nawo. Diva eyi yina kuheteka epuro lyawo nokuvavatera omu nava yi kohonona po.

6. Ngapi nayi vatera vakurona nsene va diva Bibeli nawa?

⁶ Jesus nga gumu nomutjima dovantu morwa kwa here Jehova noNonkango dendi ntani novantu. (Ruk. 24:32; Joh. 7:46) Kukara neharo lyangoso ngali vatera vakurona va gume nomutjima dovana vawo. (Resa Deuteronomium 6:5-8; Rukasa 6:45.) Yipo nye, vakurona, mwa hepa kulitura mo kulironga Bibeli nokuresa nkenye apa yimbapiratjangwa yetu. Litureni mo mokudiva kuhamena unsitwe nokuresa yimbapiratjangwa yetu eyi ya zogera kuhamena unsitwe. (Mat. 6:26, 28) Pokuyirugana ngoso, ngo mu kara nediwo norupandu kwaJehova ntani ngo mu diva nawa kuronga vana veni.—Ruk. 6:40.

7, 8. Yitundwamo musinke ayi kara nsene mukurona a diva nawa Bibeli? Gava yihonena.

⁷ Nsene wa diva nawa Bibeli, ngayi kutumangeda o zogere nepata lyoge. Wa hepa kuyirugana eyi nkenye apa kapisi dogoro kwa kuliwapaikira yekepongo ndi poUkareli wepata. Wa ha sininika vana woge va lihameke mo nye wa hepa kuyipitisa mo mononzogera deni dankenye ezuva. Valikwali womoAmerika kuzogera novana vawo kuhamena Jehova apa ava  tara omu wa fuura unsitwe ndi pokulya nondya donontovara. Vakurona owo kwa tente hena asi: “Ose kudiworokesa vana vetu kuhamena eharo lyaJehova eli lya mu ninkisa a tu pe yininke nayinye yoyiwa.” Valikwali womoAfrika Mbindakano apa nga va rugana mosipata novana vawo vavali wovakadona, awo ngava va tantere oku adi tundu nombuto nomu ayi kuru yimeno. Vakurona owo kwa tanta asi: “Ose kuvatera vana vetu va fumadeke eparu ntani nomu lya wapa.”

⁸ Guhya gomoAustralia apa munwendi ga kere nonomvhura murongo kwa mu twere va ka dingure nzugopungwiro zoyininke yanare yipo munwendi a nkondopeke epuro lyendi mwaKarunga kupitira mounsitwe. Guhya kwa tente asi: “Ose kwa ka mwene yinamwenyo yemefuta yanare. Ayo ya ka tu tetukisire mokumona asi yinamwenyo oyo kwa kere yoyiwa ntani udigu kuyikwata egano omu va yi sita kupitakana eyi tuna kumona naina. Yipo nye, nsene asi eparu kwa wiza po tupu, morwasinke yinamwenyo oyo ya karera udigu kuyikwata egano omu va yi sita? Eyi na ka lirongere kwa tetukisire nge makura tani fatwilire ko munwange.”

9. Morwasinke ya wapera kuruganesa yifanekeso pokuronga ntani ngapi zinya gumwe ga yi rugene?

⁹ Jesus nga ruganesa yifanekeso eyi nga yi gumu nomutjima dovantu nokuvaninkisa va gazadare ko ntani va vhure kudiworoka eyi ga va rongere. (Mat. 13:34, 35) Vanona kudiworoka usimbu yifanekeso. Yiyo ya wapera kovakurona va ruganese yifanekeso pokuronga vana vawo. Ano oyo yiyo ga rugene zinya gumwe gomosirongo saYapani. Apa vana vendi vavali wovamati va kere nonomvhura 8 ntani 10, age kwa va rongere omu Jehova ga rugana nawa mukarompepo. Age kwa yi rugene pokupa vana vendi masini nosuka ntani kofi. Makura ta pura nkenye gumwe a mu ninkire ko kofi. Age kwa tente asi: “Awo kwa zi ninkire nawa. Apa nava pulire eyi va litulilire mo mokuzininka nawa, tava limburura asi, awo kwa zi harerere zi kare moomu nazi hara. Tani va fatwilire asi Karunga nage kwa litulire mo mokurugana nawa mukarompepo yipo gu tu wapere.” Sifanekeso oso sa lizire nonomvhura dawo, ntani va haferere unene nzogera ozo. Awo kapi va divara sifanekeso sina.

10, 11. (a) Sifanekeso musinke no vhura kuruganesa esi nasi vatera munoge a pure asi Karunga yige Musiti? (Tara efano pepenuno.) (b) Yifanekeso musinke wa ruganesa eyi ya kutompoka?

¹⁰ Kuvhura hena o ruganese nondya yipo o vatere vana woge va pure asi Karunga yige Musiti. Monkedi musinke? Konyima zokukanga sikuki, fatwilira munoge mulyo gokukwama mauzera omu ava si kanga. Makura pa munoge siapera ndi nkenye enyango nokumupura asi: “Wa diva asi siapera naso sa kara nomauzera omu sa mena ndi?” Makura teta siapera mokatji nokumupa ntanga. Mu fatwilira asi mauzera gosiapera kwa ga  tjanga montanga ozo, nye mauzera ogo udigu kugakwata egano kupitakana mapukururo aga ga hamena mo mokukanga sikuki. Kuvhura o mu pure asi: “Nsene asi kweli ogu ga tjanga mauzera omu ava kanga sikuki, yilye ogu ga tjenge mauzera kuhamena siapera?” Nsene munoge mukondi ko, kuvhura o mu fatwilire asi mauzera gokuninka sitji sosiapera nenyango lyaso nayinye kwa kara moomo montanga zosiapera. Ntani kuvhura mu tare kumwe yifanekeso mosimbapiratjangwa sedina The Origin of Life—Five Questions Worth Asking pepenuno 10 dogoro 20.

¹¹ Vakurona wovanzi kuhafera kuzogera novana vawo yirongwa “Kwa si sita ndi?” eyi ya kara moAwake! Ndi awo kuruganesa yirongwa oyo va ronge vana vawo wovanona magano goureru. Pasihonena, valikwali womoDenemarke kwa hetakanesere nondira koyidira. Awo kwa tente asi: “Nondira kwa fana ngwendi yidira. Nye nondira kuvhura di utire mauta nokukonkora nondiragona ndi? Yidira kuvhura yi hepe kapare kokutembera ndi? Ngapi no hetakanesa muhagaro gondira nomu a sidimbi sidira? Yilye gonondunge po nye, googu ga pangera nondira ndi ogu ga sita yidira?” Mapuro gangoso ngaga vatera munona a kare ‘nomayere nonondunge’ ntani a pure asi Karunga yige Musiti.—Yis. 2:10-12.

12. Ngapi no vhura kuruganesa yifanekeso o vatere munoge a pure asi eyi azi uyunga Bibeli usili?

¹² Kuruganesa nawa yifanekeso kuvhura yi vatere munona a pure asi nkenye eyi azi uyunga Bibeli usili. Pasihonena, kuvhura mu rese Joba 26:7. (Resa.) Ngapi no mu fatwilira asi nonkango odo kwa tunda kwaKarunga? Kuvhura o mu limburure. Nye mevango lyoyo, mu ninka a gazadare ko. Tumbura asi Joba kwa parukire komeho vantu va ya rugane mahina gononkondo gokufaneka yininke ya kara keguru. Pura munoge a likide omu muntu nayi mu digopera kupura asi sininke somukumo ngwendi evhu kwa zenzerera lya hana kukorera koyuma. Munoge kuvhura a ruganese mbara ndi emanya pokulikida asi sininke somukumo sa hepa kukorera koyuma. Sirongwa oso kuvhura si vatere munoge a dimburure asi Jehova kwa tulire mauzera moBibeli komeho va ya yi dive vantu.—Neh. 9:6.

13, 14. Ngapi vakurona nava vatera vana vawo va dive mulyo gonompango doBibeli?

¹³ Ayo ya kara nomulyo kulikida vana woge mulyo gonompango doBibeli. (Resa Episarome 1:1-3.) Pwa kara nonkedi omu no yi rugana. Pasihonena, kuvhura o tantere vana woge va liture moukaro ou asi awo tava ka tunga posirudi makura va hepa kuhorowora vantu ava nava ka tunga nawo. Va pura asi: “Vantu woyikara musinke nava horowora yipo va ka tunge nawo mombili?” Kuvhura hena o zogere nawo mapukururo gomoVagarata 5:19-23.

¹⁴ Pokuruganesa sihonena oso, kuvhura o ronge vana woge yirongwa yivali yomulyo. Sokuhova, nompango daKarunga kuretesa po mbili kapisi epiyagano. Souvali, pokuturonga ngesi, Jehova kuna kutuwapaika omu ngatu ka paruka mouzuni woupe. (Jes. 54:13; Joh. 17:3) Kuvhura hena kuresa moyimbapiratjangwa yetu yihonena eyi ya likida omu Bibeli za vatera vantu. Ayo kuyigwana mosifo soRuhungu koruha “Bibeli kurundurura eparu lyovantu.” Ntani kuvhura mu zigide gumwe gomombungakriste a ya mu simwitire omu ga tura po marunduruko meparu lyendi yipo a hafese Jehova. Yihonena oyo  kulikida omu za kara Bibeli nononkondo.—Heb. 4:12.

15. Sitambo soge musinke nasi kara nsene to rongo vana woge?

¹⁵ Sitambo kuna kara asi: Pokuronga vana woge kapisi o uyunge tupu yininke yoyinzi. Nye hetekera ko kuruganesa yifanekeso. Va pura mapuro yipo va gazadare ko. Ntani tovareka elirongo nokunkondopeka epuro lyawo. Guhya gumwe kwa tanta asi: “Ruganesa nonkedi dokulisiga-siga mokuvafatwilira yirongwa eyi mwa zogera nare.”

16. Morwasinke elididimikiro lya karera nomulyo pokuronga vana woge? Yifanekesa.

¹⁶ Nevatero lyompepo zaKarunga vana woge ngava nkondopeka epuro lyawo. (Gar. 5:22, 23) Nye ngwendi enyango, epuro lyawo ngali gusa siruwo mokunkondopara. Yiyo nye wa hepera kulididimika nokukovekeda kuronga vana woge. Guhya gomoYapani govana vavali kwa tanta asi: “Name namukadange ngatu litulire po siruwo sokukara novana vetu. Kutunda unona wawo, ngani lirongo nawo nkenye ezuva nominute 15, kugusa ko mazuva aga ngatu zi komapongo. Nominute odo kapi da kere nonzi unene kwawo ndi kwetu.” Mutareli gonombunga kwa tjenge asi: “Apa na kere mudinkantu na kere nomapuro gomanzi aga ngani dili kupura. Mwaza siruwo, naya gwene malimbururo komapuro gange komapongo ndi poUkareli wepata ndi pelirongo lyanyamwange. Yiyo ya karera nomulyo asi vakurona va twikire kuronga vana vawo.”

17. Morwasinke sihonena sosiwa sovakurona sa karera nomulyo ntani ngapi valikwali vamwe va tulilire po vana vawo sihonena sosiwa?

¹⁷ Sihonena soge sepuro naso mulyo unene. Vana woge ngava nomena eyi o rugana ntani ngayi va kundama monaruwa. Yipo nye asi ngovakurona, twikireni kutunga po epuro lyeni. Vatereni vana veni va dimburure asi one kwa pura mwaJehova. Valikwali womoBermuda apa ava kara nomaudigu, awo kukanderera kumwe novana vawo yipo Jehova a va popere ntani awo kukorangeda vana vawo va kanderere pwavene. Awo kwa tanta hena asi: “Ose kutantera munwetu gomukondi a huguvare mwaJehova ntani a liture mo moyirugana yoUhompa a dire hena kukara nosinka. Apa a mono yitundwamo age kuyidiva asi Jehova ana kumuvatera. Eyi kwa nkondopeka epuro lyendi mwaKarunga nomoBibeli.”

18. Yisinke va hepa kunongonona vakurona?

¹⁸ Vakurona nongononeni asi vana veni va hepa kutunga po epuro. Ngovakurona, one wokutapeka nokutekera tupu. Ano Karunga yige a kulisa. (1 Kol. 3:6) Yipo nye, kanderereni kwendi a mu pe ko mpepo zendi ntani ruganeni unene mokuronga vana veni, morwa nsene ngomu yi rugana oyo, Jehova nga mu tungika.—Efe. 6:4.