1-3. Maudigu musinke ava ligwanekere nago valikwali? (Tara efano.)

MUGARA gumwe ogu ga kara mononkwara nomvhura 38 kwa tanta asi: “Nsene o litura mo unene mokuninka nonkwara doge di wape, Jehova nga kutungika.” Yosili, mugara nomukadi kuvhura va kare nononkwara doruhafo nokulivatera-vatera moyiruwo youdigu.—Yis. 18:22.

² Valikwali poyiruwo yimwe kuligwanekera ‘nomaudigu.’ (1 Kol. 7:28) Morwasinke? Maudigu gemeparu kuvhura kureta sinka mononkwara. Morwa valikwali kapi va sikilira mo, poyiruwo yimwe kuvhura va likorese komutjima. (Jak. 3:2, 5, 8) Valikwali wovanzi kurugana siruwo sosire ntani hena kurera vanona. Eroroko noyinka kuvhura kuninkisa valikwali va dire kukara nosiruwo sokukara kumwe mokunkondopeka nonkwara dawo. Maudigu goyimaliwa nouvera ndi maudigu gamwe kuvhura kuvaninkisa va dire kulihara nokulifumadeka. Ntani, nonkwara edi adi moneka ngwendi kwa pama kuvhura kudidonganesa “yirugana yorutu,” ngwendi ruhonda nokudira kukuhuka, nesupa, noumbudi,  nomfudu, nehandu ntani nomaligaunuko.—Gar. 5:19-21.

³ Ngesi nkareso zondona zina didi morwa ‘momazuva aga gopouhura’ vantu kwato efumadeko ntani kuna lihara tupu vene, azo zina kundama nonkwara momudona. (2 Tim. 3:1-4) Nkore zonene kuna tokomene kuzonagura po nonkwara. Eyi yiyo mupositoli Paurusa ga rondwere asi: “Nkore zeni, Satana, kugendagura ngwendi nyime gokununga, a papare ogu na lipapagwira.”—1 Pet. 5:8; Ehor. 12:12.

4. Ngapi no nkondopeka nonkwara doge?

⁴ Mugara gomoYapani kwa tanta asi: “Ame kwa kere nosinka unene soyimaliwa. Morwa kapi ngani uyunga nkenye apa namukadange, nage ga ya kere nosinka sosinene. Makura yipo ga kere nouvera wounene. Poyiruwo yimwe, sinka ngasi tu ninkisa tu litangwise.” Maudigu gamwe mononkwara, kuvhura kugafunda po. Mevatero lyaJehova, valikwali kuvhura va hafere elikwatakano lyewa lyokupama. (Resa Episarome 127:1.) Ngesi tatu ka zogera nonkedi ntano mokunkondopeka nonkwara yipo di karerere. Ntani tatu ka zogera hena omu eharo lya kara nononkondo mononkwara.

5, 6. Yisinke nava rugana valikwali mokutura Jehova mononkwara dawo?

⁵ Apa valikwali ava limburukwa nokuhuguvara mwaJehova, nonkwara dawo kuyankondopara. (Resa Muudisi 4:12.) Valikwali kuvhura kutura Jehova mononkwara dawo pokukwama mapukururo gendi geharo. Bibeli kwa uyunga kuhamena vantu vaKarunga asi: “Nsene mu zapuka monzira mu vyuke korulyo ndi korumoho, ngomu zuvha ezwi konyima zeni asi: ‘Nzira zezi. Zi kwameni.’” (Jes. 30:20, 21) Naina, valikwali kuvhura ‘kuzuvha’ nonkango daJehova Karunga pokuresa kumwe Bibeli. (Epis. 1:1-3) Awo kuvhura hena kunkondopeka nonkwara dawo pokurugana nkenye apa Ukareli wEpata kumwe. Ntani apa valikwali ava kanderere kumwe nkenye ezuva, awo kupameka nonkwara yipo va vhure kunyokera po makoto gaSatana.

⁶ Gerhard gomoNdovesiranda kwa tanta asi: “Apa atu kara nomaudigu ntani nomadiro kulizuvha, mapukururo gomoNonkango daKarunga kutuvatera tu lididimikire ntani tu ligusire po. Yikara oyo mulyo mononkwara dokuwapera.” Apa valikwali ava kondjo mokutura Karunga mononkwara dawo pokumukarera kumwe, awo kumuhedera nokunkondopeka elikwatakano lyawo.

7. Ngapi vanturagumbo nava tekura vakadi vawo?

⁷ Monkedi omu nturagumbo a pitisire epata lyendi kuvhura kunkondopeka nonkwara. Bibeli kutanta asi: “Kristusa yige mupangeli gwankenye mugara, mugara mupangeli gomukadi.” (1 Kol. 11:3) Yisinke ayi tanta oyo? Vanturagumbo va hepa kutekura vakadi vawo ngwendi moomu Jesus ga tekwire varongwa vendi. Jesus kapi ga kere nonyanya, nye kwa kere nonkenda neharo nougomoki ntani ga linunupikire momumtjima.—Mat. 11:28-30.

8. Yisinke ga hepa kurugana nturagumbo yipo mukadendi a mu hare nokumufumadeka?

 ⁸ Vanturagumbo kapi va hepa kusininika vakadi vawo va va likide efumadeko. Nye, awo kukara “nonondunge novakadi” vawo. Ntani awo va diva asi vakadi “vantu va pira nonkondo.” (1 Pet. 3:7) Mombunga ndi pwavelike, vanturagumbo va hepa kuruganesa nonkango donongwa defumadeko kovakadi vawo pokuvalikida asi awo mulyo. (Yis. 31:28) Apa vanturagumbo ava tekura vakadi vawo neharo, kuninkisa vakadi vawo va va fumadeke ntani Karunga kutungika nonkwara dawo.

9. Ngapi mugolikadi na likida ulimburukwi?

⁹ Eharo lyokuhara Jehova eli adi gendesa nompango dendi kutuvatera tu linunupikire konhi zokuwoko kononkondo kwaKarunga. (1 Pet. 5:6) Nkedi zimwe zomulyo omu mugolikadi gokulimburukwa na likida efumadeko koupangeli waJehova kuna kara pokuruganena kumwe namugara gwendi. Bibeli kutanta asi: “One vakadi, omu limburukwe kovagara veni, moomu ya wapera Hompa.” (Koros. 3:18) Yosili, mugolikadi kuvhura a dire kuhara matokoro nagenye gamugara gwendi. Nye nsene matokoro ogo kapi gana kulilimba nonoveta daKarunga, mugolikadi gokulimburukwa nga kwatesa ko mugara gwendi.—1 Pet. 3:1.

10. Morwasinke ulimburukwi wa karera nomulyo?

¹⁰ Jehova kwa gava situmbukira komugolikadi sokukara “mukwafi” gwamugara gwendi. (Gen. 2:20) Nsene valikwali tava tura po matokoro, mugolikadi kuvhura kupwagesa magano nomalizuvho gendi monkedi zefumadeko, nye simpe  ga hepa kulimburukwa. Nturagumbo gonondunge nga purakena nawa komagano gamukadendi. (Yis. 31:10-31) Kulimburukwa kuretesa po ruhafo nombili nouumwe mepata. Yitundwamo, mugara nomukadi kuyalizuvha ruhafo morwa vana diva asi kuna kuhafesa Karunga.—Efe. 5:22.

11. Morwasinke egusiropo lya karera nomulyo?

¹¹ Mokunkondopeka nonkwara yipo di karerere, valikwali va hepa kulironga kuligusa-gusira po. Apa ava ‘lididimike-didimikire, nokuligusa-gusira po,’ awo kunkondopeka elikwatakano lyawo. (Koros. 3:13) Nsene valikwali va dira kudivara mapuko gawo ganare ntani va ga ruganese mokukoresa mulikwali mukwawo, nonkwara dawo kuyazegeza. Ngwendi moomu etungo ali vhuru kukara nomufa, malizuvho gokukoresa nehandu kuninkisa valikwali yi va digopere kuruganena kumwe ntani nokuligusira po. Nye nonkwara kunkondopara unene apa valikwali ava ligusa-gusire po, ngwendi moomu ga va gusira po Jehova.—Mika 7:18, 19.

12. Ngapi omu eharo ali ‘dongwenesa po nonzo dononzi’?

¹² Eharo lyosili “kapi ali reta yoyidona.” Alyo “kudongwenesa po nonzo dononzi.” (1 Kol. 13:4, 5; resa 1 Peturusa 4:8.) Eharo kapi lya kara neyereko asi yikando yingapi natu gusira po wopeke. Apa mupositoli Peturusa ga pulire asi rungapi na dongwenena po mukwawo, Jesus kwa limbwilire asi: “Dogoro rokonomurongo ntano-nambali rutano-naruvali.” (Mat. 18:21, 22) Yisinke ga tembe Jesus? Age kwa tembe asi kwato eyereko koMukriste lyokugusira po vakwawo.—Yis. 10:12. *

13. Ngapi natu nyokera po nkareso zokudira kugusira po?

¹³ Annette kwa tanta asi: “Valikwali nsene kapi vana kuligusira po awo kuyakara nonyengo nonkoko ntani nokudira kulihuguvara, ano eyi kutezesa po nonkwara. Kuligusira po kunkondopeka nonkwara ntani kupameka ukaume wawo.” Mokunyokera po nkareso zokudira kugusira po, twa hepa kukara nonkareso zorupandu. Lironga kupandadeka mulikwali goge. (Koros. 3:15) Nsene ove kugusira po, ngo kara nombili nouumwe ntani Karunga nga ku hafera.—Rom. 14:19.

14, 15. Ngapi kutekura vakwetu moomu tuna hara va tu tekure ayi nkondopeke nonkwara?

¹⁴ Yosili, ove kwa hara kukutekura monkedi zefumadeko. Ove kuyipandwira apa vakweni ava ku purakene nokukwata egano malizuvho goge. Nye wa zuvha rumwe muntu ana kutanta asi: “Name tani mu rugwida kuwoko ndi”? Nampili ngomu ayi moneka poyiruwo yimwe ngwendi uhunga, nye Bibeli kutanta asi: ‘Wa ha uyunga asi: “Tani mu tengwidire kuwoko! Ame tani kara nonkoko nendi!”’ (Yis. 24:29) Jesus kwa rongere nkedi zongwa zokukohonona po maudigu. Age kwa tente asi: “Eyi wa hara asi yiyo nava ku ruganena vantu, nove o yi va ruganene.” (Ruk.  6:31) Jesus kwa tente asi twa hepa kutekura vantu monkedi omu tuna hara kututekura, kapisi monkedi omu ava tu tekura. Eyi kutanta asi twa hepa kurugana ko yuma yipo nonkwara detu di tompoke.

¹⁵ Valikwali kunkondopeka elikwatakano lyawo apa ava lipakere mbili pamalizuvho. Nturagumbo gomoAfrika Mbindakano kwa tanta asi: “Ose kwa hetekera ko kulitekura-tekura monkedi zeharo. Yosili, poyiruwo yimwe apa atu lihandukire, ose kukondja mokulitekura monkedi zongwa zefumadeko.”

16. Yisinke valikwali nava nyokera po kurugana?

¹⁶ Wa ha horora mapuko gomulikwali goge kovantu wopeke ndi o sivane kuhamena yikara eyi ayi kunyegenyesa ndi o yi ture nampili momuteu. Diworoka asi nonkwara kapisi marumbasano mokulikida asi yilye munankondo ndi gomuzaza po ndi gokuswaura po unene. Natuvenye kutura mapuko, ntani poyiruwo yimwe ose kuhandukisa wopeke. Ayo kapi ya wapa kovalikwali va liswaure ndi va lituke.—Resa Yisewe 17:27; 31:26.

17. Ngapi omu valikwali nava litekura monkedi zeharo?

¹⁷ Nampili ngomu monompo dimwe vagara ava ava toona vakadi vawo ava va tara asi awo vagara-gara, nye Bibeli kuuyunga asi: ‘Kukara mudidimiki kwa pitakana unankondo. Ano kulipangera nyamoge kwa pitakana kupangera yitata mudima.’ (Yis. 16:32) Ayo kuhepa elituromo lyenene mokulipangera nyamoge ngomu ga yi rugene Jesus. Mugara ogu a swaura ndi a toona mukadendi, kutura elikwatakano lyendi naJehova mosiponga. Ndafita kwa tente asi: “Kankameni, one hena mwa ha zona; omu uyunge nonomutjima pomauro geni, tomu mwena.”—Epis. 4:4.

18. Morwasinke ya karera nomulyo kutunga po sikara seharo?

¹⁸ Resa 1 Vakolinte 13:4-7. Eharo kuna kara sininke somulyo unene mononkwara. “Kareni nonkenda nombili nomalinunupiko nekuruko nezaverero. Mwanayinye kareni neharo eli lya kwata nayinye kumwe, nomalikwata-kano gene-gene.” (Koros. 3:12, 14) Valikwali va hepa kulikida eharo nokuhonena Kristusa, ogu ga lizamberere wopeke. Nsene mononkwara mu kara eharo lyangoso, ado ngadi nkondopara nampili poyiruwo yimwe va dire kulizuvha ndi va ligwanekere nouvera ndi noudigu woyimaliwa ntani maudigu aga aga tundu kwava womukwarero.

19, 20. (a) Ngapi omu valikwali nava ninka nonkwara di kare dokupama ntani doruhafo? (b) Yisinke ngatu ka zogera mosirongwa sokukwama ko?

¹⁹ Mokuninka asi nonkwara di tompoke, pwa hepa eharo nokulihuguvara ntani nelituromo lyenene. Poyiruwo yomaudigu, valikwali va ha lizumba nye va hepa kunkondopeka elikwatakano lyawo. Valikwali ava va lihara ntani va hara Jehova, kutokomena kukohonona po maudigu gawo morwa “eharo kapi ali haga.”—1 Kol. 13:8; Mat. 19:5, 6; Heb. 13:4.

²⁰ ‘Poyiruwo yoyidigu’ eyi tuna kuparuka kapisi ureru kukara nononkwara dokupama ntani doruhafo. (2 Tim. 3:1) Mevatero lyaJehova, kuvhura kutompoka. Nye valikwali va hepa simpe kunyokera nkareso zoruhonda zomouzuni ou. Mosirongwa sokukwama ko ngatu ka zogera omu valikwali nava popera nonkwara dawo koruhonda.