1. Yisinke ga tu pa Jehova?

JEHOVA kwa kara po narunye, ntani ga tu tantera eyi twa hepa kurugana yipo ngatu paruke narunye. Nonkango odo kapi da runduruka. Bibeli kutanta asi: ‘Nonkango daKarunga ngadi karerera narunye.’ (1 Pet. 1:23-25) Ee, ruhafo musi tuna kara naro mokudiva asi Jehova ga tu pa Bibeli ntani amo kwa kara mo mbudi zomulyo!

2. Yisinke ga tu harera Karunga tu dive kumuhamena?

² Jehova kwa hara asi natuvenye tu dive edina lyendi. Momatjango goRuhebeli kwa tumbura edina lyaKarunga, Jehova, * apa “ga sitire evhu neguru.” (Gen. 2:4) Karunga kwa tjenge edina lyendi pasitetu yikando yongandi poyitafura yomamanya eyi ya kere noYipango murongo. Pasihonena, sipango sokuhova kwa tameka asi: “Ame nyame Jehova Karunga goge.” (Ex. 20:1-17, NW) Muzonaguli kwa hetekerere ko kuzonagura Bibeli asi yipo tu dire kudiva Karunga nedina lyendi, nye Jehova kapi ga yi pulisilire yi horoke oyo.—Epis. 73:28.

3. Yisinke hena ana tu harere Karunga tu dive kupitira moBibeli?

³ Vantu kwa kara nomagano gepuko kuhamena Karunga. Nye Karunga kwa tu harera natuvenye tu dive usili, ntani tuna hafa asi Bibeli kuronga usili owo. (Resa Episarome 43:3, 4.) Ayo kwa fana ngwendi asi ose kwa kara mouzera, nye uzuni momundema.—1 Joh. 1:6, 7.

4, 5. Yisinke twa gwene momvhura 1931?

⁴ Vantu va tunga momukunda gumwe kuvhura va kare noyikara nonompo nomparukiso zokulifana, ano nkenye ruvharo kuronga ruvharo rokukwama  ko. Ou kuvhura kuutumbura asi upingwa wawo. NgoNombangi daJehova, twa kara nose noupingwa. Jehova kwa vatera vantu vendi va kwate egano Bibeli nousili nositambo sendi. Ntani age kwa tu pa mfumwa sokututumbwisa kedina lyendi.

⁵ Posigongi somomvhura 1931 esi sa karerere mositata saColumbus momukunda gwaOhio moAmerika yipo va divisire edina lyombunga zetu. Nondanda “JW” kwa di tjenge pelikwamo lyosigongi oso. Ngava tu zigida asi Valirongi woBibeli, nye moSondaha 26 Pembankuru 1931 yipo twa gwene edina Nombangi daJehova (MoRuingilisa Jehovah’s Witnesses). Ayo kwa tu hafesere unene mokugwana edina lyepe lyokutundilira moBibeli. (Resa Jesaya 43:12.) Munazinyetugara gumwe kwa tente asi: “Kapi ngani divara ezigiro nesakerero mezuva olyo.” Kwato gumwe mouzuni ogu ga here edina olyo, nye Karunga kwa tu pulisira tu kare nedina olyo lyokulikarera kupitakana nomvhura 80.

6. Nombudi musinke da kara ruha rumwe roupingwa wetu?

⁶ Ruha rumwe roupingwa wetu kuna kara nombudi dokuvyuka domulyo domoBibeli dokuhamena vakareli vaKarunga vanare. Pasihonena, azo kututantera kuhamena Abirahamu naIsaka naJakopo. Masimbi aga ga hepere kuzogera nomapata gago omu nava hafesa Jehova. Nonzogera dangoso nampo yido da vaterere Josefa a nyoke kurara namukadaPotifara. (Gen. 39:7-9) Mosiruwo sanare, Vakriste ngava tantere ko vakwaawo nombudi dokuhamena Karunga. Paurusa kwa tanterere mbungakriste eyi ga mu rongere Jesus kuhamena Murarero gaHompa. (1 Kol. 11:2, 23) Nayinye eyi kwa kara moBibeli yipo tu vhure kulironga omu natu karera Karunga ‘mompepo nomousili.’ (Resa Johanesa 4:23, 24.) Bibeli kuvhura kuvatera vantu navenye, nye ngovantu vaJehova twa hepa kulikida rupandu kwazo.

7. Etumbwidiro musinke lya kara ruha roupingwa wetu?

⁷ Jehova kuvatera vantu vendi momazuva getu. (Epis. 118:7) Ose kuvhura kuresa moyimbapiratjangwa yetu kuhamena eyi ana kurugana a popere vantu vendi. Eyi kutuninkisa tu lizuvhe egameno, nampili kuna kutuhepeka. Bibeli kwa tumbwidira asi: “Nosirwiso si simwe esi ngasi ku rwadeka, ove hena ngo limburura navenye ava ava ku rundire. Ou yiwo upingwa wovakareli vaYehova, nouhungami wawo ou wa tunda kwange, yimo ana kutanta Yehova.” (Jes. 54:17, Bibeli zoRutjadi.) Satana kapi ngayi mu tompoka kutukoresa.

8. Yisinke natu ka zogera mosirongwa esi nesi sokukwama ko?

 ⁸ Satana kwa hetekera ko kuzonagura Bibeli nokukandana vantu va dire kudiva edina, Jehova, nokuhoreka usili. Nye kapi ya mu tompoka. Mosirongwa esi nesi sokukwama ko natu ka zogera kuhamena (1) omu Karunga ga popera Nonkango dendi; (2) omu Karunga ga popera edina lyendi; (3) omu Guhyetu gemeguru ga tu vatera tu dive usili.

9-11. Ngapi omu Jehova ga popera Bibeli komarwaneso nagenye?

⁹ Jehova kwa popera Bibeli komarwaneso nagenye. Ngereka zaKatolika kwa hetekera ko kukandana vantu va dire kuresa Bibeli. Vapapa kwa tanta asi ayo siponga unene kovantu nsene va resa Bibeli. Momvhura 1242, ngereka zaKatolika kwa tulire po veta asi Nobibeli nadinye demeraka eli va divire vantu va hepere kudihwika. Konyima, pwa kere hena matokoro gangoso, aga va tokwere vapapa momvhura 1816, 1824, ntani 1832.

¹⁰ Nampili ngomu vantu va hetekerere ko kuzonagura Bibeli, Jehova kwa zi popera. Koyiha yomvhura 1382, John Wycliffe novakwawo kwa pwagesere etoroko lyokuhova lyoBibeli moRuingilisa. William Tyndale nage kwa torokere Bibeli moRuingilisa, ano ngoyitundwamo age kwa mu dipagere momvhura 1536. Age kwa mu mangerere kositji, makura ta zigire asi: “Hompa, mahura meho gahompa gwaIngiranda.” Makura rugodi taru mu sini, ano rutu rwendi tava ru hwike.

¹¹ Momvhura 1535, Miles Coverdale nage kwa torokere Bibeli moRuingilisa. Age kwa ruganesere etoroko lyaTyndale ngoruha rwetoroko lyendi lyoBibeli, ano maruha gamwe kwa ga torokere kutundilira moRuratina nomoBibeli zaMartin Luther zoRundovesi. Naina, ose kuna kara netoroko lyoNew World Translation of the Holy Scriptures, ano tuna hafa mokukara netoroko olyo morwa kwa zera, kwa vyuka ntani ureru kuliruganesa mosirugana zokuzuvhisa. A kare asi Satana ndi vantu kapi ya va tompoka kuzonagura po Bibeli.

12. Ngapi omu etoroko lyoBibeli zoNew World Translation lya vatera vantu va dive edina lyaKarunga?

¹² Jehova Karunga kwa popera edina lyendi va dire kuligusa mo moNobibeli nadinye. Apa va torokere Bibeli zoNew World Translation vanavazinyetu kwa tengwidilire po edina lyaKarunga, Jehova, pomavango aga lya kere nare  monobuke doBibeli zokuhova. Edina eli kwa moneka moMatjangwa goRuhebeli yikando yokusika 6 973, ano moMatjangwa goRugereka kwa moneka mo yikando 237. New World Translation ngesi kuna kara momaraka gokupitakana 116, ano Nobibeli dokupitakana 178 545 862 kwa di nduruka.

13. Ngapi omu tuna yi diva asi vantu wokuhova va divire edina lya Karunga?

¹³ Vantu wokuhova, Adamu naEva va divire edina lyaKarunga nokuliruganesa. Nowa nage ga ruganesere edina lyaKarunga pokutanta asi: “A fumane Jehova, Karunga gwaSema.” (Gen. 4:1; 9:26, NW) Karunga mwene kwa tente asi: “Ame nyame Jehova. Eli yilyo edina lyange; kapi ngani tarerera gwapeke a gwane ko efumano lyange.” Karunga kwa tente hena asi: “Ame nyame Jehova, kutupu Karunga gwapeke.” (Jes. 42:8; 45:5, NW) Jehova kwa divilisa asi vantu navenye va dive edina lyendi. Twa hepa kulizuvha mfumwa kuruganesa edina Jehova nokukara Nombangi dendi. Eyi yiyo za tamba Bibeli apa azi tanta asi: ‘Ngatu pake po ekandanga mokufumadeka edina lyaKarunga gwetu.’—Epis. 20:5.

14. Kugusa ko moBibeli, kupi lya moneka hena edina lyaKarunga?

¹⁴ Edina lyaKarunga kapi tupu lya moneka moBibeli mwelike. Pasihonena, alyo kwa moneka hena pemanya lyoVamowaba, eli va gwene poDibon, nokilometa 21 koUpumezuva wEfuta Lyokufa. Pemanya opo kwa tjanga po histoli zahompa goVaisraeli Omri ntani neyi ga uyungire hompa goVamowaba kuhamena yita yendi yokurwisa Vaisraeli. (1 Vah. 16:28; 2 Vah. 1:1; 3:4, 5) Pemanya olyo kwa kara po edina lyaKarunga eli va tjanga morupe ronondanda ne YHWH moRuhebeli. Nondanda ne odo kwa moneka hena yikando yoyinzi monondanda doRulachish, edi da kere koyintau yopoto ogu va gwene moIsraeli.

15. Yisinke Sepetuagente, ntani morwasinke va zi heperere?

¹⁵ Kupitakana nomvhura 2 000 da ka pita, Matjangwa goRuhebeli kwa ga torokere moRugereka, etjango eli va tumbwire asiSepetuagente. Morwasinke etoroko lyomoRugereka lya karerere nomulyo? Vajuda kwa kere vanadorongo moBabironi nomvhura 70, ano va va mangwilire mo mounkwate momvhura 537 komeho zokuwiza Kristusa, ntani vamwe kwa horowere kutunga moBabironi. Nye mwa za siruwo, Vajuda wovanzi kwa dirukilire kwaArekisandeliya moEgipite, oku vantu ngava uyunga Rugereka. Vajuda owo va hepere etoroko lyoRugereka. Matjangururo gamwe goSepetuagente zoRugereka kwa kara mo edina lyaKarunga moRuhebeli.

16. Ngapi omu buke Bay Psalm za ruganesa edina lyaKarunga?

¹⁶ Buke zokuhova ezi va pwagesere moyirongo yaAmerika kwa kere etoroko lyoMapisarome ezi za kere nedina lyaKarunga. Kwa zi torokere kutundilira moRuhebeli zi ze moRuingilisa. Azo kuzitumbura asi Bay Psalm ntani enduruko lyazo lyokuhova kwa monekere momvhura 1640. Evango lyokuhova va ruganesere edina lyaKarunga kuna kara Episarome 1:1, 2 ano kwa li sipera asi Iehova. Azo kwa tanta asi munerago muntu ogu a dili kupurakena yovadinikarunga, nye age kwa tokomena kuresa “veta zaIehova.” Komauzera gomanzi kuhamena edina lyaKarunga, tara sifo The Divine Name That Will Endure Forever.

17, 18. (a) Ngapi omu no faturura nkango “usili”? (b) Usili musinke wa kara ruha ‘rombudi zongwa’?

¹⁷ Ose kukarera “Jehova Karunga gousili” noruhafo. (Epis. 31:5, NW) MoRuhebeli nomoRugereka nkango va toroka asi “usili” kwa tamba koyininke eyi ayi pameke usili ndi youhunga ndi yokuhuguvara.

¹⁸ Jehova ga divilisire asi tu dive usili nokutwikira kutuvatera tu lironge yoyinzi kuhamena usili owo. (2 Joh. 1, 2) Eyi yiyo twa lironga moYisewe 4:18 asi: “Nzira ezi ava gendi vahungami, ngwendi ezuva lina kusa, taku zere tupu ta ku zere dogoro mutenya tagu wiza.” Ose kukwatesa ko Jesus, ogu ga kandererere kwaKarunga asi: “Nonkango doge yido usili.” (Joh. 17:17) Bibeli kwa kara ‘nousili wombudi zongwa,’ usili ou twa pura ose Vakriste. (Gar. 2:14) Usili musinke owo? Usili kuhamena edina lyaKarunga noupangeli wendi nonzambo zaJesus zosizoweseso nevhumbuko noUhompa wendi. Ngesi tatu ka lironga omu Karunga ga popera usili nampili ngomu Satana ga hetekera ko kuuhoreka.

19, 20. Yilye Nimuroto, ntani yisinke va here kurugana vantu apa ga pangerere?

¹⁹ Konyima zoRuhanzo, pwa kere “mukongo gomunene” gedina Nimuroto, ogu ga rwanesere Jehova. (Gen. 10:9) Morwa Nimuroto kwa rwanesere Jehova Karunga, age kwa karerere Satana ntani kwa fene ngwendi varwanesi vena ga tanterere Jesus asi: “One mwaguhyeni Muzonaguli mwa tunda, ano madowo gaguhyeni yigo mwa hara kukwama. Age . . . kapi ga kara mousili.”—Joh. 8:44.

²⁰ Nimuroto kwa pangerere Babironi noyitata yimwe pokatji komukuro gwaTigilisi nogu gwaEufurata. (Gen. 10:10) Nampo yige ga tamekere kutunga Babironi noruhungu rwazo koyiha yomvhura 2269 komeho zokuwiza Kristusa. Jehova kapi ga here vantu navenye va tunge pevango limwe tupu, nye vatungi woruhungu rwaBabironi kwa tente asi: “Ntaantani tatu tungeni po nye sitata soruhungu rorure rokukatwa meguru. Ngatu fumanene po, makura ngatu dire kulihanena mouzuni mudima.” Awo kapi va mene kutunga ruhungu oro morwa Karunga ‘kwa piyaganekere eraka lyovantu’ makura ta va haraganesere mwa za uzuni. (Gen. 11:1-4, 8, 9) Satana kwa here kuzonagura po ukareli wousili nokuninka vantu navenye va mu karere. Nye Jehova kwa popera ukareli wousili ano ngesi nkenye ezuva vantu wovanzi kuna kumukarera.

21, 22. (a) Morwasinke ukareli wousili wa dira kukara nawa-nawa mosiponga sosinene? (b) Yisinke ngatu ka konakona mosirongwa sokukwama ko?

²¹ Ukareli wousili kapi wa kara nawa-nawa mosiponga sosinene. Morwasinke? Morwa Murongi gwetu goMunene, Jehova, kwa popera Bibeli yipo tu dive edina lyendi nousili. (Jes. 30:20, 21) Kukarera Karunga monkedi omu ga yi harera kuturetera ruhafo rosili, nye pokuyirugana oyo twa hepa kukwaterera kousili nokukwama mavyukiso gompepo zendi zokupongoka.

²² Mosirongwa sokukwama ko ngatu ka konakona omu nongereka dimwe da tamekere kuronga yimpempa kuhamena Karunga. Ngatu ka lironga omu Matjangwa aga dili kukwatesa ko yimpempa oyo. Ntani ngatu ka yi dimburura asi Jehova ga tu tungika pokutupa mauzera gousili kumuhamena. Nayinye eyi kuna kara upingwa wokulikarera.