1. Yisinke twa hepa kurugana tu divilise asi epuro lyetu lina pama?

WOVANZI kwa tanta asi awo kupura tupu moyininke eyi ava vhuru kumona nomeho. Ngapi omu natu vatera vantu vangoso va tunge epuro mwaJehova? Bibeli kwa tanta asi: “Nagumwe si ga mona Karunga nampili rumwe.” (Joh. 1:18) Yisinke natu vhura kurugana yipo tu divilise asi epuro lyetu ‘mwaKarunga ogu a dili kumoneka,’ Jehova, lina pama? (Koros. 1:15) Pomuhowo, twa hepa kudimburura marongo aga aga ninkisa vantu va dire kudiva usili kuhamena Jehova. Makura twa hepa kulironga kuruganesa nawa Bibeli yipo tu yi likide asi marongo ogo kwa lilimba ‘nediwo lyaKarunga.’—2 Kol. 10:4, 5.

2, 3. Marongo musinke ga pukisa vantu va dire kudiva usili kuhamena Karunga?

² Erongo limwe lyoyimpempa eli ali pukisa vantu va dire kulironga usili kuhamena Karunga kuna kara erongo lyelisinto. Erongo eli lyosintu kwa lilimba neyi azi rongo Bibeli ntani kuninkisa vantu va dire ehuguvaro. Erongo eli kuronga asi eparu kwa wiza po pwalyene ntani kulikida asi eparu kapi lya kara nositambo.

³ Nye vampitisili vamwe womaukarelikarunga kuronga asi uzuni ntani nanayinye ya kara mo kwa yi sitire monomvhura mayovi gongandi da ka pita. Ava ava rongo erongo eli, kuvhura va kare asi kwa fumadeka Bibeli, nye awo kwa pura asi Karunga kwa sitire yininke nayinye momazuva ntazimwe gonovili 24. Awo kunyokera po maumbangi govadiviunsitwe aga aga patanesa egano lyawo. Ngoyitundwamo, erongo eli lyoyimpempa kupatanesa Bibeli nokuzininkisa zi moneke ngwendi kapi za vyuka ntani kwato mulyo. Vantu ava ava rongo magano gangoso kuvhura kutudiworokesa vamwe womomazuva gaPaurusa ava va kere nomupampi mweyi yaKarunga ‘nye kukondja kwawo kapi kwa peke nondunge.’ (Rom. 10:2)  Ngapi natu ruganesa Nonkango daKarunga ‘tu hanagure po’ marongo gelisinto ntani nomarongo gamwe goyimpempa? Ose kuvhura tu va vatere nsene tupu tu kondja unene mokugwana ediwo lyousili lyeyi azi rongo Bibeli.

4. Kosinke twa tatekera epuro lyetu?

⁴ Bibeli kuturonga asi ediwo mulyo ngwendi emona. (Yis. 10:14) Jehova kuna hara epuro lyetu mwendi tu litatekere kousili nye kapisi komagano govantu ndi konompo domaukarelikarunga. (Resa Vahebeli 11:1.) Mokukara nepuro lyokupama mwaKarunga Jehova, pomuhowo twa hepa kuyipura asi yipo ga kara. (Resa Vahebeli 11:6.) Ose kwa yi pura eyi morwa kukonakona maumbangi ntani nokuteda ko, nye kapisi kwa yi pura tupu.

5. Konda musinke zimwe zeyi natu pulira asi Karunga yipo ga kara?

⁵ Mupositoli Paurusa kwa geve konda zimwe zeyi natu pulira asi Karunga yipo ga kara, nampili ngomu atu dili kumumona. Kuhamena Jehova, Paurusa kwa tjenge asi: “Nkareso zendi ezi azi dili kumoneka, nononkondo dendi danarunye noukarunga wendi, ha wa twa uzuni kuyimonena moyirugana yendi.” (Rom. 1:20) Ngapi no vhura kuvatera vamwe ava va kara nomasinganyego kuhamena ekaropo lyaKarunga va dimburure usili wononkango daPaurusa? Kuvhura kukonakona maumbangi gamwe gounsitwe aga gana kukwama ko aga ga horora nonkondo nounongo woMusiti gwetu.

6, 7. Ngapi omu nonkondo daJehova adi moneka moyininke yivali eyi ayi tu popere?

⁶ Nonkondo daJehova kudimonena hena moyininke yivali eyi ayi tu popere, nonkondo deguru ntani nonkondo devhu. Nonkondo deguru kapi tupu adi tu pe mpepo ezi atu heseresa nye hena kutupopera. Monkedi musinke? Nombungururu dononene edi adi genderere kugenda kuvhura kukara siponga nsene di gwira pevhu. Nye eyi kapi ayi horoka morwa ado kupya nokuhanaukira kooko keguru. Ngomu adi pi, ado kuretesa po nohanze nokugava site masiku.

⁷ Nonkondo devhu nado kutupopera kosiponga. Nhizevhu kwa kara nemanya lyepyu lya kara morupe rombara eli ali ndirumuka. Alyo kuretesa po nonkondo dokukoka edi da tu kundurukida. Nonkondo edi kutupopera kezuva ntani nokonohonga dalyo dosiponga. Nohonga odo siponga koyinamwenyo nayinye yepevhu. Morwa evhu kwa kara nononkondo dokupopera, nohonga odo kapi adi reta siponga koyinamwenyo yepevhu. Makura nonkondo devhu ado kukoka nohonga odo dosiponga nokutuma dimwe di tengure keguru. Ose kumona umbangi wononkondo odo morupe romaruvara gokulisiga-siga aga aga moneka mekongoro keguru koyiha yoMuzogo nokoMbindakano. Yosili, Jehova “nonkondo dendi nonene unene.”—Resa Jesaya 40:26.

8, 9. Ngapi omu unongo waJehova au moneka monkedi omu ali twikire eparu?

⁸ Unongo waJehova kuumonena monkedi omu ali twikire eparu pevhu. Mokuyifanekesa: Tu ninke asi sitata kwa kara novantu wovanzi unene ntani kwa si kundurukida ekuma. Sitata esi mwato mema gomawa ntani mema gomadona kapi ava ga pwagesa mo. Sitata sangoso ngasi nyata usimbu ntani ngayi kara udigu kutunga mo. Mononkedi dimwe,  evhu lyetu kwa fana ngwendi sitata oso. Nye evhu alyo nkenye apa kugava eyi ya hepa yinamwenyo yipo yi paruke. Morwasinke? Morwa evhu lya kara nevhuliko lyokurugurura kuruganesa yininke nayinye yipo eparu li twikire.

⁹ Tarurura omu azi gendi mpepo ezi atu heseresa. Mabiliyona goyisitwa kuheseresa mpepo ava tumbura asi oxygen nokupwagesa ezi ava tumbura asi carbon dioxide. Nampili ngoso, mpepo ozo atu heseresa kapi azi pu, ntani uzuni kapi wa zura mpepo zokunyata ezi atu pwagesa. Morwasinke? Elimbururo kuligwana mongendeseso zokutetukisa omu yitji ayi gwana nondya dawo. Mokuruganesa ngendeseso ezi, yimeno kuruganesa mpepo ezi atu pwagesa nomema nosite sezuva nonondya doyimeno edi adi tundu mevhu nokugava mpepo ava tumbura asi carbohydrate nooxygen. Apa atu ruganesa oxygen, ose ngoso kuna kumanesa ngendeseso ozo. Jehova kuruganesa yimeno eyi mokupa “nayinye mwenyo nomunku.” (Yirug. 17:25) Ee, unongo musi wokutetukisa!

10, 11. Ngapi omu embimbidi nakarukukudere ayi horora unongo waJehova?

¹⁰ Ose hena kumona unongo waJehova monkedi omu ga wapaika yinamwenyo nayinye apa pevhu. Mapaparo kwa likida asi apa pevhu pwa kara yinamwenyo yokulisiga-siga yokusika pomamiliyona 2 yi tware komamiliyona 100. (Resa Episarome 104:24.) Natu ka lironga unongo wendi monkedi omu ga sita yinamwenyo yimwe oyo.

¹¹ Pasihonena, embimbidi kwa kara nouruvi wokusika peho lyopena. Nampili ngoso, embimbidi lya kara nonondunge ntani apa ali diruka alyo kutuka sinano sokusika koyiha yonokilometa 3 000 nokuruganesa ezuva li livatere mokukasika oku lina tamba. Nye ngapi omu ayi li tompoka mokumona asi ezuva kugenda kuvindakana? Jehova kwa sita uruvi wembimbidi monkedi ezi asi nampili ezuva ligende embimbidi simpe kuvhura li tuke mokuvyuka oku lina tamba. Gazadara ko hena sihonena sakarukukudere. Uruvi woununu wakarukukudere kumuvhulikisa a mone nokudimburura nkenye maligumaguro gomanunu aga gana mu kara pepi.

12, 13. Yisinke ayi tetukisa monkedi omu Jehova ga sita turuhagona tomorutu?

¹² Ayo kutetukisa monkedi omu Jehova ga wapaika turuhagona twa kara moyinamwenyo nayinye. Pasihonena, morutu roge kwa kara mo turuhagona tokupitakana pomamiliyona nomamiliyona. Moturuhagona oto kwa kara mo ruha roupingwa ava tumbura asi DNA. Amo kwa kara mo nombudi edi azi si ninkisa sinamwenyo si dire kulitjindja si kare sinamwenyo sapeke kutundilira kesito.

 ¹³ Nombudi dokusika kupi azi pungura DNA? Kuvhura o hetakenese unenepungwiro woDNA nou wosidi (CD). Sidi kuvhura zi pungure nombudi nadinye domobukenkango, eyi kutetukisa. Nye DNA kuvhura kupungura nombudi dononzi kupitakana edi azi pungura sidi. DNA zimwe kuvhura kupungura nombudi edi dina hepa po mokusita vantu wokupitakana pomamiliyona nomamiliyona.

14. Ngapi maumbangi govadiviunsitwe aga ku ninkisa o lizuvhe kuhamena Jehova?

¹⁴ Hompa Ndafita kwa tente asi Jehova ngwendi kwa tjenge mobuke zendi nombudi nadinye dorutu romuntu. Pokuuyunga kuhamena Jehova, age kwa tente asi: “Apa wa mwene nge ame simpe nokuhampuruka nge si. Mazuva gokuunga nge ove nare wa ga tura mobuke zoge, ago ga hana kukara po simpe.” (Epis. 139:16) Ndafita kwa mu tumangedere mokutanga Jehova apa ga konakonene monkedi omu va sitire rutu rwendi. Vadiviunsitwe kwa gwana maumbangi goyininke yoyinzi kuhamena omu va sita rutu romuntu monkedi zokutetukisa. Maumbangi ogo kutuvatera tu kwatese ko eyi ga tjenge muepisarome asi: “Tani ku hamberere, yeeyi ove nyove gokutjira po; nayinye eyi o rugana yinene-nene, ayo yitetu! Ame kwa yi diva nomwenyo gwange nagunye.” (Epis. 139:14) Unsitwe ou wa tu kundurukida kugava umbangi asi Karunga yipo ga kara!

15, 16. Ngapi omu yimbapiratjangwa yetu ayi pindura eharo lyokulikida rupandu kounongo waJehova?

¹⁵ Monomvhura dononzi, yimbapiratjangwa yoNombangi daJehova kwa vatera mamiliyona govantu va kwate egano omu yisitwa ayi horora Karunga Munankondo. Pasihonena, yimbapiratjangwa yimwe kwa yi wapaikira mokumahura nondunge dava lya pukisa erongo lyelisinto ntani nomarongo gamwe goyimpempa. Kuhamena yimbapiratjangwa oyo, munazinyetukadi gumwe kwa tjangerere mberewa zomutayi zomoAmerika asi: “Sirugana sokuhanesa sifo sokulikarera kwa gendere po nawa. Mukadi gumwe kwa hundilire matjangururo gokusika 20. Age kwa kere mitili gosirongwa selirongo lyoyinamwenyo ava tumbura asi Biology ntani age kwa here varongwa vendi va gwane sifo oso sokulikarera.” Munazinyetugara kwa tjanga asi: “Ame kwa rugana sirugana sokuzuvhisa kutundilira mo 1940 ntani ame kuna kara ngesi nonomvhura 75, nye kapi na hafera rumwe sirugana sokuzuvhisa ngwendi moomu nina si hafere mokwedi oku.”

¹⁶ Monomvhura edi dantani, yirongwa yoyinzi yokuhamena unsitwe kuna kumoneka moyimbapiratjangwa yetu. * Yirongwa oyo kwa demenena omu unsitwe wa kara wokutetukisa nomu vantu va hetekera ko kutemwinina yininke eyi ga sita Musiti gwetu. Ntani ayo kwa yi wapaikira yi pindure eharo lyokulikida rupandu kounongo waJehova. Mapuro gomoyirongwa oyo kuvatera muresi a tede ko kweyi ana resa. Ove kuhafera kuruganesa yitwa yimwe yomoyirongwa oyo apa o zuvhisa ndi?

17, 18. (a) Ngapi omu vakurona nava vatera vana vawo va faturure eyi va pura? (b) Ngapi omu wa ruganesa yirongwa yokuhamena unsitwe moukareli weni wepata?

¹⁷ Vakurona, one kukonakona yirongwa oyo kumwe novana veni ngoruha roukareli weni wepata ndi? Nsene ngomu  yi rugana, ngomu vatera vana veni va likidire rupandu kwaKarunga Munankondo. Nampo wa kara novanona ava ava dimbire konosure dokuzeruka. Awo kuna kara vamwe ava vana kuronga erongo lyelisinto. Vadiviunsitwe novarongi nouzuni ou wokuzura yilihafeso nomalikwamo gokotivi kukorangeda egano eli asi elisinto yipo lya kara. Kuvhura o vatere vana woge va nyokere po magano gangoso goyimpempa pokuruganesa yirongwa yomosifo soRuhungu. Yirongwa eyi kukorangeda vadinkantu va kare “nonondunge” nediwo. (Yis. 2:10, 11) Kuvavatera va dimburure nsene asi eyi vana kuvaronga kosure usili.

¹⁸ Pamwe vadinkantu kuzuvha nombudi edi adi tanta asi vadiviunsitwe va gwana umbangi wa kulikida asi elisinto yipo lya kara. Va vatera va dimburure vene nsene asi nombudi dangoso kulikida nawa-nawa asi vantu kwa tunda kelisinto. Va vatera hena omu nava limburura komagano aga asi vadiviunsitwe va yi gwana asi eparu kwa wiza po pwalyene. Vakurona, nsene mu ruganesa yirongwa oyo, ngomu vatera vana veni va kare nemanguruko lyokufaturura eyi va pulira moMusiti.—Resa 1 Peturusa 3:15.

19. Mfumwa musinke twa kara nazo?

¹⁹ Ose kuvhura kulironga yoyinzi kuhamena yikara yaJehova yoyiwa apa atu resa kuhamena unsitwe moyimbapiratjangwa eyi atu gwana kombunga zendi. Maumbangi nagenye aga kutuninkisa tu pande Jehova kutundilira komutjima. (Epis. 19:1, 2) Azo mfumwa mokuhamberera Jehova nokumupa epando eli lya mu fira.—1 Tim. 1:17.