1. Ngapi omu sinzi sovantu ava tara unongo womoBibeli neina? (Yisewe 1:20, 21)

 MOYIRONGO yoyinzi, ose ngatu mono mo vazuvhisi ava ngava zuvhisire moyitarata. Nove wa lihamekamo mosirugana esi sokuzuvhisa ndi? Nsene yimo, ove wa gazadara ko kononkango dopasifanekeso edi da kara mobuke zoYisewe edi adi uyunga asi unongo kuna kuzigida mononzira yipo vantu va u purakene. (Resa Yisewe 1:20, 21.) MoBibeli ntani nomoyimbapiratjangwa yetu kwa kara mo “unongo” wokutunda kwaJehova. Ou kuna kara unongo ou vana hepa vantu yipo va ka gwane mwenyo gwanarunye. Ayo kutuhafesa apa gumwe a tambura simwe soyimbapiratjangwa yetu. Nye kapisi navenye ava yi hafere. Vamwe kapi ava hafere kulironga eyi azi uyunga Bibeli. Ano vamwe kutuzora. Awo kugazara asi Bibeli kwato mulyo. Vamwe kurwanesa marongo gomoBibeli pokuuyunga asi ava ava zi kwama kapi va kara nonkenda ntani kulitara vene asi awo kurugana youhunga. Nye nampili ngoso, Jehova kutwikira kugava unongo kwankenye gumwe. Mononkedi musinke?

2. Kupi oku natu vhura kugwana unongo neina ntani yisinke ava tokora kurugana sinzi sovantu?

² Nkedi zimwe omu Jehova a gava unongo kuna kara kupitira moNonkango dendi, Bibeli. Buke ozo ku zi gwana hambara kwankenye gumwe. Ntani unongo owo kuvhura hena kuugwana moyimbapiratjangwa yetu. Tatu pandura Jehova, kweyi yimbapiratjangwa oyo va yi pwagesa momaraka gokupitakana po-1000. Vantu ava ava purakene, kutanta asi vantu ava ava resa nokutura pasirugana eyi ava lirongo, ngava gwanena mo mauwa. Nye nampili ngoso, sinzi sovantu kwa tokora kudira kupurakena kounongo waJehova. Apa ava tura po matokoro, awo kwa hara kulihuguvara tupu vene ndi kwa hara kupurakena komagano govakwawo.  Awo nampo kuvhura va dire kutufumadeka, morwa ose kwa tokora kukwama eyi azi uyunga Bibeli. Sirongwa esi nasi kazogera eyi vantu va karera nonkareso zangoso. Nye pomuhowo, tu zogereni kuhamena omu natu gwana unongo ou au tundu kwaJehova.

3. Yisinke ya hamena mo mounongo?

³ Unongo kuvhura kutanta asi evhuliko lyokuruganesa eyi twa diva yipo tu ture po matokoro gomawa. Nye nampili ngoso, ayo yinzi ya hamena mo mounongo. Bibeli kuuyunga asi: “Etameko lyounongo kutjira HOMPA, ano ediwo lyomupongoki nondunge.” (Yis. 9:10) Yipo nye nsene tuna hara kutura po etokoro lyomulyo, twa hepa kudiva asi ngapi omu Jehova a tara etokoro olyo. Ose kuvhura kuyirugana oyo pokulironga Bibeli ntani noyimbapiratjangwa yetu. Apa atu yi rugana oyo, ose kuyilikida asi twa kara nounongo.—Yis. 2:5-7.

4. Morwasinke ya karera asi Jehova yige gelike tupu gokuvhura kutupa unongo?

⁴ Jehova yige gelike tupu gokuvhura ku tu pa unongo. (Rom. 16:27) Morwasinke natu uyungira asi unongo kutunda kwaJehova? Sokuhova, Jehova yige Musiti, age hena ga kara nediwo lyenzi unene ntani ga diva kuhamena nayinye eyi ga sita. (Epis. 104:24) Sauvali, nkenye eyi a rugana Jehova kulikida asi age munongo. (Rom. 11:33) Sautatu, mapukururo gaJehova kuvatera nkenye apa ava ava ga tura pasirugana. (Yis. 2:10-12) Nsene tuna hara kukara vanongo, twa hepa kutambura mausili aga gatatu ntani noku ga pulisira ga tu pitisire nsene kuna kutura po matokoro ntani mweyi atu rugana.

5. Yitundwamo musinke ayi kara apa vantu ava nyoka kutambura unongo ou au tundu kwaJehova?

⁵ Sinzi sovantu ava atu ligwanekere nawo mokuzuvhisa, awo va yi pura asi yininke eyi ava mono mounsitwe ayo kumoneka sili nawa; nye nampili ngoso awo kuuyunga asi kapi pwa kara Musiti. Vamwe ava atu ligwana nawo mokuzuvhisa kuuyunga asi va pura mwaKarunga, nye awo kutara nompango domoBibeli asi kwato mulyo ntani awo kuhorowora kurugana eyi va hara kurugana. Yitundwamo musinke ya ya kara? Ngoso uzuni ou wa wapa morwa vantu va lihuguvara vene mevango lyokuhuguvara mwaKarunga ndi? Awo va gwana ruhafo rwene-rwene ndi ehuguvaro lyeyi yokomeho ndi? Yininke eyi atu mono kulikida usili wononkango edi asi: “Kutupu unongo ndi nondunge ndi epukururo ali kwafa nsene HOMPA kapi ga ku hama.” (Yis. 21:30) Nonkango odo kututumangeda tu twikire kupapara unongo kwaJehova! Nye ehudi, sinzi sovantu kapi ava yi rugana ngoso. Morwasinke?

6. Kuliza noYisewe 1:22-25, vantu musinke va dira kuhara kupurakena kounongo ou au tundu kwaJehova?

⁶ Sinzi sovantu kapi ava purakene kounongo ou ava divisa ‘mononzira.’ Kuliza noBibeli, pwa kara nombunga ntatu dovantu ava ava nyoka unongo. Ado kuna kara “vantu wokudira nondunge,” “vaswauli,” ntani “vantu wovagova.” (Resa Yisewe 1:22-25, NW) * Tu zeni tu ka zogere nokonda deyi vantu vangesi ava nyokere unongo waKarunga ntani nomu natu nyokera po kuvahonena.

7. Morwasinke vantu vamwe ava tokwere kutwikira kukara “vantu wokudira nondunge”?

⁷ “Vantu wokudira nondunge” kuna kara vantu ava ava pura nkenye eyi ava zuvhu ntani ureru kuvapukisa. (Yis. 14:15) Rorunzi ose kuligwana novantu vangoso moyirugana  yokuzuvhisa. Pasihonena, gazadara ko tupu kuhamena mamiliyona govantu ava aga pukisa maukarelikarunga ndi ava ava pukisa vampitisili womaupolitika. Vamwe kuvatetukisa apa ava ya dimburura asi vampitisili owo kwa va kumbagera. Nye vantu ava va tumbura moYisewe 1:22 kutokora kukara ngorooro vantu wokudira nondunge, morwa yimo va yi harera ngorooro ngoso. (Jer. 5:31) Awo kurugana eyi va hara kurugana ntani kapi va hara kulironga eyi azi uyunga Bibeli ndi va limburukwe konoveta domoBibeli. Sinzi sovantu kulizuvha ngwendi mukadi gomoKanada, ogu ga hara unene yongereka. Age kwa tanterere Mbangi zaJehova ogu ga ya mu dingwire asi: “Nsene muruti gwetu ga tu pukisa, owo unzoni wendi nye kapisi unzoni wetu!” Ose kapi tuna hara kuhonena vantu ava ava semburura unongo!—Yis. 1:32; 27:12.

8. Yisinke ngayi tuvatera tu gwane nondunge?

⁸ Bibeli kutukorangeda asi kapisi tu kare vantu wokudira nondunge, nye ngano tu kare “sikurona monondunge.” (1 Kol. 14:20) Ose kugwana unongo pokutura pasirugana nompango domoBibeli meparu lyetu. Nsene tu yi rugana oyo, ose ngatu limonena omu Bibeli nga zi tu vatera tu nyokere po maudigu ntani noku tura po matokoro gomawa. Ayo ya kara nomulyo kugazadara ko komatokoro aga twa tura po. Pasihonena, nsene asi ove kulironga Bibeli ntani ku za komapongo, nye wa dimburura asi kapi wa ligava kwaJehova ntani kapi wa gwana ekuho, wa hepa kugazadara ko asi morwasinke wa dilira kugwana ekuho. Nsene asi wa gwana ekuho, ove kuna kutura po ezokomeho yipo o kare muzuvhisi gomuwa ntani nomurongi gomuwa gombudi zongwa ndi? Matokoro aga atu tura po kuyilikida asi ose kupulisira nompango domoBibeli yipo di tu pitisire ndi? Ose kulikida yikara yoSikriste mweyi atu rugana novakwetetu ndi? Nsene tu dimburura asi popeli apa tuna hepa kuwapukurura, twa hepa kugazadara ko unene komadiwokeso gaJehova aga aga ninkisa “vantu ava va dira kukara nonondunge” yipo va kare nonondunge.—Epis. 19:7.

9. Ngapi omu “vaswauli” ava yi likida asi kapi va hara kutambura unongo ou au tundu kwaJehova?

⁹ Mbunga zauvali zovantu ava ava nyoka kutambura unongo wokutunda kwaJehova kuna kara “vaswauli.” Poyiruwo yimwe, ose kuligwana novantu vangoso mosirugana sokuzuvhisa. Awo kuhafera kuswaura vakwawo. (Epis. 123:4) Bibeli kwa rondora asi pomazuva gopouhura ngapa kara vaswauli wovanzi. (2 Pet. 3:3, 4) Ngwendi vatamweyi vaRoto ogu ga kere muhungami, vantu vamwe neina kapi ava purakene komarondoro aga aga tundu kwaKarunga. (Gen. 19:14) Sinzi sovantu kuzora ava ava kwama eyi azi uyunga Bibeli. Awo kuyirugana eyi morwa vana hara “kukwama madowo gawo gomadona goyininke youdinikarunga.” (Juda 7, 17, 18) Monkedi omu Bibeli azi faturura vaswauli, kwa lifana nonkareso zovarwanesi usili ntani novantu vamwe ava ava rwanesa Jehova!

10. Ngomu va yi tumbura mEpisarome 1:1, ngapi omu natu nyokera po kukara vaswauli?

¹⁰ Ngapi omu natu nyokera po kukara vaswauli? Nkedi zimwe kuna kara pokunyokera po kukara novantu ava ava tanguna kuhamena nkenye eyi. (Resa Episarome 1:1.) Eyi kutanta asi kapisi tu purakene ndi tu rese nkenye eyi ayi tundu kovarwanesi usili. Twa hepa kutakamesa asi, kapisi tu tameke kukara nonkareso zokutanguna kuhamena nkenye eyi ndi tu kare nomasinganyeko kuhamena Jehova ntani nomavyukiso aga atu gwana kombunga zendi. Mokuninka asi tu yi nyokere po oyo, twa hepa kulipura nyamwetu asi: ‘Ame kusivana nkenye apa atu gwana mavyukiso gomape ndi apa atu gwana mafatururo gomape ndi? Ame kudemenena komapuko gava ava pitisire ndi?’ Jehova kumuhafesa apa atu hageke usimbu kurugana yininke oyo.—Yis. 3:34, 35.

11. Ngapi omu “vantu wovagova” ava tara nompango daJehova?

 ¹¹ Mbunga zautatu zovantu ava ava nyoka kutambura unongo ou au tundu kwaJehova kuna kara “magova.” Awo vagova, morwa awo kunyoka kuparuka kuliza nonompango daKarunga. Awo kurugana eyi ava tara vene asi yiwa kwawo. (Yis. 12:15) Vantu vangoso kunyoka Jehova, ntundiliro zounongo. (Epis. 53:1) Apa atu ligwana nawo moyirugana yokuzuvhisa, awo kuturwanesa kweyi twa fumadeka nompango domoBibeli. Nye vantu vangoso, kwato eyi nava vhura kututantera. Bibeli kutanta asi: “Nonkango dounongo, kapi a di kwata egano muntu gomugova. Ano nsene tava liyongo yininke yomulyo, age neisi na uyunga po.” (Yis. 24:7) Vantu wovagova kapi ava gava mapukururo gounongo. Eyi yiyo Jehova atu rondwere asi ‘likara ure novantu wovagova’!—Yis. 14:7, NW.

12. Yisinke nayi tuvatera tu nyokere po yininke eyi ava rugana vantu wovagova?

¹² Mokulisiga novantu ava va nyenga mavyukiso gaJehova, ose kutunga po eharo lyokuhara eyi ga hara Jehova kukwateramo nonompango dendi. Ose kuvhura kunkondopeka eharo olyo pokuhetakanesa yitundwamo youlimburukwi noyitundwamo yokudira kulimburukwa. Nomena maudigu aga ava liretere vene vantu morwa kunyoka kukwama mavyukiso gaJehova. Makura tarurura omu eparu lyoge lina wapa morwa kulimburukwa Karunga.—Epis. 32:8, 10.

13. Ngoso Jehova kutusininika tu limburukwe komavyukiso gendi ndi?

¹³ Jehova kugava unongo kwankenye ogu, nye age kapi a sininike nkenye ogu asi a u tambure. Nye nampili ngoso, age kufaturura eyi ayi horokere vantu ava ava nyoka kupurakena kounongo wendi. (Yis. 1:29-32) Ava ava dili kulimburukwa Jehova ngava ‘gwana eyi va liruganena.’ Ano konyima, awo ngava ligwanekera nokukora kokunene, noruhepo, morwa monkedi ezi ava paruka ntani konyima Jehova ngava zonagura po. Ava ava purakene komavyukiso gaJehova ntani noku ga tura pasirugana kwa va tumbwidira asi: “Nkenye ogu a purakene nge, nga kara nombili nepwizumuko. Age nga yoworoka, kutupu eyi ngayi mu tjilisa.”—Yis. 1:33.

14-15. Yisinke natu lirongera ko ketjangwa lyomoYisewe 4:23?

¹⁴ Nsene tu tura pasirugana unongo ou au tundu kwaJehova, ose ngatu gwanena mo mauwa nkenye apa. Ngomu tupu ka tu yi zogere, Jehova kugava mavyukiso kwankenye ogu. Pasihonena, mobuke zoYisewe, Jehova kwa gava mo mavyukiso aga naga vhura kutuvatera nsene tu ga tura pasirugana. Tu zeni tu ka zogere ko yihonena yine yomavyukiso ogo.

¹⁵ Popera mutjima goge gopasifanekeso. Bibeli kutanta asi: “O takamese asi ngapi omu no gazara; ukaro woge yigazo yoge yiyo ayi u pangere.” (Yis. 4:23) Gazadara ko kuhamena eyi ya hepa po mokupopera mutjima gwetu. Ose twa hepa kulya nondya doukanguki, twa hepa  kuufena ntani twa hepa kunyokera po yirugana yoyidona. Ose kurugana yokulifana yipo tu popere mutjima gwetu gopasifanekeso. Ose kuresa Nonkango daKarunga nkenye ezuva. Ose kuliwapayikira ntani kuwiza komapongo nokulihameka mo. Ose kulihameka mo unene mosirugana sokuzuvhisa. Ntani ose kunyokera po yirugana yoyidona pokunyokera po nkenye eyi nayi vhura kuzonagura magazaro getu ngwendi yilihafeso yoyidona ntani nonzogera donondona.

16. Morwasinke etjangwa lyomoYisewe 23:4, 5 lina karere nomulyo unene kwetu neina?

¹⁶ Yi ku gwanene po eyi wa kara nayo. Bibeli kwa gava epukururo eli asi: “Kara noungo una gwana po asi wa ha lirorora nyamoge mokukondja asi o kare ngawo. Yimaliva nsene yi ku za momeho, kufana ngwendi yeyi asi mavava yina mene yi tuke yi ze pere moomu ali tuka ekuvi.” (Yis. 23:4, 5) Emona kapi ali karerere. Nye vantu wonongawo ntani nava woruhepo kwa kara nosinka sosinene kuhamena yimaliwa. Eyi yiyo nye ava ruganene nkenye apa yininke eyi ayi kundama momudona nkareso zawo nelikwatakano lyawo kumwe nava wopeke ntani noukanguki wawo. (Yis. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Nye unongo awo kutuvatera yipo tu kare nomutaro gokuhetakana kuhamena yimaliwa. Mutaro gwangoso kutuvatera tu nyokere po kudowokera emona ntani kutuvatera tu kare tuna hafa ntani kutuvatera yi tu gwanene po eyi twa kara nayo.—Muud. 7:12.

17. Yisinke twa hepa kurugana yipo tu kare nononkango dounandunge, edi va tumbura moYisewe 12:18?

¹⁷ Gazara komeho o uyunge. Nsene kapi tuna kutakamesa, eyi atu uyunga kuvhura kukoresa unene wopeke. Bibeli kuuyunga asi: “Nonkango da hana mutwe nondungu kuwurura ngwendi rufuro, nye nonkango dounandunge kuverura.” (Yis. 12:18) Ose kuretesa po mbili mokatji kovakwetetu pokunyokera po kuuyunga kuhamena mapuko gava wopeke. (Yis. 20:19) Mokuninka asi eyi atu uyunga yi hengagwide wopeke mevango lyokuvakoresa, twa hepa kuresa nkenye apa Nonkango daKarunga ntani nokuteda ko. (Ruk. 6:45) Apa atu teda ko kweyi azi uyunga Bibeli, nonkango detu kuyakara ngwendi “ntundiliro zounongo,” edi adi vhuru kuhengagwida wopeke.—Yis. 18:4.

18. Ngapi omu kutura pasirugana etjangwa lyomoYisewe 24:6 nali tu vatera yi tu tompoke moyirugana yokuzuvhisa?

 ¹⁸ Kwama mavyukiso gokutunda kombunga zaJehova. Bibeli kwa gava egano lyomulyo asi: “Kupitakana pweyi, ove kuhepa kugazara nawa ove simpe kapi ono ru yita. Ano nsene to gwana mapukururo gomawa, ove nyove tupu kufunda.” (Yis. 24:6) Koneka omu kutura pasirugana velise ezi azi tu vatere yipo yi tu tompoke mokuzuvhisa ntani nomokukara varongi wovawa. Mevango lyokuzuvhisa monkedi ezi tuna hara, ose twa hepa kuhetekera ko kukwama magano aga ava tu pe kuhamena omu natu zuvhisa. Ose kugwana mavyukiso gomawa komapongo, oku vanavazinyetu ava va kara noudivi ava gava yiuyungwa ntani nomaruha gamwe, yipo tu lirongere ko kwawo. Mokugwederera ko, mbunga zaJehova kutupa yimbapiratjangwa nonovidiyo edi nadi vhura kuvatera vantu yipo va kwate nawa egano Bibeli. Ove kuna kuruganesa nawa yiruganeso oyo ndi?

19. Ngapi omu o lizuvhu kuhamena unongo ou a gava Jehova? (Yisewe 3:13-18)

¹⁹ Resa Yisewe 3:13-18. Ayo kutuhafesa kweyi twa kara nomavyukiso gomawa aga atu gwana moNonkango daKarunga! Yosili magano ogo twa ga hepa meparu yipo tu kare noruhafo. Mosirongwa esi, ose tuna lirongo mo yihonena yomavyukiso gomawa, aga ga kara mobuke zoYisewe. MoBibeli nazinye, ose kugwana mo mavyukiso gomawa gokutunda kwaJehova. Tu tokomeneni kutura pasirugana nkenye apa unongo ou au tundu kwaJehova. Sinzi sovantu kutara unongo ou au tundu kwaKarunga asi kwato mulyo, nye ose twa yi pura nawa-nawa asi ‘ava ava twikire kukara vanongo ngava hafa.’